Πριν από 20 χρόνια, οι προβλέψεις για τις δεξιότητες που θα απαιτούσε η μελλοντική αγορά εργασίας έκαναν λόγο για «προαπαιτούμενη» γνώση τουλάχιστον δύο ξένων γλωσσών, για προχωρημένες γνώσεις σε επίπεδο χειρισμού ηλεκτρονικού υπολογιστή. Στην αυγή του 2018 και μόλις δύο χρόνια πριν το «γύρισμα» της δεκαετίας, με την είσοδο του 2020, τα δεδομένα έχουν -για πολλοστή φορά- ανατραπεί.
Πλέον, τα παραπάνω δεν θεωρούνται «έξτρα», αλλά «δεδομένα». Στη λίστα προστέθηκαν νέες δεξιότητες, τις οποίες οι νυν και βέβαια οι μελλοντικοί εργαζόμενοι θα πρέπει να αναπτύξουν και να ενσωματώσουν στο βιογραφικό τους, προκειμένου να διεκδικήσουν μία αξιόλογη θέση στο εργασιακό περιβάλλον του -όχι και τόσο μακρινού πλέον- μέλλοντος.
Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ σύνταξε μία έκθεση για τις ανάγκες και τις δεξιότητες της αγοράς εργασίας το 2020. Και τα νέα δεν είναι… καλά, τουλάχιστον για όσους δεν είναι διατεθειμένοι να αφιερωθούν ψυχή τε και σώματι στην καριέρα τους. Η επόμενη μέρα, λοιπόν, θα είναι φωτεινή για εκείνους που θα αναπτύξουν τουλάχιστον έξι νέες δεξιότητες, απολύτως απαραίτητες για την αγορά εργασίας της επόμενης δεκαετίας. Μίας δεκαετίας που είναι πολύ πιο κοντά απ’ όσο ενδεχομένως να έχει συνειδητοποιήσει ο πολύς κόσμος.
Ποιες είναι αυτές οι έξι δεξιότητες του «μέλλοντος», τις οποίες οφείλουμε να προσθέσουμε στο βιογραφικό μας;
1)Η ελαστικότητα των γνώσεων: Οι ειδικοί προβλέπουν έναν κόσμο που θα σκέφτεται διαφορετικά και που θα δρα διαφορετικά. Οι δουλειές της επόμενης 10ετίας θα απαιτούν από τον εργαζόμενο, εκτός του βασικού τους αντικειμένου, ένα πλέγμα περιφερειακών γνώσεων, με κύρια στοιχεία τη δημιουργικότητα, την ευαισθησία των χειρισμών και τη λογική σκέψη, καθώς το επικοινωνιακό κομμάτι ανέρχεται σε πρωταγωνιστικό ρόλο.
2)Η κρίση και η άμεση λήψη αποφάσεων: Πολλά επαγγέλματα του μέλλοντος απαιτούν ευθυκρισία και ανεπτυγμένη ικανότητα σωστής κρίσης και λήψης αποφάσεων δίχως χρονοτριβή. Ο υπάλληλος που θα διαθέτει τη συγκεκριμένη δεξιότητα, θα προσφέρει ανεκτίμητες υπηρεσίες στην εταιρεία που θα εργάζεται, καθώς θα κερδίζει χρόνο, θα αποφεύγει τις επιπλοκές και θα… φέρνει περισσότερο χρήμα. Επιπλέον, η παραπάνω δεξιότητα θα καθιστά ικανό το άτομο να καλύψει πολλούς τομείς, καθώς θα είναι κάτι σαν… μπαλαντέρ στο εργασιακό του περιβάλλον.
3)Συναισθηματική νοημοσύνη: Εδώ εισερχόμαστε σε πιο… προχωρημένους τομείς. Ο εργαζόμενος του μέλλοντος θα πρέπει να αντιλαμβάνεται τις κρυφές σκέψεις και τους σκοπούς του πελάτη. Να «διαβάζει» τι θέλει, τι επιθυμεί και να επιλέγει ταχύτατα την αρμόζουσα τακτική που θα ακολουθήσει. Η συγκεκριμένη δεξιότητα απαιτεί προχωρημένη γνώση ψυχολογίας, γνώσης της «γλώσσας του σώματος» και υψηλό επίπεδο συγκέντρωσης. Επίσης, θα πρέπει να αντιλαμβάνεται τις επιθυμίες του πελάτη όπως αυτές εκφράζονται μέσω των social media και να αφουγκράζεται τις γενικές ροπές.
4)Δημιουργικότητα: Το 2015, η δημιουργικότητα αποτελούσε το 10ο ζητούμενο στη λίστα με τις δεξιότητες. Το 2020, απαντάται στην 3η θέση. Αυτό συμβαίνει διότι οι εργοδότες αναζητούν πλέον άτομα που να είναι δημιουργικά, να διαθέτουν φαντασία και να υποστηρίζουν τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών, αξιοποιώντας τις στο έπακρο.
5)Κριτική σκέψη: Για τα… βασικά υπάρχουν οι μηχανές. Τα ρομπότ και τα κομπιούτερ έχουν καλύψει μεγάλη γκάμα εργασιών στον παραγωγικό και όχι μόνο τομέα. Αυτό που δεν μπορούν να καλύψουν, είναι την κριτική σκέψη. Στο σημείο αυτό καθίσταται απαραίτητος ο άνθρωπος. Η κριτική σκέψη δεν είναι μόνο θέμα χαρακτήρα. Καλλιεργείται μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος και δημιουργείται σε μία πιο ευρεία βάση μέσω ειδικών προγραμμάτων. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη στα σχολεία, οι δάσκαλοι και οι καθηγητές, ιδιαίτερα στο εξωτερικό, έχουν λάβει οδηγίες για ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών. Μία διαδικασία ακριβώς αντίθετη με εκείνη των προηγούμενων δεκαετιών, κατά τις οποίες τα παιδιά ήταν υποχρεωμένα να ακολουθήσουν και να μάθουν κατά γράμμα όσα ακριβώς ανέφεραν τα βιβλία.
6)Σύνθετη επίλυση προβλημάτων: Μία ακόμη «ανθρώπινη» δραστηριότητα. Ο εργαζόμενος του μέλλοντος καλείται να αντεπεξέλθει σε έναν σύνθετο εργασιακό κόσμο. Ως εκ τούτου, τα προβλήματα που θα προκύπτουν, θα αφορούν καταστάσεις που θα αγγίζουν ένα πλέγμα τομέων και όχι συγκεκριμένα έναν. Η ανάλυση των δεδομένων, η σφαιρική γνώση και ο συνδυασμός όλων των προηγούμενων δεξιοτήτων, θεωρούνται «προαπαιτούμενα» για τη σημαντικότερη δεξιότητα ενόψει της νέας εργασιακής εποχής μετά το 2020, της ικανότητας επίλυσης σύνθετων προβλημάτων και καταστάσεων.