Η ενσυναίσθηση αφορά στην κατανόηση ενός άλλου ατόμου από τη δική του οπτική, ή στην έμμεση βίωση των συναισθημάτων, των αντιλήψεων και των σκέψεών του. Δηλαδή ουσιαστικά είναι μια προσπάθεια να μπει κανείς στη θέση του άλλου με μια διάσταση πιο σημαντική και ουσιαστική. Όταν αυτό γίνεται σωστά το άτομο φτάνει σε σημείο να νιώθει όπως ο απέναντί του και να συμπάσχει.
Η ενσυναίσθηση δεν υπάρχει μόνο σε πιο μεγάλες ηλικίες. Μέσα από έρευνες έχει παρατηρηθεί πως αναπτύσσεται στο άτομο από όταν είναι ακόμη βρέφος. Πιο συγκεκριμένα, μια μελέτη έχει δείξει πως τα νεογέννητα αντιδρούν στο άκουσμα του κλάματος άλλων νεογνών, κάτι που αποτελεί ένδειξη ενσυναισθητικής συμπεριφοράς. Επίσης, σε μια άλλη έρευνα έχει διαπιστωθεί πως τα βρέφη μεταξύ 18 και 20 μηνών παρουσιάζουν συμπεριφορές ενσυναίσθησης όπως η παρηγόρηση, η παροχή συμβουλών και η απόσπαση της προσοχής του ατόμου που νιώθει αναστατωμένο.
Η ενσυναίσθηση προέρχεται από συνδυασμό γενετικών καθώς και περιβαλλοντικών παραγόντων. Σαν ανθρώπινο είδος έχουμε την τάση για την ανάπτυξή της και το κοντινό περιβάλλον καταφέρνει να την εξελίξει και να την ενισχύσει. Γι’ αυτόν τον λόγο βοηθάει πολύ και η μίμηση των εκφράσεων του προσώπου καθώς και η γενικότερη μίμηση των συμπεριφορών και των κινήσεων των άλλων.
Ποια είναι τα οφέλη της ενσυναίσθησης;
Όταν εκφράζετε ενσυναίσθηση θα διαπιστώσετε πως υπάρχουν πολλά οφέλη τόσο για εσάς όσο και για τους γύρω σας. Μερικά από αυτά τα οφέλη είναι τα εξής:
- Καλύτερη κατανόηση της οπτικής των άλλων
- Πιο ποιοτικές κοινωνικές και διαπροσωπικές σχέσεις
- Μείωση του άγχους και της μοναξιάς
- Πιο αποτελεσματικές συμβουλές για βοήθεια
- Καλύτερη συνεργασία με τους άλλους
- Πιο θετικές συμπεριφορές προς τους άλλους
- Καλύτερο εργασιακό περιβάλλον
- Πιο ποιοτική ανατροφή των παιδιών
- Μειώνουμε το στίγμα για την ψυχική υγεία
Πώς μπορώ να αναπτύξω την ενσυναίσθησή μου;
Αυτή η ερώτηση αποτελεί και το πιο σημαντικό βήμα για να ενεργοποιηθεί κανείς ώστε να προσπαθήσει να έχει σωστά ανεπτυγμένο αυτό το χαρακτηριστικό για την προσωπικότητά του. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι που μπορούν να σας βοηθήσουν στην καλλιέργεια και ανάπτυξη της ενσυναίσθησης και μερικοί από αυτούς είναι οι εξής:
- Προσπάθεια να είμαστε καλοί ακροατές. Δηλαδή, να ακούμε με προσοχή αυτό που μας λέει κάποιος και να το δείχνουμε με τη γλώσσα του σώματός μας, όπως ένα νεύμα του κεφαλιού.
- Να διώξουμε τις προκαταλήψεις. Δηλαδή, να ακούμε χωρίς να περιοριζόμαστε από τις προσωπικές μας πεποιθήσεις και να προσπαθούμε να έχουμε καθαρό και ανοιχτό μυαλό απέναντι σε αυτό που μας λέει κάποιος.
- Να ενδιαφερόμαστε να μαθαίνουμε πληροφορίες για λιγότερο γνωστά μας άτομα. Δηλαδή, να προσπαθούμε να επικοινωνούμε με άτομα γύρω μας που να μην έχουμε τόσο ισχυρές σχέσεις, ώστε να αποκτούμε περισσότερα ερεθίσματα σχετικά με διαφορετικές απόψεις και τρόπους ζωής.
- Να δοκιμάζουμε καινούργια πράγματα και δραστηριότητες. Δηλαδή, να προσπαθούμε να είμαστε ανοιχτοί σε νέες εμπειρίες που μπορεί να μας προσφέρουν διαφορετικά ερεθίσματα, ώστε να καταλαβαίνουμε καλύτερα τους άλλους.
- Να υπάρχει υγιής συζήτηση και διαφωνία. Δηλαδή, να προσπαθούμε να επικοινωνούμε με ήρεμο τρόπο ακόμα και σε συζητήσεις με τις οποίες τυγχάνει να διαφωνούμε και να αποφεύγουμε την αντιπαράθεση.
Επίλογος
Συμπερασματικά, μπορούμε να θεωρήσουμε πως η ενσυναίσθηση αποτελεί μια πολύ σημαντική έννοια για τις μεταξύ μας σχέσεις και επικοινωνίες. Είναι το κλειδί για να έρθουμε πιο κοντά ο ένας στον άλλον και να κατανοήσουμε τις ανάγκες μας καλύτερα. Όλοι οι άνθρωποι έχουμε την ανάγκη να νιώσουμε πως οι άλλοι μας καταλαβαίνουν και ενδιαφέρονται να μας βοηθήσουν και με αυτό το εργαλείο μπορούμε να αμβλύνουμε τη μοναξιά μας και να φτάσουμε πιο κοντά στο να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας. Επομένως, με μικρά και αργά βήματα μπορούμε να προσπαθήσουμε με απλούς τρόπους να καταλαβαίνουμε τους άλλους περισσότερο και να μοιραζόμαστε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας.
Σήλια Βενετσάνου Ψυχολόγος
Πηγές
APA Dictionary of Psychology. (n.d.). In Empathy. https://dictionary.apa.org/empathy
Eisenberg, N., and P. A. Miller (1987). “The relation of empathy to prosocial and related behaviors.” Psychological Bulletin 101:91-119.
Martin, G. B., and R. D. Clark. 1982. “Distress crying in neonates: Species and peer specificity.” Developmental Psychology 18: 3-9.
Mcdonald, N. M., & Messinger, D. S. (2011). The Development of Empathy: How, When, and Why.
https://www.researchgate.net/publication/267426505_The_Development_of_Empathy_How_When_and_Why
Sutton, J., PhD. (2022, October 4). How to Develop Empathy: 10 Exercises & Worksheets (+ PDF). PositivePsychology.com.
https://positivepsychology.com/empathy-worksheets/
Zahn-Waxler, C., M. Radke-Yarrow, E. Wagner, and M. Chapman. 1992a. “Development of concern for others.” Developmental Psychology 28: 126-136.