Του Γιώργου Μπακόλα
Η άποψη «το χρήμα πολλοί μίσησαν, τη δόξα όμως κανείς» είναι πασιφανές ότι πολλές φορές -αν όχι πάντα- στις μέρες μας χάνει την ισχύ και το περιεχόμενό της, καθώς ουσιαστικά η αντίστροφη διατύπωση επιβάλλεται από το σύγχρονο υλιστικό τρόπο ζωής. Το μακρινό και ρομαντικό 1896, ωστόσο, τα πράγματα ήταν εντελώς διαφορετικά και στον αθλητισμό η έννοια του επαγγελματισμού, μόνο διαδεδομένη δεν ήταν. Γιατί επικεντρωθήκαμε στην παραπάνω χρονολογία; Μα γιατί τότε, για πρώτη φορά, μπασκετμπολίστες πληρώθηκαν ως ανταμοιβή για τον ιδρώτα που έχυσαν στο Masonic Temple του Νιου Τζέρσεϊ!
To Eurohoops.net αποκαλύπτει τον πρώτο αγώνα στον οποίο αθλητές εισέπραξαν χρηματικό ποσό για να αγωνιστούν, καθώς και το παρασκήνιο που σήμερα δε θα προκαλούσε τίποτα άλλο παρά… γέλια!
Δαυίδ και Γολιάθ
Βρισκόμαστε στο Τρέντον, την πρωτεύουσα του Νιου Τζέρσεϊ. Το ημερολόγιο γράφει 7 Νοεμβρίου 1896 και το άθλημα με την πορτοκαλί μπάλα βρίσκεται ακόμα σε νηπιακό στάδιο, αφού δεν έχει συμπληρώσει ούτε πέντε έτη ζωής μετά την επινόησή του από τον Τζέιμς Νέισμιθ το Δεκέμβριο του 1891.
Αντιμέτωπες οι ομάδες των πανεπιστημίων του Τρέντον (φωτ.) και του Μπρούκλιν. Η πρώτη, έχοντας την οικονομική ενίσχυση επιχειρηματιών της Νέας Υόρκης, κατάφερε να ξεπεράσει τα στενά όρια του «νέου Άμστερνταμ» και να φτάσει μέχρι την Πενσυλβάνια, νικώντας μάλιστα όλες τις πανεπιστημιακές και κολεγιακές ομάδες της περιοχής. Η δεύτερη απλά εξέφραζε το μπασκετικό στάτους της εποχής: η καλαθοσφαίριση προσπαθούσε να αποκτήσει «ταυτότητα».
Στο «ναό των Μασόνων»
Το στάδιο Masonic Temple δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένας χώρος ποικίλων χρησιμοτήτων, ένας πρόγονος των σημερινών «The Mall». Ο τρίτος όροφος διέθετε μια μεγάλη σάλα, ικανή να φιλοξενήσει κοινωνικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένου του μπάσκετ, που εκείνα τα χρόνια αποτελούσε ένα είδος θεάματος, όχι με την καθαρά αθλητική έννοια, αλλά περισσότερο μ’ αυτή του «αγνώστου» στο ευρύ κοινό και του «νέου».
Τα καλάθια κρέμονταν αντιδιαμετρικά από την οροφή και ο αγωνιστικός χώρος ήταν διαχωρισμένος από τους θεατές με συρμάτινα πλέγματα, σχηματίζοντας την εικόνα ενός τεράστιου κλουβιού.
Για να σας λύσουμε την απορία, εν έτει 1896 ο μοναδικός φόβος που υπήρχε δεν ήταν αυτός των επεισοδίων, αλλά το να μη βγει η μπάλα εκτός ορίων γραμμής, καθώς δεν είχε προβλεφθεί ακόμα ο κανονισμός για την επαναφορά της και αυτή έμενε καθ’ όλη τη διάρκεια εντός γηπέδου!
Αρχίζει το ματς
Οι υπεύθυνοι των ομάδων είχαν φροντίσει να διαφημίσουν το ματς ανάμεσα στο Τρέντον και το Μπρούκλκιν στον τοπικό Τύπο. Ο κόσμος «τσίμπησε» και περίπου 700 άνθρωποι έφτασαν οδικώς στο Masonic Temple για να παρακολουθήσουν την αναμέτρηση που έμελλε να γράψει ιστορία.
Όσο για το κόστος; 25 σεντς πλήρωσαν όσοι ήθελαν να κάθονται και 15 αυτοί που άντεχαν να μείνουν όρθιοι! Αν δεχτούμε, μάλιστα, το ρεπορτάζ της εφημερίδας «The True American», που ανέφερε ότι επρόκειτο για ένα «μεγάλο και ενθουσιώδες κοινό», μάλλον δεν τα λυπήθηκαν!
Το πρώτο εννιάλεπτο εξελίχτηκε σε τεστ υπομονής για τους φιλάθλους, καθώς οι δύο ομάδες έμειναν χωρίς πόντο. Το ρόδι έσπασε ο Newt Bugbee του Τρέντον, το οποίο δεν επέτρεψε στο Μπρούκλιν να σκοράρει μέχρι και τρία λεπτά πριν από τη λήξη. Ο Simonson πέτυχε από τη γραμμή του φάουλ τον μοναδικό πόντο της ομάδας του, που τελικά ηττήθηκε με το ευρύ 16-1, έχοντας κάνει μόνο μία αλλαγή. Η νικήτρια ομάδα, αντίθετα, χρησιμοποίησε και τους επτά παίκτες της σε όλη τη διάρκεια της αναμέτρησης.
Κι αν όλα αυτά σας φαίνονται τουλάχιστον περίεργα, αναλογιστείτε απλά ότι μόλις το 1897 καθιερώθηκαν οι πέντε παίκτες ως μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός στον αγωνιστικό χώρο. Μέχρι και ένα χρόνο νωρίτερα οι ομάδες όριζαν από μόνες τους τους κανονισμούς του εκάστοτε αγώνα, καθώς και τους διαιτητές!
Ώρα πληρωμής και… μάσας
Μετά τη λήξη του ματς, οι παίκτες του Τρέντον και του Μπρούκλιν, όπως συνηθιζόταν άλλωστε, βγήκαν όλοι μαζί για δείπνο στο Alhambra Restaurant. Απαντες πληρώθηκαν (το ακριβές ποσό δεν έγινε ποτέ γνωστό), ενώ ο… τυχερός της υπόθεσης ήταν ο Φρεντ Κούπερ, ο οποίος τσέπωσε ένα επιπλέον δολάριο, καθότι αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ με έξι πόντους! Για ένα διάστημα μάλιστα, ο Κούπερ ήταν, εκτός από αρχηγός, ο πιο υψηλόμισθος παίκτης του Τρέντον!
Η αρχή είχε γίνει
Τι κι αν το «Trenton University» έκανε… περίπατο τη σεζόν 1896-97 με ρεκόρ 19-1; Τι κι αν ο Κούπερ εξελίχτηκε σε έναν από τους κορυφαίους παίκτες τα επόμενα χρόνια; Η ουσία ήταν μία: το χρήμα είχε πια εισχωρήσει στο «νεόδμητο» χώρο του μπάσκετ και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα αφότου βρήκε θέση στο… ληξιαρχείο του Σπρίνγκφιλντ από τον Δρ. Νέισμιθ!
Η εξέλιξη, βέβαια, του αθλήματος μέσα στις επόμενες δεκαετίες είναι σε όλους γνωστή. Το μπάσκετ βρήκε τον (επαγγελματικό) του δρόμο, πακτωλοί χρημάτων άρχισαν να εισρέουν, η δημοτικότητά του αυξήθηκε και συνεχίζει να διαγράφει την πορεία του, έχοντας απαρχή το ιστορικό ματς Τρέντον-Μπρούκλιν!