Το θαύμα της Πορτογαλίας μετριέται με πόντους, όχι με γκολ

Του ειδικού συνεργάτη/ info@eurohoops.net

Το πολικό ψύχος ήταν αδύνατον να διαπεράσει τα τοιχώματα… Φλεβάρη μήνα, εκεί στα βορινά σύνορα της Ευρώπης, το χιόνι είναι πρωταγωνιστής, αλλά υπάρχουν στιγμές που η ψυχή παγώνει ακόμα και στα πιο θερμαινόμενα δωμάτια. Σαραπέντε χρόνια πριν, στα ίδια αποδυτήρια, στην αρένα Λαουγκαρντασχολ του Ρέικιαβικ της Ισλανδίας, καθόταν ο θριαμβευτής της μάχης του (προηγούμενου) αιώνα, ο Μπόμπι Φίσερ. Μετά από 21 παρτίδες και περίπου 45 ημέρες η σκακιστική παγκόσμια κοινότητα καθηλωνόταν από την επικράτηση του Αμερικάνου Γκραν μετρ εναντίον του Μπόρις Σπάσκι στον τελικό του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος σκάκι του 1972.

Αυτή τη φορά, στις 21 Φεβρουαρίου 2019, ακριβώς στα ίδια αποδυτήρια, ένας 26χρονος, αδυνατούσε να πιστέψει ότι το όνειρό του (για ακόμα μία φορά) θα έμπαινε στην κατάψυξη…

“Και τώρα κόουτς; Τι πρέπει να γίνει;” ρώτησε…

“Τώρα δε γίνεται τίποτα. Τελειώσαμε. Αποκλειστήκαμε”…

Το πορτογαλικό μπάσκετ είχε μείνει για ακόμα μία φορά στην απόλυτη αφάνεια… Τα χρόνια περνούσαν, ήταν ήδη 8 μακριά από την τελευταία συμμετοχή της χώρας σε Ευρωμπάσκετ, το 2011, και ο 26χρονος τότε Μιγκέλ Κειρόζ δεν ήταν εύκολο να πιστέψει ότι ακόμα μία δοκιμασία πρόκρισης σε τελική φάση Ευρωμπάσκετ είχε ολοκληρωθεί. Αποτέλεσμα: Μηδέν εις το πηλίκον.

“Αυτό ήταν ένα μεγάλο χτύπημα για εμένα. Ξέρεις, τόσα χρόνια έχουμε παίξει σε τόσα πρ0, προ and προ προκριματικά που πολλές φορές δεν ήξερα καν για ποιο λόγο παίζουμε και σε ποια φάση βρισκόμασταν. Θυμάμαι εκείνο το ματς, στην Ισλανδία. Ακόμα και σήμερα. Δεν μπορώ να το εξηγήσω σήμερα, αλλά εκείνη η ήττα και η στιγμή που ο κόουτς μου είπε ότι όλα είχαν τελειώσει με πλήγωσε πάρα πολύ”.

Ο Μιγκέλ Κεϊρόζ είναι πλέον 34 ετών… Είναι αρχηγός! Αλλά δεν έχει πλέον λόγο να θυμάται με πικρία εκείνο το βράδυ στην αρένα Λαουγκαρντασχολ. Από το 2011 είναι 14 χρόνια που χρειάστηκε η Πορτογαλία για να επιστρέψει σε ένα Ευρωμπάσκετ. Όμως, τα κατάφερε και όλη αυτή η διαδρομή των αποτυχιών, μπορεί πια να μπει στο χρονοντούλαπο. Το καλοκαίρι του 2025, η Πορτογαλία, θα παρελάσει μαζί με τις υπόλοιπες 23 ομάδες στην τελική φάση του Ευρωμπάσκετ. Μία τιμή που ούτε ο θρυλικός για το μπάσκετ της χώρας, Κάρλος Λισμπόα δεν είχε την ευκαιρία να απολαύσει. Είχε αποσυρθεί πολλά χρόνια πριν τις δύο τελευταίες συμμετοχές της Πορτογαλία σε μεγάλη διοργάνωση, το 2007 και το 2011.

“Είμαι 13 χρόνια στην Εθνική ομάδα και από την πρώτη στιγμή πάλευα σκληρά, με ό,τι είχα μέσα μου για να καταφέρουμε μία συμμετοχή στο Ευρωμπάσκετ” αναπολεί ο κάπτεν της Πορτογαλία, σε ένα φλασ μπακ φτιαγμένο από σκληρά συναισθήματα… “Περάσαμε πάρα πολλά όλα αυτά τα χρόνια… Για να φτάσουμε τον προηγούμενο Φλεβάρη να ζήσουμε κάτι τρελό… Ήταν πραγματικά τρελό, πίστεψε με. Είχαμε προκριθεί στο Ευρωμπάσκετ… Όταν το συνειδητοποίησα, ένα πράγμα πέρασε από το μυαλό μου για τη χώρα μου: Είμαστε και πάλι στον χάρτη. Επιτέλους”.

Το τελευταίο παράθυρο έφερε τις τέσσερις ομάδες του Ομίλου της Πορτογαλίας, την Ουκρανία, το Ισραήλ και τη Σλοβενία, στη Ρίγα της Λετονίας, όπου θα γίνονταν οι πρώτοι δύο αγώνες από τους τέσσερις αγώνες που απέμεναν για το τέλος… Ουκρανία – Σλοβενία και Ισραήλ – Πορτογαλία. Οι Σλοβένοι έκαναν το καθήκον τους, νίκησαν την Ουκρανία και παρότι η Πορτογαλία είχε δύο ματς ακόμα να δώσει, η πρόκριση της ήταν δεδομένη πια. Ανεξαρτήτως αποτελέσματος στις αναμετρήσει με το Ισραήλ στη Ρίγα και την Ουκρανία στο Ματοσίνιος…

“Δεν μπορώ να περιγράψω τη χαρά μου και σου λέω την απόλυτη αλήθεια. Όταν έχασε η Ουκρανία ξέραμε ότι είχαμε προκριθεί και τότε άρχισε να τρέχει το μυαλό μου στα προηγούμενα 13 χρόνια… Θυμόμουν τις βαριές ήττες, τη 40άρα που είχαμε δεχθεί σε κάτι προκριματικούς από την Τσεχία. Θυμάμαι τα ματς που παρατασσόμασταν με λιγότερους παίκτες, διότι είχαμε αποκλειστεί και κάποια παιδιά δεν έρχονταν να ταξιδέψουν μαζί μας με αποτέλεσμα να είμαστε λιγότεροι… Δεν είχαμε καν 12 παίκτες. Ήταν σκληρές στιγμές”.

Μέχρι που ήρθε η ώρα για τον Μιγκέλ να πει: “I Did it”. Και τα κατάφερε… Οπως και ο προπονητής του, ο προφέσορ Μάριο Γκόμεζ, ο οποίος ανέλαβε να ξαναδώσει χρώμα στα χαμένα όνειρα εκείνης της γενιάς του 2011. Η συγκαριία για το πορτογαλέζικο μπάσκετ είναι συγκλονιστική… Τόσο η Εθνική ομάδα των Ανδρών, όσο και των Γυναικών, εξασφάλισαν την πρόκριση τους στην τελική φάση του Ευρωμπάσκετ… Την ίδια χρονιά. Το καλοκαίρι του 2025 θα είναι αφιερωμένο για πρώτη φορά στην πορτοκαλί μπάκα και όχι σε αυτή που την κλωτσούν με τα πόδια. Στις δύο επιτυχίες όμως, των Ανδρών και των Γυναικών, υπάρχει κάτι που ενώνει τους προπονητές, τον Μάριο Γκόμεζ των Ανδρών και τον Ρικάρντο Βασκονσέλος των Γυναικών που για πρώτη φορά στην ιστορία τους θα συμμετάσχουν σε ένα Ευρωμπάσκετ…

“Και οι δύο προερχόμαστε από έναν σύλλογο που ονομάζεται Αλζέρζε, έναν σύλλογο που τα παλαιότερα χρόνια είχε πολύ καλή φήμη γισ την εξαιρετική δουλειά που γινόταν στις μικρές ηλικίες Τώρα πια κάποια πράγματα έχουν αλλάξει, αλλά οι ρίζες μας, και των δύο, δεν αλλάζουν” λέει με συγκίνηση ο προφέσορ Μάριο Γκόμεζ και προσθέτει: “Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την πραγματικότητα: Είμαστε μία σφόδρα ποδοσφαιρική χώρα. Όλοι στην Πορτογαλία ασχολούνται με το ποδόσφαιρο. Είμαστε μία μικρή χώρα στο μπάσκετ. Κατά τη διάρκεια των Παραθύρων όμως, μπορέσαμε να νιώσουμε βαθιά μέσα στο πετσί μας τη σύνδεση που έχει αποκτήσει πια ο κόσμος με την Εθνική ομάδα. Φυσικά, το γεγονός ότι προκριθήκαμε παίζει ρόλο, αλλά ο κόσμος της Πορτογαλίας αναγνώρισε ότι αυτή η ομάδα έκανε μία πραγματικά καλή δουλειά. Αναγνώρισε με τον τρόπο του και τις αντιδράσεις του το γεγονός ότι αυτοί οι παίκτες, κάθε βράδυ, σε κάθε αγώνα, πάλευαν με ό,τι είχαν μέσα τους για να πετύχουν το καλύτερο.Κάθε φορά. Είμαστε μία ομάδα με εξαιρετική χημεία μεταξύ των παικτών, που είναι όλοι φανταστικά παιδιά. Ο κόσμος το ένιωσε βαθιά αυτό. Τότε η σύνδεση έγινε ακόμα πιο έντονη. Δε σου κρύβω ότι μετά την πρόκριση με θυμήθηκαν φίλοι που είχα να τους μιλήσω χρόνια. Μου έστειλαν πολύ όμορφα μηνύματα. Στο γήπεδο ήρθαν άνθρωποι που συνήθως μένουν στον καναπέ τους. Δεν τους ένοιαζε. Δεν είχαν κίνητρο. Όλα αυτή τη φορά ήταν διαφορετικό. Τα παράθυρα μας έκαναν πολύ καλό και το μπάσκετ έχει μία άλλη εικόνα πια”.

Τόσο ο κόουτς των Πορτογάλων, ο Μάριο Γκόμεζ, που για πολλά χρόνια ήταν το alter ego του θρυλικού Μάριο Πάλμα, ίσως του κορυφαίου πορτογάλου κόουτς στην ιστορία, όσο και ο κάπτεν Μιγκέλ Κεϊρόζ συμφώνησαν ομόθυμα σε μία λέξη: Την Ελπίδα! Αυτή που αναγεννήθηκε μέσα από τη διαδικασία των Παραθύρων για τις χώρες μικρότερου μπασκετικού βεληνεκούς, όπως η Πορτογαλία! Η ελπίδα ήταν εδώ πια και ο Μιγκέλ δε θα χρειαζόταν να μετρήσει πόσα pre θα βάλει πριν τη λέξη qualifiers για τη χώρα του. Τα πράγματα ήταν πια ξεκάθαρα: Όπως και η ελπίδα… Μία λέξη που για τη γλώσσα του αθλητισμού είναι συνώνημη με το οξυγόνο:

“Είναι αλήθεια… Νιώθαμε την ελπίδα. Ήταν εκεί η ελπίδα. Και η πρόκριση δεν έμοιαζε με άπιαστο όνειρο. Ήταν μπροστά μας και στο χέρι μας. Με ρεαλιστικό τρόπο, όχι ουτοπικό” λέει ο Μάριο Γκόμεζ για να τον συμπληρώσει ο Μιγκέλ Κείρόζ: “Για εμάς η ελπίδα είναι πού σημαντική. Δε χρειαζόταν να περάσουμε εβδομάδες και εβδομάδες για να κάνουμε προετοιμασία. Μαζευόμασταν μέσα στη σεζόν, οι παίκτες μας, έχοντας ματς με τις ομάδες του ήταν σε φάουλ φόρμα και παίζαμε δυο αγώνες σε κάθε παράθυρο. Ίσως για τις χώρες που δεν μπορούν να φέρουν τους παίκτες του από το ΝΒΑ τα παράθυρα να δημιουργούν πρόβλημα, για εμάς όμως, είναι η Εθνική είναι διασκέδαση. Κάνουμε το απόλυτο reset στο μυαλό μας καθώς εντασσόμαστε όλοι σε μία διαφορετική ατμόσφαιρα”.

Ο κόουτς Γκόμεζ γράφει τον επίλογο επί του θέματος: “Νιώθαμε από την αρχή ότι πράγματι μπορούσαμε να κάνουμε κάτι. Ο κόσμος δεν το περίμενε. Καθόλου. Το 95% της Πορτογαλίας είναι φίλαθλοι του ποδοσφαίρου. Ειδικά αυτοί που δεν ασχολούνται με το μπάσκετ δεν ήξεραν καν ότι παίζαμε. Όταν όμως νικήσαμε τη Σλοβενία όλη η ατμόσφαιρα άλλαξε. Και τώρα στο Ευρωμπάσκετ η ελπίδα θα είναι και πάλι εκεί. Απέχουμε 5 μήνες από αυτό, αλλά θα πάμε εκεί για να παλέψουμε”.

“Πόντοι όχι γκολ”

Το ταξίδι στην τελική φάση του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος μπάσκετ θα είναι δύσκολο όπως και κάποιες ερωτήσεις φιλάθλων στον αρχηγό Κεϊρόζ… “Όλοι ξέρουν την Πορτογαλία για το ποδόσφαιρο της και δε σου κρύβω ότι πολλές φορές είναι δύσκολο να το αποδεχτείς. Παλιότερα έρχονταν άνθρωποι και μου έλεγαν… ‘Μπράβο, σκόραρε 25 γκολ σήμερα” και του απαντούσα, “Ευχαριστώ πολύ αλλά δεν σκόραρε 25 γκολ, έβαλα 25 πόντους”. Μπέρδευαν τα γκολ με τους πόντους. Πλέον όμως, δείχνει ότι κάτι αλλάζει. Ο κόσμος έρχεται στο γήπεδο. Οι διοικήσεις των ομάδων επενδύουν στα γήπεδα τους και οι αγώνες της Λίγκας μοιάζουν λίγο περισσότερο με σόου. Οι φίλαθλοι αρχίζουν και μιλούν περισσότερο για το μπάσκετ και ήταν συγκλονιστικό το γεγονός ότι στα τελευταία ματς παίξαμε μπροστά σε 4 χιλιάδες κόσμο. Ήταν πανέμορφο. Μετά το ματς με την Ουκρανία βρέθηκαν κάποιοι να με ρωτήσουν αν στην τελική φάση θα πάμε για να γνωρίσουμε μία άλλη χώρα ή αν θα πάμε για νικήσουμε. Και φυσικά απάντησα ότι θα πάμε για να αντιμετωπίσουμε τον οποιονδήποτε μας φέρει η κλήρωση. Δεν μας ενδιαφέρει κάτι άλλο. Θελουμε να κερδίσουμε κάποιο ματς. Όταν αρχίσεις και πετυχαίνεις το επόμενο βήμα είναι ακόμα πιο δύσκολο”.

Η εθνική ομάδα είναι στιγμές, περηφάνια, αγάπη για την πατρίδα, τη οικογένεια, την ιστορία… Η ΕΘνική ομάδα είναι: “Οικογένεια. Σημαίνει πάρα πολλά για εμένα να παίζεις για τη χώρα σου. Είναι εντελώς διαφορετικό το συναίσθημα. Στα κλαμπ είναι αλλιώς, κάποιες φορές οι παίκτες αγωνίζονται για τα νούμερα τους ώστε να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο συμβόλαιο στο μέλλον, ο στόχος δεν είναι πάντα κοινός. Στην Εθνική όμως, όποιος κι αν είσαι, όπως κι αν λέγεσαι, ο στόχος είναι κοινός: “Να πάει καλά η Εθνική. Να πάμε στο Ευρωμπάσκετ. Όλοι μαζί. Και πήγαμε”.

Για τον κόουτς Γκόμεζ το μεγάλο ζητούμενο είναι το μέλλον: “Το μπάσκετ στην Πορτογαλία σε καλή στιγμή, αλλά το θέμα είναι να πάρουμε τις στιγμές σε άντρες και γυναίκες για να κάνουμε ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο για το μπάσκετ στο μέλλον. Μας λείπει το σύστημα και η οργάνωση. Βελτιώνουμε κάποια πράγματα, πρέπει να φτιάξουμε το σύστημα μας και να έχουμε διάρκεια. Δεν είμαστε εκεί ακόμα”.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, η Πορτογαλία ζει ήδη τις μεγάλες στιγμές της… Και οι στιγμές συγκίνησης, κι ευτυχίας είναι πάω πολλές. Ο Μιγκέλ Κεϊρόζ μοιράζεται μαζί μας κάποιες από αυτές…
“Η αλήθεια είναι ότι πριν το ματς με το Ισραήλ γνωρίζαμε ότι είχαμε προκριθεί και ήταν δύσκολο να συγκεντρωθούμε… Ηττηθήκαμε αλλά μετά, στα αποδυτήρια αυτό που ζήσαμε ήταν μία τρέλα…Εγώ όμως ήμουν λίγο άτυχος. Μετά το ματς κλήθηκα να πάω στο ντόπινγκ κοντρόλ και όταν με ενημέρωσαν τους είπα: “¨Σήμερα; Όχι σήμερααααα”. Φυσικά δεν είχα να κρύψω κάτι, αλλά ήταν η στιγμή που ήθελα να είμαι με τους συμπαίκτες μου, να πανηγυρίσουμε, να φωνάξουμε να τραγουδήσουμε. Είχαμε να πάμε 14 χρόνια στο Ευρωμπάσκετ και τώρα μου ζητάς να πάω στο ντόπινγκ;”.

Ο Κεϊρόζ έβαλε τα γέλια περιγράφοντας αυτό το σκηνικό, αλλά το ύφος και η φωνή του έγινε πιο συναισθηματική στην απάντηση της επόμενης ερώτησης:

“Όταν πια νίκησε η Σλοβενία την Ουκρανία και ο αγώνας μας με το Ισραήλ δεν είχε πια βαθμολογικό ενδιαφέρον, κάλεσα τον πατέρα μου στο τηλέφωνο. Και του είπα: “Πατέρεα, τα κατάφερα”. Αυτός ο άνθρωπος ήξερε πόσο πολύ το ήθελα, πόσο πάλεψα για αυτό. Επίσης κάλεσα τη σύντροφο μου… Αυτά τα τηλέφωνα ήταν πολύ σημαντικά για εμένα. Ήταν κάτι σαν ένα συγγνώμη για όλα αυτά που πέρασαν αυτοί οι άνθρωποι τα προηγούμενα χρόνια, στεκόμενοι στο πλευρό μου και υπομένοντας τις πίκρες μου. Ήταν κάτι σαν ένα ευχαριστώ που ήσασταν εκεί για εμένα όλα αυτά τα χρόνια. Και ήθελα να τους φωνάξω: “Τα καταφέραμε…”.

Υπάρχουν όμως και δύο άλλοι, στους οποίους ο Μιγκέλ θα ήθελε να αφιερώσει την πρόκριση: “Έχω δύο ανθρώπους στο μυαλό μου τώρα που μου κάνεις αυτή την ερώτηση… Δεν παίζουν πια στην Εθνική ομάδα… Ήταν όμως, εκεί τις δύσκολες ημέρες. Πρόκειται για τους Ζοάο Γκερέιρο, που παίζει στην Μπενφίκα και τον Ζοζέ Μπαρμπόσα της Πόρτο. … Αυτά τα δύο παιδιά ήταν μαζί μου στις δύκσλες στιγμές και δεν παίζουν πια. Ξέρω πόσο σκληρό ήταν για αυτούς να είναι απόντες. Και θα ήθελα να το μοιραστώ μαζί τους”.

Ο προφέσορ Γκόμεζ δηλώνει χαρούμενος για το γεγονός ότι αυτό το γκρουπ των παικτών κατάφερε να κάνει το όνειρο πραγματικότητα και θα ζήσουν την εμπειρία μίας μεγάλης διοργάνωσης, μίας και ο ίδιος είχε την ευκαιρία να το βιώσει ως προπονητής της Ιορδανίας, πάλι στο πλευρό του Μάριο Πάλμα, με τον οποίο ήταν συνεργάτες και στη Μπενφίκα, την εποχή που οι αετοί της Λισαβώνας έπαιζαν στη δεκαετία του 1990 στην Ευρωλίγκα…

“Είναι πολύ δύσκολο τα τελευταία χρόνια να ενώσουμε όλους τους προπονητές για να φτιάξουμε έναν τρόπο παιχνιδιού που ταιριάζει στα χαρακτηριστικά μας. Αν μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό θα ήμασταν καλύτερο. Κάθε κόουτς και στην Πορτογαλία παίζει το δικό του μπάσκετ. Δεν έχουμε έναν κοινό τρόπο. Δεν έχει σημασία ποιος είναι αντίπαλος: Ο τρόπος δεν αλλάζει ανάλογα με τον αντίπαλο που καλείσαι να αντιμετωπίσεις. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι δεν έχουμε τη φιλοσοφία μας. Κι αυτό το μήνυμα πρέπει να περάσει σε όλους τους προπονητές των Εθνικών ομάδων, αλλά και των συλλόγων…”. Και προσθέτει ο κόουτς της Πορτογσλίας: “Μετά το 2011 κάποιοι παίκτες έμειναν στην ομάδα και αρχίσαμε να μαζεύουμε και κάποια νέα παιδιά. Για διαφορετικούς λόγους τα προηγούμενα χρόνια ήταν πιο δύσκολο να κάνουμε την Εθνική, ομάδα! Σύνολο! Δεν έχω κανένα παράπονο από τους παίκτες. Το κλίμα όμως δεν ήταν το ίδιο και παλιά. Θέλαμε παιδιά να τους αρέσει που είναι μαζί, να παίζουν για την Εθνική και ό,τι αυτό σημαίνει. Πριν δεν ήταν εύκολο… Τα προηγούμενα χρόνια οι παίκτες έλεγαν “θα προσπαθήσουμε”. Να προσπαθήσουμε δεν είναι στόχος, είναι υποχρέωση. Πρέπει να έχουμε στόχους. Συγκεκριμένους στόχους! Πρέπει να θελουμε να παίξουμε σου Ευρωμπάσκετ. Κι αυτό είναι που κάνει τη διαφορά”.

Η αλήθεια είναι ότι στα αποδυτήρια της Πορτογαλίας, τα πράγματα δεν είναι απλά όμορφα… Ακούγονται κιόλας… “Εχουμε αναθέσει σε έναν συμπαίκτη μας να είναι ο dj της Εθνικής κι έτσι περνάμε πάαρα πολύ καλά. Το feeling της ομάδας είναι εκπληκτικό” λέει ο Κειρόζ που υπογραμμίζει το μεγαλύτερο κέρδος της πορείας που είχε η ομάδα του μέχρι τώρα: “Κάτι αλλάζει στο μπάσκετ της χώρας μας… Νιώθω ότι βρισκόμαστε σε διαρκή ανάπτυξη… Η ομάδα μου, η Πόρτο τα τρία τελευταία χρόνια προκρίθηκε στην επόμενη φάση του FΙΒΑ Europe Cup… Η Εθνική ομάδα νίκησε τη Σλοβενία για πρώτη φορά στην ιστορία και όλα αυτά δείχνουν ότι σκαρφαλώνουμε… Είμαστε στο χάρτη πια και ο κόσμος στη χώρα αρχίζει και το καταλαβαίνει. Μέχρι και παίκτη στο ΝΒΑ έχουμε… Τα παιδιά που παίζουν είναι εμφανώς περισσότερα. Αυτό είναι το μεγαλύτερο κέρδος”. Και μιλώντας για ΝΒΑ η συζήτηση δε θα μπορούσε να μην περιστραφεί γύρω από τον Νεεμίας Κέτα… “Έχει δείξει πολλάκις ότι του αρέσει πολύ να παίζει με την Εθνική. . Ελπίζω ότι θα έρθει το καλοκαίρι μαζί μας. Ξέρω ότι θέλει να έρθει.

Μετά τον αγώνα με την Ουκρανία μου έστειλε μήνυμα… Μου είπε συγχαρητήρια για την πρόκριση. Ήταν πολύ όμορφο. Και του απάντησα: “Άρχισε να πακετάρεις γατί θα έρθεις μαζί μας”. Ελπίζω να είναι μαζί μας”.