by Roger Groves (Çeviri: Yılmazcem Özardıç)
Bu yazı ilk olarak 14 Şubat 2017 tarihinde Forbes.com’da yayınlanmıştır.
NBA’de kazanılan para konusunda altın standardın LeBron James’in maaşıyla belirlendiğini muhtemelen biliyorsunuz. Yıldız oyuncu 30.9 milyon dolarlık maaşıyla bu sezon tüm NBA’de en yüksek kontrata sahip isim. LeBron o kadar çok kazanıyor ki diğer meslektaşlarını onun kazancıyla karşılaştırmak NBA’in kalanına büyük bir haksızlık olacaktır.
Bunun yerine karşılaştırmayı en çok kazanan 10 oyuncu üzerinden yapmak daha mantıklı. ESPN’in verilerine göre bu alanda ilk 10 basketbolcunun maaş ortalaması 22.6 milyon dolar. Bu listedeki isimler, kariyerleri sona erdiğinde Şöhretler Müzesi’ne girmeye aday olacak Dirk Nowitzki, Dwyane Wade, Chris Paul, Carmelo Anthony ve Dwight Howard gibi yıldızlardan oluşuyor.
Bu yazıdaki asıl soru ise, kimlerin bu oyuncularla aynı seviyede ya da daha iyi basketbol oynayıp onlarca milyon dolar az maaş aldığı. Birçok faktöre bağlı olarak oluşturulan bu kadroda ileride değişiklikler olabilir ama benim şu andaki ilk 5’im şöyle.
*
1-Steph Curry
Maaş:12.1 milyon dolar
İlk 10’la Aradaki Fark: 10.5 milyon dolar
Yorum: Belki de tarihin en iyi şutörü ve turnike isabet oranında ligin lideri durumunda. Ancak 71 oyuncu bu yıl Steph’ten daha çok maaş alıyor.
2-Giannis Antetokounmpo
Maaş: 2.9 milyon dolar
İlk 10’la Aradaki Fark:19.7 milyon dolar Yorum: Guarddan pivota kadar her pozisyonu oynayabilen Giannis bu yıl ilk kez All-Star oldu. 23 sayı, 8 ribaunt, 5.5 asist ortalamalarıyla oynuyor ama 238 oyuncudan daha az para kazanıyor.
3-Isaiah Thomas
Maaş: 6.5 milyon dolar
İlk 10’la Aradaki Fark: 16.1 milyon dolar
Yorum: Isaiah Boston gibi bir playoff takımının en değerli oyuncusu ve ligin en önemli skorerlerinden biri. Ancak maaş sıralamasında kendine ancak 138.sırada yer bulabiliyor.
4-Garry Harris
Maaş: 1.6 milyon dolar
İlk 10’la Aradaki Fark: 21 milyon dolar
Yorum: 22 yaşındaki oyuncu belki bir All-Star değil ancak 13.2 sayı, 3 ribaunt, 2.5 asist ortalamaları tutturmuş durumda. Kendisinden daha çok kazanan 301 oyuncunun tamamı ondan daha iyi veya daha fazla potansiyelli değil. Aynı şekilde ilk 10’da olan yıldız isimlerle de arasında 21 milyon dolarlık bir fark yok. Eğer Denver, Portland’ın üstünde kalıp Playoff’a girebilirse, Harris’in ne kadar önemli bir oyuncu olduğu herkes tarafından anlaşılacaktır.
5-Malcolm Brogdon
Maaş: 925 bin dolar
İlk 10’la Aradaki Fark: 21.675 milyon dolar
Yorum: Bu maaşa oynayıp sahada küçük de olsa katkı veren herhangi bir oyuncu zaten ucuza oynuyor sayılabilir. 9.4 sayı, 2.7 ribaunt, 4.2 asist ortalamaları yakalayan Brogdon, önümüzdeki birkaç yıl daha bu listede kendine yer bulacak gibi görünüyor. Çaylak oyuncu en çok maaş alanlar listesinde 382.sırada.
*
Bu oyuncuların değerlerinden çok daha aza oynuyor olmasının en önemli nedeni nedir peki? Çok basit, zamanlama. Eğer her sezon sonu yeni kontratlar yapılsaydı, herkes hak ettikleri değeri bulan sözleşmelere imza atardı. Bir oyuncu sezonu kötü veya sakat geçirmişse, bir sonraki kontratı öncekine göre oldukça düşük olurdu.
Bunun gibi nedenlerden dolayı basketbolcular tek yıllık kontratlara imza atmıyorlar. Düşüşe geçmeye başlamış bir oyuncu, 3-5 yıllık kontratla kendini garantiye alabilecekken neden bir yıllık kontrata “evet” desin ki? Bu yüzden heybetli bir kariyere sahip olup üst düzey bir oyuncu olarak son demlerini oynayan isimler, olabildiğince uzun sürelere kontrat imzalamak istiyorlar.
Aynı şekilde bir takım sahibi, iyi bir çaylak yılı geçirmiş genç oyuncusuna piyasada hak ettiği değeri vermek yerine çaylak kontratıyla az para vermeyi tercih ediyor. Çaylak kontratının takım sahipleri açısından bir diğer iyi yanı da kontratı bittiğinde genç oyuncuyu takımda tutmak için büyük avantaja sahip olmak.
Çaylak kontratındaki oyuncu her yıl bir öncekinden daha çok kazansa da alabileceği maksimum maaş, seçildiği sıraya bağlı olarak belirlenmiş oluyor. Yani sizden önce seçilmiş bir oyuncudan çok daha iyi oynasanız bile daha çok maaş alamıyorsunuz. Sık sık, iyi performans gösteren genç oyuncular hak ettiklerini almak için uzun süre beklemek zorunda kalıyorlar.
Tabii ki bu adamların makine olmadıklarını ve standart bir ivmeyle değerlerinin artıp azalmadığını unutmamak gerek. Hiçbir şey bir oyuncunun her yıl göstereceği performansı ve değerini kesin olarak tahmin edemez. Kontratlar imzalanırken her iki taraf da belli riskleri almak zorunda kalıyor. Bu yüzden kimse tek yıllık anlaşmaları tercih etmiyor. Onun yerine, bir oyuncunun takımdaki ağırlığı ve önemini alıp, tüm ligdeki 449 basketbolcuya oranla bir değer belirliyorlar ve bu değer üzerinden bir anlaşma imzalıyorlar.
Bazıları ise sponsorluk anlaşmalarının aradaki farkı kapattığını söylüyor. Bu tespite verilecek cevap, “Steph için evet, diğerleri için hayır” olmalı.
Bazı oyuncuların hak ettiklerinden fazla paralara kontrat imzalamasının nedeni olarak da zamanlama gösterilebilir. İki takımın birbiriyle rekabeti, basketbolculara değerlerinden daha fazlasını getirebiliyor.
Tabii ki her yerde olduğu gibi NBA’de de bir çıraklık-ustalık ilişkisi var. Çaylakların hak ettikleri değeri görebilmesi için uzun süre çok çalışması şart. Giannis gibi NBA’in en önemli oyuncularından birinin hala kendi kalitesine kıyasla komik sayılabilecek bir rakama oynamasının nedeni bu.
Bu yazıyı kimse hak ettiğinden çok daha aza oynayan bu basketbolcular için üzülsün diye yazmadım. Tahminim bu genç adamların kendileri için üzülmek yerine yaşamakta oldukları hayalleriyle meşgul oldukları yönünde. Ancak bu yazı gösteriyor ki zamanlama ve yaşanan ekstra durumlar gibi bizim kontrolümüz altında olmayan bazı şeyler, gelirimizde büyük bir değişime neden olabiliyor.