Από δικηγόρος των εφοπλιστών, «Ρομπέν των μικρομετόχων» που εισέβαλε ως ταύρος εν υαλοπωλείω στα δημόσια πράγματα της χώρας. Από τον ξιφομάχο του Παναθηναϊκού, που ξιφουλκούσε κατά των πολιτικών και κυριάρχησε στην επιχειρηματική σκηνή επί τρεις δεκαετίες, μέχρι τον δικαστικό πόλεμο με την Κυπριακή Δημοκρατία, που τον θεωρούσε υπαίτιο της χρεοκοπίας του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, και την επίθεση που εξαπέλυσε ο ίδιος, γεμάτος έπαρση, κατά της ελληνικής Δικαιοσύνης
Αυτοί που τον γνώριζαν καλά αδυνατούσαν να πιστέψουν ότι ο Ανδρέας Βγενόπουλος πέθανε. Ενας σκληροτράχηλος, δυναμικός και ακάματος επιχειρηματίας που δεν ορρωδούσε προς ουδενός είναι δυνατόν να έφυγε έτσι; «Εσκασε από τη στεναχώρια και το άγχος που επιμελώς έκρυβε ακόμα και από τους στενούς του συνεργάτες», είπαν κάποιοι. Οι δικαστικές περιπέτειες στις οποίες στροβιλιζόταν τα τελευταία χρόνια τον κατέβαλαν. Οι ανοιχτές εκκρεμότητες με τη Δικαιοσύνη σε Ελλάδα και Κύπρο τον κατέτρωγαν πίσω από το δυναμικό προσωπείο που έδειχνε στους γύρω του. Τα έβαλε με τους πάντες, νιώθοντας -πλανημένα- άτρωτος και με τη λογική «η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση».
Ομως, όπως λέει έμπειρος νομικός, όταν ως δημόσιο πρόσωπο και επιχειρηματίας κερδίζεις μια δίκη, είναι καλύτερα να σιωπάς, κάτι που δεν έκανε ποτέ ο Ανδρέας Βγενόπουλος. Ετσι, όταν η δικαστική του υπόθεση και το κυνήγι που είχε εξαπολύσει εναντίον του η Κυπριακή Δημοκρατία, που τον θεωρούσε υπαίτιο της χρεοκοπίας του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, ετέθη στο αρχείο, αντί να σιωπήσει, βγήκε την επομένη με περισσή έπαρση και εξαπέλυσε επίθεση σε όλη την πυραμίδα της ελληνικής Δικαιοσύνης, σε σημείο ώστε να αναρωτιούνται όλοι πού τελικά το πάει ή αν διακατέχεται από άγνοια κινδύνου.
Ετσι, στις αρχές του περασμένου Οκτωβρίου το όνομα του Ανδρέα Βγενόπουλου επανέρχεται στο προσκήνιο της δημοσιότητας με αφορμή μια νέα δίωξη. Οι εφημερίδες και τα sites φιλοξενούν το σχετικό ρεπορτάζ: «Ποινική δίωξη κατά του Ανδρέα Βγενόπουλου, 14 στελεχών της Marfin και της Αγγελικής Φράγκου από την εισαγγελέα Διαφθοράς Ε. Ράικου. Αφορά δάνειο περίπου 200 εκατ. στην IRF, που φέρεται να έχει δοθεί χωρίς εξασφαλίσεις». Εναν μήνα μετά, οι πληροφορίες από το δικαστικό ρεπορτάζ έκαναν λόγο ακόμα και για επικείμενη έκδοση εντάλματος σύλληψής του. Το φορτίο με τις ανοιχτές δικαστικές υποθέσεις στην Αθήνα και τη Λευκωσία αλλά και η εκκρεμότητα με το Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο, ήταν πολύ βαρύ, σχεδόν δυσβάσταχτο για εκείνον που δεν ανεχόταν μύγα στο σπαθί του. Το σαράκι άρχισε να δουλεύει για τα καλά μέσα του, μακριά από τα μάτια του κόσμου. Συνέχιζε να δείχνει άτρωτος, αλλά… Πρώτα ένα εγκεφαλικό. Στη συνέχεια, ήρθε και η ανακοπή. Η καρδιά του σταμάτησε να χτυπά. Ηταν 3.30, ξημερώματα της 5ης Νοεμβρίου 2016.
Τα δικαστήρια, ο φυσικός του χώρος
Ηατμόσφαιρα είχε αρχίσει να βαραίνει ξανά μετά το καλοκαίρι. Στις αρχές Οκτωβρίου έρχεται στο προσκήνιο η υπόθεση με το δάνειο Φράγκου. Ας θυμηθούμε το ρεπορτάζ: «Μετά την ολοκλήρωση της έρευνας που διενήργησαν οι εισαγγελείς Αντώνης Ελευθεριάνος και Γιάννης Δραγάτσης, ασκήθηκε ποινική δίωξη με εντολή της εισαγγελέως Διαφθοράς Ελένης Ράικου σε βάρος του Ανδρέα Βγενόπουλου και 14 ακόμη στελεχών της τράπεζας Marfin. Κατηγορούμενη για ηθική αυτουργία στο αδίκημα καθώς και για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος είναι η γνωστή εφοπλίστρια Αγγελική Φράγκου, ένα από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως εφοπλιστικά ονόματα. Η δίωξη αφορά δάνειο περίπου 200 εκατ. ευρώ, το οποίο κατά την κατηγορία δόθηκε χωρίς εξασφαλίσεις στην επενδυτική εταιρεία IRF της κυρίας Φράγκου. Το δάνειο φέρεται να χορηγήθηκε για να αγοραστούν από την επενδυτική εταιρεία μετοχές του ομίλου MIG και MPB. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, για τη χορήγηση του δανείου δεν υπήρχαν εξασφαλίσεις, ενώ φέρεται να μην έχει αποπληρωθεί. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη δικογραφία είχε αρχειοθετηθεί από την εισαγγελέα Εφετών Γεωργία Τσατάνη και εν συνεχεία ανασύρθηκε από το αρχείο με εντολή της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου».
Αλλά εκτός από την κυρία Φράγκου και ορισμένες υποθέσεις φορολογικού χαρακτήρα, υπήρχε και η Κύπρος… Το μεγάλο αγκάθι. Υποθέσεις και εκκρεμότητες που έχουν να κάνουν με την κυπριακή χρεοκοπία και τον ρόλο των τραπεζών σε αυτήν. Με τον θάνατο του, βεβαίως, μένουν μετέωρες δύο μεγάλες υποθέσεις: η αγωγή του σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας από την οποία διεκδικούσε 1, 2 δισ. ευρώ, αλλά και η προσπάθεια της κυπριακής Δικαιοσύνης να τον φέρει στο νησί για να δικαστεί ως ένας από τους υπαίτιους της κατάρρευσης της οικονομίας. Η δεύτερη υπόθεση τον ενοχλούσε αφάνταστα. Ενιωθε παγιδευμένος και ας μην το έδειχνε.
Ο ίδιος ο Βγενόπουλος πίστευε ότι, νομικά, έχει δέσει γερά την υπόθεση της αγωγής και ανέμενε και εκείνος με συγκρατημένη αισιοδοξία την απόφαση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου μέσα στους πρώτους μήνες του 2017. Στο δικαστήριο έχουν προσφύγει η MIG και άλλοι 18 Ελληνες επενδυτές εναντίον της Κύπρου διεκδικώντας ποσά της τάξης του 1,2 δισ. ευρώ επειδή η Λαϊκή Τράπεζα καταστράφηκε από παράνομες πράξεις και παραλείψεις οργάνων και εκπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας. «Αυτή η νόμιμη προσφυγή μας», είχε πει σε συνέντευξη Τύπου στις αρχές του 2016, «ήταν η αιτία ανήθικων και πρωτοφανών εχθροπραξιών από πλευράς ορισμένων κυπριακών κύκλων, που παράλληλα επιχείρησαν να αποπροσανατολίσουν την κοινή τους γνώμη από τις ευθύνες του δικού τους πολιτικοοικονομικού κατεστημένου που κατέστρεψε τη Λαϊκή Τράπεζα και την οικονομία της χώρας τους».
Μια ζωή, τέρμα τα γκάζια
Hεκδοχή τού «μια φορά ξιφομάχος, πάντα ξιφομάχος» για τον εκλιπόντα Ανδρέα Βγενόπουλο -μια εκδοχή που άκουσα τις τελευταίες ημέρες από αρκετούς συνεργάτες του- μπορεί να απέδιδε το δίκαιο για μια σημαντική πτυχή της προσωπικότητας και της δράσης του τις τρεις δεκαετίες όπου κυριάρχησε στα επιχειρηματικά πράγματα της χώρας, αλλά δεν ήταν «ολόκληρος ο Ανδρέας».
Ενας βετεράνος των τραπεζών που διαθέτει γνώση και μνήμη, όταν του ζήτησα να δώσει έναν τίτλο για τον Ανδρέα Βγενόπουλο μου απάντησε με τον τίτλο μιας παλαιάς αμερικανικής ταινίας: «Red Line 7000». Διαπιστώνοντας την έκπληξη αλλά και την αμφιβολία στο βλέμμα μου, έσπευσε να μου εξηγήσει: «Την ταινία μπορεί να μην την έχεις δει καν, αλλά η έκφραση -κάτι σαν το ελληνικό “τέρμα τα γκάζια”- είναι πολύ διαδεδομένη. Ο Ανδρέας Βγενόπουλος φλέρταρε πάντα με τον δείκτη πάνω από τις 7.000 στροφές».
Το πώς και το γιατί δεν είναι του παρόντος και ούτε δουλειά ενός δημοσιογράφου. Ο τελευταίος μπορεί να καταγράφει στιγμές της διαδρομής μιας ισχυρής προσωπικότητας που λες και ζούσε ξεδιψώντας από το ακριβό κρασί μιας διαρκούς αναμέτρησης με το μεγαλύτερο, με το καλύτερο και εντέλει το άπιαστο.
«Ο Ανδρέας ήταν ικανός και γρήγορος σε όλα», λέει ένας παλιός του γνώριμος. «Ηταν από εκείνους τους ανθρώπους που έχουν την ικανότητα να μη θέλεις ούτε να δουλέψεις ποτέ μαζί του, αλλά ούτε να βρεθείς απέναντί του». Το ερώτημα έρχεται και επανέρχεται με ταχύτητα αγωνιστικού αυτοκινήτου στην πίστα της παλιάς μυθικής Daytona. «Τι ήταν ο Ανδρέας Βγενόπουλος;» Μία απάντηση δεν υπάρχει. Αρχίζω να καταγράφω: Χαρισματικός. Μονήρης. Αδίστακτος. Τελειομανής. Επίμονος. Εμμονικός. Ξεροκέφαλος. Δικομανής. Δουλευταράς. Μαχητής. Απλόχερος με τους εργαζομένους του. Με τεράστιο κρυφό φιλανθρωπικό έργο. Ο κατάλογος μακρύς… Ετυχε να τον γνωρίσω σχεδόν στα πρώτα του βήματα στη δημόσια σκηνή. Είχαμε βρεθεί στα τέλη της δεκαετίας του ’90 στo στούντιο του ALTER 5 -κάτι ενδιάμεσο του Καναλιού 29 και του ALTER- στον Ταύρο, σε μια εκπομπή του Πάνου Παναγιωτόπουλου, προτού ο τελευταίος πάρει τον δρόμο για τη Βουλή. Τότε, τα περισσότερα κανάλια είχαν μετατρέψει τα στούντιό τους σε πλατφόρμες της Σοφοκλέους.
Ο Βγενόπουλος, από τη μεριά του, στριμωγμένος ανάμεσα στους άλλους συμμετέχοντες, έλεγε ξανά και ξανά τις ίδιες θέσεις με τον ίδιο τρόπο. Δίχως να επιτρέπει εκπτώσεις στον λόγο του ή να παρασύρεται από τις ατάκες και τα πυροτεχνήματα των άλλων. Ο ίδιος ήξερε καλά να παίζει το παιχνίδι της ισχύος και της υπεροχής έναντι των άλλων. Μια σχέση εμπιστοσύνης χτιζόταν σχεδόν αυτόματα. Και εδώ η εμπιστοσύνη είχε να κάνει με κέρδη, με πραγματικά λεφτά στους λογαριασμούς.
Ο Βγενόπουλος δεν ήταν γνωστός στην πιάτσα ούτε της Σοφοκλέους, ούτε τη δημοσιογραφική. Λίγοι γνώριζαν τον πρότερο βίο του. Κατ’ αναλογία, η είσοδός του στην αρένα των επιχειρηματικών-χρηματιστηριακών πραγμάτων αλλά και των μίντια μόνο με αυτή του Ντόναλντ Τράμπ μπορεί να συγκριθεί… Ταύρος εν υαλοπωλείω! Η πρώτη εμφάνισή του στα δημόσια πράγματα γίνεται -με σημερινούς όρους- viral. Τον Μάιο του 1997 εμφανίζεται ως εκπρόσωπος της Marfin, με έδρα τις Παρθένους Νήσους, στη Γενική Συνέλευση των μετοχών της Σοκολατοποιίας Παυλίδη, κατέχοντας ένα αξιοσημείωτο κομμάτι των μετοχών της ελληνικής θυγατρικής της πολυεθνικής Kraft Jacobs Suchard.
«O Ρομπέν των μικρομετόχων»
Το «Βγενόπουλος Vs πολυεθνικής» παίχτηκε κατά κόρον και ο αποκληθείς από τα χρηματιστηριακά έντυπα της εποχής «Ρομπέν των μικρομετόχων» κέρδισε την πρώτη αναμέτρηση με έναν δύσκολο αντίπαλο. Τότε, οι περισσότεροι μίλησαν για μια μελετημένη κίνηση προκειμένου να βγουν γρήγορα πολλά λεφτά. Δεν ήταν όμως αυτό το βασικό κίνητρό του: «Το κίνητρό του δεν ήταν μόνο τα χρήματα. Είχε ένα σχέδιο και το εφάρμοζε με θρησκευτική ευλάβεια βήμα-βήμα. Εκείνο που ήθελε να δείξει ήταν ότι εξέφραζε και τα συμφέροντα των μικρομετόχων που τους ήθελε ως φίλιες, δυνάμεις για τη συνέχεια», μας λέει άνθρωπος από το περιβάλλον του.
Την παγιωμένη αντίληψή του για τη δημοκρατία των μετόχων αλλά και τη σχέση της επιχειρηματικότητας με τους πολιτικούς θεσμούς την επαναφέρει τον Μάιο του 2008 έχοντας κληθεί σε επιτροπή της Βουλής: «Εγώ είμαι υπηρέτης της MIG και των μετόχων της και εσείς είστε υπηρέτες του ελληνικού λαού. Επειδή εγώ είμαι λαός, είστε και δικός μου υπηρέτης. Ολοι πρέπει να λογοδοτούμε». Είναι η εποχή όπου με κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας υπό τον Κώστα Καραμανλή ο ΟΤΕ περνά στα χέρια των Γερμανών της Deutsche Τelekom μετά και την πώληση του ποσοστού που είχε συγκεντρώσει η MIG. Επιπλέον, την ίδια εποχή ο Ανδρέας Βγενόπουλος καταθέτει αγωγές εναντίον του Γιώργου Παπανδρέου και του Αλέξη Τσίπρα. Ο ίδιος απευθυνόμενος στους βουλευτές μιλάει για το δημιούργημά του, τη MIG, και η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι πολύ αντιπροσωπευτική του τρόπου με τον οποίο εκφραζόταν: «Ενας τέτοιος επιχειρηματικός όμιλος που επηρεάζει την ελληνική οικονομία θα πρέπει να έχει καλύτερη αντιμετώπιση. Μας αποκάλεσαν καταφερτζήδες. Ναι, είμαστε καταφερτζήδες. Δουλεύω επί 35 χρόνια επί 14 ώρες, έκανα τη μεγαλύτερη επένδυση και τα κατάφερα. Πρέπει να αναζητήσετε και άλλους τέτοιους επιχειρηματίες. Αν αυτούς δεν τους θέλετε σε αυτή τη χώρα, να μας το πείτε».
Ο Βγενόπουλος είχε το τροπάρι του με τους πολιτικούς και δεν το αποχωριζόταν ούτε στιγμή. Μιλώντας λίγα χρόνια αργότερα, όταν τα μνημόνια άρχισαν να παίρνουν σειρά, στην εκπομπή του Αλέξη Παπαχελά στον ΣΚΑΪ «Νέοι Φάκελοι» είπε μεταξύ άλλων: «Οι άνθρωποι που πρέπει να μπούνε στην πολιτική πρέπει να είναι άνθρωποι νεότεροι. Πρέπει να είναι στελέχη. Εμείς στον δικό μας τον όμιλο -που δεν αμφιβάλλω ότι αυτό γίνεται και σε άλλους ομίλους- έχουμε 20 στελέχη πρώτης γραμμής, τα οποία είναι μεταξύ 35 και 45, όπου ο καθένας από αυτούς θα μπορούσε να είναι πολύ καλύτερος από τους περισσότερους υπουργούς».
Δεν ξέρω τι ψήφιζε ο Βγενόπουλος ή αν πήγαινε καν να ψηφίσει. Το αγνοώ. Δεν ενδιαφέρει και κανέναν. Ο ίδιος είχε μια απόσταση από το καθημερινό «νταλαβέρι» με τους πολιτικούς. Δεν μετείχε σε πολιτικές αυλές και «καφενεία» και γενικώς δεν έκανε βήμα πέρα από μια νοητή γραμμή ευθύνης που χώριζε τα τσανάκια των πολιτικών από εκείνα των επιχειρηματιών. Με άλλα λόγια, ο καθένας τη δουλειά του. Αυτό όμως δεν ήταν αποδεκτό από όλους και σε όλες τις εποχές. Ο Βγενόπουλος δεν θέλησε ποτέ να αποδεχθεί ότι ο πολιτικός -στην κυβέρνηση ή στην αντιπολίτευση- θα έχει λόγο για τις δικές του επενδυτικές και επιχειρηματικές επιλογές. «Εγώ απολογούμαι στους μετόχους μου», έλεγε και ξανάλεγε. Αυτό συνέβη και στην Ελλάδα. Αυτό συνέβη και στην Κύπρο.
Τον τελευταίο καιρό τα δικαστήρια ήταν ο χώρος του λόγω των ανοιχτών δικαστικών υποθέσεων σε Αθήνα – Λευκωσία
Ο νεαρός δικηγόρος των εφοπλιστών
Ας επιστρέψουμε όμως στην αρχή της διαδρομής. Το 1976, όντας νεαρός δικηγόρος, κατεβαίνει στην Ακτή Μιαούλη και δουλεύει για τα συμφέροντα εφοπλιστών. Μαθαίνει γρήγορα τα μυστικά της ποντοπόρου ναυτιλίας. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, λίγο μετά την έλευση του ΠΑΣΟΚ, φτιάχνει το δικό του γραφείο. Ενα γραφείο που δεν το εγκατέλειψε ποτέ – ακόμη και αν χρειαζόταν να εξοικονομεί μία με δύο ώρες καθημερινά για να συζητά με συνεργάτες, να δίνει οδηγίες και κατευθύνσεις. Ως το τέλος. Η φίρμα Βγενόπουλος & Συνεργάτες δεν είχε απλώς τη σφραγίδα του αλλά και μέρος της ψυχής του. Η ίδια η φίρμα λειτούργησε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ως προμετωπίδα για επενδυτικές και επιχειρηματικές κινήσεις. Νωρίτερα, η τεχνογνωσία της ποντοπόρου ναυτιλίας είχε οδηγήσει τον Βγενόπουλο να βρει τρόπους αξιοποίησης των κόκκινων δανείων της εποχής. Οι περισσότεροι συνομήλικοί του μιλάνε για κόκκινα δάνεια του ναυτιλιακού κομματιού της Citibank, όπου ο Βγενόπουλος κυνηγώντας πλοία στα πιο απίθανα λιμάνια της υφηλίου κατάφερνε να βγάζει κέρδος από τις πωλήσεις τους.
Πώς φτάσαμε, όμως, από τον «Ρομπέν των μικρομετόχων» με ορμητήριο τις Παρθένους Νήσους και τη θριαμβευτική είσοδο στα Ιεροσόλυμα στο «άρον άρον, σταύρωσον αυτόν»;
Η μαγιά φτιάχνεται με τις επενδυτικές εταιρείες. Στη συνέχεια έρχεται η σειρά του Comm Group (μια φιλόδοξη πρωτοβουλία στον χώρο της διαφήμισης και της επικοινωνίας) και αμέσως μετά ένα «δώρο» από τον Μιχάλη Σάλλα: η Piraeus Prime Bank, η πρώην Ελληνογαλλική Τράπεζα Διεθνούς Εμπορίου και Ναυτιλίας. Το πέρασμα από τη μία ιδιοκτησία στην άλλη θα γίνει το 2001. Στη συνέχεια, θα έρθει η μετονομασία της σε Marfin Βank. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2005, ο Βγενόπουλος θα βάλει για τα καλά πόδι στην Τράπεζα Εγνατία αποκτώντας αρχικά το 10% του μετοχικού της κεφαλαίου, το οποίο έναν χρόνο αργότερα θα φτάσει σε 44,95%.
Ο Βγενόπουλος έχει πια στο χαρτοφυλάκιο των συμμετοχών του και μια εμπορική τράπεζα. Τότε πάνω-κάτω αρχίζουν και οι απανωτές συμμετοχές αλλά και οι μεγάλες συγκρούσεις με τον Μιχάλη Σάλλα, με την οικογένεια Βαρδινογιάννη για τον Παναθηναϊκό, με τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο, με το σύνολο του πολιτικού κόσμου στην Κύπρο, με τους πολιτικούς ηγέτες και ηγετικά στελέχη παρατάξεων στην Ελλάδα (Γιώργος Παπανδρέου, Αλέξης Τσίπρα, Ντόρα Μπακογιάννη).
Διαβάζοντας τα ρεπορτάζ της εποχής καταγράφω τις μεγάλες κινήσεις: το 2006 ήταν η χρονιά που εισήλθε και στον χώρο της υγείας αποκτώντας το 49% του θεραπευτηρίου «Υγεία» και εξαγοράζοντας το «Μητέρα» και το «Λητώ», ενώ αποκτά παρουσία και στην Κύπρο μέσω της Λαϊκής Τράπεζας.
– Την επόμενη χρονιά, θα προχωρήσει στην τριπλή συγχώνευση των Τραπεζών Marfin, Εγνατία, Λαϊκή που τελικά οδήγησε στον Ομιλο της Πειραιώς. Την ίδια εποχή επιτυγχάνεται ο έλεγχος της ενοποιημένης τότε Vivartia των Δασκαλόπουλου και Θεοδωρόπουλου, που είχε κάτω από την ομπρέλα της επιχειρήσεις όπως η Δέλτα, η Chipita, η Goody’s, η Everest, η Μπαρμπα-Στάθης. Ακολούθησε την ίδια χρονιά η απόκτηση της πλειοψηφίας των μετοχών του «Hilton» Κύπρου και της Attica Group (Blue Star Ferries, Superfast Ferries).
– Το 2008 και ενώ είχαν φανεί τα πρώτα σημάδια της ύφεσης, ο όμιλος που είχε δημιουργήσει, η ΜΙG, πραγματοποιεί τεράστια για τις συνθήκες της εποχής αύξηση μετοχικού κεφαλαίου 5 δισ. ευρώ με την είσοδο των αραβικών κεφαλαίων της Dubai Finance. Στις αρχές της ίδιας χρονιάς, μετά τη βαριά ήττα του Παναθηναϊκού από τον Ολυμπιακό στο «Καραϊσκάκη» με 4-0, στις 17 Ιανουαρίου, ο Ανδρέας Βγενόπουλος ανακοινώνει την ίδρυση της Παναθηναϊκής Ενωτικής Κίνησης, η οποία έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή του «Τριφυλλιού» τα επόμενα χρόνια.
– To 2009 με μια κίνηση-έκπληξη αποκτά την Ολυμπιακή Αεροπορία και σε μία συγκέντρωση στο αεροδρόμιο, που αρκετοί τη χαρακτήρισαν προεκλογική, ρίχνει τα βέλη του στην Aegean, λέγοντας ότι το «πάρτυ στις αερομεταφορές τελείωσε». Λίγα χρόνια αργότερα, αναγκάζεται να πουλήσει τελικά στον βασικό ανταγωνιστή. Ακολούθησε η απόκτηση του 16% των μετοχών του ΟΤΕ που θα πουλήσει στην Deutche Telekom.
Η ξέφρενη πορεία προς την επιτυχία
Η κωδικοποίηση βοηθά πάντοτε. Εχουμε και λέμε, λοιπόν: Ο όμιλος MIG προέρχεται από τη Marfin ΑΕΠΕΥ, εταιρεία παροχής επενδυτικών υπηρεσιών που ιδρύθηκε το 1998. Η εταιρεία αυτή, υπό την ηγεσία του Ανδρέα Βγενόπουλου, ανέπτυξε μια στρατηγική που επικεντρώθηκε στην αναδιάρθρωση και συγχώνευση του ελληνικού τραπεζικού κλάδου. Ξεκινώντας το 2001, η εταιρεία προχώρησε σε διαδοχικές επενδύσεις και εξαγορές που περιλάμβαναν ελληνικά και κυπριακά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Αυτή η επενδυτική στρατηγική κορυφώθηκε τον Δεκέμβριο του 2006 με τη δημιουργία της Marfin Popular Bank (MPB) ως ένας από τους μεγαλύτερους τραπεζικούς ομίλους στην Ελλάδα και την Κύπρο μετά την εξαγορά από τον όμιλο της Λαϊκής ποσοστού 97% της MIG και της μετέπειτα αφομοίωσης των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων της MIG σε επιχειρησιακό επίπεδο.
Στις 4 Μαΐου 2007, η MIG προέβη στην πώληση των κύριων τραπεζικών περιουσιακών της στοιχείων στη MPB, γεγονός το οποίο οδήγησε στον λειτουργικό διαχωρισμό της από τη MPB, ενώ η συναλλαγή αυτή σηματοδοτεί και το τέλος της διαδικασίας αναδιάρθρωσης της MPB. Στις 12 Ιουλίου 2007, η MIG ολοκλήρωσε επιτυχώς αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με καταβολή μετρητών ύψους 5,19 δισ. ευρώ με την έκδοση 774.660.278 κοινών μετοχών προκειμένου να χρηματοδοτήσει σχεδιαζόμενες εξαγορές σε επιλεγμένες χώρες.
Χρονολόγιο κύριων επενδυτικών δραστηριοτήτων:
– Ιούλιος 2007: Απόκτηση 34,1% της Vivartia
– Αύγουστος 2007: Απόκτηση 64% του «Hilton» Κύπρου
– Οκτώβριος 2007: Απόκτηση 51,6% του Attica Group
– Οκτώβριος 2007: Απόκτηση του 66,7% της JSC Robne Kuce Beograd (RKB)
– Ιούλιος 2008: Απόκτηση του 50% της Sunce Koncern d.d. (Sunce)
– Δεκέμβριος 2008: Απόκτηση 50% της Flight Ambulance International (FAI)
– Μάρτιος 2009: Απόκτηση Olympic Air, Olympic Handling και Olympic Engineering
– Δεκέμβριος 2009: Στρατηγική συνεργασία με τη Veolia Environnement, Veolia-MIG Greece
– Απρίλιος 2010: Πώληση του κλάδου αρτοσκευασμάτων και ζαχαρωδών της Vivartia (Chipita)
– Σεπτέμβριος 2011: Πώληση ποσοστού 90% στη Vivartia Κύπρου
– Νοέμβριος 2011: Στρατηγική συμμαχία με Abu Dhabi Mar (ADM)
– Μάιος 2012: Μνημόνιο αποκλειστικής συνεργασίας με την εταιρεία Exeed Industries του Αμπού Ντάμπι στον επιχειρηματικό τομέα τροφίμων και γεωργίας στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στην περιοχή του Αραβικού Κόλπου, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής
– Οκτώβριος 2012: Συμφωνία πώλησης 100% της Olympic Air στην Aegean Airlines
– Οκτώβριος 2013: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού (DG Competition) εγκρίνει την πώληση του 100% της Olympic Air στην Aegean Airlines
– Αύγουστος 2014: Πώληση του 34,96% της MIG Real Estate ΑΕΕΑΠ
– Ιούλιος 2015: Πώληση ποσοστού 51% του FAI Aviation Group
– Δεκέμβριος 2015: πώληση του συνόλου των μετοχών της Skyserv Handling Services
Σήμερα, η MIG φαίνεται να έχει ξεπεράσει τον κάβο. Με τις στρατηγικής σημασίας θυγατρικές του ομίλου MIG να συνεχίζουν να καταγράφουν βελτίωση στα οικονομικά αποτελέσματά τους, παρά τις δυσμενείς συνθήκες στο οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον της χώρας.
Η MIG του σήμερα και του αύριο
Το τιμόνι της διοίκησης τους τελευταίους μήνες βρίσκεται στα χέρια δύο έμπειρων μάνατζερ: του προερχόμενου από την Τράπεζα Πειραιώς Σταύρου Λεκκάκου στη θέση του προέδρου και του προερχόμενου από το λιανεμπόριο και την αγορά της μαζικής εστίασης Θανάση Παπανικολάου ως διευθύνοντος συμβούλου. Κανείς δεν λέει ότι τα πράγματα είναι εύκολα, αλλά ο όμιλος φαίνεται πως κρατάει και θα ξεπεράσει το σοκ της απώλειας του Βγενόπουλου χωρίς κραδασμούς που θα έβαζαν σε κίνδυνο το εγχείρημα. Τα λειτουργικά αποτελέσματα EBITDA στο σύνολο των θυγατρικών του ομίλου MIG αυξήθηκαν 23%, στα 68,5 εκατ., έναντι 55,5 εκατ. ευρώ το α’ εξάμηνο 2015. Τα ενοποιημένα λειτουργικά αποτελέσματα EBITDA του ομίλου (περιλαμβανομένων των εταιρειών holding και των μη επαναλαμβανόμενων δραστηριοτήτων) ανήλθαν σε κέρδη 47,7 εκατ. ευρώ έναντι 48,3 εκατ. ευρώ το α’ εξάμηνο του 2015. Τα αποτελέσματα για το α’ εξάμηνο του 2016 επιβαρύνθηκαν με ποσό ύψους 13,6 εκατ. ευρώ από τη διενέργεια έκτακτης απομείωσης στα υπόλοιπα απαιτήσεων από τον όμιλο Μαρινόπουλος, στο πλαίσιο της εν εξελίξει διαδικασίας αναδιάρθρωσής του. Οι ενοποιημένες πωλήσεις του ομίλου το α’ εξάμηνο του 2016 ανήλθαν στα 524 εκατ. ευρώ καταγράφοντας μείωση 13 εκατ. ευρώ, ήτοι -2% έναντι του α’ εξαμήνου 2015. Η μείωση αποδίδεται στην παρατεταμένη ύφεση της ελληνικής οικονομίας. Τα ενοποιημένα αποτελέσματα μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας ανήλθαν σε ζημία 45,9 εκατ. ευρώ έναντι ζημίας 51,9 εκατ. ευρώ το α’ εξάμηνο 2015.
Τέλος, η Καθαρή Εσωτερική Αξία (NAV) της εταιρείας στις 30/6/2016 ανήλθε στα 756 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε 0,81 ευρώ ανά μετοχή. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία (Αύγουστος 2016), μεγαλύτερος μέτοχος στη MIG, το δημιούργημα του Ανδρέα Βγενόπουλου, είναι η Τράπεζα Πειραιώς με 31,2% των μετοχών και δεύτερος το Dubai Group με 14,2% και τη διασπορά στο ευρύ επενδυτικό κοινό να ξεπερνά το 34% των μετοχών.
Ο ξιφομάχος του Παναθηναικού
Για το τέλος κράτησα δύο πράγματα: το ένα, η αγάπη του για τον Παναθηναϊκό. Το δεύτερο, τα προσωπικά του, η οικογένειά του. Το πρώτο φαίνεται μέσα από την ανακοίνωση του ΠΑΟ για το κατευόδιο. «Ο Παναθηναϊκός Αθλητικός Ομιλος εκφράζει τη βαθιά του θλίψη για την απροσδόκητη απώλεια του Ανδρέα Βγενόπουλου και τα θερμά συλλυπητήρια στην οικογένειά του. Ο Ανδρέας Βγενόπουλος υπήρξε αθλητής του Συλλόγου και πρωταθλητής Ελλάδος στο Ξίφος ασκήσεως το 1972 και το 1973 και στο Ξίφος μονομαχίας το 1972, 1973, 1974, 1975, 1977, 1980 και 1981, ενώ κατέκτησε περισσότερα από 45 μετάλλια σε Πανευρωπαϊκούς και Βαλκανικούς Αγώνες στο φλερέ και στο επέ. Επίσης έλαβε συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1972 στο Μόναχο. Διετέλεσε υπεύθυνος επικοινωνίας της ΠΑΕ Παναθηναϊκός στα πρώτα χρόνια του επαγγελματισμού και τιμήθηκε για την αθλητική προσφορά του στον Σύλλογο με το Χρυσό Τριφύλλι. Τον Ιανουάριο του 2008 προχώρησε στη δημιουργία της Παναθηναϊκής Ενωτικής Κίνησης (ΠΕΚ) και διετέλεσε μέλος του ΔΣ της ΠΑΕ Παναθηναϊκός επί προεδρίας Νικόλα Πατέρα. Η προσφορά του εκλιπόντος προς το Σύλλογό μας ήταν αμέριστη, καθώς μέχρι σήμερα και έπειτα από δική του πρωτοβουλία ο Παναθηναϊκός Α.Ο. λαμβάνει σημαντικές χορηγίες, όπως αυτή των υπηρεσιών του Ομίλου Υγεία».
Ο Βγενόπουλος σε καμία περίπτωση δεν ήταν κοσμικός, το αντίθετο. Ζούσε σχεδόν με σπαρτιατική αντίληψη ζωής. Ηταν παντρεμένος από το 2005 με τη δικηγόρο Αρετή (Ρίτα) Σουβατζόγλου και πατέρας τριών παιδιών από προηγούμενο γάμο του. Τα προσωπικά του δεν τα ήξερε σχεδόν κανείς. Ακόμη και στενοί συνεργάτες του αλλά και υψηλόβαθμα στελέχη των επιχειρήσεών του βρέθηκαν μπροστά σε μια μεγάλου μεγέθους έκπληξη όταν κλήθηκαν σε δεξίωση, σε κεντρικό ξενοδοχείο της πρωτεύουσας, για τον γάμο του με την Ρίτα Σουβατζόγλου.
Και τώρα, η αφήγηση έφτασε στο τέλος της… Οχι. Ενα στοιχείο ακόμη. Μια-δυο εικόνες από το ντοκιμαντέρ της ζωής του. Ο Βγενόπουλος είχε πάντα το «μεγάλο σχέδιο» στο μυαλό του. Και το έβαζε μπροστά δίχως εκπτώσεις. Το ήθελε να προχωράει μέχρι τέλους όπως το είχε εμπνευστεί και σχεδιάσει. Εβαζε στο παιχνίδι και τους συνεργάτες του. Τους άφηνε να το τρέξουν. Αν αποτύγχαναν στο τέλος, τους το χρέωνε και είχαν πλέον να κάνουν μαζί του. Δίκαιος προς όλους, σκληρός προς όλους. Οι φιλίες, φιλίες και οι δουλειές, δουλειές. Εκεί δεν έβαζε νερό στο κρασί του. Παρ’ όλα αυτά, δεν ήταν ποτέ άνθρωπος από σίδερο ή μάρμαρο… Κάποτε, όταν ένας μεγάλος ανταγωνιστής της ΔΕΛΤΑ έπαψε να διαθέτει φρέσκο γάλα στην αγορά, οι εισηγήσεις των στενών συνεργατών του ήταν να ακολουθήσουν και αυτοί την ίδια τακτική. Ο ίδιος διαφώνησε.
Θεώρησε πως το πλήγμα στην εγχώρια αγελαδοτροφία αλλά και ευρύτερα στην εγχώρια παραγωγή, που συνδέεται με όλη τη σχετική αλυσίδα, θα ήταν μεγάλο και καθοριστικό για χιλιάδες αγρότες, επαγγελματίες, εργαζομένους. Κάπου είπε ότι ήταν η ευθύνη του ηγέτη της αγοράς.
Η ΔΕΛΤΑ συνέχισε να παράγει φρέσκο γάλα και όσοι τον συνάντησαν εκείνες τις ημέρες της απόφασης είδαν στη ρουφηξιά του πούρου του μια άφατη ικανοποίηση.
Με τη σύζυγό του, δικηγόρο Ειρήνη Σουβατζόγλου
Πηγή: Protothema.gr