Του Στέλιου Τορομανίδη/ info@eurohoops.net
Μπορεί οι παίκτες να αποτελούν τους πρωταγωνιστές της “ταινίας” κάθε μπασκετικού αγώνα και αυτοί που προβάλλονται παραπάνω, όμως αξίζει να εστιάσουμε και στους σκηνοθέτες. Ποιοι είναι αυτοί; Μα φυσικά οι προπονητές. Οι άνθρωποι που “κρύβονται” πίσω από τα συστήματα, την τακτική και την καθοδήγηση των καλαθοσφαιριστών.
Με άλλα λόγια είναι αυτοί που υποκινούν το παιχνίδι. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια που το μπάσκετ έχει εξελιχθεί σε “επιστήμη”, οι κόουτς επηρεάζουν περισσότερο από ποτέ το άθλημα.
Η Ευρωλίγκα υφίστανται από το 1958 και κάθε χρόνο οι κορυφαίες ομάδες της γηραιάς ηπείρου συγκρούονται με έπαθλο την κορυφή της Ευρώπης. Ως γνωστόν αυτή δεν είναι για όλους, αλλά για λίγους και καλούς. Στα προηγούμενα 61 χρόνια διεξαγωγής της έχουν προκύψει 21 διαφορετικές νικήτριες καθοδηγούμενες από συνολικά 30 χεντ κόουτς. Αυτοί προέρχονται από 11 χώρες, μεταξύ των οποίων και κάποιες που δεν έχουν παράδοση στο άθλημα.
Το Eurohoops συνέλεξε όλα τα στοιχεία και σας τα παρουσιάζει με μορφή αντίστροφης μέτρησης, όσον αφορά τις χώρες με τις περισσότερες κατακτήσεις από προπονητές. Ποια είναι στην κορυφή και ποια έχει παραπάνω κόουτς από οποιαδήποτε άλλη με έστω μια Ευρωλίγκα; Πάμε να δούμε…
11 Αρμενία (1 κατάκτηση)
Προπονητές με τρόπαιο Ευρωλίγκας: 1
| Θέση | Όνομα | Αριθμός τροπαίων | Σεζόν/Ομάδα |
| 1 | Αρμενάκ Αλαχαχιάν | 1 | 1968-1969/ΤΣΣΚΑ Μόσχας |
Μπορεί η Αρμενία να μην βρίσκεται στον μπασκετικό χάρτη, όμως διαθέτει προπονητή με τρόπαιο Ευρωλίγκας! Μάλιστα ο Αλαχαχιάν ήταν ο πρώτος μπασκετάνθρωπος που είχε στο παλμαρέ του τον τίτλο τόσο ως παίκτης, όσο και ως κόουτς.
Διότι πριν ο Αλεξάντερ Γκομέλσκι του αναθέσει την θέση του χεντ κόουτς στην ΤΣΣΚΑ Μόσχας στα τέλη της δεκαετίας του ’60, ο ίδιος είχε κατακτήσει ως καλαθοσφαιριστής της “ρωσικής αρκούδας” δυο κούπες της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης στην Ευρώπη (1961, 1963) και πέντε μετάλλια σε εθνικό επίπεδο με την Σοβιετική Ένωση.
Ως παίκτης αγωνίστηκε στην θέση του πόιντ γκαρντ, γεννήθηκε στην Αίγυπτο το 1930 και απεβίωσε μόλις τον προηγούμενο χρόνο (2017) σε ηλικία 87 ετών.
10 Γεωργία (1 κατάκτηση)
Προπονητές με τρόπαιο Ευρωλίγκας: 1
| Θέση | Όνομα | Αριθμός τροπαίων | Σεζόν/Ομάδα |
| 1 | Οτάρ Κορκιά | 1 | 1961-1962/Ντιναμό Τιφλίδας |
Πολλοί γνωρίζουν πως η Ντιναμό Τιφλίαδς έχει κατακτήσει την Ευρωλίγκα της σεζόν 1961-1962 ως εκπρόσωπος Σοβιετικής Ένωσης, λίγοι όμως ίσως ξέρουν ότι στον θρίαμβο την οδήγησε Γεωργιανός προπονητής.
Μάλιστα ο εν λόγω μπασκετάνθρωπος αποτελούσε σπουδαία προσωπικότητα της εποχής του, ενώ επιλέχθηκε από την FIBA το 1991 ανάμεσα στους 50 κορυφαίους παίκτες όλων των εποχών.
Ως κααθοσφαιριστής αγωνίστηκε στην Ντιναμό Τιφλίδας φτάνοντας σε τρία πρωταθλήματα Σοβιετικής Ένωσης (1950, 1953, 1954) και δυο κύπελλα (1949, 1950), την ώρα που σε εθνικό επίπεδο μέτρησε τρία χρυσά και ένα χάλκινο μετάλλιο με τους τότε εκπληκτικούς Σοβιετικούς τις δεκαετίες του ΄40 και του ΄50. Γεννήθηκε το 1923 στο Κιουταίσι της Γεωργίας και απεβίωσε το 2005 σε ηλικία 81 ετών.
9 Μαυροβούνιο (1 κατάκτηση)
Προπονητές με τρόπαιο Ευρωλίγκας: 1
| Θέση | Όνομα | Αριθμός τροπαίων | Σεζόν/Ομάδα |
| 1 | Μπόγκνταν Τάνιεβιτς | 1 | 1978-1979/Μπόσνα |
Το Μαυροβούνιο είναι μια κουκίδα στον ευρωπαϊκό χάρτη, όμως διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες στον χώρο της προπονητικής με πάνω από 40 χρόνια υπηρεσίας μέχρι στιγμής στην άκρη των πάγκων. Ο λόγος για τον Τάνιεβιτς που κατάκτησε την Ευρωλίγκα την σεζόν 1978-1979 με την βοσνιακή, Μπόσνα στον τελικό απέναντι στην Βαρέζε.
Δεν θα ήταν καθόλου λάθος να τον παρουσιάσουμε σαν Βόσνιο, καθώς κατέχει και την συγκεκριμένη υπηκοότητα, όμως την χώρα του Μαυροβουνίου, διότι αποτελεί την γενέτειρά του.
Ο ίδιος έχει καθίσει στον πάγκο συνολικά εννιά ομάδων σε συλλογικό επίπεδο και τεσσάρων σε εθνικό, ενώ τελευταία οδήγησε το Μαυροβούνιο έως την τελική φάση του Ευρωμπάσκετ (2017).
8 ΗΠΑ (2 κατακτήσεις)
Προπονητές με τρόπαιο Ευρωλίγκας: 2
| Θέση | Όνομα | Αριθμός τροπαίων | Σεζόν/Ομάδα |
| 1 | Ρούντι Ντ’ Αμίκο | 1 | 1980-1981/Μακάμπι Τελ Αβίβ |
| – | Νταν Πέτερσον | 1 | 1986-1987/Αρμάνι |
Μπορεί οι σημαντικότερες εισαγωγές από τις ΗΠΑ να αφορούν παίκτες που περνούν τον Ατλαντικό για να αγωνιστούν στην Ευρώπη, όμως από την γηραιά ήπειρο έχουν περάσει και σπουδαίοι προπονητές, με δυο από αυτούς μάλιστα να ανακηρύσσονται τροπαιούχοι της Ευρωλίγκας.
Πρώτος Αμερικάνος που κατάφερε να κατακτήσει τίτλο της διοργάνωσης ήταν ο Ρούντι Ντ’ Αμίκο την σεζόν 1980-1981 με την Μακάμπι Τελ Αβίβ, ενώ αυτός που επανέλαβε τον θρίαμβο ήταν ο Νταν Πέτερσον στην αγωνιστική περίοδο 1986-1987 ως κόουτς της Αρμάνι.
7 Ελλάς (2 κατακτήσεις)
Προπονητές με τρόπαιο Ευρωλίγκας: 2
| Θέση | Όνομα | Αριθμός τροπαίων | Σεζόν/Ομάδα |
| 1 | Γιώργος Μπαρτζώκας | 1 | 2012-2013/Ολυμπιακός |
| – | Δημήτρης Ιτούδης | 1 | 2015-2016/ΤΣΣΚΑ Μόσχας |
Η πρώτη ελληνική ομάδα που έφτασε στην κατάκτηση της Ευρωλίγκας ήταν ο Παναθηναϊκός την σεζόν 1995-1996, όμως ο πρώτος Έλληνας προπονητής, ο οποίος κατάφερε να οδηγήσει την ομάδα του στο τρόπαιο ήταν ο Γιώργος Μπαρτζώκας την αγωνιστική περίοδο 2012-2013 ως κόουτς του Ολυμπιακού.
Πολλοί ήταν οι Έλληνες τεχνικοί με παρουσία σε Final Four μέχρι εκείνη την στιγμή (Γιάννης Ιωαννίδης, Κώστας Πολίτης, Ευιθύμης Κιουρμουτζόγλου και Παναγιώτης Γιαννάκης), αλλά ο Μαρουσιώτης χεντ κόουτς ήταν αυτός που έφτασε πρώτος στο βαρύτιμο τρόπαιο. Τρία χρόνια αργότερα τον ακολούθησε ο Δημήτρης Ιτούδης που επέστρεψε την ΤΣΣΚΑ Μόσχας στην κορυφή οκτώ χρόνια έπειτα από τον τελευταίο της τίτλο και έγινε ο ένατος τεχνικός που κατακτά την Ευρωλίγκα με ομάδα διαφορετικής εθνικότητας από την δική του.
6 Κροατία (3 κατακτήσεις)
Προπονητές με τρόπαιο Ευρωλίγκας: 2
| Θέση | Όνομα | Αριθμός τροπαίων | Σεζόν/Ομάδα |
| 1 | Ζέλικο Παβλίσεβιτς | 2 | 1985-1986/Τσιμπόνα
1990-1991/Γιουγκοπλάστικα |
| 2 | Μίρκο Νοβοσέλ | 1 | 1984-1985/Τσιμπόνα |
Στα τρία “προπονητικά” τρόπαια Ευρωλίγκας βρίσκεται και ένα άλλο μέλος της πρώην Γιουγκοσλαβίας, η Κροατία. Η διαφορά της με την Βοσνία είναι πως διαθέτει δυο προπονητές με τίτλο της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης, ο καθένας με την δική του εκπληκτική πορεία στο χώρο του μπάσκετ.
Δυο κατακτήσεις μετρά ο Ζέλικο Παβλίσεβιτς, αρχικά με την φοβερή Τσιμπόνα της δεκαετίας του ’80 με παίκτες τους μετέπειτα “Hall of Famers” Κρέσιμιρ Τσόσιτς και Ντράζεν Πέτροβιτς. Εν συνεχεία οδήγησε την Γιουγκοπλάστικα στον τρίτο συνεχόμενο τίτλο της την σεζόν 1990-1991.
Από την άλλη, ο Μίρκο Νοβοσέλ ήταν ο χεντ κόουτς της Τσιμπόνα στον δρόμο προς την πρώτη από τις δυο συνεχόμενες Ευρωλίγκες της την αγωνιστική περίοδο 1984-1985.
5 Ισραήλ (5 κατακτήσεις)
Προπονητές με τρόπαιο Ευρωλίγκας: 3
| Θέση | Όνομα | Αριθμός τροπαίων | Σεζόν/Ομάδα |
| 1 | Πίνι Γκέρσον | 3 | 2000-2001/ Μακάμπι Τελ Αβίβ
2003-2004/Μακάμπι Τελ Αβίβ 2004-2005/Μακάμπι Τελ Αίβ |
| 2 | Ντέιβιντ Μπλάτ | 1 | 2013-2014/Μακάμπι Τελ Αβίβ |
| 3 | Ραλφ Κλέιν | 1 | 1976-1977/Μακάμπι Τελ Αβίβ |
Η ισραηλινή σχολή προπονητικής μετρά πέντε τρόπαια από τρεις διαφορετικούς κόουτς. Βέβαια εδώ πρέπει να κάνουμε μια επισήμανση! Την σεζόν 2000-2001 ο Πίνι Γκέρσον έφτασε ως τον τίτλο της Σουπρολίγκας με την Μακάμπι Τελ Αβίβ, σε μια αγωνιστική περίοδο που διεξήχθησαν δυο διοργανώσεις στο κορυφαίο επίπεδο της Ευρώπης.
Ο Ισραηλινός τεχνικός επανέλαβε τον θρίαμβο άλλες δυο φορές στην Ευρωλίγκα με την “ομάδα του λαού” και μάλιστα σε δυο κολλητές χρονιές.
Οι άλλοι δυο που έχουν την κατάκτηση της διοργάνωσης μαζί με άλλα τους βραβεία είναι τόσο ο νυν χεντ κόουτς του Ολυμπιακού, Ντέιβιντ Μπλατ, όσο και ο κάτοχος 21 τροπαίων, Ραλφ Κλέιν.