By M. Bahadır Akgün/ info@eurohoops.net
2023-24 sezonunun ING Türkiye Kupası finalinde bu sezon Fenerbahçe Beko ile Anadolu Efes, Konya’da kozlarını paylaştı. Maç boyunca çok etkili savunma yapan Fenerbahçe, kupayı müzesine götürmeyi başardı.
Erkekler basketbolda Türkiye Kupası’nın 54 yıllık bir tarihi var ve bu kupanın ilk kazananı da iki maçın sonunda Muhafız Gücü’nden daha çok sayı atan Fenerbahçe.
1973 ve 1992 yılları arasında herhangi bir kupa karşılaşması oynanmadı ancak 18 yıllık bu ara dönem hariç kupa tam 36 kez bir final maçının sonunda sahibini buldu.
Peki Türkiye Kupası’nın 54 yıllık tarihinde bu kupayı en çok hangi takım kazandı? Hangi takım, ligdeki ve tarihteki diğer rakiplerine karşı üstünlük kurmayı başardı?
Eurohoops Fırın, kupayı en çok kazanan takımları huzurlarınıza taşıyor…
Not: Eşit şampiyonluk sayılarına sahip takımlarda sıralama finale çıkma sayısına göre yapılmıştır.
3. TOFAŞ – 3 Kez
Şampiyonluk yılları: 1993, 1999, 2000
Ligde bu sezonun sürpriz takımı TOFAŞ, Türkiye Kupası tarihinde üç kez final oynadı ve bu üç finalden de zaferle çıkan takım olmayı başardı.
1993 yılında Nasaş ile final oynayan Bursa temsilcisi, o finalde Nasaş’a hiç şans tanımadı ve rakibini 90-64 gibi çok farklı bir skorla mağlup etmeyi başardı. O dönem kadrosunda Pete Williams, Şemsettin Baş, Lenzie Howell, Nihat Mala gibi isimleri bulunduran TOFAŞ, bir sonraki Türkiye Kupası’nı kazanana kadar 6 yıl beklemek zorunda kaldı.
1999’da ligi domine eden kadro, Türkiye Kupası’nda da aynı başarıyı ortaya koydu. Finalde Fenerbahçe ile karşılaşan TOFAŞ, rakibini 77-75 mağlup ederek kupanın sahibi olmayı başardı. Lig finalinde Efes Pilsen’i 4 maçta geçmeyi başaran Bursa ekibinin kadrosunda o sezon Steven Rogers, David Rivers, Slaven Rimac, Rashard Griffith gibi önemli yabancılar bulunuyordu ve takımın koçu da Jasmin Repesa idi.
Ertesi sezon Rogers takımdan ayrılsa da TOFAŞ hâlâ ligimizin en güçlü kadrosuna sahipti ve bu güç, hem ligde hem de kupada bir kez daha ispatlandı. Lig finalinde Efes Pilsen’i deviren TOFAŞ’ın Türkiye Kupası zaferi için önündeki son engel ise bu kez Ülker idi. Ülker’i 54 sayıda tutan TOFAŞ, tarihinde üçüncü kez kupayı kazanmayı başardı.
O sezonun ardından alınan kapatma kararı olmasa kim bilir, belki de daha fazla şampiyonluk sayısına sahip olabilirlerdi…
3. Ülker – 3 Kez
Şampiyonluk yılları: 2003, 2004, 2005
Bir dönem ülkemizin en büyük takımlarından biriydi Ülkerspor. Toplamda 5 kez finale yükselen Ülker, bu maçların üçünden galip ayrıldı ve kupayı müzesine götürmeyi başardı.
2006 yılında Fenerbahçe ile yapılan birleşmeye kadar Türkiye basketbol tarihine kazınan önemli işler yapan Ülker, 2003 ve 2005 yılları arasında üst üste üç kez Türkiye Kupası’nı kazanmayı başardı. İlk olarak 2000 yılında finalde TOFAŞ’a kaybeden Ülker, 2003 yılında karşısında Türk Telekom’u buldu ve sahadan 79-63 galip ayrıldı. Kadrosunda Tutku Açık, Melvin Booker, Harun Erdenay, Serkan Erdoğan, Kerem Gönlüm, Zaza Pachulia, Fatih Solak, Haluk Yıldırım gibi önemli oyuncuları bulunduran Ülker, lig finalinde Efes Pilsen’e boyun eğse de o sezonu kupasız kapatmadı.
Ertesi sezon Türkiye Kupası’nda finalde Ülker’in karşısına gelen Efes Pilsen de o güçlü kadrodan bir kupa zaferi çalmayı başaramadı ve sahadan 84-74 mağlup ayrıldı. Ülkerspor’un kadrosunda bu kez Petar Naumoski ve İbrahim Kutluay gibi iki büyük yıldız daha vardı ve kadrodan ayrılan oyuncular koç Ergin Ataman’ın kadrosunu yıpratmayı başaramamıştı. Ülker, lig finalinde yine Efes Pilsen duvarına çarpacaktı ama kupada galip değişmeyecekti.
2005’te ligdeki playoff mücadelesine yarı finalde veda eden Ülkerspor, kupada bir kez daha finali ve şampiyonluğu yaşadı. Ligde yarı finalde Beşiktaş‘a kaybeden Ataman’ın öğrencileri, kupa finalinde Pınar Karşıyaka ile karşı karşıya geldi ve maçtan 73-41 gibi çok farklı bir galibiyet ile çıktı.
2006 sonrası ismi Alpella olarak değişen kulüp, 2007-2008 sezonunun ardından tamamen kapandı.
3. Galatasaray – 3 Kez
Şampiyonluk yılları: 1970, 1972, 1995
Türkiye’nin en köklü takımlarından Galatasaray, bugüne kadar Türkiye Kupası’nda beş kez final oynama başarısı gösterdi ve bu maçların üçünde kazanan taraf olup kupaya uzandı.
İlk olarak 1970 yılında kupayı kazanan sarı-kırmızılılar, o sezon finalde İTÜ’yü 86-83 mağlup etmeyi başardılar. Önceki sezonu ligde şampiyon olarak tamamlayan Galatasaray, 1969-1970 sezonunda ligde zafere uzanamasa da sezonu kupasız geçmedi. Dönemin güçlü takımı İTÜ, Galatasaray’ın ligdeki o şampiyonluğundan sonra dört yıl boyunca zirveden inmedi ancak Galatasaray onları Türkiye Kupası’nda mağlup edebildi.
1971-1972 sezonunda Türkiye Kupası finalinde karşısında yine İTÜ’yü bulan Galatasaray, güçlü rakibini olaylı maçta 70-69 mağlup etti ve kupanın sahibi oldu. O dönem oynanan bu maçla ilgili bazı kaynaklar 1972-73 sezonunda oynanan kupanın finalistlerini 1972’deki finalistler olarak gösteriyor olsa da resmi kaynaklara göre Galatasaray, 31 Mayıs 1972’de oynanan finalin ardından kupayı müzesine götüren taraf oldu.
Galatasaray’ın yeni bir Türkiye Kupası zaferi yaşamak için 23 sene beklemesi gerekiyordu. 1994-1995 sezonunda playoffların çeyrek finalinde Ülkerspor’a kaybeden sarı-kırmızılı takım, Türkiye Kupası finalinde ise Ortaköy ile karşılaştı ve rakibini 66-54 mağlup edip kupayı müzesine götürdü. Kadrosunda Davit Henderson, Samer Şenbayrak ve Levent Topsakal gibi önemli isimleri bulunduran Galatasaray, o günden sonra Türkiye Kupası şampiyonluğu yaşayamadı.
2. Fenerbahçe – 8 Kez
Şampiyonluk yılları: 1967, 2010, 2011, 2013, 2016, 2019, 2020, 2024
Fenerbahçe, Türkiye Kupası’nda zafere 6 kez uzanırken 4 final mücadelesinden de boynu bükük ayrıldı. Kupanın ilk sahibi Fenerbahçe, o sezon Muhafız Gücü’nü oynanan iki maçın sonunda mağlup ederek şampiyonluğa uzandı.
Muhafız Gücü karşısında ilk maçı 84-67 kazanan sarı-lacivertliler, ikinci maçta 76-65 mağlup olmalarına rağmen kupayı müzelerine götürdüler.
Fenerbahçe’nin bu maçtan sonra yine finale çıkmak için 27 sene beklemesi gerekti. 1994 ve 1997’de Efes Pilsen’e, 1999’da TOFAŞ’a finalde kaybeden Fenerbahçe, 11 yıl aradan sonra 2010 yılında bir kez daha finale çıktı. Ömer Onan, Damir Mrsic, Semih Erden, Ömer Aşık, Emir Preldzic gibi isimleri kadrosunda bulunduran yıldızlar topluluğu Fenerbahçe Ülker, lig finalinde 6 maçta geçtiği Efes Pilsen’in önünde şampiyon oldu. Kupada ise sarı-lacivertliler Mersin BŞB’yi 72-68 mağlup ederek zafere ulaştı.
Ertesi sezon yine finale yükselen Fenerbahçe Ülker’in karşısında bu kez Beşiktaş Cola Turka vardı. Siyah-beyazlı takımı 81-72 mağlup eden Fenerbahçe, tarihindeki üçüncü kupa zaferine ulaştı. Ligde yine şampiyon olan Fenerbahçe’nin başında o sezon, şimdilerde Maccabi Tel Aviv‘i çalıştıran Neven Spahija vardı.
Bir senelik aradan sonra 2013 yılında yine finale çıkan sarı-lacivertli takım, bu kez ezeli rakibi Galatasaray Medical Park ile karşılaştı. 63-57 kazanan Fenerbahçe Ülker’in kadrosunda David Andersen, Mike Batiste, Bojan Bogdanovic, Bo McCalebb gibi çok önemli yıldızlar bulunuyordu. Fenerbahçe Ülker, buna rağmen lige playoff çeyrek finalinde Pınar Karşıyaka’ya mağlup olarak veda etti ancak sezonu da kupasız kapatmamış oldu.
2015’te Anadolu Efes karşısında finalde 70-60 mağlup olan Fenerbahçe, finalde dördüncü kez hüsrana uğradıktan sonra 2016 yılında koç Zeljko Obradovic‘li dönemde ilk kez Türkiye Kupası’nı kazanmayı başardı. Bogdan Bogdanovic’in son saniyelerde attığı üçlük ile Darüşşafaka Doğuş’u mağlup eden sarı-lacivertliler, kupayı beşinci kez müzesine götürdü. Ekpe Udoh, Jan Vesely gibi önemli oyuncuları da kadrosunda bulunduran Fenerbahçe, sezon sonunda EuroLeague’de finale kadar yükseldi, ligde ise şampiyonluğa ulaştı.
2019’da ise sakatlıklar kapıyı çalmadan önce Zeljko Obradovic önderliğinde tarihinin en dominant sezonlarından birini geçiren Fenerbahçe, Anadolu Efes‘i finalde mağlup ederek kupaya ulaştı ve Gigi Datome turnuvanın en değerli oyuncusu seçildi.
Sarı-lacivertliler, 2020 yılında ise finalde Darüşşafaka‘yı mağlup etmiş ve kupada şampiyonluğa ulaşmayı başarmıştı.
Son olarak ise 2023-24 sezonunun Türkiye Kupası finalinde Anadolu Efes’i 67-80 ile geçen Fenerbahçe, kupayı sekizinci kez müzesine götürmeyi başardı.
1. Anadolu Efes – 12 Kez
Şampiyonluk yılları: 1994, 1996, 1997, 1998, 2001, 2002, 2006, 2007, 2009, 2015, 2018, 2022
Ve geldik kupayı en çok kazanan ve aynı zamanda son şampiyon olan Anadolu Efes‘e. Anadolu Efes ya da eski adıyla Efes Pilsen, Türkiye Kupası’nda 14 kez finale yükseldi ve bu maçların 11’ini kazanmayı başardı.
Çıktığı ilk finalde Fenerbahçe‘yi 81-76 mağlup eden Efes Pilsen, 1993-1994 sezonunu hem ligde hem de kupada şampiyonlukla tamamladı. Lig finalinde Ülkerspor’u geçen mavi-beyazlılar, bir sene ara verdikten sonra 1996 yılında tekrar finale yükseldiler.
O yıl finalde Türk Telekom ile karşılaşan Efes Pilsen, 89-63 gibi farklı bir skorla finalin kazananı oldu ve kupayı müzesine götürdü. Aydın Örs’ün takımının Mirsad Türkcan, Ufuk Sarıca, Tamer Oyguç gibi yerli yıldızlarının yanı sıra Conrad McRae ve Petar Naumoski gibi efsanevi yabancılardan oluşan güçlü bir yapısı vardı.
1997 ve 1998 yıllarında önce Fenerbahçe, sonra tekrar Türk Telekom ile karşılaşan Efes Pilsen’in dördüncü kupa zaferi için beklemesine hiç gerek yoktu. Mavi-beyazlı takım, Fenerbahçe’yi 84-71, Türk Telekom’u ise 71-67 ile geçip kupaya uzandı. Her iki sezonda da takımın koçu yine efsanevi çalıştırıcı Aydın Örs idi.
Üç yıl ara veren Efes Pilsen, 2001 yılında finalde yine Türk Telekom ile oynadı ve maçtan 85-78 galip ayrıldı. Oktay Mahmuti’nin öğrencileri, ertesi sezon ise finalde ilk kez Darüşşafaka ile kupa mücadelesi verdi. Zaferle ayrılan yine tecrübeli taraf oldu ve maç 78-74 bitti. Kaya Peker, Mehmet Okur, Kaspars Kambala gibi uzunları kadrosunda bulunduran Efes, altıncı şampiyonluğunu aldı.
2006 yılında finalde Ülkerspor’u 74-68 mağlup eden Efes Pilsen, yedinci kupa zaferine giderken kadrosunda da Nikola Prkacin, Marko Popovic, Antonio Granger, Henry Domercant gibi önemli yabancılar ile Kerem Gönlüm, Kaya Peker gibi çok iyi yerli oyuncuları da bulunduruyordu. Oktay Mahmuti de bir kez daha Türkiye Kupası’nın galibi koç olarak öne çıktı.
2006-2007 sezonunda lig finalinde Fenerbahçe Ülker tarafından 4-0 mağlup edilen Anadolu Efes, kupa finalinde ise o sezon Banvit ile karşı karşıya geldi. Banvit’i 73-59 mağlup eden mavi-beyazlılar, o sezonu da böylece kupasız kapatmamış oldu.
Bir yıllık aradan sonra 2009’da Erdemir’i 79-70 yenerek kupayı alan Efes’in bir sonraki kupa zaferi için tam 6 yıl beklemesi gerekti. 2015 yılında lig finalini Pınar Karşıyaka’ya karşısında 4-1 kaybeden Anadolu Efes, kupada ise Fenerbahçe ile karşılaştı. Sarı-lacivertli takımı 70-60 mağlup eden Dusan Ivkovic’in öğrencileri, kupayı 10. kez Efes müzesine götürme başarısı gösterdiler.
2017-2018 sezonunda ise Ergin Ataman önderliğindeki Anadolu Efes, kupaya erken bir finalle başladı ve çeyrek finalde Fenerbahçe ile karşı karşıya geldi. Sarı-lacivertlileri saf dışı bırakan Anadolu Efes, yarı finalde ise Darüşşafaka‘yı daha rahat bir oyunla mağlup eden Anadolu Efes, finalde ise o sezon BSL’nin de finalisti olacak TOFAŞ’ı devirmeyi bildi ve kupayı tam 11. kez müzesine götürdü.
Anadolu Efes kupada son şampiyonluğunu ise 2022 yılında yaşadı. Finalde Fenerbahçe Beko ile karşılaşan Efes, baştan sona önde götürdüğü finalde rakibini mağlup ederken kupayı da 12. kez müzesine götürdü.
Basketbol gündemindeki en son gelişmeleri kaçırmamak için tıklayın!