Την αιτία που προκαλεί πιθανότατα το λιώσιμο παγετώνων και τη δημιουργία λιμνών και ποταμών στη δυτική Ανταρκτική λέει ότι ανακάλυψε η NASA.
Πρόκειται για μια πηγή γεωθερμικής ενέργειας, γνωστή ως μανδυακό διάπυρο, που εντοπίζεται βαθιά κάτω από την περιοχή Marie Byrd Land της νοτιότερης ηπείρου του πλανήτη μας.
Ως μανδυακό διάπυρο ή αλλιώς θερμική στήλη μανδύα οι γεωλόγοι εννοούν την ανερχόμενη ροή υλικού που ξεκινάει από το όριο πυρήνα- μανδύα της γης και μοιάζει με μανιτάρι ή λοφίο.Αυτά τα μανδυακά διάπειρα (mantle plumes) δημιουργούνται πιθανόν στον κατώτερο μανδύα και ανέρχονται αργά με ρεύματα μεταφοράς. Η ύπαρξή τους εξηγεί γιατί παρατηρείται έντονη γεωθερμική δραστηριότητα σε κάποιες περιοχές όπως η Χαβάη και το Γιέλοουστοουν, που απέχουν πολύ από τα όρια τεκτονικών πλακών.
Πριν από 30 χρόνια ένας επιστήμονας του University of Colorado Denver είπε πως ένα τέτοιο μανδυακό διάπυρο ίσως βρίσκεται κάτω από την περιοχή Marie Byrd Land, κάτι που θα εξηγούσε κάποια παράξενα χαρακτηριστικά στους πάγους της περιοχής, όπως η ηφαιστειακή δραστηριότητα και ένα τοπογραφικό χαρακτηριστικό που παρέπεμπε σε θόλο.
Αλλά η θεωρία αυτή δεν έγινε ευρεία αποδεκτή λόγω της παρουσίας του πάγου πάνω από το θόλο. «Νόμιζα ότι ήταν μια τρελή ιδέα», είπε η επικεφαλής της νέας έρευνας της NASA, Ελέν Σερούσι. «Δεν μπορούσα να εννοήσω πως γίνεται με τέτοια ποσότητα θερμότητας να υπάρχει πάγος από πάνω.»
Χρησιμοποιώντας, όμως, τα τελευταία επιτεύγματα της τεχνολογίας οι επιστήμονες της NASA κατάφεραν να υποστηρίξουν την θεωρία της ύπαρξης θερμικής στήλης μανδύα στην Ανταρκτική. Ανέπτυξαν ένα μαθηματικό μοντέλο μανδυακού διαπύρου για να δουν πόση γεωθερμική θερμότητα θα χρειαζόταν για να εξηγήσει τα φαινόμενα που παρατηρούνται στο Marie Byrd Land και συνέκριναν τα ευρήματά τους με στοιχεία που συνέλεξαν αποστολές της ΝΑSA στην Ανταρκτική. Έτσι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι κάτω από την επιφάνεια της περιοχής πρέπει όντως να υπάρχει ένα μανδυακό διάπυρο με τεράστιες ποσότητες πίεσης και θερμότητας, το οποίο πρέπει να δημιουργήθηκε πριν από 50-110 εκατομμύρια χρόνια, πολύ πριν σχηματιστεί το στρώμα του πάγου που το καλύπτει.