Από τον Διαμαντίδη στον Σπανούλη: Οι MVPs των Final Four

Του Μάνου Φυρογένη/ info@eurohoops.net

Η 24η έκδοση της νέας εποχής, γνωστή ως Ευρωλίγκα, οι ρίζες της οποίας βαστούν πίσω στο μακρινό 1958 υπό την αιγίδα της FIBA τότε, έφτασε στην τελική της ευθεία. Οι τέσσερις διεκδικήτριες ομάδες του τίτλου που έμειναν όρθιες μετά από μαραθώνιο 34 αγωνιστικών αλλά και τις σειρές των playoffs, οραματίστηκαν και χτίστηκαν για να λάβουν μέρος στο Final Four του Βερολίνου (24-26/5) και τα κατάφεραν.

Κανένα ταξίδι ωστόσο – όσο όμορφο κι αν είναι – δεν ικανοποιεί τον ταξιδιώτη αν φτάνοντας στον αρχικά καθορισμένο ως τελικό προορισμό, δεν ζήσει όλα αυτά που ονειρεύτηκε. Ρεάλ Μαδρίτης, Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός και Φενέρμπαχτσε εξασφάλισαν τα 4 εισιτήρια για τη γερμανική πρωτεύουσα καμιά τους ωστόσο, κρίνοντας και από το μέγεθος των ονομάτων τους, δεν αρκείται με την παρουσία εκεί.

Αφιερωμάτων συνέχεια στο Eurohoops για το μεγάλο ραντεβού της χρονιάς το οποίο θα έχει πιο έντονο από ποτέ το ελληνικό στοιχείο (εκτός της ταυτόχρονης παρουσίας Παναθηναϊκού & Ολυμπιακού για 4η φορά, υπάρχουν και οι τρεις διεθνείς της Φενέρ). Μία ακόμα… βουτιά στο χρόνο για χάρη των MVPs των προηγούμενων διοργανώσεων.

Οι κάρτες της Τράπεζας Πειραιώς μαζί σου στο Βερολίνο!

Ένα βραβείο αναγνώρισης, μία ατομική διάκριση που μετουσιώνει τα νούμερα και την επιρροή ενός θριάμβου (συνήθως) σε απτό αντικείμενο. Μία “χειροπιαστή” ωδή στο πρόσωπο που ξεχώρισε, που διακρίθηκε στη συνεύρεση των κορυφαίων, η οποία κρίνει επίτευγμα. Και αυτό δεν είναι όποιο κι όποιο αλλά ο “θρόνος” της Ευρώπης.

Το Eurohoops “ξεψαχνίζει” το βραβείο του Most Valuable Player το οποίο καταλήγει σχεδόν πάντοτε σε πρωταγωνιστή της πρωταθλήτριας ομάδας. Δύο μονάχα εξαιρέσεις το 1993 (ο Κούκοτς της φιναλίστ Μπενετόν και όχι κάποιος από τη Λιμόζ) και το 1994 στο Τελ Αβίβ που κατέληξε στον Ζάρκο Πάσπαλι του Ολυμπιακού αν και την 1η θέση κατέλαβε η Μπανταλόνα.

Οι νικητές ανά χώρα

Οι απαρχές του βραβείου του πολυτιμότερου παίκτη λοιπόν ενός Final Four χρονολογούνται στην περίοδο 1987-88, επί εποχής Κυπέλλου Πρωταθλητριών (μετέπειτα Ευρωλίγκας). Από την πρώτη χρονιά που δόθηκε η ατομική αυτή διάκριση στον αθλητή εκείνο που έκανε τη διαφορά στο πιο κρίσιμο σημείο της περιόδου μέχρι και το 2016, τον MVP αναδείκνυαν αποκλειστικά οι διαπιστευμένοι δημοσιογράφοι. Από το 2017 και έπειτα, λόγο έχει και το κοινό στην ψηφοφορία αυτή.

Το πρώτο βραβείο του MVP ενός Final Four κατέληξε στα χέρια του Μπομπ ΜάκΑντου της Τρέισερ Μιλάνο (νυν Αρμάνι), ο οποίος άλλαξε τον ρου της ιστορίας του συλλόγου και όχι μόνο. Πρόκειται για τον πέντε φορές All-Star στην αντίπερα όχθη του ωκεανού αλλά και πολυτιμότερο της αμερικανικής λίγκας το 1975 με τους Μπάφαλο Μπέιβερς (Κλίπερς), ο οποίος στέφθηκε πρωταθλητής δυο φορές τόσο σε NBA (1982, 1985) όσο και σε Ευρωλίγκα (1987, 1988).

Το τριήμερο εκείνο του Απρίλη του 1988 στη Γάνδη, ο ΜακΑντού είχε πάρει το μπρα ντε φερ με τον Γκάλη στον ημιτελικό (87-82 νίκη της Μιλάνο κόντρα στον Άρη) με 39 δικούς του πόντους ενώ κυρίαρχος ήταν και στον τελικό κόντρα στη Μακάμπι με 25 πόντους και 12 ριμπάουντ.

Η αυτοκρατορία της Γιουγκοπλάστικα στα τέλη της δεκαετίας των 80’s και αρχές των 90’s αλλά και η ανέλπιστη για πολλούς επιτυχία των “μπέμπηδων” της Παρτιζάν (1991-92), μετέτρεψαν το βραβείο σε γιουγκοσλαβική υπόθεση για μία πενταετία αφού και το 1993 στον Πειραιά, παρότι το αντι-μπάσκετ της Λιμόζ του Μάλκοβιτς κέρδισε, το βραβείο του MVP πήγε για τρίτη φορά στον Τόνι Κούκοτς της Τρεβίζο τότε.

Εικοσιεννέα διαφορετικοί MVP’s για 36 βραβεία (δεν δόθηκε το 2020 λόγω Covid-19, διπλό το 2000-01 σεζόν της διάσπασης) με τη μερίδα του λέοντος να ανήκει στους Αμερικανούς. Κανένας τους βέβαια δεν έχει “ζευγαρώσει” τις κατακτήσεις του.

Εννέα διαφορετικοί (συμπεριλαμβανομένου του Έκπε Ούντο που φέρει εκτός της Νιγηριανής και την αμερικανική υποκοότητα) έχουν αναδειχθεί πολυτιμότεροι μεταξύ αυτών ο Ντομινίκ Ουίλκινς με τον Παναθηναϊκό το 1995-96 και ο Ντέιβιντ Ρίβερς του Ολυμπιακού την αμέσως επόμενη σεζόν.

Οκτώ φορές το βραβείο έχει καταλήξει σε σερβικά-γιουγκοσλάβικα χέρια μεταξύ των οποίων δύο στον Ντέγιαν Μποντιρόγκα (το 2002 με τον Παναθηναϊκό στη Μπολόνια) και άλλες τόσες στον Βασίλιε Μίτσιτς στα back-to-back της Εφές του Αταμάν (2021, 2022). Η μεγάλη των “πλάβι” σχολή.

Έξι οι φορές που τιμήθηκαν Έλληνες στην άτυπη κούρσα. Αυτές οφείλονται στους Σπανούλη (Χ3), Διαμαντίδη (Χ2) και Παπαλουκά. Κροάτες-Γιουγκοσλάβοι αναδείχθηκαν 4 φορές MVP’s στα πρώιμα χρόνια λόγω Κούκοτς (Χ3) και Ράτζα.

Αξίζει να αναφερθεί ότι από τους διεκδικητές του τίτλου στο Βερολίνο υπάρχει κάποιος το παλμαρέ του οποίου “κοσμεί” η εν λόγω ατομική διάκριση. Ο προπονητής της Φενέρμπαχτσε, Σαρούνας Γιασικεβίτσιους, το 2005 στη Μόσχα είχε παραλάβει το βραβείο αυτό καθώς οδήγησε την Μακάμπι στην back-2-back κατάκτηση.

🇺🇸 ΗΠΑ (9): 1988, 1996, 1997, 1999, 2001 (Σουπρολίγκα), 2004, 2008, 2014, 2017 *, 2019
🇷🇸 Σερβία-Γιουγκοσλαβία (8): 1992, 1994, 1998, 2000, 2002, 2003, 2021, 2022
🇬🇷 Ελλάδα (6): 2006, 2007, 2009, 2011, 2012, 2013
🇭🇷 Κροατία-Γιουγκοσλαβία (4): 1989, 1990, 1991, 1993
🇱🇹 Λιθουανία (2): 1995, 2005
🇦🇷 Αργεντινή (2): 2001 (Ευρωλίγκα), 2015
🇪🇸 Ισπανία (1): 2010
🇫🇷 Γαλλία (1): 2016
🇸🇮 Σλοβενία (1): 2018
🇨🇻 Πράσινο Ακρωτήρι (1): 2023

* 🇳🇬 Νιγηριανός μεγαλωμένος στις ΗΠΑ με δύο διαβατήρια ο Έκπε Ούντο.

Ελληνική απόχρωση

Οι ελληνικές ομάδες έχουν τη δική τους έντονη ανά τα χρόνια παρουσία στο μεγάλο ραντεβού ανάδειξης πρωταθλητή στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση της Ευρώπης. Σε 10 μονάχα από τα 36 συνολικά της σύγχρονης εποχής μαζί με αυτό στο Βερολίνο το οποίο βρίσκεται προ των πυλών και την Σουπρολίγκα της περιόδου 2000-01, δεν υπήρχε ελληνική εκπροσώπηση. Ο Ολυμπιακός (13 φορές παρών), ο Παναθηναϊκός (12 φορές παρών), ο Άρης (3 φορές παρών), η ΑΕΚ (2 φορές παρούσα) και ο ΠΑΟΚ (1 φορά παρών) έχουν συνθέσει το “γαλανόλευκο” αφήγημα των Final Four’s.

Έξι φορές λοιπόν έχει αναδειχθεί σε αυτά Πολυτιμότερος Παίκτης ένας Έλληνας και η αρχή έγινε το 2006 με τον Θοδωρή Παπαλουκά της ΤΣΣΚΑ Μόσχας, τον καλύτερο Ευρωπαίο παίκτη σύμφωνα με τη FIBA για τη χρονιά εκείνη.

Η “ρωσική” αρκούδα τα κατάφερνε επιτέλους στην Πράγα με την 5η της παρουσία στο σπουδαίο γεγονός και ο “Τεό” αποτέλεσε τον πρωτεργάτη.

Στα 29 του χρόνια τότε, ο πολυπράγμων Παπαλουκάς έλαμψε στον ημιτελικό κόντρα στη Μπαρτσελόνα και στις δύο πλευρές του παρκέ (19 πόντους με 7/9 δίποντα, 4 κλεψίματα, 3 ριμπ. και δύο ασίστ) ενώ κορυφαίος ήταν και στον τελικό απέναντι στην Μακάμπι με 18 πόντους (3/4 διπ., 2/4 τριπ.), 7 ασίστ, 3 ριμπ. και δύο κλεψίματα σε ένα ακόμα masterclass.

Από την τσεχική πρωτεύουσα το 2006 μέχρι και το 2013 στο Λονδίνο, μονάχα οι Λάνγκτον (2008) Χουάν Κάρλος Ναβάρο (2010) μεσολάβησαν του ελληνικού σερί. Ο άνθρωπος ο οποίος έβαζε “χειροπέδες” στους αντιπάλους του με τα μακριά του χέρια σαν “πλοκάμια” ήταν εκεί στα κρίσιμα να “κουβαλήσει” τον Παναθηναϊκό και επιθετικά.

Ο legend Δημήτρης Διαμαντίδης με τις έξι κατακτήσεις του “Καλύτερου Αμυντικού της χρονιάς”, ήταν και MVP του Final Four πέρα από εορτάζων (27 ετών γινόταν) στις 6/5/2007 στην Αθήνα. Ο παίκτης-κλειδί των “πρασίνων”, στην πρώτη του Ευρωλίγκα, έβαλε 15 πόντους στον τελικό με την ΤΣΣΚΑ στο ΟΑΚΑ (έχασε μόνο ένα σουτ) και έπαιξε τη γνωστή του άμυνα για να οδηγήσει τους “πράσινους” στην κορυφή.

Ακόμα πιο “μυθικός” ήταν το 2011 στη Βαρκελώνη. Ο καλύτερος αμυντικός της περιόδου και MVP της χρονιάς επίσης, έκανε το προσωπικό triple-crown (πρώτος και τελευταίος) αφού αναδείχθηκε και πολυτιμότερος του Final Four, ολοκληρώνοντας με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο μία “μαγική” σεζόν τόσο για τον ίδιο όσο και για τον Παναθηναϊκό στην Ευρώπη. Ο “3D” έβαλε 16 πόντους, μοίρασε 9 ασίστ και κατέβασε 5 ριμπάουντ στον τελικό με τη Μακάμπι.

Τη δική του λαμπρή ιστορία στο ευρωπαϊκό μπάσκετ έχει γράψει ο “θρύλος” Βασίλης Σπανούλης και τα τρία βραβεία του MVP σε Final Four έχουν παίξει το ρόλο τους. Όχι για το απτό του ζητήματος φυσικά αλλά διότι “κεφαλαιοποιούν” το DNA του νικητή, του clutch, του κομβικού, του killer που έφερε μαζί του την ύστατη στιγμή.

O “V-Span” με τον σπουδαίο Τόνι Κούκοτς είναι οι μοναδικοί με τρεις τέτοιες ατομικές διακρίσεις ενώ οι δυο τους μαζί με τον Μποντιρόγκα, είναι οι μόνοι που έχουν αναδειχθεί MVP σε Final Four με δύο διαφορετικές ομάδες.

Στη συνάντηση των “γιγάντων” το 2009 στο Βερολίνο, ο Σπανούλης στο πρώτο από τα πέντε συνολικά Final Four της καριέρας του είχε 31 πόντους απέναντι σε Ολυμπιακό και ΤΣΣΚΑ Μόσχας. Στα χέρια του φυσικά πήγε και η ατομική διάκριση το 2012 στην Πόλη μετά το τέλος της μεγαλύτερης και πιο περίφημης ανατροπής στην ιστορία του ευρωπαϊκού μπάσκετ.

Ο δεύτερος σκόρερ της Ευρωλίγκας εκείνη την περίοδο, είχε 15 πόντους με 2/4 διπ. και 2/5 τρίποντα στον επικό τελικό κόντρα στην ΤΣΣΚΑ, όντας ο άνθρωπος που ηγήθηκε της αντεπίθεσης στο τελευταίο εξάλεπτο.

Back-2-back πρωταθλητής Ευρώπης ο Ολυμπιακός, back-2-back το βραβείο του MVP στον Βασίλη Σπανούλη. Τα τρία διαδοχικά του τρίποντα στην τρίτη περίοδο (άποντος μέχρι την ανάπαυλα με -10 στην αξιολόγηση) άλλαξαν άρδην την μέχρι τότε ιστορία του τελικού με τη Ρεάλ, ολοκληρώνοντας το παιχνίδι με 22 πόντους και 5/7 τρίποντα. “Είναι απίστευτο, δεν μπορώ να περιγράψω το πως νιώθω” δήλωσε με το βραβείο του πολυτιμότερου στα χέρια και ακολούθως ευχαρίστησε τους πάντες για τη συμβολή τους σε αυτό.

Οι δύο ελληνικές ομάδες βέβαια έχουν να “κοκορεύονται” για τρεις ακόμα ανάλογες ατομικές διακρίσεις. Το 1994 με τον Πάσπαλι (Ολυμπιακός), το 1996 με τον Ουίλκινς (Παναθηναϊκός) και το 1997 με τον Ρίβερς (Ολυμπιακός).

Photo credit: Γιώργος Χατζηγεωργίου

Διαβάστε επίσης:

• Βερολίνο: Η πόλη που φιλοξενεί για 3η φορά το Final Four της Ευρωλίγκα
• Ευρωλίγκα: Οι 10+1 Έλληνες με τις περισσότερες συμμετοχές σε Final Four!
• Ευρωλίγκα: Η Καλύτερη Πεντάδα όπως την ψήφισαν 25 συντάκτες του Eurohoops
• Μάικ Τζέιμς: MVP της Χρονιάς στην Ευρωλίγκα και για τους συντάκτες του Eurohoops
• Ευρωλίγκα: Τα πέντε κορυφαία Final Fours στη σύγχρονη ιστορία (videos)

Δείτε ΕΔΩ τα τελευταία νέα