Του Γιώργου Ορφανάκη / info@eurohoops.net
Είναι κάποια κείμενα που πρέπει να φτάσουν σε κάθε αναγνώστη. Κείμενα που κάνουν τον κόσμο να αντιληφθεί πως ο ρατσισμός είναι ένα λυπηρό φαινόμενο που μας αφορά όλους και πρέπει όλοι να πάρουμε θέση.
Ο Κάιλ Κόρβερ γυρίζει τον χρόνο πίσω, θυμάται θλιβερά γεγονότα στο ΝΒΑ που τον άλλαξαν ριζικά ως άνθρωπο και δίνει τη δική του ηχηρή απάντηση σε όσους επιμένουν να διαχωρίζουν τους ανθρώπους.
Απαιτεί αλλαγές, απαιτεί να περιθωριοποιήσουν οι κοινωνίες τους ρατσιστές, αυτούς που παρουσιάζουν ρατσιστική συμπεριφορά ή στηρίζουν με την σιωπηρή ανοχή τους τον ρατσιμό.
Διαβάστε το πλήρες κείμενο του Κάιλ Κόρβερ στο “The Players’ Tribune“
Όταν η αστυνομία σπάει το πόδι του συμπαίκτη σου, σκέφτεσαι πως θα σε αφυπνίσει.
Όταν τον συλλαμβάνουν σε δρόμο της Νέας Υόρκης, τον πετάνε σε ένα κελί μέσα στη νύχτα και του τελειώνουν τη σεζόν τραυματίζοντας τον, πιστεύεις ότι θα σε επηρεάσει άμεσα. Θα σκεφτείς πως κάτι περισσότερο συμβαίνει πίσω από αυτή την ιστορία.
Έτσι θα νομίζεις.
Αλλά όχι.
Θυμάμαι ακόμα την αντίδραση μου όταν άκουσα για πρώτη φορά όσα έγιναν στον Σεφολόσα. Ήταν το 2015, προς το τέλος της σεζόν. Εγώ και ο Θάμπο ήμασταν συμπαίκτες στους Χοκς και είχαμε μόλις ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη. Όταν ξύπνησα το επόμενο πρωί, το τσατ της ομάδας είχε πάρει φωτιά. Δεν ξέραμε ακόμα λεπτομέρειες αλλά διάβαζες φράσεις του στιλ: “Ο Θάμπο χτύπησε στο πόδι; Κατά τη διάρκεια μιας σύλληψης; Περίμενε – πέρασε το βράδυ στο κρατητήριο!;”. Όλοι ήταν εκνευρισμένοι και αρκετά μπερδεμένοι.
Για να πω την αλήθεια, σχεδόν όλοι. Η δική μου αντίδραση ήταν κάπως… διαφορετική. Ντρέπομαι που το παραδέχομαι.
Αυτός είναι ο λόγος που θέλω να μοιραστώ αυτό το κείμενο μαζί σας.
Πριν πω την παρακάτω ιστορία, επιτρέψτε μου να αναφέρω πολύ γρήγορα: Ο Θάμπο δεν ήταν ένας τυχαίος συμπαίκτης, ή ένας τύπος στη λίγκα που γνώριζα λίγο. Είχαμε εξελιχθεί σε κολλητοί φίλοι αυτή τη χρονιά. Ήταν ο κολλητός μου, ο άνθρωπος με τον οποίο συζητούσα για πράγματα πέρα από το μπάσκετ. Πολιτική, θρησκεία, κουλτούρα, όλα αυτά. Ο Θάμπο είχε μία προσέγγιση στα πράγματα που δεν θύμιζαν τον τυπικό ΝΒΑer.
Είναι εύκολο να εξηγήσεις το γιατί. Πριν την έλευση του στην Ατλάντα, έπαιξε επαγγελματικά στη Γαλλία, στην Τουρκία και στην Ιταλία. Μιλούσε τρεις διαφορετικές γλώσσες! Η μητέρα του Θάμπο ήταν από την Ελβετία και ο πατέρας του από τη Νότια Αφρική. Ζούσαν στη Νότια Αφρική πριν τη γέννηση του παιδιού τους και στη συνέχεια έφυγαν από τη χώρα λόγω του Άπαρτχαϊντ.
Δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για να καταλάβω πως είχα να κάνω με έναν από τους πιο ενδιαφέροντες ανθρώπους που έχω γνωρίσει. Σεβόμασταν ο ένας τον άλλο. Τα πηγαίναμε τέλεια, καταλαβαίνεις; Ο ένας κάλυπτε τον άλλο.
Τέλος πάντως, το πρωί που ενημερωθήκαμε πως ο Θάμπο συνελήφθη, ξέρεις ποια ήταν η πρώτη μου σκέψη; Η πρώτη σκέψη για τον φίλο και συμπαίκτη μου; Σκέφτηκα: “Τι έκανε ο Σεφολόσα σε ένα κλαμπ πριν από back to back παιχνίδια;”
Αυτό ακριβώς… Δεν σκέφτηκα ας πούμε: “Πώς να είναι; Τί έγινε κατά τη διάρκεια της σύλληψης;”. Δεν πέρασε από το μυαλό μου πως κάτι δεν πάει καλά σε αυτή την ιστορία. Τίποτα από αυτά. Πριν καν μάθω τί ακριβώς έγινε, πριν μιλήσω με τον Θάμπο… Τον κατηγόρησα.
Σκέφτηκα: “Εάν ήμουν στη θέση του Θάμπο, αργά το βράδυ έξω από ένα κλαμπ, η αστυνομία αποκλείεται να με είχε συλλάβει. Εκτός και αν είχα κάνει κάτι λάθος.”
Δεν ήταν μία συνειδητή σκέψη. Ήταν απλά αντανακλαστικά, ήταν το πρώτο πράγμα που μου έσκασε στο μυαλό.
Και αλήθεια ανησυχούσα πολύ για αυτόν.
Λίγους μήνες μετά, το δικαστήριο αθώωσε τον Θάμπο για όλες τις κατηγορίες. Εκείνος ήρθε σε συμφωνία με την πολιτεία για την αστυνομική βία εναντίον του. Και ξαφνικά η ιστορία… εξαφανίστηκε. Δεν την έβλεπες πουθενά στα νέα. Ο Θάμπο εγχειρίστηκε και στη συνέχεια ξεκίνησε την αποθεραπεία του. Λίγο μετά, ακόμα μία σεζόν στο ΝΒΑ ξεκίνησε και επιστρέψαμε στα παρκέ.
Η ζωή συνεχίστηκε.
Αλλά εγώ δεν μπορούσα να ξεχάσω το πως ένιωθα.
Δεν είχα πάρει μέρος στο γεγονός. Δεν είχα καν βρεθεί μπροστά σε όσα έγιναν. Τότε, γιατί ένιωθα πως απογοήτευσα τον φίλο μου; Γιατί ένιωθα πως απογοήτευσα τον ίδιο μου τον εαυτό;
Πριν λίγες εβδομάδες, ένα νέο περιστατικό σε εντός έδρας παιχνίδι των Τζαζ, έφερε στην επιφάνεια τις ίδιες ερωτήσεις.
Ίσως να διαβάσατε τι έγινε: Παίζαμε απέναντι στους Θάντερ όταν ο Ουέστμπρουκ και ένας φίλαθλος αντάλλαξαν κάποιες κουβέντες. Δεν είδα τι έγινε και αν βλέπατε τηλεόραση ή διαβάζατε όσα γραφόντουσαν στο twitter, ίσως να είχατε την ίδια αντίληψη για την ιστορία. Μετά τον αγώνα, ένας δημοσιογράφος με ρώτησε για αυτό που έγινε. Του είπα πως δεν το είδα και σχολίασα: “Αλλά ξέρετε τον Ράσελ. Έχει πάρε-δώσε με το αντίπαλο κοινό σε μεγάλο βαθμό.”
Φυσικά, αυτό που πραγματικά είχε συμβεί έγινε γνωστό μέσα στη νύχτα. Ο φίλαθλος είχε πει κάποια πολύ άσχημα πράγματα στον Ουέστμπρουκ και εκείνος αντέδρασε. Μετά τον αγώνα ο Ράσελ αποκάλυψε πως τα λόγια που άκουσε είχαν ρατσιστικό περιεχόμενο.
To περιστατικό ενόχλησε ολόκληρη την ομάδα.
Σε ένα μίτινγκ με τον Πρόεδρο των Τζαζ την επόμενη ημέρα, όλοι μου οι συμπαίκτες μοιράστηκαν παρόμοιες εμπειρίες που είχαν στο παρελθόν και τους έκαναν να νιώσουν κατώτεροι σε βαθμό μη ανεκτό. Ένας συμπαίκτης μου αποκάλυψε πως μετά από έναν αγώνα, η μητέρα του τον είχε πάρει στο τηλέφωνο θορυβημένη για την ασφάλεια του. Ένας άλλος είχε νιώσει πως βρίσκεται σε ζωολογικό κήπο. Ένας από τους συμπαίκτες μου σε αυτό το μίτινγκ ήταν ο Θάμπο. Τον κοίταξα και θυμήθηκα τη νύχτα στη Νέα Υόρκη.
Όλοι είχαν εκνευριστεί. Εγώ ήμουν ενοχλημένος και ένιωθα ντροπή την ίδια στιγμή. Αλλά υπήρχε ένα άλλο συναίσθημα εκείνη την ημέρα στην αίθουσα, ένα συναίσθημα πολύ πιο βαρύ. Κάτι σαν απογοήτευση και εξάντληση. Οι συμπαίκτες μου είχαν σιχαθεί αυτή την κατάσταση.
Αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά στην καριέρα τους που έπαιρναν μέρος σε μία συζήτηση που αφορά τα φυλετικά χαρακτηριστικά και δεν ήταν η πρώτη φορά που έπρεπε να μιλήσουν για πράξεις μίσους από άλλους. Και ένα πράγμα που τονίστηκε για αυτά τα γεγονότα, είναι πως δεν έχουν να κάνουν μόνο με αυτούς που παίρνουν μέρος. Δεν ήταν μόνο για τον Ουέστμπρουκ και έναν ταραξία. Ήταν για κάτι πολύ μεγαλύτερο.
Ήταν για το τι πραγματικά σημαίνει να ζεις ως μαύρος σε ένα περιβάλλον για λευκούς.
Είχε να κάνει με τον ρατσισμό στην Αμερική.
Λίγο πριν ολοκληρωθεί το μίτινγκ, στήριξα την απαίτηση όλων των παικτών για άμεση αντίδραση και υπόσχεση από τον οργανισμό των Τζαζ πως θα εκφράσει δημόσια όλους τους προβληματισμούς. Όλοι μας νιώσαμε πως ήταν ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Αλλά δεν νομίζω πως κάποιος ένιωσε ικανοποιημένος.
Υπήρχε ένας… ελέφαντας στο δωμάτιο, μία κατάσταση που κανείς δεν μπορούσε να παραβλέψει, και με έκανε να σκεφτώ πάρα πολύ τις τελευταίες εβδομάδες. Είναι γεγονός πως, από δημογραφικής άποψης, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς: Έχω περισσότερα κοινά με τον μέσο φίλαθλο σε ένα παιχνίδι ΝΒΑ σε σχέση με τους παίκτες στο παρκέ.
Και μετά το περιστατικό στην έδρα μας τον προηγούμενο μήνυμα, έπειτα από τις συζητήσεις που έχω κάνει, έχω αρχίσει να αντιλαμβάνομαι τον ρόλο που παίζουν αυτά τα δημογραφικά χαρακτηριστικά στον τρόπο ζωής. Θέλω να πω πως – είμαι φίλος με τον Θάμπο, είμαι συμπαίκτης με τον Έκπε Ούντο ή αντίπαλος του Ράσελ, ίσως δουλεύω με όλους αυτούς τους ανθρώπους – και στέκομαι 100% στο πλευρό τους.
Αλλά εξωτερικά μοιάζω με τον άλλο τύπο. (σ.σ. τον λευκό)
Και είτε μου αρέσει είτε όχι; Έχω αρχίσει να αντιλαμβάνομαι τι σημαίνει αυτό.
Αυτό που αντιλαμβάνομαι είναι πως, ανεξαρτήτως του πόσο παθιασμένα στέκομαι στο πλευρό των παικτών του NBA και του WNBA, βρίσκομαι πάντα στην πλευρά των προνομιούχων. Θα μπορούσα πολύ εύκολα να συμμετέχω ή να απέχω από αυτή τη συζήτηση. Κάθε μέρα έχω την επιλογή να πάρω μέρος σε αυτή τη συζήτηση ή όχι, θεωρώντας ως δεδομένο ένα προνόμιο που βασίζεται στο χρώμα του δέρματος μου.
Με άλλα λόγια, μπορώ να λέω κάθε τι σωστό στον κόσμο: Μπορώ να συμπαραστέκομαι στον Ουέστμπρουκ μετά τα όσα έγιναν στη Γιούτα. Μπορώ να παίρνω θέση για όσα έγιναν με τον Θάμπο στη Νέα Υόρκη. Μπορώ να εκφράζω την άποψη μου για αυτούς που ψηφίζουν υπέρ του Ομπάμα. Μπορώ να καταδικάζω κάθε ρατσιστή εκεί έξω.
Αλλά την ίδια στιγμή, μπορώ να χάνομαι μέσα στο κοινό και το (σ.σ. λευκό) πρόσωπο μου μπορεί να αναμειγνύεται με τα υπόλοιπα πρόσωπα των ταραξιών, όποτε εγώ το θέλω.
Ρωτάω τον εαυτό μου τί είναι αυτό που πρέπει να πράξω.
Πως μπορώ εγώ – ως λευκός σε ένα συστημικό πρόβλημα – να γίνω μέρος της λύσης όταν έχουμε να κάνουμε με κρούσματα ρατσισμού στον χώρο εργασίας μου; Στην κοινωνία; Σε ολόκληρη τη χώρα;
Αυτά είναι τα ερωτήματα που θέτω στον εαυτό μου τον τελευταίο καιρό.
Και δεν νομίζω πως έχω βρει τις απαντήσεις ακόμα – αλλά έχω βρει τις πιο σημαντικές…
Πρέπει να συνεχίσω να ενημερώνομαι για την ιστορία του ρατσισμού στην Αμερική.
Πρέπει να ΑΚΟΥΩ. Το λέω ξανά γιατί είναι σημαντικό. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΚΟΥΩ.
Πρέπει να στηρίζω αυτούς τους ηγέτες που θέτουν ως προτεραιότητα τη φυλετική ισότητα – που βλέπουν το συγκεκριμένο ζήτημα ως την καρδιά κάθε σοβαρού προβλήματος στη χώρα. Και πρέπει να στηρίζω πολιτικές που κάνουν το ίδιο.
Πρέπει να κάνω το καλύτερο δυνατό ώστε να σταματήσω να εμποδίζω φωνές περιθωριοποιημένων ανθρώπων που συχνά χάνονται.
Αλλά το πιο σημαντικό;
Ξέρω πως, ως λευκός άνθρωπος, πρέπει να καθιστώ υπεύθυνους τους υπόλοιπους λευκούς ανθρώπους.
Όλοι μας πρέπει να το κάνουμε αυτό.
Όλοι πρέπει να αντιληφθούμε τις ευθύνες μας. Όχι μόνο για τις δικές μας πράξεις αλλά και για τον τρόπο που η απάθεια μας μπορεί να δημιουργήσει ένα φιλόξενο περιβάλλον για τοξικές συμπεριφορές.
Και πιστεύω πως σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να τηρήσουμε αυτή τη στάση. Πρέπει να είμαστε ενεργοί. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις αιτίες που έχουν οδηγήσει στην περιθωριοποίηση αυτών των ανθρώπων.
Δύο έννοιες που έρχονται συχνά στο μυαλό μου είναι η “ενοχή” και η “ευθύνη”.
Όταν μιλάμε για το θέμα του ρατσισμού στην Αμερική, νομίζω πως η ενοχή και η ευθύνη τείνουν να θεωρηθούν το ίδιο πράγμα. Αλλά αρχίζω να καταλαβαίνω πως υπάρχει μία τεράστια διαφορά.
Ως λευκοί, είμαστε ένοχοι για τις αμαρτίες των προγόνων μας; Όχι, δεν το νομίζω.
Αλλά είμαστε υπεύθυνοι για αυτές; Ναι, πιστεύω πως είμαστε.
Έχω αντιληφθεί πως όταν μιλάμε για λύσεις στον ρατσισμό του συστήματος – αναδιάρθρωση της αστυνομίας, ποικιλομορφία στον χώρο εργασίας, θετικές δράσεις, πρόσβαση στο σύστημα υγείας, ακόμα και αποζημιώσεις. Δεν έχει να κάνει με την ενοχή. Δεν πρέπει να δείξουμε κάποιον με το δάχτυλο ή να τον κατηγορήσουμε.
Έχει να κάνει με την ευθύνη. Πρέπει να καταλάβουμε πως όταν μιλούσαμε για “ισότητα”, εδώ και πολλές γενιές, επί της ουσίας αναφερόμασταν σε ισότητα για ένα συγκεκριμένο κομμάτι του πληθυσμού. Πρέπει να καταλάβουμε πως όταν μιλούσαμε για “ανισότητα”, εδώ και πολλές γενιές, αυτό που εννοούσαμε ήταν η “σκλαβιά” και οι συνέπειες της – οι οποίες είναι υπαρκτές μέχρι και σήμερα. Πρέπει να καταλάβουμε εις βάθος πως όταν μιλάμε για μαύρους και λευκούς, υπάρχει διαφορά στην Αμερική. Και αυτές οι διαφορές πηγάζουν από τραγικά σημεία της ιστορίας… όχι από έναν τυχαίο διαχωρισμό.
Αλλά όσο αισχρή και αν είναι η ύπαρξη των ρατσιστών στα γήπεδα του ΝΒΑ εν έτει 2019, η αλήθεια είναι πως αυτού του είδους ο ρατσισμός είναι πιο “εύκολο” να αντιμετωπιστεί.
Διότι, τουλάχιστον, σε αυτές τις περιπτώσεις ο ρατσισμός είναι σαφής. Δεν υπάρχει αμφιβολία στον τρόπο αντίδρασης και δράσης. Πετάμε αυτόν τον τύπο έξω από το κτίριο και τον τιμωρούμε για όλη του τη ζωή.
Αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις, η πιο επικίνδυνη μορφή του ρατσισμού δεν είναι δυνατή και δεν εκφράζεται με αυτό τον χαζό τρόπο. Δεν είναι από τύπους που το φωνάζουν όταν μπουν σε ένα γήπεδο. Η πιο επικίνδυνη μορφή ρατσισμού είναι ήσυχη και διακριτική. Προέρχεται από αυτούς που κρύβονται από την κοινή θέα. Είναι το άτομο που μιλάει και φέρεται με σωστό τρόπο δημόσια. Είναι φιλικοί όταν συναντούν έναν μαύρο. Πολύ ευγενικοί. Αλλά στον χώρο τους; Εύχονται όλοι να σταματούσαν να κάνουν κάτι απέναντι στον ρατσισμό.
Είναι αυτό το είδους ρατσισμού που είναι σχεδόν αόρατος και για αυτό τον λόγο επιμένει να υπάρχει.
Επομένως, το να αποβάλλεις τον τύπο που έβρισε τον Ράσελ; Είναι το εύκολο κομμάτι. Αλλά εάν όντως θέλουμε να κάνουμε τη διαφορά ως λίγκα, ως κοινωνία και ως χώρα… τότε πρέπει να πιέσουμε τους εαυτούς μας για να πάμε ένα βήμα πιο μέρα.
Πρώτα, με το να αντιληφθούμε πως αυτή η αόρατη, λιγότερο προφανής συμπεριφορά: είναι ρατσισμός.
Και κατά δεύτερον, με το να απορρίψουμε τον ρατσισμό, ενεργά και σε όλα τα επίπεδα.
Αυτό είναι το ελάχιστο που πρέπει να κάνουμε εάν θέλουμε να θεωρούμε το ΝΒΑ ή κάθε άλλο χώρο εργασίας, μέρος της λύσης το 2019.
Θα το βουλώσω σε 1 λεπτό, αλλά πρώτα θέλω να εκφράσω μια τελευταία μου σκέψη.
Το 75% του ΝΒΑ αποτελείται από μαύρους.
Οι μαύροι δημιούργησαν αυτή τη λίγκα. Αυτοί είναι που ανέπτυξαν αυτή τη λίγκα, εκείνοι την έφεραν ως εδώ. Εάν δεν μπορείς να βρεις την καρδιά για να τους στηρίξεις. Εννοώ να τους στηρίξεις ενεργά. Εάν το καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να “υπομείνεις” αυτή την κατάσταση. Εάν αυτός είναι ο βαθμός που μπορείς να φτάσεις…
Τότε, αυτό δεν είναι αρκετό. Δεν πλησιάζει καν σε αυτό που χρειάζεται.
Ξέρω πως βρίσκομαι σε δύσκολη θέση, ως ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους παίκτες του ΝΒΑ. Βρίσκομαι σε μία θέση με πολλά ενδιαφέρονται παρακλάδια. Είμαι σε μία θέση που αυτομάτως με μετατρέπει σε σύμβολο για πολλά ζητήματα και ανθρώπους που δεν με ξέρουν. Αλλά αυτή δεν είναι μια “συνηθισμένη” στιγμή.
Είναι η στιγμή που πρέπει να τραβήξεις μία γραμμή.
Αυτό που συμβαίνει με τους μαύρους σε αυτή τη χώρα, εν έτει 2019, είναι ΛΑΘΟΣ.
Το γεγονός πως οι μαύροι Αμερικανοί έχουν 5 φορές περισσότερες πιθανότητες να οδηγηθούν στη φυλακή σε σχέση με τους λευκούς, είναι λάθος. Το γεγονός πως οι μαύροι έχουν διπλάσιες πιθανότητες να ζήσουν κάτω από το όριο της φτώχειας, είναι λάθος. Το γεγονός πως η ανεργία των μαύρων είναι διπλάσια σε σχέση με όλων των υπολοίπων, είναι λάθος. Το γεγονός πως οι δίκες των μαύρων για κατηγορίες γύρω από ναρκωτικά, καταλήγουν σε φυλάκιση σε ποσοστό εξαπλάσιο σε σύγκριση με όλων των υπολοίπων, είναι λάθος. Το γεγονός πως ο πλούτος ανήκει σε ποσοστό 10% στους μαύρους και όλα βρίσκονται στα χέρια των λευκών, είναι λάθος.
Το γεγονός πως η ανισότητα είναι τόσο βαθιά ριζωμένη γύρω μας, είναι λάθος.
Και πιστεύω πως είναι χρέος όλων όσων βρίσκονται σε ευνοϊκή θέση να βοηθήσουν ώστε να γίνουν τα πράγματα σωστά.
Εάν δεν θες να ξέρεις τίποτα για εμένα, εκτός από το αγωνιστικό κομμάτι, τότε άκου, το δέχομαι. Αλλά πρέπει να ξέρεις ένα πράγμα που το πιστεύω.
Να ξέρεις όλα αυτά που έγραψα για εμένα.
Εάν φοράς τη φανέλα μου στο γήπεδο; Εάν θες να κάνεις δώρο τη φανέλα μου σε κάποιον άλλο. Εάν με ακολουθείς στα social media. Εάν έρχεσαι στα παιχνίδια των Τζαζ και φωνάζεις για εμένα. Να ξέρεις όλα αυτά για εμένα.
Να ξέρεις πως όλα όσα έγραψα έχουν αξία.
Ευχαριστώ που διάβασες όλα αυτά.
Έφτασε η στιγμή τώρα να το βουλώσω και να ακούσω.