Της Eurohoops Team/ info@eurohoops.net
Η Ευρωλίγκα δημοσιεύει κάθε μέρα ένα αφιέρωμα στους 101 κορυφαίους όλων των εποχών στην Ευρώπη και αυτή τη φορά σειρά έχει ο Σαρούνας Γιασικεβίτσιους ή… Mr Basketball όπως χαρακτηρίζεται στο αφιέρωμα που υπογράφει ο Σέρβος δημοσιογράφος Βλάντιμιρ Στάνκοβιτς.
Η ζωή και η καριέρα του Σάρας ως παίκτης, με τους πάμπολλους τίτλους και διακρίσεις, με τον Λιθουανό πλέον να έχει αναλάβει την τεχνική ηγεσία της Μπαρτσελόνα, θέλοντας να πετύχει με τη φανέλα της ό,τι είχε πετύχει και ως παίκτης με τα “μπλαουγράνα”.
Αναλυτικά τι αναφέρει η Ευρωλίγκα μέσω της επίσημης ιστοσελίδας της για τον Σαρούνας Γιασικεβίτσιους:
Ο Mr. Basketball
Ένας διάσημος Βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής, ο Βαλντίρ Περέιρα, επίσης γνωστός ως Ντίντι, ο οποίος ήταν παγκόσμιος πρωταθλητής το 1958 και το 1962, είχε το παρατσούκλι “Mr. Football”. Θα το παραφράσω αυτό εξαιτίας του Σαρούνας Γιασικεβίτσιους, δεν μπορώ να βρω κάτι καλύτερο: Mr. Basketball. Αυτές οι δύο λέξεις εξηγούν τι ήταν – και τι είναι – τα πάντα: το μεγαλείο του, το τεράστιο ταλέντο του, ο χαρακτήρας του, το μπασκετικό του IQ, το σουτ του, οι ιδιοφυείς του ασίστ και η χαρά που έδινε σε συμπαίκτες, οπαδούς και μερικές φορές ακόμη και σε αντιπάλους.
Τον ανακάλυψε ο Σάγκαντιν
Η ιστορία του Σαρούνας Γιασικεβίτσιους θα μπορούσε να ξεκινήσει με πολλούς τρόπους. Αλλά νομίζω ότι τα πρώτα γραφήματα ανήκουν στον άνθρωπο που ανακάλυψε τον Σάρας για το ευρωπαϊκό μπάσκετ: Σμάγκο Σάγκαντιν. Ο Σλοβένος προπονητής, πρώην προπονητής της Ολίμπια Λιουμπλιάνας και της εθνικής ομάδας της Σλοβενίας, μου είπε για την απόφασή του να φέρει τον Γιασικεβίτσιους στην ομάδα της Ολίμπια.
“Οι πηγές μου στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου έπαιζε ο Σαρούνας, μου είπαν για το ταλέντο του και μου έστειλαν μερικά βίντεο, και είναι αλήθεια ότι μου άρεσε επί τόπου. Είχα επίσης κάποιες αναφορές από τη Λιθουανία, αλλά αποφάσισα να τον δω να παίζει στη Γαλλία στο Ευρωμπάσκετ 1999. Πέρασα 10 μέρες ακολουθώντας τον Σαρούνας, αλλά δεν έπαιξε πολύ, όχι αρκετά για να με πείσει. Έπρεπε να εμπιστευτώ τα βίντεο και το ένστικτό μου. Αποφάσισα να τον υπογράψω και μπορώ με ασφάλεια να πω ότι ήταν μία από τις καλύτερες αποφάσεις της ζωής μου. Ο Σαρούνας ήταν ένας λαμπρός παίκτης. Τα είχε όλα: ταλέντο, τεχνική, χαρακτήρα, ηγετικότητα. Ήταν επίσης σκληρός εργάτης. Για μένα, είναι μεταξύ των 10 κορυφαίων παικτών στην ιστορία του ευρωπαϊκού μπάσκετ”.
Ο Σάγκαντιν επισημαίνει τον αποφασιστικό αγώνα εναντίον του Ολυμπιακού της σειράς playoffs 1999-2000 της Ευρωλίγκας, η οποία ήταν ισόπαλη στο 1-1. Το αποφασιστικό παιχνίδι παίχτηκε στη Λιουμπλιάνα, όπου η Ολίμπια κέρδισε 85-67 καθώς ο Γιασικεβίτσιους σημείωσε 30 πόντους και είχε 7/7 τρίποντα.
“Έκανε ένα άψογο παιχνίδι”, είπε ο Σάγκαντιν.
Η Ολίμπια είχε μια καλή ομάδα, με τους Μάρκο Μίλιτς, Σάνι Μπετσίροβιτς, Πρίμοζ Μπρέζετς, Σλάβκο Κότνικ και Γιούρι Ζντοβτς. Στους προημιτελικούς, η Μπαρτσελόνα απέκλεισε την Ολίμπια 2-1 αλλά δυσκολεύτηκε να το κάνει και προχώρησε στο Final Four της Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, ο προπονητής Αΐτο Γκαρθία Ρενέσες έριξε τα μάτια του στον Γιασικεβίτσιους και ζήτησε από την ομάδα του να υπογράψει τον γκαρντ ως κορυφαία προτεραιότητα.
Η μεταγραφή του για την Μπαρτσελόνα το καλοκαίρι του 2000 ήταν ένα βασικό βήμα στην καριέρα του Γιασικεβίτσιους. Ήταν ήδη 24 ετών, η τέλεια στιγμή για να ξεκαθαρίσει τις αμφιβολίες για το αν ήταν απλώς ένα άλλο μεγάλο ταλέντο της Λιθουανίας ή ένας κορυφαίος παίκτης που μπορούσε να παίξει σε υπέροχες ομάδες για να πετύχει υπέροχα πράγματα.
Μπορώ να πω ότι ο Γιασικεβίτσιους είναι ένας από τους παίκτες που έχω δει περισσότερο από κοντά. Τον είδα σε Ευρωμπάσκετ το 1997, το 1999, το 2001, το 2003, το 2007 και το 2011. Επίσης, στους Ολυμπιακούς του Σίδνεϊ το 2000, στην Αθήνα το 2004 και στο Λονδίνο το 2012. Τον είδα σε όλα τα Final Fours και, ιδιαίτερα, στις τέσσερις σεζόν που πέρασε ο Σάρας στη Βαρκελώνη. Μπορώ επίσης να πω ότι ήταν προνόμιο να απολαύσετε το παιχνίδι του.
Αθλητικές ρίζες
Η Ρίτα Γιασικεβίτσιους, η μητέρα του Σαρούνας, ήταν σημαντική παίκτρια χάντμπολ στην εποχή της και μέλος της εθνικής ομάδας της ΕΣΣΔ που κέρδισε μετάλλια στα παγκόσμια πρωταθλήματα στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Αλλά θα παραλείψει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1976 για να γεννήσει τον Σαρούνας, ο οποίος γεννήθηκε στις 5 Μαρτίου του ίδιου έτους. Η Ιγκόρ Τούρτσιν, επικεφαλής προπονητής της ομάδας, ήταν θυμωμένη με τη Ρίτα επειδή η απουσία της διέκοψε τα σχέδιά για τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες με το γυναικείο χάντμπολ. Δεν κάλεσε ποτέ τη Ρίτα στην ομάδα ξανά.
Η Ρίτα έδωσε προτεραιότητα στη μητρότητα από την αθλητική της καριέρα. Πολλά χρόνια αργότερα, είπε στον γιο της ότι “της χρωστάει Ολυμπιακούς Αγώνες”. Στο Σίδνεϊ το 2000, ο Σάρας αγόρασε δύο εισιτήρια για τους γονείς του. Ο πατέρας του Λίνας ήταν παίκτης πινγκ-πονγκ. Τα αθλητικά γονίδια σίγουρα δεν έλειπαν για τον Σαρούνας. Οι γονείς του λένε ότι ήταν ένα ζωντανό παιδί, πάντα σε κίνηση. Η χειρότερη τιμωρία του ήταν όταν έπρεπε να είναι ακίνητος και να καθίσει. Όταν άρχισε να παίζει μπάσκετ, ο προπονητής του Φελίκσας Μιτκεβίτσιους έβλεπε γρήγορα το ταλέντο του, αλλά ο Σαρούνας δεν ήταν σίγουρος ότι το μέλλον του ήταν στο μπάσκετ και σε ηλικία 12 ετών, αποφάσισε να στραφεί στο τένις.
Ο Μιτκεβίτσιους πήγε στο σπίτι του Γιασικεβίτσιους για να εξηγήσει ότι ο Σάρας είχε ένα τεράστιο ταλέντο και ένα λαμπρό μέλλον στο μπάσκετ. Οι τρεις από αυτούς έπεισαν τον Σάρας να μείνει στο μπάσκετ, παρόλο που έχει παραδεχτεί ότι δεν είδε τον εαυτό του στο μπάσκετ έως ότου ήταν 14 ετών. Οι πρώτες κλήσεις προς τον μαθητή της Λιθουανίας προκάλεσαν τη φιλοδοξία και την ανταγωνιστικότητά του. Σιγά-σιγά συνειδητοποίησε ότι έπαιζε καλά, ότι ήταν εύκολο για αυτόν και ότι διασκέδαζε. Αυτό το τελευταίο, η χαρά του για το παιχνίδι, θα γίνει το trademark της καριέρας του. Το 1994, όταν κέρδισε το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα U18 με τη Λιθουανία στο Τελ Αβίβ (73-71 εναντίον της Κροατίας και δύο χρόνια αργότερα 85-81 εναντίον της Ισπανίας στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα U22), αποφασίστηκε το μέλλον του.
Σε ηλικία 17 ετών, ο Γιασικεβίτσιους μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να σπουδάσει στο λύκειο Solanco στο Quarryville της Πενσυλβανίας. Το επόμενο λογικό βήμα ήταν το κολέγιο. Επέλεξε το Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, αλλά όταν τέσσερα χρόνια αργότερα το ΝΒΑ δεν έδειξε ενδιαφέρον, επέστρεψε στην πατρίδα του και υπέγραψε το πρώτο επαγγελματικό του συμβόλαιο με τη Λιέτουβος Ρίτας για 50.000 $. Πήγε από το Βίλνιους στη Λιουμπλιάνα και στη συνέχεια από τη Σλοβενία στη Βαρκελώνη, όπου άρχισε να ξαναγράφει την ιστορία του μπάσκετ ως πηδαλιούχος για τον πρώτο, πολυαναμενόμενο τίτλο της ομάδας. Θα συνεχίσει αργότερα στο Τελ Αβίβ, την Κωνσταντινούπολη και την Αθήνα και στη συνέχεια, για να τελειώσει την καριέρα του, στην πατρίδα του Κάουνας. Αφού κέρδισε την πρώτη του Ευρωλίγκα με τη Μπαρτσελόνα το 2003 στο Παλάου Σαντ Τζόρντι εναντίον της Μπενετόν Τρεβίζο στον τελικό, υπέγραψε για τη Μακάμπι και κέρδισε back to back ευρωπαϊκά τρόπαια. Από τις μέρες της μεγάλης Γιουγκοπλάστικα, δεν υπήρχαν παίκτες με τρεις συνεχόμενους τίτλους. Μπήκε σε μια λίστα με τους Τόνι Κούκοτς, Βέλιμιρ Περάσοβιτς, Ζόραν Σρετένοβιτς, Λούκα Παβίσεβιτς και Ζαν Τάμπακ. Ο τέταρτος τίτλος του ήρθε το 2008-09 με τον Παναθηναϊκό. Κανείς εκτός από αυτόν δεν έχει κερδίσει ποτέ την Ευρωλίγκα με τρεις διαφορετικές ομάδες.
Παράσταση στη Σουηδία
Ήμουν άμεσος μάρτυρας των τεσσάρων τίτλων του σε συλλογικό επίπεδο, αλλά νομίζω ότι αυτός που του έφερε ακόμα περισσότερη ευτυχία ήταν ο πέμπτος, όταν κέρδισε με τη Λιθουανία το Ευρωμπάσκετ 2003 στη Σουηδία, όπου η εθνική του ομάδα κέρδισε το τρόπαιο για πρώτη φορά έπειτα από 64 χρόνια. Στον μεγάλο τελικό, η Λιθουανία νίκησε την Ισπανία, 93-84. Ο Γιασικεβίτσιους κατέληξε με 14,0 πόντους και 8,2 ασίστ ανά παιχνίδι. Στον τελικό σημείωσε 10 πόντους αλλά έδωσε 9 ασίστ. Ήταν η υπέροχη στιγμή του. Τον Μάιο του ίδιου έτους είχε κερδίσει το πρώτο του τρόπαιο της Ευρωλίγκας με την Μπαρτσελόνα, και λίγους μήνες αργότερα το πρώτο του Ευρωμπάσκετ. Η Λιθουανία είχε μια υπέροχη ομάδα: Ραμούνας Σισκάουσκας, Σαούλιους Στομπέργκας, Άρβιντας Ματσιγιάουσκας, Εουρέλιους Ζουκάουσκας, Μιντάουγκας Ζουκάουσκας, Κσιστόφ Λαβρίνοβιτς, Ντάριους Σονγκάιλα και Ντονάτας Σλάνινα. Κατά μέσο όρο πάνω από 90 πόντοι σε έξι παιχνίδια στο τουρνουά. Ήταν μια επιθετική εμφάνιση χαρούμενου μπάσκετ, με φαντασία και αυτοσχεδιασμό που θα μπορούσε να έρθει μόνο με τεράστιο ταλέντο. Ο MVP του τουρνουά; Φυσικά, ήταν ο Γιασικεβίτσιους.
Ένα χρόνο αργότερα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στην Αθήνα, είδα τη νίκη της Λιθουανίας έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών, 94-90, μια από τις καλύτερες στην καριέρα του. Σε 32 λεπτά, σημείωσε 32 πόντους με 7/12 τρίποντα και 4 ασίστ. Ήταν η εκδίκηση του για την ήττα στον ημιτελικό στους Ολυμπιακούς του 2000 στο Σίδνεϊ (83-85), όπου οι Λιθουανοί έχασαν το τελευταίο σουτ. Το χάλκινο μετάλλιο ήταν μια καλή παρηγοριά.
Δεν είναι εύκολο να μετρήσεις όλους τους τίτλους που έχει κερδίσει. Αν δεν κάνω λάθος, ήταν πρωταθλητής εννέα φορές σε πέντε διαφορετικά εθνικά πρωταθλήματα: Ελλάδα (3), Ισπανία (2), Ισραήλ (2), Τουρκία (1) και Λιθουανία (1). Κέρδισε 10 εθνικά κύπελλα σε πέντε χώρες: Ολίμπια (1), Μπαρτσελόνα (3), Παναθηναϊκός (3), Μακάμπι (2) και Φενερμπαχτσέ (1). Οι ατομικές του διακρίσεις ζητούν πολύ χώρο. Μία από τις μεγαλύτερες διακρίσεις ήταν το όνομα μιας από τις αίθουσες συσκέψεων στα κεντρικά γραφεία της Ευρωλίγκας στη Βαρκελώνη. Έτσι πρέπει να γίνονται σεβαστά τα αστέρια που αφήνουν το στίγμα τους στη διοργάνωση.
Το 2015, ο Γιασικεβίτσιους τιμήθηκε ως Legend της Ευρωλίγκας πριν το παιχνίδι του Top-16 κορυφαίων μεταξύ Ζαλγκίρις και Ρεάλ. Πριν από μια μακρά αποθέωση από τους οπαδούς της πατρίδας του, εμφανίστηκε ένα βίντεο στη Zalgirio Arena στο οποίο εμφανίστηκαν μερικές από τις καλύτερες στιγμές του, μαζί με δηλώσεις από πρώην συμπαίκτες όπως ο Χουάν Κάρλος Ναβάρο, ή ο προπονητής του στον Παναθηναϊκό, Ζέλικο Ομπράντοβιτς.
Είμαι χαρούμενος που τον βλέπω στον πάγκο της Ζαλγκίρις τώρα. Ήταν ο σύλλογος των ονείρων του, στην πόλη του. Με το μπάσκετ στο αίμα του, ήταν μόνο θέμα χρόνου πριν τον δούμε να γίνεται επικεφαλής προπονητής.
Αν κάποιος πρέπει να διδάξει πώς παίζεται το μπάσκετ, τότε είναι ο Mr Basketball, Σαρούνας Γιασικεβίτσιους.