Του Βαγγέλη Παπαδημητρίου/ info@eurohoops.net
Γίγαντας, κλάση, ταλέντο, μέγεθος, προσωπικότητα. Αυτές -και πολλές ακόμα- λέξεις χαρακτηρίζουν στο ακέραιο τον Ντίνο Ράτζα.
Ένας μοναδικό παίκτη που ευτυχώς μπορέσαμε να θαυμάσουμε και στα ελληνικά παρκέ.
Ο Hall of Famer έκλεισε τα 56 (24/4/67) και εμείς θέλουμε να σταθούμε στην τελευταία λέξη: ”προσωπικότητα”. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι έπαιζε αγώνες ακόμα κι όταν οι ιατροί δεν του το επέτρεπαν.
Αυτή την ιστορία είχε αποκαλύψει πριν λίγο καιρό ο Ηλίας Ζούρος, όταν συνεργάστηκαν στον Ολυμπιακό.
Για τα τυπικά, πριν προχωρήσουμε σε άλλες… ιστορίες, θυμίζουμε επιγραμματικά τι έχει καταφέρει.
Χρυσά στα Ευρωμπάσκετ 1989, 1991, ασημένιο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1988, χάλκινο στο Ευρωμπάσκετ 1987, ασημένιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992 και χάλκινα στο Ευρωμπάσκετ 1993, Παγκόσμιο Κύπελλο 1994 και Ευρωμπάσκετ 1995.
Μην ξεχνάμε πως πέρασε τρία χρόνια στη χώρα μας, φορώντας τη φανέλα του Παναθηναϊκού (1997-1999) και του Ολυμπιακού (2000/2001), κατακτώντας δυο πρωταθλήματα, ενώ πλέον ανήκει και στο Hall of Famer της χώρας.
Επειδή, όμως, οι ιστορίες και οι ατάκες καμία φορά ξεπερνούν έναν θρύλο, το Eurohoops ξεχώρισε τις φορές που ”έκλεψε” τη παράσταση. Με τις δηλώσεις του.
Ήταν από τις ”κολόνες” της Γιουγκοσλαβίας, πριν φορέσει την φανέλα της Κροατίας μετά την διάσπαση. Ήξερε, δηλαδή, τι μπορούσε να κάνει η ομάδα του.
”Είμαι πεπεισμένος πως αν η Γιουγκοσλαβία δεν διαλυόταν, θα ήταν αιώνια πρωταθλήτρια Ευρώπης! Από το 1989 ως το 2225 δεν θα μας νικούσε κανείς! Νομίζω θα χάναμε μόνο το ματς από την Dream Team στη Βαρκελώνη. Σίγουρα θα μπορούσαμε να τους κοντράρουμε”
Η κάκιστη πορεία της Κροατίας το 2018 με εκείνον επικεφαλής της Ομοσπονδίας, τον έκανε να ξεσπάει. Να απασφαλίσει, καλύτερα.
”Η κατάσταση που υφίσταται τώρα δεν είναι κάτι χθεσινό. Συμβαίνει επί χρόνια. Το πρόβλημα για το κροατικό μπάσκετ δεν αφορά το ότι δεν είναι ο Σκέλιν, ο Ντίνο ή ο Στόικο. Ούτε αυτοί που παίζουν σήμερα. Το πρόβλημα είναι η καταστροφή του πλάνου των προπονητών.
Αυτά τα παιδιά δεν προπονήθηκαν ποτέ με αρχ#$%. Το εγγυώμαι ότι εγώ, ο Στόικο, ο Γιόζιπ, το παιδί του Ουλιάρεβιτς και το παιδί του Πρκάτσιν θα ήμασταν μπροστά στην πρώτη περίοδο απέναντι στη Ρουμανία, γιατί δεν θα αντέχαμε περισσότερο. Ξέρεις γιατί; Γιατί θα τους είχαμε σπάσει στο ξύλο”
Η αγάπη του για την Ελλάδα και τους ”αιώνιους” δεδομένη. Και σε κάθε ευκαιρία, φροντίζει να το θυμίζει σε ”πράσινους” και ”κόκκινους”.
”Κάθε φορά που έρχομαι στην Ελλάδα, με ρωτούν αν υποστηρίζω τον Παναθηναϊκό ή τον Ολυμπιακό. Δεν πρόκειται για υπεκφυγή ή για διπλωματική απάντηση, αλλά είμαι στ’ αλήθεια χαρούμενος και υπερήφανος που έπαιξα και για τις δυο ομάδες. Είναι σαν να πρέπει να διαλέξεις ποιο από τα παιδιά σου αγαπάς περισσότερο. Πέρασα πολύ όμορφα και στους δύο”
Με 224 ματς στο ΝΒΑ και τους Σέλτικς (1993-1997) και 16,7 πόντους-8,4 ριμπάουντ, δεν γινόταν να μην σχολιάζει κατά καιρούς και την κορυφαία λίγκα.
”Δεν παίζουν άμυνα στο ΝΒΑ, όταν έρχεσαι στην Ευρώπη έχεις απέναντί σου πέντε παίκτες που ξέρουν τι κάνουν. Κλείνουν τους διαδρόμους, δεν σε αφήνουν να πάρεις ριμπάουντ στην επίθεση. Παίξαμε κόντρα στην Ελλάδα στο Προολυμπιακό τουρνουά και αυτή ήταν η τακτική. Τότε, ο Γιάννης ήταν ήδη καλός παίκτης, δεν είχε κερδίσει το MVP, αλλά ήταν στους κορυφαίους. Μην τον αφήσετε να μπει στη ρακέτα, μπλοκάρετέ τον, μην τον αφήσετε να πάρει τη μπάλα στο τρανζίσιον. Όλα τα άλλα αφήστε τα. Έβαλε 4 πόντους.
Φέρτε τον Ουέστμπρουκ στην Μπαρτσελόνα, την ΤΣΣΚΑ ή αλλού και πείτε του να γίνει πρωταθλητής Ευρώπης. Δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει. Στην Οκλαχόμα, τέσσερις παίκτες έκαναν box out για να πάρει το ριμπάουντ και να φτάσει στο triple double. Δεν είναι το ίδιο το δικό του triple double με του Όσκαρ Ρόμπερτσον. Είναι τελείως διαφορετικές περιπτώσεις. Δεν είναι το ίδιο να βάζει 30 ο Τζόρνταν και να βάζει 30 ο ΛεΜπρον.
Έχουν γίνει θέμα μάρκετινγκ τα στατιστικά. Γίνεται για να πωλούνται κατά κάποιο τρόπο. Μία ασίστ ήταν μία ασίστ, δίνεις πάσα και ο άλλος σκοράρει. Σήμερα, όλα είναι ασίστ. Κάνει μία ντρίμπλα ο συμπαίκτης σου, μπορεί και δύο, το μετράμε για ασίστ”
Έχοντας ζήσει το ΝΒΑ στην εποχή του Μάικλ Τζόρνταν, δεν θα μπορούσε να μην είναι και… φαν του. Ιδού μερικές ατάκες για τον ”Air” που το επιβεβαιώνουν πλήρως.
”Τα ματς μοιάζουν με All-Star Game. Οι διαιτητές σφυρίζουν πολύ. Στα ’90s, το παιχνίδι ήταν πιο σκληρό και τα σφυρίγματα λιγότερα. Αλλά στον κόσμο αρέσει αυτό που του αρέσει. Η λίγκα επεκτείνεται έτσι και πρέπει να το αποδεχθούμε. Στο μπάσκετ του σήμερα, ο Μάικλ Τζόρνταν θα σκόραρε 50 πόντους στην κακή του ημέρα. Για μένα, είναι ο καλύτερος που υπήρξε ποτέ, λόγω όλων αυτών που κατάφερε”
Ξερνάω κάθε φορά που συγκρίνουν τον Τζόρνταν με τον ΛεΜπρον. Ο γιος μου με διαβεβαιώνει πως ο ΛεΜπρον είναι καλύτερος, αλλά για εμένα δεν τίθεται θέμα συζήτησης. Αν ο ΛεΜπρον έπαιζε πριν από 20 χρόνια, δε θα είχε κάνει ούτε τα μισά από όλα όσα έχει κάνει. Κάθε φορά που μπαίνει στη ρακέτα όλοι σκύβουν το κεφάλι, ενώ στον Τζόρνταν έριχναν ξύλο όπως σε κανέναν άλλον, παρόλα αυτά κυριαρχούσε. Υπάρχουν κι άλλοι πάνω από τον ΛεΜπρον, όπως ο Κόμπι Μπράιαντ. Σέβομαι τον ΛεΜπρον, αλλά ο Κόμπι ήταν καλύτερος”
Πώς βλέπει, όμως, το ”σήμερα” του ΝΒΑ σε σχέση με την εποχή του; Και πώς βλέπει τους τρεις σπουδαίους Ευρωπαίους, Γιάννη Αντετοκούνμπο, Νίκολα Γιόκιτς και Λούκα Ντόντσιτς;
”Είναι διαφορετικά, πλέον. Το σημερινό είναι πιο πολύ All-Star με ταχύτητα και σουτ. Πριν, ήταν πιο physical, πολύ δύσκολο να σκοράρεις στη ρακέτα. Τώρα, υπάρχουν πολλά καρφώματα σε κάθε ματς, ο κόσμος το λατρεύει αυτό. Όλα αυτά τα τρίποντα, τα highlights είναι καθημερινό φαινόμενο πια. Ήταν διαφορετικά τότε, διαφορετικοί κανόνες. Το παιχνίδι εξελίσσεται και αυτό είναι καλό για όλους. Τι προτιμώ εγώ; Το old school. ΠΙστεύω πως θα προσαρμοζόμουν στο σήμερα”
Όλοι είναι διαφορετικοί. Ο Λούκα και ο Γιόκιτς είναι τρομερά ταλαντούχοι. Γεννιέσαι με αυτό. Ο Γιάννης, από την άλλη, είναι τρομερά physical. Είναι τρομερό το πόσο είναι. Είναι και ταλαντούχος, αλλά όχι όπως οι άλλοι δύο. Η Ευρώπη αφήνει το σημάδι της, πλέον, στο ΝΒΑ”
Για το φινάλε αφήσαμε μία ατάκα του Ράτζα από το 2018 και που καλό είναι να (μας) μείνει.
”Τα χρήματα είναι κακός οδηγός για τους παίκτες που δεν έχουν το μυαλό στο κεφάλι τους. Από τη στιγμή που θα αρχίσεις να παίζεις για τα λεφτά, έχεις αποτύχει ως παίκτης. Ίσως βγάλεις κέρδος, όμως θα τα σκορπίσεις, από τη στιγμή που δεν εκτιμάς τον τρόπο με τον οποίο έφτασες εκεί. Αυτός που οδηγείται μπροστά από την επιτυχία, έχει την ευκαιρία να κερδίσει χρήματα, τα οποία όμως είναι απλά σκόνη σε έναν αυτοκινητόδρομο. Ένα αυτοκίνητο περνά και τα σκορπά και μετά δεν μπορείς να τα μαζέψεις”