Του Γιώργου Ορφανάκη / info@eurohoops.net
Λαμβάνοντας ως αφετηρία τη σεζόν 1987–88 όταν και καθιερώθηκε το Final 4 ως αποκλειστικός τρόπος ανάδειξης του πρωταθλητή, η “ρώσικη αρκούδα” έχει φτάσει στις κορυφαίες τέσσερις ομάδες συνολικά 16 (!) φορές, δηλαδή τις περισσότερες σε σχέση με κάθε άλλη ομάδα.
Η κατάσταση μάλιστα θα μπορούσε να είναι ακόμα καλύτερη για την ΤΣΣΚΑ αν είχε εκμεταλλευτεί σε μεγαλύτερο βαθμό τις παραπάνω συμμετοχές της. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως οι Ρώσοι μετρούν μόλις 3 κατακτήσεις στο διάστημα αυτό, ποσοστό μόλις 20%, και πλέον μένει να φανεί αν θα καταφέρουν να γίνουν η τέταρτη ομάδα μετά τις Γιουγκοπλάστικα, Μακάμπι Τελ Αβίβ και Ολυμπιακό με δύο διαδοχικές επιτυχίες.
Το Eurohoops παρουσιάζει την πορεία της ΤΣΣΚΑ όλα αυτά τα χρόνια από την συμμετοχή του 1996 στο Παρίσι μέχρι τη δραματική περσινή κατάκτηση στο Βερολίνο.
Παρίσι 1996: 3η θέση
Η ΤΣΣΚΑ ταξίδεψε στην πρωτεύουσα της Γαλλίας με στόχο να επιστρέψει στην κορυφή για πρώτη φορά μετά το 1971 αλλά ο Παναθηναϊκός του Ντομινίκ Ουίλκινς είχε διαφορετική άποψη. Στον πρώτο ημιτελικό ο σπουδαίος NBAer σταμάτησε στους 35 πόντους και οδήγησε τους “πράσινους” στην πρόκριση, την ώρα που οι Ρώσοι αρκέστηκαν στην τρίτη θέση παρά τους 23 πόντους του Βασίλη Καράσεφ.
Στον τελικό της… παρηγοριάς το σύνολο του Στανισλάβ Εριόμιν βρέθηκε αντιμέτωπο με την Ρεάλ Μαδρίτης η οποία με τη σειρά της είχε αποκλειστεί από την Μπαρτσελόνα. Η οριακή νίκη με 74-73 χάρη στους 22 πόντους του Γκούνταρς Βέτρα έφερε κάποια χαμόγελα όμως η γεύση που έμεινε από τη συγκεκριμένη διοργάνωση ήταν πικρή.
Παρίσι 2001: 4η θέση
Ίδια πόλη, ίδιο αποτέλεσμα. Το Παρίσι είναι ένας προορισμός που δεν ταιριάζει στην ΤΣΣΚΑ Μόσχας η οποία επέστρεψε στην γαλλική πρωτεύουσα λίγα χρόνια μετά την αποτυχημένη προσπάθεια του 1996 αλλά και πάλι δεν τα κατάφερε.
Αυτή τη φορά εμπόδιο προς τον μεγάλο τελικό στάθηκε η Μακάμπι Τελ Αβίβ, με τους Ρώσους να γνωρίζουν τον αποκλεισμό (86-80) παρά την εκπληκτική εμφάνιση του νεαρού τότε Αντρέι Κιριλένκο με 23 πόντους, 11 ριμπάουντ και 3 ασίστ.
Στον μικρό τελικό η απογοήτευση και η έλλειψη κινήτρου ήταν εμφανής με την Εφές Πίλσεον να επικρατεί με 91-85 χάρη στον MVP Πρέντραγκ Ντόμπνιακ (25π) και να αναγκάζει την ΤΣΣΚΑ να τερματίσει τελικά στην τέταρτη θέση.
Βαρκελώνη 2003: 4η θέση
Το Final 4 του 2003 μπορεί να μην είχε ελληνική εκπροσώπηση σε συλλογικό επίπεδο όμως στο ρόστερ της ΤΣΣΚΑ βρισκόντουσαν δύο Έλληνες, οι Θοδωρής Παπαλουκάς και Νίκος Χατζηβρέττας.
Η “ρωσική αρκούδα” υπό τις οδηγίες του Ντούσαν Ίβκοβιτς αντιμετώπισε στον ημιτελικό την οικοδέσποινα Μπαρτσελόνα των Γιασικεβίτσιους, Ναβάρο και Μποντίρογκα γνωρίζοντας την ήττα με 76-71 παρά τις προσπάθειες του Τζέι Αρ Χόλντεν (21π).
Οι Ρώσοι ολοκλήρωσαν ακόμα μία σεζόν χωρίς να πανηγυρίσουν την κατάκτηση του πολυπόθητου τροπαίου τερματίζοντας τελικά στην τέταρτη θέση. Στον μικρό τελικό η Σιένα του απολαυστικού Αλφόνσο Φορντ (19π) επικράτησε με 79-78 σε έναν αγώνα που ο Νίκος Χατζηβρέττας σταμάτησε στους 14 πόντους και ο Θοδωρής Παπαλουκάς πρόσθεσε 4 πόντους και 3 ασίστ.
Τελ Αβίβ 2004: 3η θέση
Η προϊστορία των τελευταίων χρόνων που ήθελε την ΤΣΣΚΑ να φτάνει μέχρι το Final 4 αλλά να αποκλείεται στον ημιτελικό επιβεβαιώθηκε για ακόμα μία φορά.
Ο Ντούσαν Ίβκοβιτς και οι παίκτες του είχαν την ατυχία να αντιμετωπίσουν ξανά στον ημιτελικό την οικοδέσποινα ομάδα και μετέπειτα πρωταθλήτρια Μακάμπι Τελ Αβίβ, όπως δηλαδή είχε γίνει ένα χρόνο πριν με την Μπαρτσελόνα στη Βαρκελώνη.
Η μοναδική διαφορά στο Final 4 του 2004 σε σχέση με αυτό του 2003 ήταν η τελική κατάταξη της ΤΣΣΚΑ. Οι Ρώσοι επικράτησαν στον αγώνα της τρίτης θέσης απέναντι στην Σιένα αλλά αυτό το αποτέλεσμα σε καμία περίπτωση δεν ήταν αρκετό για να αλλάξει το κλίμα έπειτα από τις διαδοχικές αποτυχίες.
Μόσχα 2005: 4η θέση
Αν όχι τώρα πότε; Η ΤΣΣΚΑ επέστρεφε για ακόμα μία σεζόν σε Final 4 και αυτή τη φορά οι συνθήκες έμοιαζαν πιο ιδανικές από ποτέ αφού η τελική φάση φιλοξενείτο στη Μόσχα.
Και όμως! Η Ταού Κεράμικα του καταπληκτικού Ματσιγιάουσκας (23π) κατάφερε να σοκάρει τους Ρώσους μέσα στην έδρα τους και να τους αναγκάσει στην μεγαλύτερη μέχρι στιγμής αποτυχία τους στη διοργάνωση.
Ο Ντούσαν Ίβκοβιτς, ο Θοδωρής Παπαλουκάς, ο Δήμος Ντικούδης και όλα τα υπόλοιπα μέλη της ΤΣΣΚΑ έπρεπε να συμβιβαστούν με την ιδέα πως κάποια άλλη ομάδα θα πανηγυρίσει τον τίτλο μέσα στο γήπεδο τους. Η οδυνηρή ήττα δεν ξεπεράστηκε μέσα σε δύο ημέρες και στον μικρό τελικό ο Παναθηναϊκός πανηγύρισε τη νίκη χάρη στο εξαιρετικό δίδυμο των Μπατίστ (28π, 10ρ) και Διαμαντίδη (15π, 8ρ, 4ασ).
Πράγα 2006: 1η θέση
Η ώρα της στέψης: Η υπομονή και κυρίως η επιμονή όλων των τελευταίων χρόνων δικαιώθηκε στην Πράγα χάρη στον καταπληκτικό Θοδωρή Παπαλουκά! Ο “Τσάρος” του ελληνικού μπάσκετ έπαιξε ίσως το καλύτερο μπάσκετ της καριέρας του και ήταν ο κορυφαίος παίκτης της ΤΣΣΚΑ τόσο στον ημιτελικό όσο και στον μεγάλο τελικό.
Πρώτο εμπόδιο προς την κατάκτηση του τίτλου ήταν η Μπαρτσελόνα. Ο Έλληνας γκαρντ ολοκλήρωσε τον αγώνα με 19 πόντους (7/9 δίποντα, 5/7 βολές), 3 ριμπάουντ, 2 ασίστ, 4 κλεψίματα και μαζί με τους Σμόντις (17π, 12ρ) και Τζέι Αρ Χόλντεν (19π) οδήγησαν την ομάδα τους στο τελικό 84-75.
Ο Παπαλουκάς ωστόσο είχε κρατήσει το καλύτερο για το τέλος αφού δύο ημέρες μετά ήταν και πάλι απολαυστικός σημειώνοντας 18 πόντους, 7 ασίστ και κάποια πολύ κρίσιμα καλάθια. Μετά από τρεις διαδοχικές αποτυχημένες προσπάθειες η ώρα της δικαίωσης είχε φτάσει με τον Έτορε Μεσίνα να καταφέρνει αυτό που δεν είχε καταφέρει επί σειρά ετών ο Ντούσαν Ίβκοβιτς.
Αθήνα 2007: 2η θέση
Η πρόκριση στο Final 4 της Ευρωλίγκας είχε πλέον καταντήσει… ρουτίνα για την ΤΣΣΚΑ Μόσχας η οποία με τον αέρα της πρωταθλήτριας ταξίδεψε στην Αθήνα με αποκλειστικό στόχο να επαναλάβει τον θρίαμβο της.
Το εμπόδιο της Μάλαγα στον πρώτο ημιτελικό δεν αποδείχθηκε υψηλό για τους Ρώσους ενώ το ίδιο ισχύει και για τον οικοδεσπότη Παναθηναϊκό που απέκλεισε πολύ εύκολα την τότε Ταού Κεράμικα για να βρεθεί στον τελικό.
Οι δύο ομάδες χάρισαν στο μπασκετικό κοινό ένα από τα πιο απολαυστικά παιχνίδια στην σύγχρονη ιστορία της διοργάνωσης με τον Θοδωρή Παπαλουκά (23π, 9/10 δίποντα, 8 ασίστ) να κοντράρει σχεδόν μόνος του τους “πράσινους”. Ο απολαυστικός Σισκάουσκας, οι καθοριστικοί Μπατίστ-Τομάσεβιτς και ο MVP Διαμαντίδης στέρησαν από την ΤΣΣΚΑ το δεύτερο διαδοχικό τρόπαιο στον πρώτο της χαμένο τελικό σε Final 4.
Μαδρίτη 2008: 1η θέση
Μόλις ένα χρόνο έμεινε μακριά από την κορυφή η ΤΣΣΚΑ Μόσχας αφού στο Final 4 της Μαδρίτης βρήκε την ευκαιρία να πάρει “εκδίκηση” από την Ταού Κεράμικα (83-79) για τον χαμένο ημιτελικό του 2005 και στη συνέχεια να επαναλάβει τον θρίαμβο του 2006 απέναντι στην Μακάμπι Τελ Αβίβ.
Ο τελικός εξελίχθηκε σε παράσταση για ένα ρόλο με τους Ρώσους να κυριαρχούν πλήρως στο δεύτερο ημίχρονο και να φτάνουν στην έκτη συνολικά κατάκτηση τους και την δεύτερη όσα χρόνια ο τίτλος κρινόταν σε Final 4.
Την ίδια στιγμή, ο Έτορε Μεσίνα απέδειξε πως ανήκει στην ελίτ των Ευρωπαίων προπονητών καθοδηγώντας μαεστρικά ολόκληρη την ομάδα του. O Τράιαν Λάνγκτον (21π, 7ρ) αναδείχθηκε MVP, ο Ραμούνας Σισκάουσκας (13π, 4ρ) πανηγύρισε τη δεύτερη διαδοχική Ευρωλίγκα και ο Θοδωρής Παπαλουκάς (12π, 4ασ) κατέκτησε το δεύτερο Ευρωπαϊκό τίτλο της καριέρας του σε ένα μαγικό βράδυ για την ΤΣΣΚΑ!
Βερολίνο 2009: 2η θέση
Η ονειρεμένη τετραετία της ΤΣΣΚΑ Μόσχας με τέσσερις συνεχείς παρουσίες στον τελικό αλλά και δύο κατακτήσεις δεν είχε “happy end” στο Βερολίνο και ο λόγος ήταν ξανά ο Παναθηναϊκός.
Σε ένα από τα πιο “δυνατά” Final 4 όλων των εποχών στην Ευρωλίγκα με σπουδαίες ομάδες όπως ο Ολυμπιακός, η Μπαρτσελόνα, η ΤΣΣΚΑ και ο Παναθηναϊκός, ο τελικός ανάμεσα στους Ρώσους και τους “πράσινους” ήταν τόσο δραματικός όσο αναμενόταν.
Ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς και οι παίκτες του έδειχναν πως θα έχουν εύκολο έργο όταν στο ημίχρονο ξέφυγαν με +20 (48-28) αλλά η ΤΣΣΚΑ με αντεπίθεση διαρκείας κατάφερε να φέρει το παιχνίδι στο σουτ. Εκεί, ο Ραμούνας Σισκάουσκας αστόχησε στο τρίποντο της νίκης και έτσι η “ρώσικη αρκούδα” έχασε την ευκαιρία για ένα ιστορικό back to back.
Παρίσι 2010: 3η θέση
Η ΤΣΣΚΑ Μόσχας επέστρεψε για τρίτη φορά στην πρωτεύουσα της Γαλλίας για να επιβεβαιώσει ξανά πως αυτή η πόλη που δεν της ταιριάζει καθόλου. Όπως συνέβη τις δύο προηγούμενες φορές έτσι και τώρα οι Ρώσοι δεν κατάφεραν να προκριθούν καν στον τελικό γνωρίζοντας τον αποκλεισμό από την μετέπειτα πρωταθλήτρια Μπαρτσελόνα.
Η πολύ δύσκολη επικράτηση στον μικρό τελικό (90-88) απέναντι στην Παρτιζάν δεν στάθηκε σε καμία περίπτωση ικανή για να ανατρέψει το κλίμα απογοήτευσης που είχε αρχίσει και πάλι να αναπτύσσεται. Επί της ουσίας αυτή ήταν η αφετηρία μίας σκοτεινής περιόδου που μόλις είχε ξεκινήσει για την ΤΣΣΚΑ.
Κωνσταντινούπολη 2012: 2η θέση
Οι άνθρωποι της ΤΣΣΚΑ Μόσχας είχαν ζήσει επί σειρά ετών τα πάντα. Μεγάλες νίκες, οδυνηρές ήττες, χαρές και λύπες. Κανείς ωστόσο δεν φανταζόταν τι θα συνέβαινε στο Final 4 της Κωνσταντινούπολης όταν ο Γιόνας Καζλάουσκας και οι παίκτες του είχαν αγκαλιάσει το τρόπαιο πριν ο Ολυμπιακός το αρπάξει μέσα από τα χέρια τους.
Για να βρεθούν βέβαια σε αυτή τη θέση οι Ρώσοι είχαν φροντίσει πρώτα να αποκλείσουν τον Παναθηναϊκό στον ημιτελικό παίρνοντας έτσι μία μίνι ρεβάνς για τους χαμένους τελικούς του 2007 και του 2009.
Πως μπορεί να νιώθει όμως μία ομάδα που προηγείται με +19 (53-34) στο 28′ και τελικά βλέπει τον τίτλο να χάνεται; Η ΤΣΣΚΑ έγινε με αυτό τον τρόπο η αρνητική πρωταγωνίστρια στον πιο επικό τελικό όλων των εποχών όπως τον επέλεξαν άλλωστε οι ίδιοι οι υπεύθυνοι της Ευρωλίγκας.
Μαδρίτη 2013: 3η θέση
Για δεύτερο διαδοχικό Final 4 η ΤΣΣΚΑ Μόσχας ταξίδεψε στη Μαδρίτη ως το απόλυτο φαβορί όμως για δεύτερο διαδοχικό Final 4 είδε τον Ολυμπιακό να της στερεί το όνειρο. Αυτή τη φορά οι δύο ομάδες ήρθαν αντιμέτωπες στον ημιτελικό αλλά και πάλι οι “ερυθρόλευκοι” ήταν αυτοί που χαμογέλασαν στο τέλος κυριαρχώντας πλήρως καθ’ όλη τη διάρκεια του αγώνα.
Ο Έτορε Μεσίνα είχε επιστρέψει στη Ρωσία με σκοπό να επαναφέρει την ομάδα στις επιτυχίες αλλά δεν τα κατάφερε δίνοντας επί της ουσίας συνέχεια σε ένα κακό σερί που είχε ξεκινήσει τα προηγούμενα χρόνια.
Τα ιδιαίτερα υψηλά μπάτζετ δεν είχαν φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα με το χρονικό διάστημα από το τελευταίο τρόπαιο του 2008 να έχει αρχίσει να απομακρύνεται… επικίνδυνα.
Μιλάνο 2014: 4η θέση
Τα φαντάσματα ενός χαμένου Final 4 παρά το γεγονός πως η ΤΣΣΚΑ ταξίδεψε εκεί με αυξημένες πιθανότητες κατάκτησης του τίτλου έκαναν και πάλι την εμφάνιση τους με σκληρό τρόπο.
Αυτή τη φορά η Μακάμπι Τελ Αβίβ ήταν η ομάδα που παρουσιάστηκε ως το μεγάλο αουτσάιντερ αλλά κατάφερε να κάνει την υπέρβαση και να αποκλείσει τον Έτορε Μεσίνα και τους παίκτες που προσπαθούσαν ξανά να καταλάβουν τι είχε συμβεί. Η αδυναμία της ΤΣΣΚΑ να προφυλάξει το διψήφιο αριθμό πόντων έμοιαζε να μην έχει λογική εξήγηση και το λάθος του Βίκτορ Χριάπα οδήγησε σε ακόμα έναν οδυνηρό αποκλεισμό.
Το μέγεθος της απογοήτευσης ήταν τέτοιο που έπειτα από δύο ημέρες οι Ρώσοι δεν κατάφεραν να παρουσιαστούν ανταγωνιστικοί απέναντι στην Μπαρτσελόνα φεύγοντας από το Μιλάνο με την 4η θέση στις αποσκευές τους.
Μαδρίτη 2015: 3η θέση
Μία εφταετία με πολλές στενάχωρες στιγμές ολοκληρώθηκε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο για την ΤΣΣΚΑ Μόσχας στο Final 4 του 2005.
Επί σειρά ετών η διοίκηση της “ρώσικης αρκούδας” έκανε διαφοροποιήσεις στο ρόστερ, άλλαζε προπονητές (Καζλάουσκας, Μεσίνα, Ιτούδης) αλλά έβλεπε το αποτέλεσμα να μην είναι το επιθυμητό παρά το γεγονός πως η ομάδα παρέμενε με ευκολία στην ελίτ του Ευρωπαϊκού μπάσκετ.
Η κατάσταση δεν άλλαξε ούτε στη Μαδρίτη εκεί όπου η ΤΣΣΚΑ είδε τον Βασίλη Σπανούλη να σημειώνει ένα απίστευτο ξέσπασμα στα τελευταία λεπτά και να χαρίζει στον Ολυμπιακό μία σπουδαία πρόκριση στον τελικό. Η τρίτη θέση απέναντι στην… σταχτοπούτα Φενέρμπαχτσε δεν μετρίασε τη στενοχώρια αφού οι Ρώσοι είναι φτιαγμένοι κάθε χρόνο για να σηκώσουν την Ευρωλίγκα.
Bερολίνο 2016: 1η θέση
Ο Δημήτρης Ιτούδης μετέτρεψε την ΤΣΣΚΑ Μόσχας σε μία εξαιρετικά δουλεμένη μηχανή και στο τέλος είδε τη δουλειά τη δική του αλλά και των παικτών του να δικαιώνεται πανηγυρικά.
Το Final 4 του Βερολίνου στο οποίο πήραν ακόμα μέρος η Λοκομοτίβ Κούμπαν, η Μπασκόνια και η Φενέρμπαχτσε μας χάρισε έναν αξέχαστο τελικό ανάμεσα στον… μαθητή Δημήτρη Ιτούδη και τον… δάσκαλο Ζέλικο Ομπράντοβιτς. Μόνο που αυτή τη φορά ο μαθητής κατάφερε να νικήσει τον δάσκαλο!
Η “ρωσική αρκούδα” δίδαξε μπάσκετ καθ’ όλη τη διάρκεια της σεζόν, είχε για απόλυτο MVP τον Νάντο Ντε Κολό και στον τελικό κατάφερε να ξορκίσει την κατάρα των τελευταίων χρόνων παρά το γεγονός πως βρέθηκε ξανά με την πλάτη στον τοίχο. Για την ακρίβεια βρέθηκε 1.9″ μακριά από το… έμφραγμα αλλά το καλάθι του Βίκτορ Χριάπα έπειτα από το επιθετικό ριμπάουντ με 1.9″ για το τέλος έστειλε τον αγώνα στην παράταση, εκεί όπου οι Ρώσοι τελικά σήκωσαν το τρόπαιο.
Θα μπορούσε να πει κανείς πως η τύχη έδωσε πίσω στην ΤΣΣΚΑ αυτό που τις είχε στερήσει όλα τα προηγούμενα χρόνια με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο. Πλέον, μένει να φανεί αν ο Δημήτρης Ιτούδης θα καταφέρει να γράψει ιστορία, να οδηγήσει την ομάδα του στον back to back τίτλο και να γίνει φυσικά ο πρώτος Έλληνας προπονητής που καταφέρνει κάτι τέτοιο!