Το υπογεγραμμένο αυτόγραφο του ποιήματος του « Βασιλεύς Δημήτριος» (1 σελίδα, 246 x 159 mm. Ὑπογεγραμμένο: «Κ. Π. Καβάφης») «έπιασε» σε πρόσφατη δημοπρασία (Βέργος, Μάρτιος 2018) μια πολύ καλή για τα δεδομένα της αγοράς τιμής. Μάλιστα, το αυτόγραφο του Καβάφη (γραμμένο το1906, ένα αναγνωρισμένο ποίημα που περιλαμβάνεται στην συγκεντρωτική έκδοση του Ικαρου του 1984 Ποιήματα 1897-1933) πωλήθηκε έναντι 10.397 ευρώ έναντι αρχικής εκτίμησης που είχε καθορισθεί ανάμεσα στις 6 και τις 8 χιλιάδες ευρώ.
Ώσπερ ου βασιλεύς, αλλ’ υποκριτής, μεταμφιέννυται χλαμύδα φαιάν αντί της τραγικής εκείνης, και διαλαθών υπεχώρησεν.
Πλούταρχος, Βίος Δημητρίου
Σαν τον παραίτησαν οι Μακεδόνες
κι απέδειξαν πως προτιμούν τον Πύρρο
ο βασιλεύς Δημήτριος (μεγάλην
είχε ψυχή) καθόλου — έτσι είπαν —
δεν φέρθηκε σαν βασιλεύς. Επήγε
κ’ έβγαλε τα χρυσά φορέματά του,
και τα ποδήματά του πέταξε
τα ολοπόρφυρα. Με ρούχ’ απλά
ντύθηκε γρήγορα και ξέφυγε.
Κάμνοντας όμοια σαν ηθοποιός
που όταν η παράστασις τελειώσει,
αλλάζει φορεσιά κι απέρχεται.
Σε αυτό το ποίημα ο Κωνσταντίνος Καβάφης επιλέγει ένα στιγμιότυπο από τον πολυτάραχο βίο του βασιλιά της Μακεδονίας Δημήτριου Α΄ του Πολιορκητή (337 – 283 π.Χ.). Ο Δημήτριος Α΄ κατόρθωσε να ανακηρυχτεί βασιλιάς από τη στρατιωτική συνέλευση των Μακεδόνων το 294 π.Χ., αφού πρώτα έβαλε να σκοτώσουν τον Αλέξανδρο, γιο και διάδοχο του Κασσάνδρου βασιλιά της Μακεδονίας που πέθανε το καλοκαίρι του 298 π.Χ. Ο Δημήτριος Α΄ ο Πολιορκητής παρέμεινε στο θρόνο της Μακεδονίας για έξι χρόνια, μέχρι που οι Μακεδόνες στρατιώτες τον εγκατέλειψαν το 288 π.Χ., βαριεστημένοι να πολεμούν για να αυξαίνουν την επικράτειά του, και αυτομόλησαν στο αντίπαλο στρατόπεδο, του Ηπειρώτη βασιλιά Πύρρου. Στα 288 π.Χ. τοποθετείται και το επεισόδιο που επιλέγει να παρουσιάσει ο Καβάφης.