Μέγας Αλέξανδρος : Η πολιορκία και η κατάληψη του βράχου της Σογδιανής

Το πρώτο εμπόδιο για τον Μακεδόνα στρατηλάτη ,ήταν «ο Βράχος (ή η Πέτρα) της Σογδιανής», ‘’Sogdian Rock’’ , όπως αναφέρεται στα αγγλικά. Επρόκειτο για ένα ορεινό φρούριο , από την κατάληψη του οποίου εξαρτιόταν η τύχη των έτοιμων για επανάσταση ξανά Σογδιανών.  Στο ‘’ανάλωτον’’ αυτό καταφύγιο την άμυνα είχε οργανώσει ο Οξυάρτης  (ή ο  Αριαμάζης  κατά τον Κούρτιο και τον Πολύαινο ) και είχαν συγκεντρωθεί πολλοί επαναστάτες Σογδιανοί με τις οικογένειές τους . Οι απόκρημνοι βράχοι και το πυκνό χιόνι που κάλυπτε τα πάντα ( βρισκόμαστε στον  χειμώνα του 328/327 π.Χ. ), έκαναν το οχυρό απροσπέλαστο. Οι Σογδιανοί είχαν αρκετές προμήθειες για να αντέξουν την πολιορκία , ενώ από το χιόνι εξασφάλιζαν και άφθονο νερό.

Όταν ο Μέγας Αλέξανδρος τους πρότεινε να παραδοθούν , εκείνοι του απάντησαν προκλητικά πως θα έπρεπε να βρει «φτερωτούς στρατιώτες»  για να καταλάβει το οχυρό…( Αρριανός , IV , ιβ, 4-7 )

Οι πρώτοι αλπινιστές της παγκόσμιας ιστορίας

Μετά την άρνηση των Σογδιανών , ο Αλέξανδρος αποφάσισε να επιτεθεί εναντίον του φρουρίου . Διάλεξε 300 μαχητές , τους πλέον ικανούς  κι εξασκημένους στην ανάβαση των βράχων και τους ζήτησε να ανέβουν στο βράχο , δίνοντας σε όποιον ανέβαινε πρώτος  12 τάλαντα, στους επόμενους μικρότερα ποσά , ακόμα όμως και σε όποιους ανέβαιναν τελευταίοι , υποσχέθηκε 300 δαρεικούς.

Κατά τον Κούρτιο, μιλώντας στους στρατιώτες αυτούς , είπε : «Η φύση δεν έχει τοποθετήσει τίποτα τόσο ψηλά , ώστε το θάρρος να μην  μπορεί να το ξεπεράσει .Με το να προσπαθούμε να πετύχουμε αυτά που οι άλλοι δεν τόλμησαν , έχουμε την Ασία υπό την εξουσία μας».

Οι στρατιώτες αυτοί , αφού προμηθεύτηκαν  σιδερένιους πασσάλους και σχοινιά από λινάρι, περίμεναν να νυχτώσει και όταν έφτασαν στο πιο απόκρημνο και αφύλαχτο σημείο , ξεκίνησαν την ανάβαση . Το εγχείρημά τους ήταν πάρα πολύ δύσκολο . Καθώς βούλιαζαν στο παχύ χιόνι, ορισμένοι έπεφταν από τις απότομες πλαγιές. Τριάντα ( ή τριάντα δύο κατά τον Κούρτιο) γκρεμίστηκαν κατά την ανάβαση. Τα πτώματά  τους δεν βρέθηκαν ποτέ… Οι υπόλοιποι όμως ,έφτασαν ως την αυγή στην κορυφή και μάλιστα ψηλότερα από τους Σογδιανούς . Άρχισαν να κουνούν λευκά κομμάτια υφάσματος για να τους δουν από το μακεδονικό στρατόπεδο και να καταλάβουν πως εκτέλεσαν την αποστολή τους. Ο Μέγας Αλέξανδρος , ο οποίος  κατά τον Κούρτιο είχε μείνει ξάγρυπνος αγωνιώντας για την έκβαση της επιχείρησης , έδωσε εντολή σ’ ένα κήρυκα να φωνάξει στους εχθρούς «πως βρέθηκαν οι φτερωτοί άνθρωποι και κατέλαβαν την κορυφή του βουνού».

Έκπληκτοι οι Σογδιανοί από την εξέλιξη αυτή , δεν αντιλήφθηκαν πως οι ‘’φτερωτοί άνθρωποι’’ ήταν περίπου 270 μαχητές και παραδόθηκαν. Αιχμαλωτίστηκαν πολλά γυναικόπαιδα και η οικογένεια του άρχοντα Οξυάρτη που ήταν ο επικεφαλής της άμυνας του βράχου.

Ο Κούρτιος , παρουσιάζει μια κάπως διαφορετική εκδοχή από αυτή του Αρριανού. Αναφέρει ότι ο Αριμάζος (και όχι ο Οξυάρτης ), ήταν επικεφαλής της άμυνας της Σογδιανής. Για τον βράχο γράφει ότι είχε ύψος 30 στάδια ( 1 στάδιο=184,8 μ. , δηλαδή ο βράχος είχε ύψος , περίπου, 5.546 μέτρα! ). Μαζί με τον Αριμάζο βρισκόταν 30.000 άνδρες . Ο Αλέξανδρος, μέσω του Κόφα, γιού του Αρτάβαζου, κάλεσε τους Σογδιανούς να παραδοθούν, εκείνοι όμως δεν δέχθηκαν. Μετά την ανάβαση στο βράχο των … ‘’φτερωτών στρατιωτών’’ όμως, ο Αριμάζος συνθηκολόγησε . Τους επικεφαλής των Σογδιανών ο Αλέξανδρος διέταξε να τους σταυρώσουν στα ριζά του βράχου , ενώ οι υπόλοιποι αιχμαλωτίστηκαν.

Ο Αλέξανδρος και η Ρωξάνη 

Σύμφωνα με τον Αρριανό , όταν ο Μέγας Αλέξανδρος είδε την κόρη του Οξυάρτη , τη Ρωξάνη που φημιζόταν για την ομορφιά της  και λεγόταν πως ήταν η πιο όμορφη γυναίκα σε όλη την Ασία , θέλησε να την παντρευτεί. Ο Οξυάρτης ακούγοντας πως ο Μακεδόνας βασιλιάς ερωτεύτηκε την κόρη του, εμφανίστηκε μπροστά στον Μέγα Αλέξανδρο και τον υποδέχθηκε με τις τιμές που του ταίριαζαν (Αρριανός ,IV,19,4-6 20,4).

Ο Στράβων , αναφέρει ότι η Ρωξάνη ζούσε στον ‘’βράχο Σισιμίτρα’’ στη Βακτριανή . Ο Πλούταρχος και ο Κούρτιος , δεν συνδέουν τον γάμο του Μακεδόνα στρατηλάτη με την Ρωξάνη , με την κατάληψη κάποιου ορεινού φρουρίου.

Η κατάληψη του  βράχου  της Σογδιανής , μπορεί να είναι ήσσονος σημασίας γεγονός μπροστά στις άλλες λαμπρές νίκες του Μεγάλου Αλεξάνδρου , όμως αποτελεί την πρώτη επιχείρηση  (επιτυχημένη μάλιστα) κατάληψης οχυρού με αλπινιστικές μεθόδους στην παγκόσμια ιστορία.

Πηγές : ‘’ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ’’, τόμος Δ΄ , Εκδοτική Αθηνών. Β.Γκαφούροφ- Δ.Τσιμπουκίδης , ‘’ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο ΜΑΚΕΔΩΝ ΚΑΙ Η ΑΝΑΤΟΛΗ’’, Εκδόσεις Παπαδήμα,2003. J.F.C.FULLER, ‘’Η ΙΔΙΟΦΥΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ’’, Εκδόσεις ΠΟΙΟΤΗΤΑ, Δωδέκατη Έκδοση 2005.