by Eurohoops Team / info@eurohoops.net
Final Four’a artık birkaç hafta uzaklıktayız. Basketboldaki her şeyde olduğu gibi bu format da ilk olarak 1939 yılında NCAA turnuvasında oluşturulan ABD’den alındı. Avrupa’da Final Four formatı ilk olarak 1966’da uygulanırken Bologna’da Olimpia Milan, Slavia Prague, CSKA Moskova ve AEK karşı karşıya gelmişlerdi. Sonraki yıl İspanya’daki Final Four’da Real Madrid, Milan, Slavia ve Olimpija Ljubljana vardı fakat FIBA daha sonra bu formatı 1988 yılına kadar rafa kaldırdı. Bu 21 yıllık durgunluk nedeniyle bugünün yazısında bu ilk iki Final Four yer almadı. Nedeni çok basit çünkü o takımların koçları başarılarını tekrarlama şansını bulamadılar. Bu listede 1988’den bu yana modern dönemin Final Four koçlarının yer aldığını belirtmekte fayda var. Dolayısıyla Aleksandar Nikolic, Pedro Ferrandiz ve Aleksandar Gomelskiy gibi harika koçların isimleri yer almıyor.
Bu liste oluşturulurken sadece kazandıkları kupa sayısına bakılmadı, aynı zamanda kariyerlerindeki tüm Final Four katılımları göz önüne alındı. Kariyerlerinin uzunluğu, kulüplerinin büyüklüğü, gelenekler ve bütçeler, hatta genç oyuncuların gelişim gibi kriterler bu listeyi şekillendirdi.
Final Four’a ulaşmak zorlu bir sezonun ardından harika bir ödüldür. Şampiyonluk ise pastanın en tepesindeki çilek olur. Ancak koçların bıraktıkları miraslar hatırlanmalı. İşte bazı genel veriler:
– Kariyerlerinde en az bir kez Final Four gören 45 koç bulunmaktadır (2001 SuproLeague ve aynı yılın EuroLeague yarı finali dahil).
– 14 koç kupa kaldırma başarısı göstermiştir. Hepsi en iyi 10 listesinde olmayı hak ediyor ancak altısı liste dışında kalıp iki tane hiç kupası olmayan isim listeye girdi.
– Final Four’da toplam 29 kulüp mücadele etti.
– 45 koç 12 farklı ülkenin temsilcisiydi.
– Final Four’da en fazla koçu yer alan ülke İtalya (7) olurken onları Sırbistan ve Yunanistan (6’şar) takip etti.
– En fazla katılım sayısı ise Sırp koçlardan gelirken (35, bu sezon da dahil) İtalyanlar 21 kez Final Four’da yer aldı.
10. DIMITRIS ITOUDIS (1970 doğumlu)
Elit isimler arasında en genci fakat CSKA Moskova’daki yalnızca üçüncü yılında üç Final Four gördü bile ve 2016’da da kupayı kazandı. Bu sezon ise bir tane daha kazanma şansı var. 13 yıldır Panathinaikos‘tayken birlikte EuroLeague şampiyonluğu yaşadıkları Zeljko Obradovic‘in asistan koçluğundan fazlasına ulaştı. Bir beden eğitimi hocası ve tutkulu basketbol koçu… Itoudis açık fikirlere sahip modern bir koç. CSKA‘yı tekrar Avrupa basketbolunun zirvesine çıkardı.
9. DAVID BLATT (1959)
Avrupa’nın önde gelen kulüplerinin yanı sıra bir NBA takımını da (Cleveland Cavaliers) çalıştıran tek koç. 2014’te Maccabi Tel Aviv ile EuroLeague şampiyonu olarak yılın koçu ödülünün sahibi oldu. Maccabi‘yi ayrıca 2002 ve 2011 Final Four’larına da taşıdı. 2001 SuproLeague ve 2004 EuroLeague şampiyonluklarında da takımın asistan koçuydu. Yeteneklerini bu sezon Darüşşafaka Doğuş’ta sergiledi ve playoff’a kaldı. Ayrıca 2007’de Rusya ile EuroBasket’i kazandı ve 2012 Londra Olimpiyatları’nda da ülkeye bronz madalya kazandırdı.
8. PABLO LASO (1967)
EuroLeague’deki tüm koçluk kariyerini Real Madrid‘de geçirdi. Altı yılda Real Madrid‘le 2015 Final Four’unda bir kupa kazandı ve 2013, 2014 yıllarında da final oynadı. Oyunculuk kariyerinde harika bir oyun kurucu ve asist ustasıydı. Koç olarak yetenekleri de oyunculuğunu yansıtıyor: hızlı, keyifli, bol skorlu ve oyuncularına yaratıcı olmaları için serbestlik veren bir tarz. Itoudis ile tıpkı eski günlerde Nikolic’in Ferrandiz ve Gomelskiy ile olduğu gibi kuvvetli bir rekabet oluşturdu.
7. AITO GARCIA RENESES (1946)
Bu oyunda 50 yıldan fazla yer almış bir basketbol adamı. EuroLeague şampiyonluğu olmayan bir koç fakat Kupa Galipleri Kupası’nı, iki kez Koraç Kupası’nı (Barcelona ile), ULEB Kupası’nı ve FIBA Eurocup’ı kazanmış (Joventut ile) bir koç. Bazı sebeplerden altı Final Four katılımına rağmen şampiyonluk yaşayamadı ancak başka bir açıdan bakabiliriz: her zaman oradaydı, uzun zaman boyunca başarılı oldu ve özellikle yeni yetenekler keşfetmekte ve onlara fırsatlar sunmakta önemli bir yeteneğe sahipti. Aito Pau Gasol, Juan Carlos Navarro, Rudy Fernandez, Ricky Rubio ve Kristaps Porzingis gibi isimleri keşfetti. Aynı zamanda 2008 Pekin Olimpiyatları’nda İspanya Milli Takımı ile finale yükseldi.
6. XAVI PASCUAL (1972)
Yeni koç jenerasyonunun bir üyesi daha. 10 yıldan az bir süredir EuroLeague’de fakat bir şampiyonluk kazanmış durumda (2010’da Barcelona’yla) ve beş kez de Final Four gördü. Barcelona’da sekiz yıl çalıştıktan sonra ilk defa bu sezon ülke sınırlarının dışına çıkarak Panathinaikos‘un başına geçti. Yunanistan Kupası’nı kazanarak Yeşilleri EuroLeague playoff’una taşıdı. Sistematik bir koç ve risk alacağı denemeler yaptıracak büyük arzulara sahip değil. Ancak her zaman oyuncularından en iyisini almaya çalışıyor.
5. DUSAN IVKOVIC (1943)
Uzun ve başarılı bir kariyerin ardından geçen yıl emekliye ayrıldı. Olympiakos ile iki EuroLeague şampiyonluğu (1997 ve 2012) yaşadı. Üç takıma sekiz kez Final Four’a kaldı: PAOK Thessaloniki, Olympiakos ve CSKA Moskova. Tüm Avrupa kupalarını kazanma başarısını yakalayan gelmiş geçmiş tek koç, aynı zamanda AEK ile Saporta Kupası’nı ve Dinamo Moskova ile de ULEB Kupası’nı kazandı. Ayrıca Yugoslavya Milli Takımı ile üç kez EuroBasket şampiyonu olurken bir kez de Dünya şampiyonluğu yaşadı. Bir kez de Olimpiyat finali oynadı.
4. PINI GERSHON (1951)
2001 SuproLeague’i sayarsak, Gershon Maccabi ile üç kez Avrupa şampiyonu olurken, beş kez de Final Four’a katıldı. Sahip olduğu renkli kişiliğiyle sıradan bir koç değildi. Takımları her zaman hızlı ve çokça hızlı hücumlarla dolu etkileyici basketbol oynadı. Ayrıca muhteşem bir motive edici ve medyanın her zaman sevdiği bir koçtu. Hiçbir zaman lafını esirgemez ve kendi bildiği gibi konuşur, ve konuşmaları da genellikle yüksek dozda mizah içerirdi. 2004 ve 2005’te Maccabi‘ye arka arkaya şampiyonluklar kazandırdı. Bunu daha sonra sadece Olympiakos başarabildi.
3. BOZIDAR MALJKOVIC (1952)
Final Four döneminde ilk olarak arka arkaya EuroLeague şampiyonu olan koç. 1989 ve 1990’da Jugoplastika Split ile bu başarıları yakaladı. 1991’de de Barcelona ile final oynadı. 1993’te Limoges ve 1996’da Panathinaikos ile de bu kupayı kazanarak üç farklı takımla EuroLeague şampiyonluğu yaşayan ilk koç oldu. Panathinaikos o başarısıyla EuroLeague şampiyonu olan ilk Yunan takımı oldu. Final Four’da üç kez daha yer aldı ve takımını kendi oyun sistemine adapte etme konusunda bir uzmandı.
2. ETTORE MESSINA (1959)
En karizmatik koçlardan biri, iki kez Virtus Bologna ve iki kez de CSKA Moskova ile olmak üzere dört kez EuroLeague şampiyonluğu yaşadı. 11 kez de Final Four’da yer aldı. Genç Manu Ginobili’nin 2001’de Bologna formasıyla kupayı kaldırmasına yardım etti. Şu anda da NBA takımı San Antonio Spurs‘te birlikteler. Ayrıca CSKA‘yı son kupasını kazandıktan 35 yıl sonra 2006’da tekrar Avrupa basketbolunun zirvesine oturttu. Messina, Virtus, Benetton, CSKA ve Real Madrid ile toplamda neredeyse 400 EuroLeague maçına çıktı.
1. ZELJKO OBRADOVIC (1960)
Rekorların sahibi, rakipsiz bir koç: Sekiz EuroLeague şampiyonluğu ve bu sezonu da sayarsak 16 kez Final Four katılımı. Obradovic Avrupa kupalarında 533 maçta takımlarının başındaydı. 37 maçlık Saporta Kupası dışında tamamı EuroLeague’de oynanan maçlardı. EuroLeague’i Partizan, Joventut, Real Madrid ve Panathinaikos‘la olmak üzere dört farklı takımla kazandı. Obradovic ayrıca çalıştırdığı her takımla en az bir kez Final Four oynadı. 1998 Barcelona’da Benetton ile üçüncü olmuştu. Şimdi de Fenerbahçe ile üst üste üçüncü kez Final Four’a kaldı. Eğer iki Saporta Kupası şampiyonluğunu da hesaba katarsak ellerinde şampiyonluk yüzüğü olmayan parmağı kalmıyor. Fenerbahçe ile kupayı kazanırsa bir kez daha tarih yazacak çünkü hiçbir Türk takımı daha önce EuroLeague’i kazanmadı.