by Semih Altınbaş / info@eurohoops.net
Turkish Airlines EuroLeague’de son birkaç sezondur sürekli bir yükseliş içerisinde olan belli başlı takımlar var. Bunların arasında temsilcilerimiz Fenerbahçe Beko ve Anadolu Efes‘i listenin demirbaşları olarak anımsayabiliriz.
Maddi yatırım yapmaktan çekinmeyen bu ekiplerin yanı sıra bir ekip var ki son 5 sezondur aşamalar halinde gelişen sistematiğiyle kurguladığı basketbolla gıpta ediliyor.
Fransız L’Equipe‘in yayınladığı listede Zalgiris Kaunas’ın 2019-20 sezonu bütçesi tahminen 11.9 milyon euro olarak gösterildi. Bu sezon 18 takımla oynanan EuroLeague’de Litvanya ekibinin yaptığı yatırım en yüksek 13. maaş bütçesi olarak kayıtlara geçti.
2 sezon önce Avrupa’nın en iyi 4 takımı arasında yer almayı başarmış bu takım için düşük bir yatırım gibi gözüküyor değil mi?
Peki, Zalgiris Kaunas buna rağmen nasıl oluyor da büyük paralar harcayan takımlardan oynadığı basketbolla daha çok öne çıkıyor? Gelin bir göz atalım…
Avrupa Basketbolunun Parlak Zihni: Sarunas Jasikevicius
2016 yılının Ocak ayında takımın aynı zamanda eski oyuncusu olan başantrenör Gintaras Krapikas kovulurken göreve onun bir buçuk sezondur yardımcılığını yapan ve 40. yaşına ayak basmaya hazırlanan bir ikon getiriliyordu.
Sarunas Jasikevicius halihazırda 4 EuroLeague şampiyonluğu bulunan bir Avrupa basketbolu efsanesi olarak doğduğu toprakların takımı ve çocukluğunda Arvydas Sabonis’le Sovyet Ligi’nde CSKA Moskova’nın kabusu olan Zalgiris‘in başarısı için kafa yoracaktı.
Göreve ilk geldiği 2015-16 sezonunda takımı o zamanki formatta Top 16’den kurtaramazken bu sürecin 2016-17 sezonu için bir nevi hazırlık mahiyetinde geçtiğini düşünebiliriz. Ertesi sezon Sarunas, kadrodaki 9 oyuncunun biletini kesmiş ve yerlerini doldurmuştu bile.
O sezona guard rotasyonunda iki büyük dış şut tehdidi Leo Westermann ve Kevin Pangos’la başlayan Zalgiris daha planlı hücum eden bir takım haline geldi ve o sezon neredeyse tüm maçlarda 80 üzeri sayı atan bir ekip oldu. Uzun rotasyonunda Antanas Kavaliauskas, Robertas Javtokas ve Paulius Jankunas gibi tecrübeli isimleri birleştiren Litvanya ekibinde Arturas Milaknis ve Edgaras Ulanovas gibi yerlilerden oluşan kanatlarla playoff hattının sadece 2 galibiyet gerisinde kalınmıştı.
Artçı sezonda Westermann’ı CSKA‘ya kaptıran Jasikevicius, TOFAŞ’ta iyi bir sezon geçiren Vasilije Micic’i kadroya dahil etti. Limoges’dan Westermann’ı, Gran Canaria’dan Pangos’u getirip EuroLeague guardı yapan Saras şimdi de Micic’i EuroCup’tan terfi ettirmişti.
O sezonun playofflarında Brandon Davies ve Kevin Pangos’un inanılmaz performanslarına ek olarak Milaknis, Ulanovas ve Axel Toupane ile komple bir takım olmayı başararak önceki yılın finalisti Olympiacos‘u 4 maçta geçen Zalgiris Kaunas’ta Final Four’un garanti altına alındığı son saniyelerde koç Saras gözyaşlarına hakim olamıyordu.
Yarı finalde eski öğretmeni Zeljko Obradovic‘e büyük zorluk çıkaran Jasikevicius’un takımı Bobby Dixon‘ın 3. çeyrek performansına boyun eğse de o sezonun en büyük takdiri toplayan ekibi olarak gönüllerde taht kurmayı başarmıştı.
Geçen sezon ise Pangos’u Barcelona’ya yollamak zorunda kalan Litvanya temsilcisi Thomas Walkup, Marius Grigonis gibi yeni figürleri eğitme yolunda başarıyı kovaladı.
Sezon sonunda forma girerek son 8 maçının 7’sini (son iki maç deplasmanda Olympiacos ve Real Madrid olmak üzere) kazanan Zalgiris playofflara son sıradan kendini atmayı başararak yeni formatta o zamana kadarki en iyi sezonu geçiren Fenerbahçe Beko’nun rakibi oldu.
Olmaz denileni yaparak Ülker Spor Salonu’nda bir galibiyeti koparmayı başaran Saras elenmekten kurtulamasa da gelecek vaadeden takımıyla sempati toplamaya devam etti.
Bu 3 buçuk yıllık periyotta Final Four başarısı göstermeleri en akılda kalan kazanım gibi olsa da Brandon Davies; Kevin Pangos, Leo Westermann ve Vasilije Micic gibi oyuncu kumaşı iyi isimlerin gelişimine büyük katkı sağlayan Jasikevicius onları Avrupa’nın büyük takımlarına yolculadı.
Bu isimlerin en büyük ortak noktaları ise tarihin en iyi oyuncularından birisi olan Saras’ın elinden geçtikten sonra hücum ve savunma repertuvarlarında yaşadıkları gelişme oldu. Bu konunun en güncel örneklerinden birisi olarak ise Lukas Lekavicius’un bu sezonki hücumlarını izlemenizi öneririm.
Yeni Bir Meydan Okuma
2019 yazında Zalgiris, Brandon Davies; Aaron White, Nate Wolters ve Leo Westermann olmak üzere 4 oyuncusunu daha EuroLeague’in köklü ekiplerine kaptırdı. Bu oyuncuların yerini Türkiye Ligi’nden Nigel Hayes ve Alex Perez gibi isimlerle doldurmaya çalışırken Lekavicius’u Panathinaikos‘tan geri alıp Partizan’da yıldızı parlayan Jock Landale ve Zach LeDay’le kadrosunu tamamladı.
Transferlere baktığınız zaman iki EuroLeague oyuncusu var ancak bu isimler o dönemde iki Yunan takımında pek de varlık gösteremeyerek gözden çıkarılmış oyunculardı.
Açıkçası sezon başında kağıt üzerinde pek de ümit aşılamayan bu rotasyonla yüksek bütçeli takımların yanında Zalgiris‘in neler yapacağı merak konusuydu. Bu bölümün altbaşlığının meydan okuma olarak vücut bulmasının sebebi de bununla doğru orantılı.
Sezona iki mağlubiyetle başlayan Kaunas, 3. hafta karşılaşmasında Real Madrid karşısında sürpriz bir galibiyet aldı. Bu maç aslında takımın yapabileceklerini kanıtlaması bakımından önemli bir parametreydi. Fenerbahçe‘yi deplasmanda devirdikleri 6. haftanın sonunda 3 galibiyetle tatminkar bir koltuk elde etmeyi başardılar. Zaten ne olduysa bu bölümden sonra oldu.
Kasım ayından itibaren 9 hafta boyunca EuroLeague’de galibiyet elde edemeyen Zalgiris’te canlar epey sıkılmaya başlasa da bu işin içinde pes etmek yoktu. Ataşehir’deki galibiyetin ardından “Benim için en önemlisi iyi insanlar ve iyi organizasyon ile çalışmak. Kaunas’ta tam olarak bu durum var. Ben yerimden memnunum” açıklamalarında bulunan Saras için elbette bu “iyi organizasyonun” ürünü olan sistem bir gün yeniden çalışmaya başlayacaktı.
2018-19 sezonunun son demlerinde forma girerek playoff umutlarını gerçeğe çeviren Zalgiris Kaunas yeniden bu yarışın bir parçası olabilirdi gerçekten de. Ancak sezon başında kadroya dahil olan Perez’in basketbol dışı sebeplerden ötürü ayrılığı ve takımın skor üretme potansiyeli en yüksek oyuncusu olan Grigonis’in uzun vadeli sakatlığı da can sıkan birer gerçekti.
Bütün bunlara rağmen Zalgiris son iki aylık periyotta oynadığı 10 maçın 7’sini kazanmayı başararak playoff yarışında adını sağlam bir noktaya taşıdı!
Şimdi takımın nasıl bir performans evrimi yaşayarak kendini tekrardan ilk 8’e sokma yolunda emin adımlar attığını değerlendirelim…
Oyuncu Gelişimi Emin Ellerde!
Sarunas Jasikevicius’un 1980’li yıllardaki Zalgiris Kaunas ekolüne apaçık saygı duyduğu takımın başına geldiği günden beri mühendisliğini üstlenerek başarıya taşıdığı kadrolardan belli. Belki hala 1986’da Drazen Petrovic’li Cibona’ya final kaybeden takımın sahip olduğu gibi bir rotasyonu yok ancak yerli oyuncu ekolünü Litvanya geleneklerine uygun bir şekilde devam ettirerek bir şeyleri başarabileceğini göstermesi onun koçluğunun ulaşabileceği potansiyelin net bir kanıtı konumunda.
Avrupa basketbolu tarihinin en büyük guardlarından biri olan Jasikevicius yazının içerisinde daha önceden de bahsettiğim üzere birçok oyuncuyu kısa coaching kariyerinde üst düzey EuroLeague oyuncusu pozisyonuna taşıdı. Bunun son örnekleri de Lukas Lekavicius ve Thomas Walkup olarak gösterilebilir.
Yalnız bu örnekleri başlıca vermiş olsam da Zalgiris‘te kariyeri yükselişe geçen oyuncular arasında sadece oyun kurucular yer almıyor. Barcelona’da EuroLeague şampiyonluğu hedefleyen takımın en önemli parçalarından biri olan Brandon Davies ve bu sezon Kaunas’ta kendini bulan Zach LeDay de oyuncu gelişimi bağlamında mükemmel ürünler.
Bunun başarılmasının en önemli yolu tabii ki de oyuncuları kullanacak doğru rolleri bulmaktan geçiyor. Oyunu okuma noktasında kendini oyunculuğu döneminde de kanıtlayan bu adam için çok da zor iş olmasa gerek.
Tecrübeli Kanatlar
Bu başlıkta krediyi biraz da Real Madrid koçu Pablo Laso’ya vermek yanlış olmaz diye düşünüyorum. Zira Marius Grigonis, Arturas Milaknis ve Edgaras Ulanovas’ın oyun içinde topsuz hareketlilikle hücumda çeşitliliği artırmaları bana Zalgiris’i izlerken Rudy Fernandez ve Jaycee Carroll yıllardır engellenemeyen ofansif silahlarını hatırlatıyor.
Ulanovas’ın bu konuda geçirdiği evrim ise gerçekten takdiri hakediyor. Zalgiris Kaunas kariyerinin ilk 4 sezonunda toplamda ortalama 39.2 üçlük deneyen bir oyuncuyken 2018-19 sezonunda bu sayıyı 62’ye çekti. Bu sezon ise henüz 25 maç tamamlanmışken Edgaras Ulanovas 62 üç sayılık atışı çoktan denemiş durumda.
Milaknis halihazırda ligin en keskin şutörlerinden birisi. Topsuz perde çıkışı ve ayakları kurulu catch & shoot denilen üçlükleriyle bilinen Arturas şu ana kadar toplamda 40/101 (yüzde 39,6) isabet oranı yakaladı. Bu ikiliye henüz sakatlığı sona ermeyen Grigonis’in de eklendiği vakit Zalgiris’i EuroLeague’in en istikrarlı kanat rotasyonlarından birisi olarak anmamız oldukça mümkün.
Alçak postta topu sırtı dönük aldığı zamanki başarısıyla bilinen Edgaras Ulanovas’a ek olarak her ne kadar bir kanat oyuncusu olmasa da bu bağlamda Zach LeDay’in gelişimini de gözardı etmemek gerek. Bu sezon topsuz hareketliliği de yüksek seviyede olan Litvanya ekibi post-up oyunlarından bir şekilde skor üretmeyi başarıyor.
Maç başına 32.8 ribaund alan Zalgiris’te bu yük takıma adil biçimde dağılmış durumda. Öyle ki takımda maç başına 4.8’in üzerinde ortalamayla ribaund çeken kimse yok. Bunun sebebi de elbette kanat oyuncularının boyalı alan etkinlikleri oluyor. Müthiş fizikli bir uzun rotasyonuna sahip olmayan Kaunas’ta ribaund akışını ezilmeyecekleri şekilde olumlu yönde etkileyecek tek şey forvet oyuncularının oradaki aktif hareketlilikleri.
Doğru Strateji ve Ufak Tefek Sertlikler
Zalgiris Kaunas savunması itibariyle agresiflikten caymayı pek tercih etmeyen, sert yapılı bir ekip. Boyalı alanda çok sağlam oyunculardan kurulu bir takım olmamasının getireceği dezavantajları Fenerbahçe Beko’nun aksine defetmesini bilen oyunlarıyla sezonun gidişatını değiştirmeyi başardılar.
İçerideki fizik mücadelede özellikle geniş yapılı pivotlara karşı ayakta kalarak direnmeyi pek beceremeyen Zalgiris, adam değişme savunması ve uzunların rakip kısaları savunma vazifesini edindiği show-up pozisyonlarıyla rakiple sürekli yakın temasta kalmayı başararak oyunu sahanın iki tarafında da üçlük çizgisinin dışına yıkmayı başarıyor. Yeniden Fenerbahçe‘ye gitmek gerekirse Sarı-Lacivertliler bunu sezon içerisinde en etkili biçimde başardığı maçta Olympiacos‘u Pire’de 96 sayı atarak yendi.
Final Four yaptıkları 2017-18 sezonunun normal sezonunda Brandon Davies gibi bir çember altı koruyucusuna ve bitiricisine sahip olan Zalgiris toplamda 594 üçlük kullanmıştı. Şimdi ise sezonun bitimine 9 maç kala 573’e ulaşmış durumdalar.
Sezon ortasında takımın bu yapılanmasına en uygun isimlerden biri olan K.C. Rivers’ı renklerine bağlayarak bu yönde playofflara katılım şansını artırmak üzere çok önemli bir hamle yapmış oldu Zalgiris.
Walkup gibi topa baskının şiddetini artırabilen bir oyuncuya sahip olan Zalgiris her ne kadar ligin en fazla top çalan takımlarından biri değilse de rakiplerine 15’in üzerinde top kaybı yaptırarak kazandığı maçlarda onları daha çok dış atış kullanmaya zorladı.
İçerideki Maccabi Tel Aviv maçında 19, Bayern Münih deplasmanında 20 ve Zalgirio Arena’da oynanan Olympiacos maçında 17 top kaybı yaptıran Kaunas temsilcisi bu maçlarda rakiplerini aynı zamanda 26’şar üçlük kullanmaya zorladı ve bu karşılaşmaların ikisinden 25 sayılık farkla galip ayrıldı.
Sarunas Jasikevicius’un gitgide büyüyen koçluk kariyerinde artık onun yönettiği ekiplere dair bazı şeylerle ilgili “klasikleşmiş” yorumlar yapabilir hale geldik. Artık Saras takımlarının sonradan forma girme klasiğinden artık bahsedebiliyoruz çünkü bu son 3 sezondur süregelen bir şey oldu.
Bu özellikle 2016-17 sezonunda şampiyonluk yaşayan Fenerbahçe takımında ve geçen sezon final oynayan Anadolu Efes‘te de görülen bir özellikti ancak elbette ki Zalgiris Kaunas’ın elinde bu kulüpler kadar yüksek bütçeler ve bu denli yabancı oyuncu bağımlılığı olmadı. Bu da Litvanya’nın artık klişe haline gelen basketbol ekolü olgusunun en önemli getirilerinden birisi.
Maaş bütçeleri 33 milyona dayanan ve bünyesinde Alexey Shved gibi bir EuroLeague süperyıldızını bulunduran Khimki veya Ettore Messina gibi bir Avrupa basketbolu efsanesini iyi bütçeli bir kadroyla buluşturan Olimpia Milano‘dansa Sarunas Jasikevicius’un Zalgiris Kaunas’ı veya buraya büyük üstat Aito Garcia Reneses önderliğinde ALBA Berlin, inanılmaz istatistiklerin altına imza atmasalar da oynadıkları belirli bir sisteme bağlı basketboluyla çok daha keyif veriyor izleyicisine.
Litvanya basketbolunun en büyük temsilcisinin EuroLeague’de bu sezon nerelere çıkabileceğini bilmek için kahin olmak gerekiyor. Çünkü bu sezon Avrupa kıtasının en çekişmeli basketbol organizasyonunda bambaşka bir playoff yarışı sözkonusu.
Ligin bitimine 9 hafta kala 6. sıradaki Yunan ekibi Panathinaikos ile 13. Kızılyıldız’ın arasında 4 galibiyet gibi bir fark bulunuyor. Eşi benzeri olmayan bu mücadelede halihazırda 12. sırada olan Zalgiris’in geçtiğimiz sezonlardaki deneyimlerinin büyük bir avantaj olarak onları besleyeceğini düşünsem de kesin bir yargı kullanmayı yine de doğru bulmuyorum.
Yatırımın tek başına bir başarı ölçütü olmadığını gösteren EuroLeague koçları ise zaten çoğunlukla antrenörlerin kaderini belirlediği bu turnuvadaki yetenekli oyuncu havuzunun genişlemesine rağmen yeniden 2020 şartlarında da ipleri elinde tuttuklarını kanıtlıyorlar.
Bunun bana göre en sağlam örneği olan Sarunas Jasikevicius’un ise takımı Zalgiris Kaunas’ı sezon içerisinde nereye kadar taşıyabileceğinden daha çok görevine devam ettiği takdirde gelecekte nasıl bir yapıya dönüştüreceğini merakla takip etmeye devam edeceğiz.
*Bu yazıda kullanılan fotoğraf ve istatistiklerin bazıları için euroleague.net’ten yararlanılmıştır. Gelişmiş istatistiklerin kaynağı overbasket.com’dur.
Basketbol gündemindeki en son gelişmeleri kaçırmamak için tıklayın!