Του Στέφανου Τάτσιου/ info@eurohoops.net
Ο παγκόσμιος αθλητικός χάρτης μπορεί να διαφοροποιείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, όμως ένας εκ των πυλώνων του είναι αναμφισβήτητα το Champions League το οποίο μαζί με τους Ολυμπιακούς Αγώνες και το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου αποτελούν τους πιο σημαντικούς και πετυχημένους θεσμούς σε παγκόσμιο επίπεδο.
Μέχρι τη Κυριακή (18/4) το βράδυ ο κόσμος του ποδοσφαίρου έστω και επίσημα δεν αντιμετώπιζε προβλήματα, παρά μερικές σκόρπιες διαμαρτυρίες για τα έσοδα στο πέρασμα των χρόνων και κυρίως από τους δύο μεγαλύτερους συλλόγους του κόσμου την Ρεάλ Μαδρίτης και την Μπαρτσελόνα, όμως η ανακοίνωση του European Super League από 12 κολοσσούς του παγκοσμίου ποδοσφαίρου δείχνει να “τρίζει” τα θεμέλια του αθλήματος.
Μετά την ανακοίνωση του νέου εγχειρήματος και ότι επακολούθησε τις επόμενες ώρες, πολλοί παραλλήλισαν και παρομοίασαν τη συγκεκριμένη ιστορική συνθήκη και κατάσταση με ότι συνέβη το 2000 στο ευρωπαϊκό μπάσκετ με το περίφημο σχίσμα μεταξύ FIBA και Ευρωλίγκα, όταν και μερικοί από τους μεγαλύτερους συλλόγους της “Γηραιάς Ηπείρου” έφυγαν από τη διοργάνωση της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας, συνασπίστηκαν και δημιούργησαν ένα δικό τους πρωτάθλημα μακριά από την αιγίδα της.
Ναι και οι δύο λίγκες είναι ιδιωτικές. Όμως η αλήθεια είναι πως η κατάσταση στο μπάσκετ το 2000 και στο ποδόσφαιρο το 2021 έχει σημαντικές διαφορές όχι μόνο ως προς τη δομή της αντιπαράθεσης, αλλά κυρίως όσον αφορά τα οικονομικά δεδομένα και για να κατανοήσει κανείς τη διαφορά μεγεθών αρκεί μόνο η φράση ότι η Ευρωλίγκα το 2000 πήγαινε για το “ζην” και οι 12 τεράστιοι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι σήμερα πάνε για πολύ παραπάνω από το “ευ ζην”…
Το Eurohoops καταγράφει τα γεγονότα του 2000 στο μπάσκετ και τα πρόσφατα στο ποδόσφαιρο και σας παρουσιάζει τις σημαντικές διαφορές των δύο συνθηκών, αλλά και τις όποιες ομοιότητες υπάρχουν!
Το ιστορικό σχίσμα του 2000
Το ευρωπαϊκό μπάσκετ το 2000 σε σχέση με σήμερα δεν είχε καμία σχέση. Μπορεί σε θέμα ποιότητας ομάδων και παικτών ακόμα οι κορυφαίοι Ευρωπαίοι να βρίσκονταν στη “Γηραιά Ήπειρο”, όμως από οικονομικής άποψης τα πράγματα ήταν πολύ χειρότερα και τότε η διεξαγωγή της Ευρωλίγκα γινόταν υπό την αιγίδα της FIBA που είχε για διοικητικό ηγέτη της τον ιστορικό παράγοντα του αθλήματος Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς.
Μετά το Final Four της Θεσσαλονίκης το 2000 κάτι έδειχνε να αλλάζει, αφού με πρωτεργάτες τους Ισπανούς (Ρεάλ – Μπαρτσελόνα) και τη συμμετοχή στο νέο εγχείρημα μεγάλων συλλόγων όπως ο Ολυμπιακός και η Κίντερ Μπολόνια οι ομάδες αποφάσισαν πρωτάσσοντας το οικονομικό κομμάτι και την ανάπτυξη του αθλήματος σε όλα τα επίπεδα να αποσχιστούν από την “αγκαλιά” της FIBA και να δημιουργήσουν τη δική τους νεοσύστατη λίγκα και μάλιστα με ένα “μποναμά” 35 εκατομμυρίων ευρώ από την ισπανική “Τελεφόνικα” που ήταν ο βασικός χορηγός.
Το ευρωπαϊκό μπάσκετ ζούσε ιστορικές στιγμές, αφού όχι μόνο σε επίπεδο διοικήσεων, ομοσπονδιών και παραγόντων, αλλά και ανάμεσα σε συλλόγους υπήρξε διαμάχη με αποτέλεσμα το 2001 να υπάρξουν δύο κορυφαίες διοργανώσεις στο ευρωπαϊκό μπάσκετ. Η Σουπρολίγκα της FIBA που συμμετείχαν Παναθηναϊκός, Μακάμπι, ΤΣΣΚΑ και Εφές μαζί με την Ούλκερ και η Ευρωλίγκα στην οποία αγωνίστηκαν οι τρεις ισπανικές ομάδες (Ρεάλ, Μπαρτσελόνα, Μπασκόνια), ο Ολυμπιακός, η ΑΕΚ, το Περιστέρι και ο ΠΑΟΚ από την χώρα μας, η Ζαλγκίρις Κάουνας και οι ιταλικές Κίντερ και Φορτιτούντο Μπολόνια και Μπενετόν Τρεβίζο.
Αυτή η περίεργη και δύσκολη κατάσταση που έφερε το μπάσκετ να κάνει μεγάλα βήματα πίσω στην Ευρώπη ευτυχώς κράτησε μόλις μία σεζόν, αφού το 2001 η FIBA και η Ευρωλίγκα ήρθαν σε συμφωνία με τις ομάδες της Σουπρολίγκα να μετακομίζουν στη νεοσύστατη διοργάνωση η οποία σιγά σιγά προσέφερε στους σημαντικότερους συλλόγους πολυετές κλειστά συμβόλαια με στόχο ένα μακρόπνοο πλάνο βιωσιμότητας του θεσμού, ώστε να αγωνίζονται μεταξύ τους τα κορυφαία brand names της Ευρώπης.
Η FIBA από την πλευρά της που δημιούργησε τη δική της λίγκα το 2000 με σκοπό να απαντήσει στα οικονομικά αιτήματα των συλλόγων, έχασε το βασικό της συνεργάτη, την πανίσχυρη εταιρία διαχείρησης αθλητικών δικαιωμάτων ISL. Η εταιρία αυτή που τη δεκαετία του 1980 και το 1990 κυριαρχούσε στην παγκόσμια αγορά έχοντας να διαχειριστεί τα δικαιώματα των Ολυμπιακών Αγώνων, στο γύρισμα του αιώνα βρέθηκε χωρίς αυτό το όπλο, δεν μπόρεσε καν να εξοφλήσει τις οικονομικές της υποχρεώσεις προς τη FIBA και τις ομάδες για τη σεζόν 2000-01 και εντέλει χρεωκόπησε. Από εκεί και πέρα για σχεδόν μία δεκαετία υπήρξε παύση πυρός μεταξύ FIBA και Ευρωλίγκας.
Τι συμβαίνει στο ποδόσφαιρο αυτή τη στιγμή
Πλέον μετά από 20 χρόνια και από ότι συνέβη τότε στο ευρωπαϊκό μπάσκετ, η διαμάχη μεταφέρθηκε στο ποδοσφαιρικό γήπεδο με πρωτεργάτη αυτή τη φορά όχι μόνο τις Ρεάλ – Μπαρτσελόνα -οι οποίες συμμετέχουν στο νέο εγχείρημα- αλλά και την Γιουβέντους και τον Αντρέα Ανιέλι ο οποίος έπεισε αρχικά τις καλύτερες αγγλικές ομάδες να προχωρήσουν σε μία νέα κλειστή λίγκα τα μεγαλύτερα ονόματα του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου και να μην συμμετέχουν πλέον στο λαμπερό Champions League.
Τελικά ο διοικητικός ηγέτης της Γιούβε, έπεισε τις Λίβερπουλ, Γιουνάιτεντ, Σίτι, Άρσεναλ, Τσέλσι και Τότεναμ και στη συνέχεια τις Μίλαν και Ίντερ από τη χώρα του. Στο παζλ μπήκε και μία ακόμα μεγάλη ισπανική ομάδα, η Ατλέτικο Μαδρίτης, ώστε να συμπληρωθεί το σύνολο των 12 συλλόγων που ανακοίνωσαν το νεοσύστατο European Super League το οποίο θα αποτελείται από 20 ομάδες με τις δεκαπέντε να έχουν κλειστό συμβόλαιο και τις υπόλοιπες πέντε να προκύπτουν κάθε χρόνο από τη πορεία τους τη περασμένη χρονιά.
Προφανώς και αυτό το εγχείρημα θυμίζει την Ευρωλίγκα και το πως έχει εξελιχθεί σήμερα με τα κλειστά συμβόλαια και τις wild cards, ενώ αυτό που αποζητούν οι 12 κολοσσοί του ποδοσφαίρου είναι τα περισσότερα έσοδα, αλλά και τα κορυφαία brand names να αγωνίζονται μεταξύ τους, ώστε να αυξηθεί το θέαμα, η τηλεθέαση και η ποιότητα του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου.
Φυσικά δεν όλα ρόδινα σε αυτή τη κατάσταση, αφού ακόμα και τώρα εναντίον στους “12” έχουν ταχθεί οι γερμανικές Μπάγερν και Ντόρντμουντ, αλλά και η γαλλική πανίσχυρη Παρί Σεν Ζερμέν η οποία έχει ισχυρούς δεσμούς με την UEFA που διοργανώνει το Champions League.
Στην ανακοίνωση των “12” δεν αναφέρεται απλά το νέο φορμάτ που θα ακολουθήσει, αλλά και οικονομικά στοιχεία τα οποία αναφέρουν ότι τα έσοδα για τις ομάδες μέσα στα επόμενα 3-4 χρόνια θα είναι περίπου 10 δις (!).
Προφανώς είμαστε στην αρχή του “θρίλερ” που συνταράσσει τα θεμέλια του ποδοσφαίρου και του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου αθλητισμού, αλλά ήδη διακρίνονται σημαντικές διαφορές και ομοιότητες σε σχέση με το σχίσμα του 2000 στο μπάσκετ.
Διαφορές και ομοιότητες του 2000 με το σήμερα…
Πάμε τώρα και στις μεγάλες διαφορές του σχίσματος του 2000 στο μπάσκετ με τη τωρινή κόντρα στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο ανάμεσα στους συλλόγους και την UEFA.
Αρχικά τα οικονομικά δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά, αφού πριν το 2000 το κέρδος που είχαν οι σύλλογοι στο μπάσκετ από τη παρουσία τους στην Ευρωλίγκα της FIBA ήταν μηδαμινό αν όχι… μηδενικό και η νέα διοργάνωση τους έδινε έστω ένα μικρό κέρδος. Προσοχή αναφερόμαστε σε θέματα κεντρικής διαχείρισης και όχι στις εμπορικές συμφωνίες που σύναπτε κάθε σύλλογος ατομικά (χορηγοί, τηλεοπτικό συμβόλαιο κλπ).
Αντίθετα το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο και δη το Champions League παρά τις δυσκολίες λόγω κορωνοϊού ζει εποχές… άνθισης εδώ και αρκετά χρόνια με τα έσοδα να έχουν εκτοξευτεί, αλλά από ότι φαίνεται για αυτούς τους 12 συλλόγους που προχώρησαν σε διαφοροποίηση δεν είναι αρκετά.
Επίσης πρέπει να επισημανθεί πως το μπάσκετ στην Ευρώπη έτσι όπως είναι διαμορφωμένο για τους μεγαλύτερους συλλόγους δεν φέρνει ουσιαστικά έσοδα και συντηρείται μονάχα από τη θέληση, τη παράδοση και την αγάπη για το άθλημα και τη διεκδίκηση τίτλων και κορυφαίων παικτών. Από την άλλη στο ποδόσφαιρο λόγω χορηγιών και συμφωνιών που συνάπτουν είτε οι ευρωπαϊκές διοργανώσεις είτε οι εγχώριες λίγκες -βλέπε Premier League- τα έσοδα για τους συλλόγους είναι τεράστια και κυρίως τα τηλεοπτικά.
Πάντως και ομοιότητες μπορούν να παρατηρηθούν ανάμεσα στα δύο εγχειρήματα του 2000 και του 2021. Αρχικά στόχος και των δύο είναι οι καλύτεροι να αντιμετωπίζουν μόνο τους καλύτερους με προφανή την εμπορική κατεύθυνση και αυτό εξασφαλίζεται μέσω των κλειστών συμβολαίων. Επίσης οι σύλλογοι θέλουν την ανεξαρτητοποίηση σε επιχειρηματικό επίπεδο από τις Ομοσπονδίες FIBA, UEFA και FIFA.
Στις ομοιότητες θα μπορούσε να αναφερθεί και η κοινή στάση της Ευρωλίγκας και του European Super League ως προς τα εθνικά πρωταθλήματα, τα οποία και από τα δύο εγχειρήματα αναγνωρίζονται επίσημα ως παραδοσιακοί θεσμοί του αθλητισμού και – μέχρι αποδείξεως του εναντίου – δεν υπάρχει διάθεση των ομάδων να αποχωρήσουν από αυτά.
Τέλος χαρακτηριστική διαφορά είναι ο τρόπος αντιμετώπισης των διοργανώσεων που υπήρξαν σήμερα στο ποδόσφαιρο και το 2000 στο μπάσκετ.
Τότε η FIBA αντέδρασε με τρόπο ο οποίος δεν την βοήθησε να διατηρήσει τα σκήπτρα του ευρωπαϊκού μπάσκετ, ενώ η FIFA και η UEFA μέσω των υπευθύνων τους τις τελευταίες ώρες απάντησαν με απειλητικές διαθέσεις όχι μόνο προς τις ομάδες, αλλά προς τους παίκτες στους οποίους διεμήνυσαν πως αν αγωνιστούν στο European Super League δεν θα έχουν δικαίωμα συμμετοχής με τις Εθνικές τους Ομάδες στα επερχόμενα Euro και Μουντιάλ. Kι εδώ πρέπει να σημειωθεί, βέβαια, ότι η FIFA μοιάζει έτοιμη για διαπράγμευση και παραμένει ερωτηματικό το τι θα κάνει η UEFA.
Η FIBA εκτόξευσε μεν τις ίδιες απειλές δια στόματος Στάνκοβιτς, αλλά στην πράξη ουδέποτε υπήρξε οποιαδήποτε προσπάθεια εφαρμογής τους.
Φυσικά πάντα σε αυτές τις καταστάσεις καθοριστικό ρόλο παίζει και η αντίδραση της φίλαθλης κοινής γνώμης. Το 2000 ο κόσμος των ομάδων που είτε έμειναν στη FIBA είτε προχώρησαν στην Ευρωλίγκα δεν αντέδρασαν με ιδιαίτερο τρόπο και δεν εξέφρασαν ουσιαστικά αρνητική ή θετική γνώμη ως προς το σχίσμα. Όμως στο ποδόσφαιρο ήδη οι οπαδοί των αγγλικών ομάδων που μετέχουν στους “12” ξεκίνησαν διαμαρτυρίες έξω από τα γήπεδα με χαρακτηριστικό παράδειγμα το κόσμο της Λίβερπουλ και της Μάντσεστερ Γιουναίτεντ και αυτό είναι κάτι που μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά.