by Semih Altınbaş / info@eurohoops.net
Türkiye’de basketbolun köklü bir tarihi olduğu noktasında hemfikirizdir. Elbette bu sporla iyi bir tanışıklığı olan ülkenin yerel ligi de önemli bir tarihe sahip olmalıdır.
Birazdan okuyacağınız üzere bu tarihin de önemli mihenk taşlarıyla donatılmış bir yapıda bulunması o mazinin birikimiyle yoğurarak kültürü gelecek nesillere aktarılmaya hazır hale getirir.
Türkiye Basketbol Ligi yahut şimdiki adıyla Basketbol Süper Ligi’nin sayfaları da onları dolduran 11 ayrı güzide ekibin başarılarıyla dolu…
54 yıl önce ilk kez kurulan bu turnuvanın 4 farklı şehirden toplam 11 şampiyonu bulunmakta. Bu ekiplerin birisi Bursa, birisi Ankara, ikisi İzmir ve tam yedi tanesi metropol İstanbul’un köklü kulüplerinden ibaret.
Farklı farklı öykülerin yazıldığı 53 şampiyonluğa Eurohoops Fırın olarak bu zorlu süreçte mercek tutmaya karar verdik…
Altınordu (1 kez)
Şampiyon Olduğu Sezon(lar): 1966-67
İzmir’deki yerel lige damga vurarak 17 şampiyonluk kazanmayı başarmışlardı. Ardından ulusal bir ligin faaliyete geçmesi ihtiyacı hissedilir…
1966’da kurulan ligimizin ilk şampiyonu İzmir ekibi Altınordu. Samim Göreç imzalı bu takımda daha sonraları İTÜ’yle de büyük işler başaracak 2,15’lik dev Hüseyin Alp, Halil Dağlı ve Haluk Tunçeri gibi isimler bulunuyordu.
O sezon oynanan 22 maçta 20 galibiyet elde etmeyi başaran Göreç’in ekibi turnuvayı Galatasaray‘ın önünde bitirerek ilk şampiyonluğun sahibi olmayı başarırken ertesi sezon Şampiyon Kulüpler Kupası’na katılma başarısını da gösterdi.
Oldukça köklü bir yapısı bulunan ve günümüzde hala kendisinden söz ettiren Altınordu Kulübü’nün basketbol şubesi şu anda aktif olmasa da lig tarihine adını bu şekilde yazdırmayı başardı.
Muhafızgücü (1 kez)
Şampiyon Olduğu Sezon(lar): 1973-74
Mustafa Kemal Atatürk’ün kurulması üzere talimat vermesiyle tarih sahnesine ismi yazılan, başkent Ankara’nın çıkardığı ilk ve son şampiyon Muhafızgücü…
Kadrosunda Kemal Erdenay, Nur Germen gibi isimleri barındıran bu ekip Armağan Asena yönetiminde 1973-74 sezonunu şampiyon tamamlamıştı.
Muhafızgücü, ertesi sezon elbette Avrupa’da mücadele etme şansını yakaladı fakat Hollanda temsilcisi Transol RZ’ye elenerek şaşalı bir dönemin sonuna geldiler.
Ardından 1981’de kulüp kapanırken geriye bu satırlara vesile olan hatıralar kaldı.
Karşıyaka (2 kez)
Şampiyon Olduğu Sezon(lar): 1986-87, 2014-15
Konak taraflarında kurulan Altınordu’yla beraber eski adıyla TBL’yi şampiyon tamamlayan iki İzmir kulübünden birisi olan Karşıyaka, şehrin 1966-67’den sonra yaşadığı özlemi ’86-’87’de sonlandırmayı başardı.
Bundan sonrasında ise yeni bir Türkiye şampiyonluğu için tam 28 senelik bir bekleyiş süregelecekti. Bu uzun hasretin yellerini dağıtan ekipse şu anda da takımın başında olan Ufuk Sarıca‘nın kademe kademe ilerlettiği Bobby Dixon, DJ Strawberry, Juan Palacios, Jon Diebler gibi meziyetli isimlerin bulunduğu yapılanma olacaktı…
O sezon ilk EuroLeague Final Four’unu oynayan Fenerbahçe Ülker’i zorlu bir seride geçmeyi başaran Kaf-Kaf’ın finaldeki rakibi Thomas Heurtel, Dario Saric, Stephane Lasme, Cedi Osman gibi isimlerin başında Avrupa basketbolu efsanesi Dusan Ivkovic koçluğundaki Anadolu Efes‘ti.
2014-15’te Mustafa Kemal Atatürk Spor Salonu’nda müthiş bir ambiyans yaratan Karşıyakalılar bu haklı zafere 4-1’lik serinin sonunda ulaştı.
TOFAŞ (2 kez)
Şampiyon Olduğu Sezon(lar): 1998-99, 1999-00
90’ların sonu TOFAŞ, Türk basketbolu tarihinin en büyük hikayelerinden birisini yazan takım olarak mazi sayfalarında yerini aldı.
David Rivers, Rashard Griffith ve Mehmet Okur’la şampiyonluğa 2 kez ulaşmayı başaran Bursa ekibi yine 90’ların efsanevi takımı Efes Pilsen’i geçerek elde ettiği şampiyonlukların yanında rakibini bir kez de Cumhurbaşkanlığı Kupası’nda devirirken bu iki sezonda Türkiye Kupası’nı da alarak müzesine 5 kupa koymuş oldu.
Aslında bu hikaye o 10 yıllık dilimin ikinci yarısında başlayıp Koraç Kupası finalinde Aris’e karşı elde edilen avantajın “Kara Perşembe” diye adlandırılan günde yitirilmesiyle doruk noktasına çıkmıştı.
O dönemin Olympiacos‘ta kendini gösteren ismi Rivers’ın takıma katılıp, daha sonraları Virtus Bologna’yla EuroLeague’de şampiyonluk kazanacak Griffith’le güçlerini birleştirmesi harika bir yapılanmayı ve başarılı yılları da beraberinde getirdi.
Son olarak 2017-18’de final oynama başarısı gösteren Orhun Ene yönetimindeki TOFAŞ, son 10 yılın süpergücü konumunda bulunan Fenerbahçe‘ye seriyi kaybetse de akılda kalan performanslar sergilemişti.
Beşiktaş (2 kez)
Şampiyon Olduğu Sezon(lar): 1974-75, 2011-12
Beşiktaş, Türk sporu tarihinin şüphesiz en köklü kulüplerinden birisi ve bu kulübün kendisini futbol harici branşlarda gösteremediğini söylemek yanlış değerlendirme ve anılara saygısızlık olur.
İlk olarak Tom Davis, Battal Durusel, Hurşit Baytok gibi oyuncuların bulunduğu kadroyla 18 galibiyet toplayıp şampiyonluğa ulaşan Kara Kartal, bir sonraki birincilik için 37 yıl boyunca beklemek zorunda kaldı.
Türk basketbolunun yetiştirdiği en önemli isimlerden birisi olan Ergin Ataman’ın yönetiminde eski başkan Yıldırım Demirören’in son sezonunda iyi bir yatırımla iddialı bir kadro kuran Beşiktaş, normal sezonunu 4. bitirdiği ligin playofflarında sırasıyla Fenerbahçe, Galatasaray ve Anadolu Efes‘i geçerek tarihindeki ikinci şampiyonluğa ulaşıp 3 kupalı efsanevi sezonu taçlandırdı.
Siyah-Beyazlılar’ın o kadrosu Carlos Arroyo, Zoran Erceg, Pops Mensah-Bonsu, David Hawkins ve Marcelus Kemp gibi yıldızlara kucak açmıştı…
Beşiktaş maddi durumunun da getirisiyle şimdilerde o eski halinden eser olmasa da FIBA BŞL ve BSL özelinde playoffları hep zorlayan bir takım olarak varlığını sürdürmeye devam ediyor.
Ülkerspor (4 kez)
Şampiyon Olduğu Sezon(lar): 1994-95, 1997-98, 2000-01, 2005-06
Ülkerspor benim kılpayı kaçırdığım bir döneme damga vuran efsanevi bir yapı. 13 sene faaliyet gösterip 4’ünde şampiyon olmak hele ki Efes, TOFAŞ gibi takımların hüküm sürdüğü bir dönemde ne kadar iyi yatırım yaparsanız yapın hiç kolay iş değil.
Çetin Yılmaz, Murat Didin ve Ergin Ataman gibi yerli antrenörlerle istikrarlı bir görüntü yakalayan Ülker, bir dönemin en çok konuşulan takımlarından birisi olmasına rağmen son şampiyonluğundan hemen sonra faaliyetine son verip Fenerbahçe‘nin bünyesine katıldı.
Bu kulübün aktif sürecinde formasını giyen isimler arasında Harun Erdenay, Pete Williams, Jeff Trepagnier, Benjamin Handlogten, Quadre Lollis gibi yıldızlar yer alırken 4 şampiyonluk da Efes‘le oynanan final serileri sonucunda geldi.
Müessese takımlarının büyük etki yarattığı basketbol, voleybol gibi branşlarda bu tarz hikayelerin en özellerinden birisi de elbette kısa sürede büyük işler yapan Ülkerspor’undu…
İTÜ (5 kez)
Şampiyon Olduğu Sezon(lar): 1967-68, 1969-70, 1970-71, 1971-72, 1972-73
Ligin üçüncü şampiyonu İstanbul Teknik Üniversitesi. Hüseyin Alp’in bulunduğu takımları şampiyon yaptığı dönemler…
Ayrıca o dönemki ekipte Miodrag Nikolic gibi Yugoslav basketbolunun önemli bir değeri de bulunmakta olup 1970 şampiyonluğunda pay sahibi oluyor.
Mehmet Baturalp ve Samim Göreç önderliğinde şampiyonluklara uzanmayı başaran İTÜ, ligin ilk hanedanlığını kurarken devam sezonlarında baş gösterecek olan Eczacıbaşı ekolüne de ilham oluyordu.
6 sezon içinde kazandıkları 5 şampiyonluksa hala onları listenin üst sıralarında tutmaya devam ediyor. Günümüzde durumu epey kötü olmasına rağmen kolay kolay unutulacak bir ekip değil erken 70’ler İTÜ’sü…
Galatasaray (5 kez)
Şampiyon Olduğu Sezon(lar): 1968-69, 1984-85, 1985-86, 1989-90, 2012-13
Yenilmez Armada’nın tarihi çok uzak bir döneme dayansa da kulübün basketbol şubesi altın çağını 1980’li yıllarda geçiriyor ulusal başarı olarak.
O dönem elbette Paul Dawkins gibi bir efsanenin Türkiye’de anıldığı vakit akıllara Sarı-Kırmızılılar’ın gelmesini sağlayan şampiyonluklarla donatılıyor…
Son dönemlerdeki Galatasaray basketbolu açısından bakacak olursak Ergin Ataman’ın bireysel kariyerinin altın çağına denk gelen Beşiktaş ve Galatasaray takımları, şimdiyse Efes cidden çok şanslı(ydı)lar.
2011-12’de şampiyonluk yaşadığı oyunculardan bazılarıyla birlikte taraftarı olduğunu hiç saklama gereği duymadığı Galatasaray’ın yolunu tutan Ataman ekibiyle 2012-13 sezonunda Orhun Ene’nin Banvit’ini devirerek şampiyonluğa uzanırken ertesi sezon Zeljko Obradovic yönetimindeki ilk Fenerbahçe takımıyla final oynayıp olaylı serinin son maçına çıkmayarak bu şansı tepti.
Yakın gelecekte Sarı-Kırmızılılar’ın durumu ne olur bilemiyorum fakat salgının getireceği ekonomik şartlarda zaten fazla büyük bir yatırım yapmadıkları için oyuncu keşfi konusunda iyi bir teknik ekibe sahip olmaları onlar adına umut verici bir faktör olabilir yola devam edildiği müddetçe.
Eczacıbaşı (8 kez)
Şampiyon Olduğu Sezon(lar): 1975-76, 1976-77, 1977-78, 1979-80, 1980-81, 1981-82, 1987-88, 1988-89
Sadece 24 yıl sahnede kalıp lig tarihindeki en etkileyici hikayelerden birine sahip efsane koç Aydan Siyavuş’un Eczacıbaşı’sı. Türkiye’yi Avrupa’da en fazla temsil eden ekiplerden birisi olan Eczacı, 1976-1989 yılları arasında mümkün olan 14 şampiyonluğun 8’ini aldı.
Bu birinciliklerin 6’sı Siyavuş’la gelirken 2 tanesiyse “Baturalp’in Piliçleri” olarak adlandırılan takımla ’88 ve ’89 yıllarında geldi.
Tabii 70’li yıllardaki o takım bünyesinden Efe Aydan, Doğan Hakyemez ve Necati Güler gibi büyük isimler çıkmasıyla da geleceğe ışık tutan bir niteliğe sahiptir.
Zira bu isimler basketbolu bıraktıktan sonra da camiaya önemli hizmetler vermiş, önemli şahsiyetler.
Efes Pilsen, Galatasaray ve Karşıyaka’yla beraber 1980’leri taşıyan Eczacı’nın basketbol şubesi 90’ların yarısına gelmeden kapanırken günümüzde hala voleybolda bir süpergüç olarak karşımızda duran bir müessese kulübü.
Fenerbahçe (9 kez)
Şampiyon Olduğu Sezon(lar): 1990-91, 2006-07, 2007-08, 2009-10, 2010-11, 2013-14, 2015-16, 2016-17, 2017-18
Fenerbahçe basketbol konusunda çok erken atılım yapmış ve bu konuda güvenilir efsanelerle 1950 ve 60’lı yıllarda önemli bir kültür oluşturmasına rağmen Türkiye bazlı başarıya çok geç ulaşmış bir kulüp.
Ancak bu listede 30 sene gibi bir dilimde ikinci sıraya kadar gelip en çok şampiyonluğa ulaşan Efes‘in tarihindeki en büyük rekabeti olmayı başardı Sarı-Lacivertliler.
İlk şampiyon Aliço, Larry Richard, Hüsnü Çakırgil gibi oyuncuların olduğu Çetin Yılmaz yönetimindeki kadroyla TOFAŞ’a karşı gelirken son şampiyonluk bir Avrupa devi statüsünde Obradovic yönetiminde yine TOFAŞ karşısında geldi.
İbrahim Kutluay’ı yetiştirerek 90’ların en önemli kazanımlarından birisini Türk basketboluna sunan Fener için bir sonraki şampiyonluk kulübün kuruluşunun 100. yılı münasebetiyle “her branşta şampiyonluk” parolasının gerektirisi olan bir yatırımla gelecek, Ülkerspor’la birleşmeye giden kulüp bu 13 yılda 8 kez daha zirveye oturarak kulübün altın çağlarını yaşayacaktı.
Bu süreçte çubuklu formayı çok büyük efsaneler giydi ve bu isimler saymakla bitecek türden değil. Ancak mütevazı şampiyonlukların yerini 2010’larda bir dominasyona bırakması elbette Zeljko Obradovic efekti oldu. Gelen Avrupa şampiyonluğu da bu pastanın en güzel yerine konan çileği oldu.