Της Eurohoops Team/ info@eurohoops.net
Η διοργανώτρια συνεχίζει τα μεγάλα αφιερώματα στους 101 κορυφαίους και αυτή τη φορά είναι η σειρά του Θοδωρή Παπαλουκά, τον οποίο αποθεώνει ο Σέρβος δημοσιογράφος, Βλάντιμιρ Στάνκοβιτς.
Η ζωή και η καριέρα του “Τσάρου” του ευρωπαϊκού μπάσκετ και η μοναδική του ικανότητα να κρίνει τα παιχνίδια, ερχόμενος (σχεδόν πάντα) από τον πάγκο!
Αναλυτικά τι αναφέρει η Ευρωλίγκα για τον Θοδωρή Παπαλουκά:
Θοδωρής Παπαλουκάς – MVP από τον πάγκο
Στην ταυτότητά του μπορείτε να δείτε ότι ο Τεό Παπαλουκάς γεννήθηκε στις 8 Μαΐου 1977, στη γειτονιά του Νέου Ψυχικού της Αθήνας. Ωστόσο, τα γενέθλιά του μπάσκετ ήταν λίγο περισσότερο από μια δεκαετία αργότερα, στις 14 Ιουνίου 1987. Εκείνη την ημέρα, ο Παπαλουκάς, όπως όλη η Ελλάδα, κόλλησε στην τηλεόραση παρακολουθώντας τον τελικό του Ευρωμπάσκετ 1987 που έγινε στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας στον Πειραιά. Η Ελλάδα νίκησε την ΕΣΣΔ 103-101 στην παράταση με 40 πόντους από τον Νίκο Γκάλη. Μετά από αυτήν την ιστορική νίκη, οι δρόμοι της Αθήνας μετατράπηκαν σε τεράστιο πάρτι. Ένας νεαρός Παπαλουκάς, 10 ετών, ήταν μεταξύ των εκατοντάδων χιλιάδων οπαδών που πανηγύριζαν, μαζί με τον μικρότερο αδερφό του Κώστα. Η άμεση συνέπεια αυτής της ημέρας ήταν όταν ο Τεό Παπαλουκάς είπε: «Θα παίξω μπάσκετ».
Το γεγονός ότι το σπίτι των γονιών του ήταν μόλις 20 μέτρα μακριά από το γήπεδο του Εθνικού Ελληνορώσων διευκόλυνε τα πράγματα. Εκεί ξεκίνησε η καριέρα αυτού του μελλοντικού ελληνικού και ευρωπαϊκού σούπερ σταρ. Μάρτυρες από εκείνες τις μέρες λένε ότι ακόμα και τότε ο Παπαλουκάς διασκέδαζε πιο πολύ να δίνει ασίστ παρά να σκοράρει πόντους. Αυτή η γενναιοδωρία θα γίνει το σήμα κατατεθέν του κατά τη διάρκεια μιας λαμπρής καριέρας. Η πρόοδός του ήταν τεράστια, και συνέχισε να προοδεύει σε πολλές κατηγορίες παρά το ένα φυσικό του ελάττωμα: ήταν πολύ αδύνατος. Το επόμενο βήμα ήταν να υπογράψει τους Αμπελόκηπους, όπου την σεζόν 1995-96 έπαιξε εννέα παιχνίδια και σημείωσε τον ίδιο αριθμό πόντων, τους πρώτους του στο ελληνικό πρωτάθλημα. Στη δεύτερη σεζόν του, στη δεύτερη κατηγορία της Ελλάδας, έπαιξε πολλά λεπτά ως σμολ φόργουορντ, που ολοκλήρωσε τον τεχνικό του σχηματισμό. Στην πραγματικότητα, όταν ήταν 20 ετών και υπέγραψε στη Δάφνη, ήταν ήδη ένας πλήρης παίκτης ικανός να παίξει ως πόιντ γκαρντ, σούτινγκ γκαρντ και σμολ φόργουορντ.
Οι ασίστ ήταν πάντα η καλύτερη ιδιότητα του Παπαλουκά, αλλά είχε πολλά περισσότερα: η ταχύτητα και τα αστραπιαία χέρια του επέτρεψαν να κάνει πολλά κλεψίματα, ενώ μπορούσε επίσης να τρέξει στον αιφνιδιασμό, να διεισδύσει, να σουτάρει και ακόμη και να πάρει ριμπάουντ, λόγω του ύψους δύο μέτρων. Μετά από δύο σεζόν στη Δάφνη, ο Παπαλούκας υπέγραψε για τον Πανιώνιο όπου έπαιζε για δύο σεζόν. Στη δεύτερη, 2000-01, ο προπονητής του ήταν ο Σλόμπονταν Σούμποτιτς, ο οποίος τον εμπιστεύτηκε και του έδωσε πολύ χρόνο. Ο Παπαλουκάς τερμάτισε τη σεζόν με 14,5 πόντους, 5,5 ασίστ και 2,1 κλεψίματα ανά παιχνίδι. Ο Ολυμπιακός παρατήρησε τις ιδιότητές του και τον υπέγραψε για τη σεζόν 2001-02. Ήταν η πρωταρχική του σεζόν στην Ευρωλίγκα και την ολοκλήρωσε με 8,4 πόντους, 4 ασίστ και 2,9 κλεψίματα ανά παιχνίδι, αλλά λόγω μιας ήττας-σοκ από την Ολίμπια Λιουμπλιάνας στο πέμπτο παιχνίδι του Top-16, ο αιώνιος αντίπαλος Παναθηναϊκός πήγε στο Final Four της σεζόν αντί για τον Ολυμπιακό, και το κέρδισε!
Ωστόσο, ο Παπαλουκάς δεν έμεινε στον Πειραιά. Ο Ντούσαν Ίβκοβιτς ξεκίνησε ένα μεγάλο πρότζεκτ στην ΤΣΣΚΑ Μόσχας, και ως πραγματικός ειδικός στο ελληνικό μπάσκετ, ζήτησε από το νέο του σύλλογο να υπογράψει τον Παπαλουκά, βασικό παίκτη στο σχέδιό του.
Οκτώ συνεχόμενα Final Fours
Εστω κι αν δεν κατάφερε να πάει στην πρώτη του προσπάθεια στο Final Four, ο Παπαλουκάς έγινε γνωστό πρόσωπο στη διοργάνωση μετά από αυτό, με οκτώ συνεχόμενες εμφανίσεις, ένα ρεκόρ που μοιράζεται με τον μακροχρόνιο σύντροφό του, Τζέι Αρ Χόλντεν! Στις τρεις πρώτες σεζόν τους με την ΤΣΣΚΑ Μόσχας, έφτασαν στο Final Four και τις τρεις φορές. Αλλά σε καθένα από αυτά, ηττήθηκαν στο ημιτελικό: εναντίον της Μπαρτσελόνα το 2003 και της Μακάμπι το 2004 – και οι δύο ομάδες φιλοξένησαν το Final Four – αλλά και εναντίον της Μπασκόνια το 2005, η οποία πόνεσε περισσότερο καθώς ήταν το Final Four που έγινε στη Μόσχα.
Τελικά, στην πέμπτη προσπάθειά του, ο Παπαλουκάς προχώρησε. Στη σεζόν 2005-06, με τον Ετόρε Μεσίνα στον πάγκο, η ΤΣΣΚΑ Μόσχας κέρδισε τον πρώτο της τίτλο Ευρωλίγκας σε 35 χρόνια νικώντας τη Μακάμπι Τελ Αβίβ στον τελικό με 73-69 στο Sazka Arena στην Πράγα. Ο Παπαλουκάς λάμπει στο παιχνίδι με τους 18 πόντους και τις 7 ασίστ. Επιλέχθηκε επίσης ως Final Four MVP με μέσο όρο 18,5 πόντων, πολύ πάνω από τον μέσο όρο της σεζόν του. Σε μια συνέντευξη που δημοσιεύτηκε λίγο μετά στο Euroleague.net, ο Παπαλουκάς είπε στον Φρανκ Λόουλορ:
“Μου αρέσουν αυτά τα είδη παιχνιδιών, τα μεγάλα παιχνίδια. Μου αρέσει να τα παίζω, παίζω σκληρά και είμαι ψυχικά έτοιμος. Ακολουθώ επίσης ένα σύστημα προπόνησης που προετοιμάζει το σώμα μου να είναι έτοιμο και όχι κουρασμένο, αυτή τη στιγμή της σεζόν. Όλα αυτά τα χρόνια και όλη η εμπειρία με βοήθησε να το πετύχω τώρα”.
Στην ίδια συνέντευξη, ο Παπαλουκάς έδειξε μια άλλη από τις πλευρές του: τη σεμνότητα.
“Δεν θεωρήθηκα ποτέ πρώτης τάξεως παίκτης όταν ήμουν νέος. Ήμουν καλός παίκτης, αλλά υπήρχαν πάντα παίκτες καλύτεροι από εμένα στις ομάδες μου. Αυτή η κατάσταση μου έδινε πάντα κίνητρο για να εργαστώ σκληρά για να φτάσω στην κορυφή. Αλλά νομίζω επίσης ότι ήμουν τυχερός στη ζωή. Αισθάνομαι ευλογημένος. Μερικές φορές χρειάζεσαι κάποιον για να σε βοηθήσει, και είχα ανθρώπους να με βοηθήσουν. Μόλις πετύχεις τους στόχους σου, συνειδητοποιείς πόσο δύσκολο ήταν να πετύχουν. Το να τα ονειρεύεσαι είναι ένα πράγμα, είναι ΟΚ και είναι διασκεδαστικό. Αλλά όταν πετύχεις είναι όταν συνειδητοποιήσεις πόσο δύσκολο ήταν”.
Στέφθηκε MVP στην πατρίδα του
Ένα χρόνο αργότερα, στην πατρίδα του Παπαλουκά, η ΤΣΣΚΑ έχασε τον τίτλο της Ευρωλίγκας εναντίον του Παναθηναϊκού, 93-91, σε έναν από τους μεγαλύτερους τελικούς που έγιναν ποτέ, μια δραματική βραδιά μεταξύ των κυρίαρχων ομάδων εκείνης της περιόδου. Το βράδυ πριν από την ήττα, ωστόσο, κάτι μοναδικό στην ιστορία του μπάσκετ συνέβη καθώς ο Παπαλουκάς ψηφίστηκε ως MVP για τη σεζόν της Ευρωλίγκα. Είχε ξεκινήσει μόνο τρία παιχνίδια Ευρωλίγκας εκείνη τη σεζόν και μόλις τέσσερα από τα 134 παιχνίδια του Ευρωλίγκα σε τη φανέλα της ΤΣΣΚΑ μέχρι εκείνο το βράδυ. Θα ήταν βασικός σε τρία ακόμη παιχνίδια της Ευρωλίγκας σε έξι ακόμη σεζόν μετά από αυτό.
Ως εκ τούτου, ο Παπαλουκάς ήταν ο πρώτος σχεδόν πάντα αναπληρωματικός που ψηφίστηκε MVP μιας ελίτ διοργάνωσης όπως η Ευρωλίγκα. Κάποιοι μπορεί να αναρωτιούνται γιατί, όταν οι μέσοι όροι της σεζόν ήταν πιο πολύ σταθεροί αλλά όχι θεαματικοί: 9,8 πόντοι, 5,4 ασίστ, 3,2 ριμπάουντ και 1,7 κλεψίματα. Δεν αναρωτήθηκαν 24 ώρες αργότερα, ωστόσο, καθώς ο Παπαλουκάς είχε ένα λαμπρό παιχνίδι στη μεγαλύτερη σκηνή: 23 πόντοι και 8 ασίστ, ενώ έχασε μόλις 2 βολές – ένα δίποντο και ελεύθερη – ως φιλοξενούμενος σε ένα από τα πιο καυτά γήπεδα στην ιστορία, με 18.500 οπαδούς του Παναθηναϊκού να κάνουν περισσότερο θόρυβο από ό, τι θα μπορούσατε να φανταστείτε. Η αξιολόγησή του σε αυτό το παιχνίδι, η ίδια, 28, που είχε ενώ ονομάστηκε MVP την προηγούμενη σεζόν, είναι η δεύτερη καλύτερη από έναν ηττημένο παίκτη σε ένα παιχνίδι τίτλου, πίσω από τον Μανού Τζινόμπιλι της Κίντερ Μπολόγια (34) το 2002.
Ένα χρόνο αργότερα, ωστόσο, η ΤΣΣΚΑ και ο Παπαλουκάς πήραν τον τίτλο τους πίσω. Καθώς η Ευρωλίγκα γιόρτασε τα 50 χρόνια των ευρωπαϊκών διασυλλογικών αγώνων στη Μαδρίτη, ανέβηκαν ξανά στην κορυφή του βάθρου με νίκη με 91-77 στον τελικό, ξανά με τη Μακάμπι, με 12 πόντους και 4 ασίστ από τον Παπαλουκά. Μαζί, ο Παπαλουκάς και η ΤΣΣΚΑ ήταν ένα τρίποντο μακριά από τρεις τίτλους Ευρωλίγκας στη σειρά.
Το δέσιμο με το… σπίτι
Μετά από επτά υπέροχες σεζόν στην ΤΣΣΚΑ, ο Παπαλουκάς επέστρεψε στην Ελλάδα και τον Ολυμπιακό, αλλά δεν άφησε τη συνήθεια να βρίσκεται στο Final Four. Στο Βερολίνο το 2009, ο Παναθηναϊκός ήταν καλύτερος στα ημιτελικά από τον Ολυμπιακό, ενώ στο Παρίσι 2010, η Μπαρτσελόνα ήταν καλύτερη στον τελικό. Ο Παπαλουκάς θα χάσει το πρώτο του Final Four σε εννέα χρόνια το 2011, όταν ο Παναθηναϊκός κέρδισε στη Βαρκελώνη. Ο Ολυμπιακός ηττήθηκε στα playoffs από τη Σιένα 3-1 παρά το ότι είχε κερδίσει το πρώτο του παιχνίδι 89-41! Αυτό είναι το μπάσκετ.
Αν στην αρχή της καριέρας του έπρεπε να παίξει σε ταπεινές ομάδες, στην κορυφή της καριέρας του ο Παπαλουκάς φορούσε μόνο τις φανέλες των μεγάλων ομάδων. Έπαιξε τη σεζόν 2011-12 με τη Μακάμπι και κέρδισε την Ισραηλινή Λίγκα, το Ισραηλινό Κύπελλο και την Αδριατική Λίγκα, αλλά η ομάδα του αποκλείστηκε στα playoffs της Ευρωλίγκας από τον Παναθηναϊκό σε μια δραματική σειρά που έληξε 3-2 για τους Πράσινους και 86-85 στο πέμπτο παιχνίδι.
Ημι-συνταξιούχος, ο Παπαλουκάς δεν ξεκίνησε τη σεζόν 2012-13, αλλά όταν στα μέσα Δεκεμβρίου έλαβε το τηλεφώνημα από το «δική του» ΤΣΣΚΑ, δεν δίστασε. Βοήθησε την ομάδα να φτάσει στον τελικό του Λονδίνου, αλλά στους ημιτελικούς, ηττήθηκαν από την άλλη ομάδα του, τον Ολυμπιακό, 69-52, στο δρόμο των Πειραιωτών προς τον τίτλο.
Η μονομαχία εναντίον της Μπαρτσελόνα για την τρίτη θέση, με νίκη 74-73, ήταν το τελευταίο σημαντικό παιχνίδι στη μακρά και λαμπρή καριέρα του Θοδωρή Παπαλουκά. Μετά από αυτά τα τελευταία 40 λεπτά ως ενεργός παίκτης, ο Παπαλουκάς είπε:
“Είμαι τυχερός γιατί η καριέρα μου ξεκίνησε σε μια ομάδα από το περιφερειακό πρωτάθλημα της Αθήνας, τον Εθνικό Ελληνορώσων, και κατάφερα να ζήσω όλες τις εμπειρίες του μπάσκετ με την ελληνική Εθνική Ομάδα, την ΤΣΣΚΑ, τον Ολυμπιακό και τη Μακάμπι. Μια τέτοια καριέρα είναι μια ευλογία και προνόμιο για οποιονδήποτε παίκτη. Είναι μια πολύ συναισθηματική στιγμή για μένα. Προσπαθώ να ελέγξω τον εαυτό μου και δεν είναι εύκολο. Η οικογένειά μου είναι εδώ μαζί μου. Ήταν μια όμορφη στιγμή και χαίρομαι που κατέληξε με μια νίκη”.
Ο Σάσα Τζόρτζεβιτς, ο πρώην προπονητής της Σερβίας και αντίπαλος του Παπαλουκά στο παρελθόν, δεν κρύβει τον θαυμασμό του: “Ήταν ένας σπουδαίος παίκτης με όλη τη σημασία της λέξης. Αυτό που μου άρεσε περισσότερο ήταν η διάθεσή του να ξεκινήσει τα παιχνίδια στον πάγκο. Κατά τη διάρκεια των πρώτων 5 ή 6 λεπτών, παρακολουθούσε πάντα πώς αναπτυσσόταν το παιχνίδι, απομνημόνευε το αδύναμα σημεία του αντιπάλου. Και όταν έμπαινε στο γήπεδο, ήταν έτοιμος. Ο τρόπος του να διαβάζει τα παιχνίδια ήταν απίστευτος”.
Θρίαμβος στο Βελιγράδι
Όταν ο Παπαλουκάς βγήκε στους δρόμους της Αθήνας σε ηλικία 10 ετών για να γιορτάσει τον τίτλο της Ελλάδας, το τελευταίο πράγμα που θα μπορούσε να περάσει από το μυαλό του ήταν ότι θα επαναλάμβανε το επίτευγμα στο Ευρωμπάσκετ 2005 με μια νίκη στο Βελιγράδι. Στο παιχνίδι του τίτλου, η Ελλάδα νίκησε τη Γερμανία και τον αστέρα της, Ντιρκ Νοβίτσκι, με σκορ 78-62 με μεγάλη ομαδική προσπάθεια. Αλλά ο MVP ήταν ο Παπαλουκάς, με 22 πόντους με σχεδόν τέλεια ποσοστά (6/10 δίποντα, 3/4 τρίποντα και 1/2 ελεύθερες βολές), 6 ασίστ, 4 ριμπάουντ και 3 κλεψίματα. Έκανε μόνο 1 λάθος σε 34 λεπτά, τον ίδιο χρόνο παιχνιδιού με τον Νίκο Ζήση. Η νίκη ήταν στα χέρια των γκαρντ, ειδικά του Παπαλουκά. Περίπου 18.900 οπαδοί στο γήπεδο έδωσαν ένα standing ovation στο Νόβιτσκι όταν, με λίγα λεπτά ακόμη, έφυγε από το γήπεδο ως ο καλύτερος σκόρερ του τουρνουά (26,1 ανά παιχνίδι), αλλά ο Παπαλουκάς άξιζε επίσης τη δόξα. Η μεγάλη ελληνική ομάδα είχε τον Παπαλουκά, τον Ζήση, τον Βασίλη Σπανούλη, τον Γιάννη Μπουρούση, τον Παναγιώτη Βασιλόπουλο, τον Αντώνη Φώτση, τον Νίκο Χατζηβρέτα, τον Κώστα Τσαρτσαρή, τον Δημήτρη Διαμαντίδη, τον Λάζαρο Παπαδόπουλο και τον Μιχάλη Κακιούζη, με τον μεγάλο Παναγιώτη Γιαννάκη. Η ομάδα του τουρνουά συγκροτήθηκε από τον Παπαλούκα, τον Διαμαντίδη, το Νοβίτσκι, τον Χουάν Κάρλος Ναβάρο και τον Μπορίς Ντιαό.
Ένα χρόνο αργότερα, η χρυσή γενιά της Ελλάδας έφτασε επίσης στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2006 στην Ιαπωνία, αφού νίκησε το φαβορί, Team USA, στον ημιτελικό με σκορ 101-95. Ο Σπανούλης ήταν ο πρώτος σκόρερ με 22 πόντους, ακολουθούμενος από τον Κακιούζη με 15, ο Σοφοκλής Σχορτστανίτης με 14 και ο Διαμαντίδης με 12. Όμως ο Παπαλουκάς που είχε 8 πόντους, είχε 12 εκ των 19 ασίστ της ομάδας του και 5 ριμπάουντ, σε 33 λεπτά. Δυστυχώς, στον τελικό, η Ελλάδα έχασε από τη μεγάλη Ισπανία με οδυνηρό τρόπο, 70-47, αλλά αυτά τα αργυρά μετάλλια ήταν κάτι παραπάνω από κάτι καλό. Στο τέλος αυτής της χρονιάς, η FIBA Europe επέλεξε τον Παίκτη της Χρονιάς: Θοδωρής Παπαλουκάς. Μετά από αυτόν ήρθαν οι Νόβιτσκι, ο Ναβάρο, ο Πάου Γκασόλ και ο Τόνι Πάρκερ – τι σύνθεση!
Ρεκόρ στα Final Four
Ήμουν αρκετά τυχερός που παρακολούθησα τον Παπαλουκά για πολλά χρόνια. Τον είδα σε όλα τα Final Fours, στα Ευρωμπάσκετ του 2001, 2003, 2005 και 2007, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 και σε πολλούς αγώνες της Ευρωλίγκας. Ήμουν πάντα γοητευμένος από τον τρόπο του παιχνιδιού: ό,τι έκανε φαινόταν εύκολο, φυσικό, λογικό. Ήταν ένας πολύ έξυπνος παίκτης και οι ιδέες του ήταν τόσο γρήγορες όσο τα πάσες του. Τα σουτ του ήταν θανατηφόρα για τους αντιπάλους, και οι διεισδύσεις του με αλλαγές κατεύθυνσης ήταν ασταμάτητες.
Εκτός από το ρεκόρ που μοιράστηκε για συνεχόμενα Final Fours, για αρκετά χρόνια μετά το τέλος της καριέρας του, ο Παπαλουκάς κατείχε το ρεκόρ όλων των εποχών της Ευρωλίγκας για ασίστ με 977 και κλεψίματα με 335. Αλλά ο χρόνος προχωρά και τώρα κατατάσσεται στην πέμπτη και δεύτερη θέση, αντίστοιχα , σε αυτές τις κατηγορίες. Αλλά όπου ο Παπαλουκάς είχε περισσότερη ισχύ παραμονής βρίσκεται στα ρεκόρ της συνολικής παρουσίας στο Final Four, το οποίο έκανε το δεύτερο σπίτι του. Έχει το ρεκόρ όλων των εποχών στο Final Four στις ασίστ με 59. Έπαιξε επίσης 18 παιχνίδια Final Four με συνολικό PIR 189, δεύτερος μόνο μετά τον Βίκτορ Χριάπα, τον πρώην συμπαίκτη του στην ΤΣΣΚΑ. Για να φτάσει σε αυτούς τους αριθμούς, όχι μόνο ο παίκτης αλλά και η ομάδα του πρέπει να είναι επιτυχημένοι και ο Παπαλουκάς έκανε τις ομάδες του να πάνε μακριά.
Φυσικά, η ομάδα της Ευρωλίγκας για το 2001 έως το 2010 δεν θα μπορούσε να τη φανταστεί κανείς χωρίς τον Παπαλουκά. Είναι εκεί μαζί με τους Ντέγιαν Μποντιρόγκα, Δημήτρη Διαμαντίδη, Τζέι Αρ Χόλντεν, Σαρούνας Γιασικεβίτσιους, Τράιαν Λάνγκτον, Χουάν Κάρλος Ναβάρο, Άντονι Πάρκερ, Ραμούνας Σισκάουσκας και Νίκολα Βούιτσιτς.
Θα ήταν χαρούμενος να ερχόταν από τον πάγκο και για αυτήν την ομάδα, αλλά πιο πιθανό – ακόμη και σε αυτήν την σούπερ σταρ ομάδας – ο Θοδωρής Παπαλουκάς θα ήταν στο γήπεδο στο τέλος κάθε σημαντικού παιχνιδιού, όπως ήταν σε όλες τις μεγάλες στιγμές της μοναδικής καριέρας του.