Δευτέρα βράδυ, 15 Απριλίου 2019… Ο πλανήτης παρακολουθεί με κομμένη ανάσα την Παναγία των Παρισίων, τον Καθεδρικό ναό-σύμβολο της γαλλικής πρωτεύουσας, να παραδίδεται στις φλόγες, ενώ εκατοντάδες πυροσβέστες δίνουν τιτάνια μάχη να ελέγξουν την πύρινη λαίλαπα.
Στις 10 το βράδυ, το υπουργείο Εσωτερικών της Γαλλίας δημοσιοποιεί το χειρότερο σενάριο που μπορούσε να προκύψει. «Δεν είναι σίγουρο ότι θα καταφέρουμε να ελέγξουμε τη φωτιά», αναφέρει ενδεικτικά, ενισχύοντας την αγωνία και τον τρόμο που προκαλούσε η πιθανή ολική καταστροφή του εμβληματικού ναού. Λίγη ώρα αργότερα, μία μεγάλη νίκη έχει επιτευχθεί. Παρ’ ότι η ξύλινη στέγη έχει καταστραφεί ολοσχερώς και το εσωτερικό έχει υποστεί μεγάλες ζημιές από τον καπνό και τις φλόγες, γίνεται γνωστό ότι το κυρίως κτίριο θα παραμείνει όρθιο και ότι θα αποτραπεί η ολοκληρωτική καταστροφή του.
Η Παναγία των Παρισίων έμεινε όρθια, περνώντας μία από τις μεγαλύτερες δοκιμασίες στην ιστορία της. Το κτίριο, αν και «πληγωμένο», θα εξακολουθήσει να στέκεται εκεί, που εδώ και εννέα αιώνες αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο ποσοστό της γαλλικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο «Κουασιμόδος» θα εξακολουθήσει περιπλανιέται στους αχανείς χώρους του ναού, τα ανεκτίμητα έργα θα επιστρέψουν και ο ναός θα ανακατασκευαστεί, με τη συνδρομή και των ιδιωτών, οι οποίοι έσπευσαν αμέσως να προσφέρουν τα εκατομμύρια τους, προκειμένου να αποκατασταθούν οι ζημιές.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δεσμεύτηκε σήμερα σε τηλεοπτικό του διάγγελμα στο Έθνος ότι ο Καθεδρικός ναός της Παναγίας των Παρισίων θα αποκατασταθεί μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.
«Θα ξαναχτίσουμε την Νοτρ Νταμ ακόμη πιο όμορφα και θέλω να ολοκληρωθεί μέσα σε 5 χρόνια από τώρα, μπορούμε να το καταφέρουμε», είπε ο Γάλλος πρόεδρος.
«Εναπόκειται σε εμάς να μετατρέψουμε αυτή την καταστροφή σε μια ευκαιρία να ενωθούμε, έχοντας βαθιά επηρεαστεί από αυτό που ήμασταν στο τι πρέπει να είμαστε και να γίνουμε καλύτεροι από αυτό που είμαστε. Εναπόκειται σε εμάς να βρούμε το νήμα του εθνικού μας σχεδίου», πρόσθεσε.
Το χρονικό του ολέθρου
Πώς συνέβη αυτή η μεγάλη τραγωδία; Όλα ξεκίνησαν λίγα λεπτά μετά την ολοκλήρωση των εργασιών για την ανακατασκευή της οροφής, το απόγευμα της Δευτέρας. Το εργοτάξιο έκλεισε στις 18:45. Στις 18:50 άρχισαν να βγαίνουν καπνοί. Μία ώρα μετά, στις 17:50, καταρρέει η ξύλινη στέγη και η κορυφή του κωδωνοστασίου. Αμέσως μετά, χάνεται στις φλόγες και το υπόλοιπο κωδωνοστάσιο. Στις 23:00, οι 400 και πλέον πυροσβέστες έχουν σταθεροποιήσει την κατάσταση και παρ’ ότι οι φλόγες εξακολουθούν να διακρίνονται καθαρά, έχει ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για την κατάσβεσή της. Στις 3 τα ξημερώματα, η πυρκαγιά τίθεται υπό έλεγχο.
Ακολουθεί γράφημα με το χρονικό της καταστροφικής πυρκαγιάς:
Το πρώτο πόρισμα για τις ζημιές
Η δομή της Παναγίας των Παρισίων «αντέχει» μετά την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στον καθεδρικό ναό, όμως στο κτίριο έχουν εντοπισθεί «ευάλωτα σημεία», ιδιαίτερα στο επίπεδο του θόλου, δήλωσε σήμερα ο γάλλος υφυπουργός Εσωτερικών.
Η διάσωση του καθεδρικού ναού παίχτηκε «μέσα σ’ ένα τέταρτο της ώρας, σχεδόν μισή ώρα», δήλωσε επίσης ο Λοράν Νουνιέζ στη διάρκεια ενημέρωσης των δημοσιογράφων, ενώ εγκωμίασε το «θάρρος» των πυροσβεστών που έσπευσαν επιτόπου.
«Η πυρκαγιά τελείωσε, τώρα η κύρια ανησυχία (…) είναι να εξασφαλισθεί ότι το οικοδόμημα δεν θα εμφανίσει ρωγμές», πρόσθεσε ο υφυπουργός μιλώντας κοντά στον καθεδρικό ναό.
«Συνολικά η δομή αντέχει», όμως «μερικά ευάλωτα σημεία εντοπίσθηκαν κυρίως στο επίπεδο του θόλου και ενός αετώματος του βόρειου κλίτους που πρέπει να ενισχυθεί», γεγονός που οδήγησε στην εκκένωση πέντε γειτονικών πολυκατοικιών, πρόσθεσε.
«Οι εργασίες για την ασφάλεια στο εσωτερικό της Παναγίας των Παρισίων θα διαρκέσουν περίπου 48 ώρες, κάτι που θα επιτρέψει στους πυροσβέστες να μπουν στο εσωτερικό μαζί με προσωπικό του υπουργείου Πολιτισμού για να ανακτήσουν τα έργα μεγάλο μέρος των οποίων δεν έχει υποστεί ζημιές», δήλωσε ο Νουνιέζ.
Έως 15 με 20 χρόνια θα διαρκέσουν εργασίες
Πόσος χρόνος θα χρειαστεί για να αποκατασταθεί η Παναγία των Παρισίων, πόσο θα κοστίσει το έργος και, θα ξαναβρεί άραγε αυτό το αρχιτεκτονικό στολίδι την αίγλη που χάθηκε στις φλόγες τη νύχτα της 15ης Απριλίου; Αυτή είναι η πρόκληση και το μεγάλο ερώτημα της επόμενης ημέρας για τους Γάλλους.
Το κόστος: Θα εξαρτηθεί από το αν θα χρησιμοποιηθούν παραδοσιακές τεχνικές ή νέες τεχνολογίες, όμως οι ειδικοί εκτιμούν ότι σε κάθε περίπτωση θα ανέλθει σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Οι δωρεές πιθανότατα θα καλύψουν το ποσό. “Αυτή τη φορά, δεν θα μας λείψουν τα χρήματα”, σχολίασε ο δημοσιογράφος Στεφάν Μπερν, γνωστός για τις πολιτιστικές εκπομπές του στη γαλλική τηλεόραση, αναφερόμενος στη δυσκολία να βρεθούν χρηματοδότες για άλλους πολιτιστικούς θησαυρούς που κινδυνεύουν.
Η χρονική διάρκεια: Οι γνώμες διχάζονται. Σύμφωνα με τον Μπερν, θα χρειαστούν “το ελάχιστο δέκα με είκοσι χρόνια”, ξεκινώντας από την εκτίμηση των ζημιών μέχρι την πρόσκληση για υποβολή προσφορών. Για τις προκαταρκτικές εργασίες, όπως το καθάρισμα και το στέγνωμα του κτιρίου θα χρειαστεί επίσης χρόνος. Οι ειδικοί σημειώνουν πάντως ότι αφού ολοκληρωθούν όλα αυτά, οι εταιρείες που έχουν την κατάλληλη τεχνογνωσία μπορούν να προχωρήσουν στην αποκατάσταση σχετικά γρήγορα.
Ο πρώην υπουργός Πολιτισμού Ζακ Λανγκ ωστόσο δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι το έργο θα πρέπει να ολοκηρωθεί μέσα σε μια τριετία και να μην τραβήξει για 15-20 χρόνια.
Ασφάλιση: Όσον αφορά την καταβολή αποζημιώσεων και τη μελλοντική ασφάλιση του ναού, η συζήτηση αναμένεται μακρά. Ποιος ευθυνόταν και για ποιο πράγμα ακριβώς; Στα ερωτήματα αυτά προστίθεται και η δυσκολία να καθοριστεί το αίτιο της πυρκαγιάς.
Πότε θα ξανανοίξει για τους επισκέπτες: Το εσωτερικό του καθεδρικού ενδεχομένως θα ανοίξει σχετικά γρήγορα. Θα πρέπει ωστόσο αρχικά να γίνει έλεγχος στις αψίδες για να πιστοποιηθεί η σταθερότητά τους. Αυτό ακριβώς εύχονται οι αρχές, το υπουργείο Πολιτισμού και η επισκοπή, να λειτουργήσει ξανά η εκκλησία για τους πιστούς και τους τουρίστες, μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα.
Πάνω από 750 εκατ. ευρώ οι δωρεές για την ανακατασκευή
Από την Apple μέχρι την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και από χιλιάδες ανώνυμους πολίτες μέχρι πάμπλουτες οικογένειες και ομίλους, οι δωρεές για την ανοικοδόμηση της Παναγίας των Παρισίων ξεπέρασαν ήδη τα 750 εκατομμύρια ευρώ, σε μια πρωτοφανή ένδειξη αλληλεγγύης.
Πολλές εύπορες οικογένειες της Γαλλίας έβγαλαν τα καρνέ των επιταγών ήδη από τα ξημερώματα σήμερα: η οικογένεια Πινό, ιδιοκτήτρια του ομίλου Kering, υποσχέθηκε 100 εκατομμύρια ευρώ. Λίγες ώρες αργότερα ακολούθησε το παράδειγμά της η οικογένεια Αρνό, του ομίλου LVMH, που ανακοίνωσε ότι θα χορηγήσει 200 εκατομμύρια. Άλλα τόσα δίνει και η οικογένεια Μπετανκούρ-Μεγέρ, οι κληρονόμοι του κολοσσού L’Oreal.
Ο επιχειρηματίας Μαρκ Λαντρέ ντε Λασαριέρ της Fimalac θα συμμετάσχει στην προσπάθεια για την αποκατάσταση του βέλους του ναού με το ποσό των 10 εκατομμυρίων ευρώ, όσα και η οικογένεια Μπουίγκ, του ομώνυμου ομίλου τηλεπικοινωνιών. Τα διπλάσια, δηλαδή 20 εκατομμύρια, προσφέρει η οικογένεια Ντεκό, μέσω της JCDecaux Holding.
Από το βράδυ της Δευτέρας, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει έναν πανεθνικό έρανο για την αποκατάσταση του γοτθικού ναού, μια προσπάθεια που εκτιμάται ότι θα είναι δύσκολη και μακροχρόνια. Την ώρα που οι πυροσβέστες έδιναν ακόμη τη μάχη με τις φλόγες, εταιρείες και ανώνυμοι πολίτες άρχισαν να καταθέτουν δωρέες, με αποτέλεσμα να μπλοκάρει ο ιστότοπος του Ιδρύματος Πολιτιστικής Κληρονομίας της Γαλλίας.
Μέσω αυτού του ιδιωτικού, μη κερδοσκοπικού ιδρύματος (Fondation Patrimoine), ξεκίνησε ο έρανος που ήδη έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία. Για να αντιμετωπιστεί η ζήτηση τέθηκε σε λειτουργία άλλος ένας ιστότοπος (rebatirnotredamedeparis.fr/) υπό την εποπτεία του Κέντρου Εθνικών Μνημείων.
Μεταξύ των δωρητών είναι πολλές ενώσεις, ιδρύματα και εταιρείες – και όχι μόνο από τη Γαλλία. Ο πετρελαϊκός όμιλος Total ανακοίνωσε ότι θα δώσει 100 εκατομμύρια ευρώ, η τράπεζα Credit Agricole, μέσω του ιδρύματός της, άλλα 5 εκατομμύρια, ενώ 10 εκατομμύρια δίνει η Societe Generale. Και το συνολικό ποσό αναμένεται ότι θα αυξηθεί κι άλλο, μετά την έκκληση που απηύθυνε στα μέλη της η γαλλική ομοσπονδία εργοδοτών. Έτσι, ο όμιλος λιανικού εμπορίου Casino (καταστήματα Franprix και Monoprix) θα στηρίξει επίσης ενώ ο όμιλος τηλεπικοινωνιών Cap Gemini χορήγησε 1 εκατομμύριο.
Η δήμαρχος του Παρισιού Αν Ινταλγκό είπε ότι η πόλη θα συμβάλει στην προσπάθεια με το ποσό των 50 εκατομμυρίων και σκοπεύει εντός των επόμενων εβδομάδων, να οργανώσει μια διεθνή διάσκεψη δωρητών. Η περιφέρεια του Ιλ ντε Φρανς θα αποδεσμεύσει άλλα 10 εκατομμύρια για να βοηθήσει την αρχιεπισκοπή να ξεκινήσει τις πρώτες εργασίες αποκατάστασης.
Ακολούθησαν πολλές κοινότητες, περιφέρειες και συλλογικότητες απ’ όλη τη Γαλλία (Ρεν, Νάντη, Μπορντό, Τουλούζη…) που προσέφεραν μικρότερα ποσά, από 1,5 μέχρι 2 εκατομμύρια.
«Όταν υπάρχει τέτοια ενέργεια, τέτοια αλληλεγγύη από τους συμπατριώτες μας αλλά και γενικότερα από προσωπικότητες και πρόσωπα παντού στον κόσμο, που θέλουν να συμβάλουν για να χτιστεί ξανά η Νοτρ Νταμ, πρέπει να βασιστούμε σ’ αυτόν τον ενθουσιασμό», σχολίασε ο υπουργός Πολιτισμού Φρανκ Ριστέρ μιλώντας στον ραδιοσταθμό France Inter.
Η αλληλεγγύη έχει ήδη ξεπεράσει τα γαλλικά σύνορα: η εταιρεία Apple δεσμεύτηκε να βοηθήσει στην αποκατάσταση αυτού του «συμβόλου ελπίδας», όπως χαρακτήρισε τον ναό ο Τιμ Κουκ, μέσω του Twitter. Η Βραζιλιάνα δισεκατομμυριούχος Λιλί Σαφρά έκανε μια «σημαντική δωρεά», αλλά δεν αποκάλυψε το ακριβές ποσό. Από την πλευρά του, ο Αμερικανός Χένρι Κράβις, ο συνιδρυτής του επενδυτικού ταμείου KKR, σκοπεύει να δώσει 10 εκατομμύρια δολάρια.
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Στρασβούργο, τοποθετήθηκε μια κάλπη στην είσοδο, όχι για τις ψήφους αυτή τη φορά αλλά για τις δωρεές των ευρωβουλευτών.
«Οι πίνακες ενδέχεται να αρχίσουν να μεταφέρονται με ασφάλεια από την Παρασκευή στα εργαστήρια του Λούβρου όπου θα γίνει η συντήρηση και αποκατάστασή τους» , δήλωσε ο υπουργός.
«Οι Γάλλοι αρχιτέκτονες έχουν κινητοποιηθεί για να διασφαλίσουν τη στατική ασφάλεια του χώρου στο σύνολό του. Υπάρχουν κάποια σημεία που χρειάζονται προσοχή, ειδικά στο βόρειο τμήμα του», δήλωσε ακόμη ο Ριστέρ.
«Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Υπάρχουν τρεις σημαντικές οπές. Οι αρχιτέκτονες προσπαθούν σε συνεργασία με τους πυροσβέστες του Παρισιού να λάβουν τα καταλληλότερα μέτρα για να ενισχύσουν τη στατικότητα των σημείων του κτιρίου που κινδυνεύουν περισσότερο», τόνισε ο γάλλος υπουργός Πολιτισμού.
