by Semih Altınbaş / info@eurohoops.net
Avrupa basketbolunun NBA’in aksine daha çok koçlar tarafından kaderi çizilen bir lig olduğunu sürekli anlatıyoruz. Bunun sebebi kıtada oynanan oyunun dinamikleri ve farklı farklı ülkelerin müthiş basketbol dehalarını yetiştiren geleneklerinde saklı.
2004-05 sezonu itibarıyla modern EuroLeague’de de bireysel ödüllerin dağıtımında bir eşik atlanarak Yılın Koçu seçimleri gelenekselleşmeye başladı.
Bu ödülü geçen 16 yılda tam 11 büyük antrenör kazandı. Kimisi bu kazanımı birden çok kez elde etti, kimisi hiç şampiyonluk yaşamadığı halde ödüle layık görüldü. Ödülün ismini aldığı kişiyse Rigas ASK ve CSKA Moskova’yla sınırlı kalmayıp direkt tüm Sovyet basketboluna altın çağını yaşatmış büyük efsane Alexander Gomelsky…
Eurohoops Fırın olarak Turkish Airlines EuroLeague’de Alexander Gomelsky Yılın Koçu Ödülü’nü kazanan efsanevi isimleri huzurlarınıza taşıyoruz.
Zeljko Obradovic (3 kez)
İlk Başantrenör Sezonu: 1991-92
Kazandığı EuroLeague Şampiyonluğu Sayısı: 9 (1992, 1994, 1995, 2000, 2002, 2007, 2009, 2011, 2017)
Ödülü Kazandığı Takım(lar): Panathinaikos, Fenerbahçe
Ödülü Kazandığı Sezon(lar): 2006-07, 2010-11, 2016-17
Zeljko Obradovic FIBA döneminde de 1994 ve 1995 yıllarında üst üste iki kez Yılın Koçu seçildi.
Zeljko Obradovic hiçbir başarısının şans olmadığını defalarca kanıtlamış bir basketbol dehası. Takım arkadaşlarına koçluk yaptığı 92 Partizan şampiyonluğundan tutun 2017’de yine ilk şampiyonluğunu kazandığı şehirde bu sefer bir ev sahibi olarak Fenerbahçe’yi o gelmeden önce hayal bile edilemeyecek bir noktaya çıkarmasına kadar…
Verdiği kararlarla sahaya her daim etki edebilen, idman disipliniyle meslektaşlarına tur bindiren çılgın bir insan. 30’lu yaşlarında 3 farklı takımla Avrupa şampiyonu oldu, 13 sene boyunca Yunan topraklarında resmen bir hanedanlık kurdu. Ardından daha önce playofflardan ötesine gidememiş bir takımı daha 2. senesinden itibaren tam 5 sezon üst üste en yüksek seviyeye çıkarmayı başardı.
Sasha Djordjevic’in 1992’deki son saniye şutundan İbrahim Kutluay’ın 2002’de bitime bir dakika kala sapladığı hançere kadar kariyeri müthiş anlarla dolu Zeljko Obradovic’in tarifsiz sevinçler yaşattığı milyonlarca insan, kariyerlerini başarılarla süslediği tonla oyuncu var.
Hala onun başardığı şeyleri kafamda bir gerçekliğe oturtamasam da 6 takımla çalışıp 5’ini Avrupa’nın zirvesine çıkarmak kimsenin ha deyince yapabileceği bir iş değil. Onun bu kadar özel bir antrenör olmasını sağlayan da bu uzun ömürlülüğü ve “her zaman, her yerde geçerli” oluşu.
Ettore Messina (2 kez)
İlk Başantrenör Sezonu: 1989-90
Kazandığı EuroLeague Şampiyonluğu Sayısı: 4 (1998, 2001, 2006, 2008)
Ödülü Kazandığı Takım(lar): CSKA Moskova
Ödülü Kazandığı Sezon(lar): 2005-06, 2007-08
Ettore Messina FIBA dönemini kapsayan 1998 yılında da Yılın Koçu seçildi.
İlk başantrenörlük deneyimini yaşadığı Virtus Bologna’ya Sasa Danilovic, Antoine Rigaudeau, Zoran Savic, Alessandro Abbio ve Frosini gibi isimlerden oluşan kadrosunu FIBA dönemindeki Euroleague şampiyonluğu yaşatan Messina’nın işi henüz bitmemekle beraber daha yeni başlıyordu.
Manu Ginobili; Rigaudeau, Marko Jaric, Matjaz Smodis, Rashard Griffith gibi isimleri birleştirdiği takımla 2000’li yılların başına damga vuran “Kinder Bologna” efsanesinin yaratıcısı da yine Messina’ydı. Bu takımla 2001’de Fabricio Oberto, Saulius Stombergas ve Luis Scolalı TAU Ceramica’yı yenerken bir sonraki yıl back-to-back yapma şansını Zeljko Obradovic’in Panathinaikos’una epik bir final maçında yenilerek kaybedecekti.
Daha sonrasında Benetton, CSKA gibi takımlarla da üst seviyeye tırmanmayı başaran Messina’nın karşısına Dejan Bodiroga ve Obradovic gibi engeller yine çıkacaktı ancak vazgeçmeyi bilmeyen bu hırslı adam Rus ekibini 35 yıllık hasretine son verip 2006 ve 2008’de Smodis, Trajan Langdon gibi daha önceden de çalıştığı isimlerle Theo Papaloukas, Ramunas Siskauskas, JR Holden gibi 2000’ler EuroLeague’inin efsanelerini buluşturarak 2 şampiyonluğun daha sahibi olmayı başardı.
Son iki sezonda Olimpia Milano deneyimi geçen sezon yaptırdığı Final Four haricinde tatsız geçse de kendisi bu kıtanın kuşkusuz en büyük figürlerinden birisi.
Pablo Laso (2 kez)
İlk Başantrenör Sezonu: 2003-04
Kazandığı EuroLeague Şampiyonluğu Sayısı: 2 (2015, 2018)
Ödülü Kazandığı Takım(lar): Real Madrid
Ödülü Kazandığı Sezon(lar): 2014-15, 2017-18
Oyunculuk kariyerinde de parçası olduğu Real Madrid‘e koçluk olarak 20 yıllık hasreti dindirme şansını sundu Pablo Laso. 2014-15 sezonunda Madrid’de, kendi evlerinde oynanan Final Four’da bir sezon önce mutlak favori oldukları finali kaybetmelerinin acısını çıkararak şampiyonluğa ulaştılar.
Valencia ve Gipuzkoa gibi ekipleri çalıştırdıktan sonra yeni görevi Los Blancos’u 2010’ların ekolü haline getirmekti Laso’nun. 2011’de getirildiği görevde 9 yıldır bunu başardığını net biçimde söyleyebiliriz.
2017-18’de de aynı bütünden Sergio Rodriguez’in eksilmesi ve Luka Doncic’in o boşluğu doldurmasıyla, Walter Tavares gibi bir insanüstü savunmacıyla La Decima’ya yürüdü Pablo Laso ve öğrencileri. Bunu yaparken de Zeljko Obradovic‘in La Decima’sını, yani 10. şampiyonluğunu engellediler Belgrad’da.
Sergio Llull, Rudy Fernandez, Rodriguez, Jeffery Taylor, Tavares, Gustavo Ayon, Facu Campazzo, Doncic, Andres Nocioni, Jaycee Carroll ve akla gelmeyen onlarca isim kariyerinin ya en iyi ya da en iyiye en yakın basketbolunu Laso’nun döneminde sergiledi. Bu gelenek de Real’i 4 sezonda 2 şampiyonluğa taşıdı.
Bu süreçte iki şampiyonluk kazanan takımın başında bulunan deneyimli koç, iki kez de bu ödüle layık görüldü.
Dimitris Itoudis (2 kez)
İlk Başantrenör Sezonu: 1997-98
Kazandığı EuroLeague Şampiyonluğu Sayısı: 2 (2016, 2019)
Ödülü Kazandığı Takım(lar): CSKA Moskova
Ödülü Kazandığı Sezon(lar): 2015-16, 2018-19
PAOK’taki asistanlık dönemi sonrası BC Filipos ve MENT’teki başantrenörlük deneyimleri Itoudis için hedeflediği en üst seviyeye çıkmak üzere yeterli değildi. Bunu sağlamak için ne gerekiyordu? Avrupa’nın en büyüğünün yanında 13 yıl çalışmak mı? Bunu yaptı tam olarak Yunan koç…
Google’da ufak bir aratma yaptığınız zaman Obradovic ve Itoudis’in tartıştığı fotoğrafları görmeniz oldukça mümkün. Henüz bir yardımcı koçken sergilediği enerji zaten Sırp koçun onu yanında o kadar uzun süre neye dayanarak tuttuğunun bir göstergesi.
Üst seviyedeki ilk başkoçluk deneyimi de ülkemizde, Banvit’teydi. Bu tecrübesi onu sonradan efsanesi haline geleceği CSKA Moskova’ya uğurladı.
İlk şampiyonluğu da hocasını finalde yendiği 2016’da gelecekti hıphızlı biçimde. O final hakkında pek çok tartışma hep yürütülür ancak sezon boyunca sergiledikleri performansla CSKA şampiyonluk için epey iddialı bir yapılanmaydı.
2019 ise çok daha zorluydu. Sergio Rodriguez, Nando De Colo, Cory Higgins ve Will Clyburn gibi dört büyük oyuncunun bulunduğu takımda ego savaşı çıkması beklenmez mi? Bu noktada Panathinaikos döneminde hocasının üç büyük guardı yanlarında Drew Nicholas gibi bir skorerle nasıl yönettiği pratiğini zihninde taşıyan Itoudis belki de modern EuroLeague’in en özel şampiyonluklarından birine yürüdü.
Dusan Ivkovic (1 kez)
İlk Başantrenör Sezonu: 1978-79
Kazandığı EuroLeague Şampiyonluğu Sayısı: 2 (FIBA dönemindeki 1997 şampiyonluğu ve 2012)
Ödülü Kazandığı Takım(lar): Olympiacos
Ödülü Kazandığı Sezon(lar): 2011-12
Partizan’da başlayan koçluk kariyeri onu bir dönem ülkemizin de köklü ekibi olan Anadolu Efes‘e kadar getirdi. Yugoslav basketbolunun yetiştirdiği sayısız büyük basketbol insanından birisi de Dusan Ivkovic, nam-ı diğer “Duda”.
İki dönem ve toplamda 5 yıl çalıştığı Yunan devi Olympiacos‘a ise ilk 2 EuroLeague şampiyonluğunu yaşatan isim yine kendisiydi.
Yugoslavya Milli Takımı’na bir dünya, 2 Avrupa şampiyonluğu yaşatıp bir kez de Olimpiyatlar’da gümüş madalyanın sahibi olan Ivkovic için 1996-97 sezonu David Riverslı, Milan Tomic, Panos Fasoulas ve Giorgos Sigalaslı kadronun Barcelona’yı finalde yenip şampiyonluğa ulaşması demekti. Ayrıca o sezonu 3 kupayla kapatarak triple crown gibi zor bir işi başardılar.
Bir sene önce bunu yine Yugoslav koç Bozidar Maljkovic önderliğindeki ezeli rakibi Panathinaikos yine Katalan ekibine karşı başarmıştı.
2010 yazında Vassilis Spanoulis’i Yeşiller’den çalan Olympiacos‘a tekrar imzayı atan Duda, o sezon beraber milli takımlarda çok çalıştığı Obradovic‘in şampiyonluğunu görse de ertesi sezon Ramunas Siskauskas’ın İstanbul’da kaçıracağı serbest atışlar ona 2. EuroLeague şampiyonluğunu hediye edecekti.
O sezon Yılın Koçu da elbette belliydi.
Pini Gershon (1 kez)
İlk Başantrenör Sezonu: 1976-77
Kazandığı EuroLeague Şampiyonluğu Sayısı: 2 (2004, 2005)
Ödülü Kazandığı Takım(lar): Maccabi Tel Aviv
Ödülü Kazandığı Sezon(lar): 2005
İsrail basketbolunun Beitar Tel Aviv’le başlayıp Avrupa’nın zirvesine kadar yükselen yıldızı, efsanesi Pini Gershon…
Maccabi Tel Aviv’in EuroLeague tarihindeki yerini anlatmaya gerek yok ancak Pini Gershon’un Maccabi tarihindeki yerini anlatmak keyif verici. 88 yılda 6 Avrupa kupasını müzeye götüren Tel Aviv ekibinde bunların üçü son 20 yılda ve Gershon’un önderliğinde kazandı.
2000’lerin ilk yarısına damga vuran Sarılar Anthony Parker; Tal Burstein, Sarunas Jasikevicius, Nikola Vujcic gibi efsane isimleri birleştirdiği yapının başında Pini’yle beraber David Blatt’e sahip oldukları için çok şanslıydılar. Tamamen domine ettikleri 2004 finalinde Fortitudo Bologna’ya 44 sayı fark atmalarıysa halen daha Final Four tarihine vurulmuş bir damga!
Ertesi sezon ise onlar için back-to-back şampiyonluk sezonu olurken ekibin bu başarısı koçlar katında da karşılıksız kalmayacaktı ve Gershon 2005’te ilk kez verilen ödülün sahibi olacaktı.