Του Νίκου Μαστρογιαννόπουλου/ info@eurohoops.net
27 Μαρτίου 1966, μία ημέρα σταθμός για το ευρωπαϊκό κι όχι μόνο μπάσκετ. Στην Πλιέβλια του Μαυροβουνίου, γεννήθηκε στις 27 Μαρτίου 1966 ο μεγάλος Ζάρκο Πάσπαλι, ένας αθλητής που έμελλε ν’ αλλάξει τον ρου της ιστορίας του Ολυμπιακού με τον ερχομό του στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 1991.
Πλέον έκλεισε τα 58 του χρόνια κι ενώ την Πέμπτη (28/3) οι δύο ομάδες που έχουν ξεχωριστό ρόλο στην καρδιά του (για διαφορετικούς λόγους) έρχονται σε λίγες ώρες αντιμέτωπες…
Ο Ολυμπιακός αντιμετωπίζει στο Βελιγράδι την Παρτιζάν (28/3, 21:30) για την 32η αγωνιστική της Ευρωλίγκας, ένα κρίσιμο ματς και για τις δύο ομάδες.
Από τη μία για τους “γηπεδούχους” είναι must-win παιχνίδι (μετά τις 6 ήττες στα τελευταία 8 ματς, στην προσπάθειά τους να προλάβουν την 10η και τελευταία θέση για τα Play-In της φετινής Ευρωλίγκας.
Από την άλλη ο Ολυμπιακός θα πάρει και μαθηματικά την πρόκριση στα playoffs με νίκη και αν Μακάμπι Τελ Αβίβ και Βίρτους Μπολόνια ηττηθούν ή αν η Μακάμπι Τελ Αβίβ ηττηθεί και ταυτόχρονα κερδίσουν Μπαρτσελόνα και Φενερμπαχτσέ. Οι ερυθρόλευκοι δεν μπορούν να εξασφαλίσουν από τώρα το πλεονέκτημα έδρας.
Η αρχή και το κόλπο του Βουγιόσεβιτς
Ο Πάσπαλι πέρασε κι απ’ τις δύο αυτές ομάδες που αύριο θα βρεθούν αντιμέτωπες κι η παρουσία του ήταν άκρως σημαντική και δη για τον Ολυμπιακό.
Όπως όλες οι μεγάλες φυσιογνωμίες, έτσι κι ο Πάσπαλι κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια να δημιουργήσει και φίλους και εχθρούς. Εξάλλου, όπως είχε πει κι ο Αντίγονος Α’, “αν θες να ζήσεις, να φυλάγεσαι όχι μόνο από τους εχθρούς αλλά και από τους φίλους”.
Ο ίδιος προσπάθησε να το τηρήσει όσο γίνεται, αν κι εντός του παρκέ, ο κάθε αντίπαλος ήθελε μόνο να τον εξουδετερώσει. Είναι αδιαμφισβήτητα πάντως ένας απ’ τους ξένους παίκτες που ήρθαν στη χώρα μας κι άφησαν έντονα το στίγμα τους.
Άρχισε να αγωνίζεται στη Μπουντούτσνοστ, δείχνοντας από νωρίς το ταλέντο του, ενώ φυσικά χαρακτηριζόταν απ’ τα πρώτα του βήματα κιόλας από τη μαχητικότητα και το πάθος του. Ο καλός φίλους του πατέρα του, Μπόγκνταν Τάνιεβιτς, ήταν αυτός που ουσιαστικά τον πήρε απ’ το χέρι και τον εκτόξευσε για να κάνει το βήμα παραπάνω.
Στα 19 του, ο Ζάρκο γίνεται πρώτο βιολί, η Μπουντούτσνοστ κάνει το θαύμα της, τερματίζει τρίτη, ενώ αποκλείεται απ’ τα προημιτελικά από τη Ζαντάρ.
Ο ύψους 2,08 μ. φόργουορντ είχε κλείσει ήδη τα 20 και μία απ’ τις μεγαλύτερες ομάδες της Γιουγκοσλαβίας, μετά από μεγάλη προσπάθεια του Ντούλε Βουγιόσεβιτς να τον ντύσει με τα ασπρόμαυρα.
Έτσι κι έγινε…
Στην Παρτιζάν έδειξε αυτό που ήθελε εξ αρχής. Κέρδισε τον τίτλο στον μεγάλο τελικό με τον Ερυθρό Αστέρα, ενώ κατέκτησε κύπελλο Κόρατς και το κύπελλο Γιουγκοσλαβίας παρέα με τον Βλάντε Ντίβατς και τον Αλεξάντερ Τζόρτζεβιτς.
Σε ηλικία 23 χρόνων, δίχως να επιλεγεί ποτέ σε ντραφτ, αποκτήθηκε από τους Σπερς, με τους οποίους δεν κατάφερε ποτέ να προσαρμοστεί, εξαιτίας κυρίως της κακής εξωγηπεδικής ζωής του, μιας που ήταν άμεσα συνδυασμένη με το τσιγάρο και την πίτσα.
Παρόλα αυτά αγαπήθηκε αρκετά από τους φίλους της ομάδας, που σημαίνει πως σίγουρα κάτι έλεγε αυτό.
Η καλύτερη του εμφάνιση αυτό τον ένα χρόνο παρουσίας του στο ΝΒΑ ήταν απέναντι στους Νάγκετς, όπου σε 14 λεπτά σημείωσε 13 πόντους.
Πίσω στα γνωστά… λημέρια
Οι αποτυχίες είναι για τους ανθρώπους και πόσο μάλλον για τους αθλητές.
Ο Πάσπαλι μπορεί να μην είχε την καριέρα που θα ήθελε να χτίσει στο NBA, όμως αυτό δεν σήμαινε κάτι. Ειδικά για έναν άνθρωπο σαν τον Ζάρκο που είχε μάθει από πολύ μικρή ηλικία να στοχεύει ψηλά και να παλεύει για το καλύτερο. Το καλύτερο που πιστεύει ο ίδιος για τον εαυτό του.
Επέστρεψε πίσω λοιπόν στα γνώριμα λημέρια του. Στο Βελιγράδι και την Παρτιζάν. Μαζί με τους Τζόρτζεβιτς και Ντανίλοβιτς συνέθεσαν μία απίστευτη ομάδα που χτυπούσε από παντού.
Αυτό ήθελε να κάνει και κόντρα στην σούπερ ομάδα της Γιουροπλάστικα, όμως δεν τα κατάφερε κι έτσι η Παρτιζάν έχασε τον τίτλο, με τους Ράτζα και Κούκοτς να πανηγυρίζουν στο τέλος.
Η δόξα που ήρθε μέσω της… Ελλάδας
Τίποτε δεν είναι τυχαίο σ’ αυτή τη ζωή. Κι ο Πάσπαλι το απέδειξε με το πέρασμά του από τη χώρα μας.
Όλοι οι αθλητές έχουν κάποιο χρόνο μέχρι να ωριμάσουν εντός κι εκτός του παρκέ. Αυτή η ώρα είχε φτάσει για τον Ζάρκο και το γραμμένο του έλεγε Ελλάδα.
Τη σεζόν 1991-92 και σε ηλικία 25 μόλις ετών, αποφάσισε να έρθει στη χώρα μας, προκειμένου ν’ αγωνιστεί για τον Ολυμπιακό. Η ομάδα του Πειραιά, τη προηγούμενη σεζόν είχε τερματίσει μόλις όγδοη και με τον Γιάννη Ιωαννίδη στο πάγκο του θα προσπαθούσε για τη μεγάλη ανατροπή.
Ο Πάσπαλι άλλαξε τον Ολυμπιακό και με 33.7 πόντους κατά μέσο όρο ανά παιχνίδι, οι “ερυθρόλευκοι” κατάφεραν να βρεθούν μέχρι τους τελικούς του πρωταθλήματος, όπου εκεί δεν χαμογέλασαν εξαιτίας του ΠΑΟΚ.
Αυτή η χρονιά όμως ήταν η αρχή. Την αμέσως επόμενη (1992-93), με μπροστάρη τον Πάσπαλι, έφτασαν στην κατάκτηση του πρωταθλήματος, κερδίζοντας τότε τον Παναθηναϊκό του Νίκου Γκάλη (και φυσικά των Βράνκοβιτς, Κόμαζετς, Σοκ).
Η πορεία στην Ευρώπη ήταν εξίσου εξαιρετική, όμως αποκλείστηκαν από τη Λιμόζ λίγο πριν το Final Four της Αθήνας, κάτι που κατάφεραν την αμέσως επόμενη σεζόν.
1993-94. Αυτή τη χρονιά, ο Ολυμπιακός θα είχε ίσως το καλύτερο ρόστερ της Ευρώπης. Με Πάσπαλι, Τάρπλεϊ, Φασούλα Τάρλατς, Τόμιτς, Νάκιτς, κατάφεραν να βρεθούν στον τελικό του ευρωπαϊκού, αφού κέρδισαν τον “αιώνιο” αντίπαλο, Παναθηναϊκό (77-72) σε ματς που έγινε για πρώτη φορά στην ιστορία σε μία τέτοια φάση.
Στον μεγάλο τελικό ο Πάσπαλι αποδείχθηκε μοιραίος για την ομάδα του. Με τον Ολυμπιακό να μην σκοράρει για επτά ολόκληρα λεπτά και τον Πάσπαλι να αστοχεί τόσο στις κρίσιμες βολές όσο και στο επόμενο σουτ που επιχείρησε, η ελληνική ομάδα έχασε μία τεράστια ευκαιρία για να κατακτήσει το τρόπαιο.
Η χρονιά αυτή ήταν κι η τελευταία του στην ομάδα.
Στον “αιώνιο” αντίπαλο κι η απόφαση λόγω… “Ντούντα”
Αν μη τι άλλο μία απόφαση που συζητήθηκε αρκετά κι έγινε μάλιστα μετά από όσα συνέβησαν κόντρα στη Μπανταλόνα.
Ένας άνθρωπος σαν τον Πάσπαλι δεν θα μπορούσε να μην αναλάβει την πρόκληση. Ειδικά αυτό το challenge. Έτσι κι έγινε. Έπαιξε μια καλή σεζόν.
Μάλιστα, η συνεργασία αυτή ξεκίνησε με το καλύτερο τρόπο καθώς ο Παναθηναϊκός νίκησε τον αιώνιο αντίπαλο για το θεσμό του Κυπέλλου, έχοντας μεγάλο πρωταγωνιστή τον Πάσπαλι. Η συνέχεια όμως δεν ήταν ανάλογη. Ο Πάσπαλι ήταν απελπιστικά άστοχος στις προσπάθειες του κι από έναν εξαιρετικό σκόρερ μετατράπηκε σε έναν παίκτη που απλώς σκόραρε σε καταστάσεις αιφνιδιασμού…
Οι “πράσινοι” εκείνη τη χρονιά έχασαν στο Final Four της Σαραγόσα από τον Ολυμπιακό του τρομερού και φοβερού Έντι Τζόνσον, ενώ δεν κατάφερε να κατακτήσει ούτε το πρωτάθλημα.
Ο ίδιος ήθελε ν’ αποχωρήσει και να βρει αλλού τον επόμενο σταθμό της καριέρας του, μέχρι που ήρθε εκείνη την περίοδο ο Ντούσαν Ίβκοβιτς για να τον… πείσει και να τον ντύσει στα χρώματα του Πανιωνίου.
Φυσικά δέχθηκε μία ακόμη πρόκληση και έγινε σε μικρό χρονικό διάστημα ο ηγέτης του Πανιωνίου.
Τη σεζόν 1995-96 μάλιστα με της εκπληκτικές εμφανίσεις του οδήγησε τον Πανιώνιο μέχρι και την τρίτη θέση στο πρωτάθλημα.
Στο τέλος της χρονιάς, οι άκρως εντυπωσιακές εμφανίσεις του στην Ολυμπιάδα της Ατλάντα έκαναν τους Χοκς να του δώσουν την ευκαιρία να δοκιμαστεί και να αγωνιστεί στο ΝΒΑ.
Για εξωαγωνιστικούς λόγους η απόδοση του έπεσε και πάλι και δεν κατάφερε να ξαναγωνιστεί τελικά στο ΝΒΑ, αγωνίστηκε όμως στη γαλλική Παρί, την οποία βοήθησε να κερδίσει το πρωτάθλημα μετά από 43 χρόνια.
Το 1997 επέστρεψε στην αγαπημένη του Ελλάδα προκειμένου ν’ αγωνιστεί αυτή τη φορά σε ομάδα της Θεσσαλονίκης. Στον Άρη κατέκτησε το Κύπελλο Ελλάδος στο Final-Four της Θεσσαλονίκης, ένα επίτευγμα με ξεχωριστή σημασία καθώς αγωνίστηκε τραυματίας στον τελικό, ενώ οι παίκτες της ομάδας δεν είχαν πληρωθεί.
Τελευταίος του σταθμός η Βίρτους το 1998, στην οποία μετά από τραυματισμούς έκανε κακές εμφανίσεις και αποδεσμεύθηκε περίπου στα μισά της σεζόν.
Σταμάτησε το μπάσκετ σε ηλικία μόλις 32 ετών!
Τίτλοι
🏆Πρωτάθλημα Γιουγκοσλαβίας: (1987)
🏆Κύπελλο Κόρατς: (1989)
🏆Κύπελλο Γιουγκοσλαβίας: (1989)
🏆2x Πρωτάθλημα Ελλάδας: Ολυμπιακός (1993, 1994)
🏆Κύπελλο Ελλάδας: Ολυμπιακός (1994)
🏆Πρωτάθλημα Γαλλίας: Παρί (1997)
🏆Κύπελλο Ελλάδας: Άρης (1998)
🥇1989 χρυσό μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ
🥇1990 χρυσό μετάλλιο στο Μουντομπάσκετ
🥇1991 χρυσό μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ
🥇1995 χρυσό μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ
🥈1988 αργυρό ολυμπιακό μετάλλιο στη Σεούλ
🥈1996 αργυρό ολυμπιακό μετάλλιο στην Ατλάντα
🥉1987 χάλκινο μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ
Ατομικές διακρίσεις
🏀 MVP Final Four Ευρωλίγκας: (1994)
🏀 Καλύτερη ομάδα του Final-Four της Ευρωλίγκας: (1994)
🏀 FIBA All-Star Game: (1991)
🏀 Πρώτος σκόρερ στο Πρωτάθλημα Ελλάδας: (1992)
🏀 Πρώτος σκόρερ στον τελικό Κυπέλλου Ελλάδας: (1994)
🏀 Ελληνικό All-Star Game: (1994)