Του Κώστα Γιαταγάνα/ info@eurohoops.net
Η ώρα για το παγκόσμιο ραντεβού έφτασε και η Κίνα φιλοξενεί το 18ο Παγκόσμιο Κύπελλο! Είναι φυσιολογικό, τέτοιες μέρες, οι αναμνήσεις ξαναγυρίζουν σε πολύ μεγάλες και ιστορικές στιγμές, που έχουν σημαδέψει για πάντα τη διοργάνωση και το Eurohoops ξεχώρισε ένα σπουδαίο Top-10!
1950: Ο πρώτος τελικός
Το 1950 έγινε η πρώτη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου, με την Αργεντινή να… κάνει σεφτέ στους τίτλους, νικώντας ως οικοδέσποινα στον τελικό τις ΗΠΑ (64-50) σε μια διοργάνωση που έγινε με δέκα ομάδες και οι θριαμβευτές την ολοκλήρωσαν αήττητοι (6-0), έχοντας MVP στον τελικό τον Φούρλονγκ (20π.).
Πάντως η πρώτη παγκόσμια διοργάνωση είχε τα απρόοπτά της, με την Ουρουγουάη να μην συμμετέχει για πολιτικούς λόγους, ενώ η Γιουγκοσλαβία αγωνίστηκε έως ότου τεθεί αντιμέτωπη των Ισπανών, με τους “πλάβι” να αρνούνται να αγωνιστούν απέναντι στη “φούρια ρόχα”, από τη στιγμή που στην Ισπανία την εξουσία είχε ο δικτάτορας Φράνκο.
1978: Ο τελικός των γιγάντων
Στη διοργάνωση που φιλοξένησαν οι Φιλιππίνες το 1978, στον τελικό έφτασαν η Γιουγκοσλαβία και η Σοβιετική Ένωση, σε μια μονομαχία από τις πολλές που έδωσαν οι δύο… συνασπισμοί χωρών, πριν διαλυθούν στις αρχές των 90s.
Από τη μία πλευρά οι “πλάβι” του Άτσο Νίκολιτς στον πάγκο, ο οποίος θεωρείται “πατέρας” όλων των μεγάλων προπονητών της Γιουγκοσλαβίας, με παίκτες-θρύλους όπως Ντελίμπασιτς, Κιτσάνοβιτς, Νταλιπάγκιτς, Τσόσιτς, ενώ από τη σοβιετική πλευρά ήταν οι Μπέλοφ, Μίσκιν, Τκατσένκο, υπό τις οδηγίες ποιου άλλου, παρά του μεγάλου Αλεξάντερ Γκομέλσκι!
Ο τελικός ήταν συγκλονιστικός και κρίθηκε στην παράταση (73-73 κ.α.), με τη Γιουγκοσλαβία του Νταλιπάγκιτς (21π.) να παίρνει την κούπα στον πόντο και στη λεπτομέρεια (82-81).
1986: Η πιο επική ανατροπή και το ρεκόρ του Γκάλη!
Το Παγκόσμιο του 1986 στην Ισπανία έχει μείνει στην ιστορία για το πιθανότατα συγκλονιστικότερο και πλέον ανατρεπτικό παιχνίδι στην ιστορία της διοργάνωσης και ίσως του μπάσκετ γενικότερα! Και μάλιστα, δεν ήταν καν ο τελικός, αλλά ο ημιτελικός ανάμεσα σε Γιουγκοσλαβία και ΕΣΣΔ.
Οι “πλάβι” του Ντράζεν έδειξαν να κλείνουν θέση για τον τελικό, όντες στο +9 (85-76) με ένα λεπτό να απομένει, αλλά τρία τρίποντα, από Σαμπόνις, Τιχονένκο και τον Βάλτερς στα τελευταία δευτερόλεπτα, έτρεξαν σερί 9-0 για τους Σοβιετικούς, που κατάφεραν να στείλουν ένα χαμένο ματς στην παράταση (85-85)!
Στο έξτρα πεντάλεπτο οι λεπτομέρειες έκαναν τη διαφορά, με τον κορυφαίο των Γιουγκοσλάβων, Ντράζεν Πέτροβιτς (29π.) να χάνει μία και τον Άρβιντας Σαμπόνις (25π.) να ευστοχεί για το 91-90, που έστειλε την ΕΣΣΔ στον τελικό, όπου ηττήθηκε με 87-85, με τους 23π. του Σμιθ.
Από εκεί και πέρα, για την Ελλάδα η συγκεκριμένη διοργάνωση ήταν ιστορική καθώς ήταν η πρώτη “γαλανόλευκη” παρουσία σε Παγκόσμιο και το μοναδικό στο οποίο συμμετείχε ο Νίκος Γκάλης. Ένα χρόνο πριν το έπος του 1987 η Ελλάδα πήγε στην Ισπανία και τερμάτισε 10η, αλλά ο “γκάνγκστερ” άφησε το στίγμα του, με τον εξωπραγματικό μέσο όρο των 33,7 πόντων στους δέκα αγώνες που έδωσε η Εθνική! Μεταξύ αυτών των εμφανίσεων, το απίθανο career high του με την Εθνική, οι 53 πόντοι στον αγώνα της πρώτης φάσης κόντρα στον Παναμά!
1990: Το κύκνειο άσμα των “πλάβι” και η… σημαία
Το 1990 στο Μπουένος Άιρες το παγκόσμιο μπάσκετ είδε για τελευταία φορά τις ομάδες της ενωμένης Γιουγκοσλαβίας και της Σοβιετικής Ένωσης (σ.σ. χωρίς τη Λιθουανία). Οι “πλάβι” θριάμβευσαν νικώντας με χαρακτηριστική άνεση την ΕΣΣΔ (92-75) για τον τρίτο παγκόσμιο τίτλο της ιστορίας τους, με πρώτο σκόρερ τον Πάσπαλι (20π.) και παρατάσσοντας την κορυφαία ομάδα τους όλων των εποχών!
Ο Ντούσαν Ιβκοβιτς είχε ένα ρόστερ που τρόμαζε τους πάντες και τα πάντα, με Ντράζεν, Ντίβατς, Κούκοτς, Ζντοβτς, Κόμαζετς, Σάβιτς, Περάσοβιτς και… Ζέλικο Ομπράντοβιτς, ενώ απουσίασε μόνο ο τραυματίας Ντίνο Ράτζα!
Ωστόσο το πανηγυρικό κλίμα και η ευφορία για τον τίτλο επισκιάστηκε από ένα σκηνικό που ήταν σαν “πρόλογος” των όσων τραγικών ακολούθησαν με τον εμφύλιο πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία. Όταν ένας οπαδός μπήκε στο παρκέ με την κροατική σημαία ανά χείρας, ο Ντίβατς την άρπαξε και την πέταξε. Έπειτα από αυτό το σημείο, η αδελφική σχέση του Ντίβατς με τον Ντράζεν δεν ήταν ποτέ πια η ίδια, ενώ η συγκεκριμένη ομάδα εμφανίστηκε στο “πικ” της και για τελευταία φορά με πλήρη σύνθεση κι ενωμένη, αφού στο Ευρωμπάσκετ του 1991 ο Σλοβένος Γιούρι Ζντοβτς είχε αποχωρήσει…
1994: Η Dream Team του Τορόντο και η “ονειρική” Ελλάδα
Το 1994 στον Καναδά οι Αμερικανοί εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στο Παγκόσμιο Κύπελλο με τους σταρ του ΝΒΑ, αντί για τα κολλεγιόπαιδα, τα οποία παρατάσσονταν στις προηγούμενες διοργανώσεις! Δύο χρόνια μετά την Dream Team που σάρωσε τα πάντα στο πέρασμά της στη Βαρκελώνη, στον Καναδά παρατάχθηκε η Dream Team II, με Ρέτζι Μίλερ, Ντομινίκ Ουίλκινς, Κέβιν Τζόνσον, Σακίλ Ο’ Νιλ, Αλόνζο Μούρνινγκ, Σον Κεμπ να κυριαρχούν και να φιλοδωρούν όλες τις ομάδες με 100+ πόντους εκτός της… Ελλάδας στον ημιτελικό (97-58), αφού και η Ρωσία στον τελικό δέχθηκε 137 πόντους (137-91)!
Όσο για την Εθνική μας, έγραψε ιστορία, με την παρουσία της στην τετράδα για πρώτη φορά σε Παγκόσμιο, με την ομάδα του Μάκη Δενδρινού, με Παναγιώτη Γιαννάκη, Γιώργο Σιγάλα, Παναγιώτη Φασούλα, Φάνη Χριστοδούλου να τερματίζει για πρώτη φορά τόσο ψηλά, χάνοντας στον μικρό τελικό από την Κροατία.
1998: Ο θρίαμβος της Γιουγκοσλαβίας, οι αποδοκιμασίες στο ΟΑΚΑ και η “λεγεώνα” των ΗΠΑ
Η Αθήνα φιλοξένησε το 1998 το Παγκόσμιο Κύπελλο, σε μια διοργάνωση που σημαδεύτηκε από την αποχή των ΝΒΑερς των ΗΠΑ, λόγω του λοκ άουτ. Αντί αυτών παρατάχθηκε μια ομάδα αμιγώς με παίκτες που δεν αγωνίζονταν στον “μαγικό κόσμο”, μεταξύ αυτών ο Λάνγκτον, ο Τζίμι Όλιβερ, ο Ουέντελ Αλέξις, ο Ασράφ Αμάγια.
Οι ΗΠΑ πήραν το χάλκινο μετάλλιο αφού στον ημιτελικό ηττήθηκαν σε νεκρό χρόνο από τη Ρωσία από το καλάθι του Πανόφ (66-64), ενώ στον μικρό τελικό νίκησαν την Ελλάδα, η οποία για δεύτερη σερί διοργάνωση μπήκε στην τετράδα, αλλά έμεινε τέταρτη.
Η Εθνική μας, υπό τις οδηγίες του Παναγιώτη Γιαννάκη πλέον, είχε χάσει τη μεγάλη ευκαιρία να πάει στον τελικό, αλλά στον ημιτελικό με τη Γιουγκοσλαβία ηττήθηκε στην παράταση (78-73), παρότι είχε προηγηθεί με διψήφια διαφορά στο δεύτερο ημίχρονο.
Η διαιτησία είχε παίξει το ρόλο της και οι Έλληνες φίλαθλοι το κράτησαν… μανιάτικο και στον τελικό, αποδοκιμάζοντας έντονα τους Γιουγκοσλάβους, οι οποίοι νίκησαν τη Ρωσία (64-62) και επέστρεψαν στην κορυφή του κόσμου, για πρώτη φορά μετά τον εμφύλιο και τη διάσπαση.
2002: Το βατερλό της Team USA
Η διοργάνωση του 2002 αποτέλεσε το απόλυτο βατερλό για τους Αμερικανούς, οι οποίοι… ξεφτιλίστηκαν εντός έδρας, με τους ΝΒΑερς να μένουν όχι μόνο εκτός μεταλλίων, αλλά και εκτός τετράδας, παρότι υπήρχαν παίκτες όπως Φίνλεϊ, Μπάρον Ντέιβις, Ζερμέιν Ο’ Νιλ, Ρέτζι Μίλερ, Σον Μάριον, Μπεν Ουάλας. Η Αργεντινή έγινε η πρώτη ομάδα που νίκησε την Team USA μετά την… είσοδο των σταρ του ΝΒΑ (80-87) και οι Γιουγκοσλάβοι την άφησαν εκτός στον προημιτελικό (78-81), με την ήττα από την Ισπανία (75-81) να ολοκληρώνει την ταπείνωση των ΗΠΑ.
Η παρέα του Ντέγιαν Μποντιρόγκα και του Πέτζα Στογιάκοβιτς κατέκτησε για δεύτερη σερί φορά το τρόπαιο έπειτα από έναν δραματικό τελικό που κρίθηκε στην παράταση (84-77), με τους “γκαούτσος” των Τζινόμπιλι, Σκόλα, Σκονοκίνι, Ομπέρτο να μένουν με μεγάλα παράπονα από τη διαιτησία του Νίκου Πιτσίλκα και τις αποφάσεις του στα κρίσιμα σημεία του φινάλε της κανονικής διάρκειας.