Του Στέλιου Τορομανίδη/ info@eurohoops.net
Οι έννοιες “κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση της Ευρώπης” και “ελληνικές ομάδες” έχουν βίους παράλληλους και δεν νοείται η μια χωρίς την παρουσία της άλλης. Μπορεί στην εποχή διεξαγωγής τελικών τετράδων (1988 έως σήμερα) οι σύλλογοι που εκπροσωπούν την Ελλάδα στον θεσμό να πρωταγωνιστούν, μετρώντας εννιά από τους 32 τίτλους (28,1%) που έχουν μοιραστεί (περισσότερους από οποιαδήποτε άλλη χώρα σε αυτό το διάστημα), την ώρα που έχουν ακόμα παρουσία στους μισούς τελικούς, οι οποίοι έχουν γίνει (16/32) και 27 συμμετοχές σε Final Four (έστω μια στα 22 εκ των 32 που έχουν διεξαχθεί), όμως η ιστορία των ελληνικών ομάδων στην Ευρωλίγκα ξεκινά από πολύ πιο πριν.
Την πρώτη συμμετοχή ο Πανελλήνιος, την πρώτη νίκη και το πρώτο Final Four η ΑΕΚ, τον πρώτο τελικό ο Ολυμπιακός, το πρώτο τρόπαιο ο Παναθηναϊκός!
Για την ακρίβεια, από την αγωνιστική περίοδο 1957-1958 και την παρθενική διεξαγωγή της διοργάνωσης. Πρώτος εκπρόσωπος της Ελλάδος στο Κύπελλο Πρωταθλητριών (έτσι λεγόταν η Ευρωλίγκα) ήταν ο τότε κάτοχος της Α1 Πανελλήνιος. Οι “Ολυμπιονίκες” είχαν αγωνιστεί απέναντι στην πρωταθλήτρια Ρουμανίας Στεάουα Βουκουρεστίου από την οποία αποκλείστηκαν σε δυο κλειστά ματς (63-60 και 75-72). Αυτή ήταν και η μόνη μέχρι στιγμής παρουσία του Πανελληνίου στον θεσμό.
Η παρθενική νίκη ελληνικής ομάδας ήρθε σχεδόν πέντε χρόνια αργότερα, όταν η ΑΕΚ επικράτησε με 73-66 της Γαλατάσαράι στον πρώτο γύρο της σεζόν 1963-1964, παρότι γνώρισε τον αποκλεισμό χάνοντας 86-68 στον επαναληπτικό της Τουρκίας. Έναν χρόνο αργότερα η “ένωση” έγινε η πρώτη που προκρίθηκε στα προημιτελικά (αποκλείστηκε στην διαφορά πόντων από την Μπέογκραντ), την ώρα που δυο χρόνια αργότερα έφτασε ως την τελική τετράδα (ηττήθηκε από την Σλάβια Πράγας στον ημιτελικό).
Την αγωνιστική περίοδο 1971-1972 ο Παναθηναϊκός έγινε ο δεύτερος εκπρόσωπος της Ελλάδος που προκρίθηκε στα ημιτελικά (γνώρισε τον αποκλεισμό στις λεπτομέρειες από την Βαρέζε), ενώ ο Ολυμπιακός και οι “πράσινοι” έφτασαν ως την τελική εξάδα το 1978-1979 και το 1981-1982 αντίστοιχα.
Ο Άρης ήταν η ομάδα που “μεσουρανούσε” στο ελληνικό μπάσκετ λίγο πριν, κατά την διάρκεια και λίγο μετά την δεκαετία του ’80, κάτι που μεταφράστηκε σε εκπληκτικές πορείες όσον αφορά την Ευρωλίγκα και συμμετοχή σε τρία συνεχόμενα Final Four (1988, 1989, 1990). Την “μπαγκέτα” παρουσιών σε τελική τετράδα πήρε ο ΠΑΟΚ το 1993 και ακολούθησαν οι κυρίαρχοι των τελευταίων δεκαετιών εντός συνόρων, Ολυμπιακός και Παναθηναϊκός που μετρούν έκτοτε 21 Final Four, 15 τελικούς και εννιά τρόπαια. Πρώτοι σε ματς τίτλου έλαβαν μέρος οι “ερυθρόλευκοι” (1994), όμως για τον παρθενικό “ελληνικό τίτλο” στην διοργάνωση ευθύνονται οι “πράσινοι”(1996)!
Αναλυτικά οι σημαντικότερες διακρίσεις των ελληνικών ομάδων στην ιστορία της Ευρωλίγκας (από την σεζόν 1957-1958 μέχρι σήμερα):
| Θέση | Ομάδα | Τρόπαια | Τελικοί | Final Four |
| 1 | Παναθηναϊκός | 6 (’96, ’00, ’02, ’07, ’09, ’11) | 7 (’96, ’00, ’01 ’02, ’07, ’09, ’11) | 12 (’72, ’94, ’95, ’96, ’00, ’01 ’02, ’05, ’07, ’09, ’11, ’12) |
| 2 | Ολυμπιακός | 3 (’97, ’12, ’13) | 8 (’94, ’95, ’97, ’10, ’12, ’13, ’15, ’17) | 10 (’94, ’95, ’97, ’99, ’09, ’10, ’12, ’13, ’15, ’17) |
| 3 | ΑΕΚ | – | 1 (’98) | 3 (’66, ’98, ’00) |
| 4 | Άρης | – | – | 3 (’88, ’89,’90) |
| 5 | ΠΑΟΚ | – | – | 1 (’93) |
| Σύνολο | 5 ομάδες | 9 τρόπαια | 16 τελικοί | 29 Final Four |
Δέκα ελληνικές ομάδες μοιράζονται τις μέχρι στιγμής 112 συμμετοχές στην Ευρωλίγκα!
Από το 1958 έως και σήμερα, συνολικά δέκα ελληνικές ομάδες έχουν συμμετάσχει στην Ευρωλίγκα. Πρώτος στον πίνακα με τις περισσότερες ετήσιες παρουσίες είναι ο Παναθηναϊκός που μετρά 40 σεζόν στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση της Ευρώπης, ενώ στην δεύτερη θέση ακολουθεί ο Ολυμπιακός με 31. Τρίτη είναι η ΑΕΚ με 14, τέταρτος ο Άρης με δώδεκα και πέμπτος ο ΠΑΟΚ με οκτώ. Στην “ουρά” της βαθμολογίας βρίσκεται ο Πανελλήνιος με μόλις μια συμμετοχή!
Για 35 χρόνια (1958-1992) η Ελλάδα έστελνε έναν εκπρόσωπο ανά σεζόν στον θεσμό. Η παρθενική αγωνιστική περίοδο με διπλή ελληνική συμμετοχή ήταν το 1992-1993 όπου Ολυμπιακός και ΠΑΟΚ έφτασαν ως τα προημιτελικά και Final Four αντίστοιχα. Ο αριθμός των ομάδων αυξήθηκε στις τρεις από το 1995 μέχρι το 2010, ενώ στην συνέχεια μειώθηκε στις δυο (Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός), κάτι που ισχύει μέχρι σήμερα. Η μοναδική σεζόν όπου η Ελλάδα είχε έξι συνολικά εκπροσώπους ήταν το 2000-2001, με την διαφορά πως τότε διεξήχθησαν δυο διαφορετικές διοργανώσεις (Ευρωλίγκα και Σουπρολίγκα της FIBA). Οι Ολυμπιακός, ΑΕΚ, ΠΑΟΚ και Περιστέρι αγωνίστηκαν στην Ευρωλίγκα, ενώ οι Παναθηναϊκός και Ηρακλής έπαιξαν στην Σουπρολίγκα της FIBA.
Αναλυτικά όλες οι σεζόν των ελληνικών ομάδων στην ιστορία της Ευρωλίγκας (από την σεζόν 1957-1958 μέχρι σήμερα):
| Θέση | Ομάδα | Σεζόν στην Ευρωλίγκα | Χρονιές |
| 1 | Παναθηναϊκός | 40 | 1962, 1963, 1968, 1970, 1972, 1973, 1974, 1975, 1976, 1978, 1981, 1982, 1983, 1985, 1994, 1995, 1996, 1997, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014,2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020 |
| 2 | Ολυμπιακός | 31 | 1961, 1977, 1979, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 2020 |
| 3 | ΑΕΚ | 14 | 1959, 1964, 1965, 1966, 1967, 1969, 1971, 1998, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006 |
| 4 | Άρης | 12 | 1980, 1984, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1991, 1992, 2007, 2008, 2010 |
| 5 | ΠΑΟΚ | 8 | 1960, 1993, 1995, 1998, 1999, 2000, 2001, 2012 |
| 6 | Πανιώνιος | 2 | 1997, 2009 |
| 7 | Περιστέρι | 2 | 2001, 2002 |
| 8 | Μαρούσι | 2 | 2010, 2011 * |
| 9 | Ηρακλής | 2 | 1996, 2001 |
| 10 | Πανελλήνιος | 1 | 1958 |
| Σύνολο | 10 ομάδες | 114 ετήσιες συμμετοχές |
*Με αστεράκι η δεύτερη συμμετοχή του Αμαρουσίου στην Ευρωλίγκα, καθώς αν και προκρίθηκε μέσω Α1 στα προκριματικά δεν κατέβηκε στους αγώνες.
Σημείωση: Στις συμμετοχές περιλαμβάνονται και οι παρουσίες σε προκριματικά Ευρωλίγκας.
Αφού πραγματοποιήσαμε μια μίνι αναδρομή στα όσα έχουν πετύχει οι ελληνικές ομάδες στην ιστορία της Ευρωλίγκας από απλές συμμετοχές μέχρι τρόπαια και διακρίσεις, πάμε να δούμε αναλυτικά ποιος είναι ο σύλλογος που έχει τους περισσότερους αγώνες στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση της Ευρώπης σε μια λίστα με την μορφή αντίστροφης μέτρησης από τον δέκατο μέχρι τον πρώτο.
Εκτός από το σύνολο τον ματς, το Eurohoops σας παρουσιάζει τις νίκες, τις ήττες και το ποσοστό επικρατήσεων κάθε μιας εκ των δέκα ομάδων!
10. Πανελλήνιος
Σεζόν στην Ευρωλίγκα: 1
Αγώνες: 2
Νίκες: 0
Ήττες: 2
Ποσοστό νικών: 0%
Μπορεί να μετρά μόνο μια συμμετοχή στην Ευρωλίγκα, όμως ο Πανελλήνιος έχει μείνει στην ιστορία της διοργάνωσης ως η πρώτη ελληνική ομάδα που τα κατάφερε.
Πλέον οι “Ολυμπιονίκες” όντες χρεοκοπημένοι βολοδέρνουν στις τελευταίες κατηγορίες της Γ’ ΕΣΚΑ, όμως την δεκαετία του ’50 ήταν κυρίαρχοι στην Ελλάδα με τρία πανελλήνια πρωταθλήματα (1953, 1955 και 1957). Στο τελευταίο μάλιστα χρωστούν και την παρουσία τους στην πρώτη σεζόν της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης στην Ευρώπη.
Ο Πανελλήνιος είχε στεφθεί τροπαιούχος σε αγώνα μπαράζ απέναντι στον Ολυμπιακό τον οποίο και νίκησε με 62-60 στο Παναθηναϊκό Στάδιο “κλέβοντας” ουσιαστικά από τους “ερυθρόλευκους” την συμμετοχή στο νεοσύστατο Κύπελλο Πρωταθλητριών (η τότε Ευρωλίγκα).
Εκεί οι “Ολυμπιονίκες” αποκλείστηκαν στον πρώτο γύρο του θεσμού από την ρουμανική Στεάουα Βουκουρεστίου έπειτα από δυο ήττες σε ματς που ήταν στην κυριολεξία ντέρμπι. Στις 30 Μαρτίου 1958 ο Πανελλήνιος έχασε με 63-60 αγωνιζόμενος σε ελληνικό έδαφος πριν γνωρίσει και δεύτερη αποτυχία στην Βουλγαρία στις 14 Απριλίου 1958 με 75-72.
Οι πόντοι των παικτών:
Πρώτος αγώνας: Πανελλήνιος (Νησιώτης): Χολέβας 3, Παπαδήμας 14, Στεφανίδης 19, Χρηστέας 16, Σακκέλης 6, Μαυρολέων 2.
Στεάουα Βουκουρεστίου (Χέρολντ): Φόλμπερτ 16, Νέντεφ 16, Φόντορ 17, Νεντέλεα 4, Νικουλέσκου 8, Πουσκάσου 2.
Δεύτερος αγώνας: Στεάουα Βουκουρεστίου (Χέρολντ): Φόλμπερτ 19, Φόντορ 17, Νέντεφ 10, Νικουλέσκου 8, Πουσκάσου 2, Νεντέλεα 9, Προύντσου 4, Ραντουτσάνου 6, Έορντοχ, Ντινέσκου.
Πανελλήνιος (Νησιώτης): Στεφανίδης 22, Χολέβας 8, Χρηστέας 37, Σακκέλης 3, Μόσχος 2, Μαυρολέων, Ιερεμιάδης, Καρβέλας, Καρακάσης, Λέκκας.
Πηγή στατιστικών: sport-retro.gr
Ο Πανελλήνιος, τέλος, έκανε αξιοπρόσεκτη ευρωπαϊκή πορεία και πριν 9 χρόνια, φτάνοντας στον final 4 του EuroCup στην Βιτόρια, όπου κατέλαβε την τέταρτη θέση και αυτή ήταν η τελευταία φορά που διακρίθηκε ελληνική ομάδα στην διοργάνωση, που αποτελεί προπομπό για την Ευρωλίγκα.
9. Μαρούσι
Σεζόν στην Ευρωλίγκα: 2
Αγώνες: 20
Νίκες: 8
Ήττες: 12
Ποσοστό νικών: 40%
Άλλη μια ομάδα με σπουδαίο παρελθόν που δεν πρωταγωνιστεί πλέον όντας υποβιβασμένη στην Α2 κατηγορία. Ο σύλλογος, ο οποίος προσπαθεί να βρει λίγη από την χαμένη του αίγλη κάποτε ήταν από τους κορυφαίους συλλόγους στην Ελλάδα με ευρωπαϊκό τρόπαιο και παρουσία στην Ευρωλίγκα.
Πιο συγκεκριμένα, το Μαρούσι ανέβηκε στην Basket League το 1998 και μέσα στα επόμενα 14 χρόνια παραμονής του εκεί κατάφερε να κατακτήσει το Κύπελλο Σαπόρτα το 2001, να ολοκληρώσει έξι σεζόν στην τετράδα της Α1 και να πάρει μέρος στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση της Ευρώπης.
Μάλιστα την αγωνιστική περίοδο 2009-2010, όχι μόνο αγωνίστηκε στον θεσμό και είχε μια απλή συμμετοχή, αλλά πραγματοποίησε πολύ καλή πορεία στην Regular season με 4-6 ρεκόρ παίρνοντας το “εισιτήριο” για το Top 16 όπου για μια νίκη έμεινε εκτός από τα προημιτελικά, κόντρα σε Παναθηναϊκό, Παρτιζάν και Μακάμπι.
Την επόμενη αγωνιστική περίοδο προκρίθηκε εκ νέου στην Ευρωλίγκα ως τρίτο στην Basket League, όμως δεν έλαβε μέρος στον πρώτο προκριματικό γύρο απέναντι στην Μπουντιβέλνικ και αποκλείστηκε!
8. Πανιώνιος
Σεζόν στην Ευρωλίγκα: 2
Αγώνες: 26
Νίκες: 7
Ήττες: 19
Ποσοστό νικών: 26,9%
Δυο συμμετοχές μέχρι στιγμής έχει στην Ευρωλίγκα ο Πανιώνιος. Η πρώτη ήρθε την σεζόν 1996-1997 προϊόν της τρίτης θέσης που κατέκτησε στην Basket League την αμέσως προηγούμενη αγωνιστική περίοδο όταν με προπονητή τον Ίβκοβιτς είχε πραγματοποιήσει εκπληκτική πορεία.
Να υπενθυμίσουμε πως τις δεκαετίες του ’80 και του ’90 οι “κυανέρυθροι” ήταν εξαιρετικοί και βρίσκονταν σχεδόν πάντα στην πρώτη τετράδα της Α1. Όμως στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση της Ευρώπης τα πράγματα δεν “κύλησαν” και τόσο καλά, καθώς ο Πανιώνιος αποκλείστηκε στην Regular season με 4-12 ρεκόρ.
Δώδεκα χρόνια αργότερα (2008-2009) ήρθε η δεύτερη παρουσία του στον θεσμό με τα αποτελέσματα να είναι σχεδόν παρόμοια. Αποκλεισμός από την κανονική περίοδο με τρεις νίκες και επτά ήττες. Ίσως μια επικράτηση με 68-66 απέναντι στην Ρεάλ Μαδρίτης εντός έδρας ακόμα και αν η “βασίλισσα” δεν βρισκόταν σε καλή περίοδο να αποτελεί την κορυφαία στιγμή από μαι γενικά μέτρια πορεία.
7. Περιστέρι
Σεζόν στην Ευρωλίγκα: 2
Αγώνες: 26
Νίκες: 10
Ήττες: 16
Ποσοστό νικών 38,5%
Στις δυο πρώτες σεζόν της σύγχρονης εποχής για την Ευρωλίγκα το Περιστέρι ήταν εκεί και αγωνίστηκε συνολικά σε 26 αγώνες. Μάλιστα στην παρθενική του συμμετοχή προκρίθηκε στο Top 16 με 7-3 ρεκόρ στην Regular season. Εκεί αντιμετώπισε την μετέπειτα φιναλίστ εκείνης της αγωνιστικής περιόδου Μπασκόνια, από την οποία αποκλείστηκε με δυο ήττες σε ισάριθμα ματς εντός και εκτός έδρας (81-79, 81-68).
Η επόμενη σεζόν δεν ήταν το ίδιο εντυπωσιακή στον θεσμό, καθώς με τρεις νίκες σε σύνολο 14 παιχνιδιών η ομάδα του Αργύρη Πεδουλάκη χωρίς τον Αλφόνσο Φορντ που μετεγγράφει στον Ολυμπιακό γνώρισε τον αποκλεισμό από την κανονική περίοδο.
Παρόλα αυτά εκείνη η διετία ήταν ίσως η κορυφαία στην ιστορία των “πριγκίπων της δυτικής όχθης”, αφού και στην Basket League είχαν αρκετά καλά αποτελέσματα. Το 2000-2001 τερμάτισαν στην δεύτερη θέση της Regular season και έχασαν με 2-0 στα ημιτελικά των playoffs από τους “ερυθρόλευκους”. Βέβαια κάτι παρόμοιο πέτυχαν και την αγωνιστική περίοδο 2018-2019, όμως έπειτα από τις ποινές των Πειραιωτών και Παναθηναϊκού.
6. Ηρακλής
Σεζόν στην Ευρωλίγκα: 2
Αγώνες: 37
Νίκες: 16
Ήττες: 21
Ποσοστό νικών 43,2%
Δυο σεζόν έχει συμμετάσχει μέχρι στιγμής στην Ευρωλίγκα και ο Ηρακλής που προκρίθηκε στην διοργάνωση μέσω Basket League τόσο το 1995-1996, όσο και το 2000-2001. Οι Θεσσαλονικείς την δεκαετία του ’90 και τις αρχές της επόμενης είχαν μια αξιοπρεπή ομάδα, η οποία δημιουργούσε πολλά προβλήματα στις παραδοσιακές δυνάμεις του ελληνικού μπάσκετ.
Παράλληλα είχε δυο παρουσίες στα ημιτελικά του Κυπέλλου Σαπόρτα και τις προκρίσεις για την κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση της Ευρώπης έχοντας παίκτες όπως οι Μπέρι, Μακντάνιελ, Τάρπλεϊ, ενώ ο Σούμποτιτς ήταν στην άκρη του πάγκου. Στον δεύτερο γύρο την αγωνιστικής περιόδου 1995-1996 ξεπέρασε το εμπόδιο της Χάποελ Γκαλίλ, αλλά αποκλείστηκε στην κανονική περίοδο με 3-11 ρεκόρ.
Στην δεύτερη παρουσία του ήταν καλύτερος και πέρασε στο Top 16 της Σουπρολίγκας (διοργάνωση της FIBA που ήταν παράλληλη με αυτήν της Ευρωλίγκας την σεζόν 2000-2001) με δέκα νίκες και οκτώ ήττες στην Regular season. Εκεί γνώρισε τον αποκλεισμό με 2-1 απέναντι στην Άλμπα Βερολίνου, την στιγμή που είχε στο ρόστερ του τους Σχορσιανίτη, Παπαδόπουλο, Χατζηβρέττα και Διαμμαντίδη.
5. ΠΑΟΚ
Σεζόν στην Ευρωλίγκα: 8
Αγώνες: 106
Νίκες: 55
Ήττες: 51
Ποσοστό νικών 51,9%
Συμμετοχές σε προημιτελικά: 1 (1993)
Συμμετοχές σε Final Four: 1 (1993)
Η πρώτη συμμετοχή του ΠΑΟΚ στην Ευρωλίγκα χρονολογείται την σεζόν 1959-1960 όπου και αποκλείστηκε από τον πρώτο γύρο με δυο ήττες απέναντι στην ρουμανική Στεάουα Βουκουρεστίου.
Παρόλα αυτά η ιστορική επιτυχία έμελλε να σημειωθεί για τους Θεσσαλονικείς 33 χρόνια μετά. Πιο συγκεκριμένα την αγωνιστική περίοδο 1992-1993 όταν ο “δικέφαλος του βορρά” με τον μεγάλο Ίβκοβιτς στην άκρη του πάγκου και παίκτες όπως οι Πρέλιεβιτς, Φασούλας και Κόρφας έφτασε μέχρι το Final Four του ΣΕΦ. Στον ημιτελικό γνώρισε τον αποκλεισμό στο φινάλε από την Μπενετόν τρεβίζο του Τόνι Κούκοτς δια χειρός… Ραγκάτσι και δεν μπόρεσε να διεκδικήσει το τρόπαιο.
Εκείνη την περίοδο ο ΠΑΟΚ ήταν στα “καλύτερα” του. Το 1991 είχε κατακτήσει το Κύπελλο Σαπόρτα, την επόμενη σεζόν κατέκτησε το ελληνικό πρωτάθλημα και έφτασε ξανά στον τελικό της ίδιας ευρωπαϊκής διοργάνωσης, ενώ το 1994 πήρε το Κύπελλο Κόρατς.
Στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση της Ευρώπης αγωνίστηκε άλλες έξι φορές. Το 1995, το 1998, το 2000 και το 2001 προκρίθηκε στο Top 16, ενώ το 1999 αποκλείστηκε στην κανονική περίοδο. Την σεζόν 2011-2012 επέστρεψε στον θεσμό, όμως δεν μπόρεσε να περάσει από τον πρώτο γύρο των προκριματικών και ηττήθηκε με 77-64 από την Γαλατάσαράι. Βέβαια αυτή ήταν η μόνη σεζόν μέχρι τώρα που οι Θεσσαλονικείς έπαιξαν σε προκριματικά της Ευρωλίγκας.