by Vladimir Stankovic / Çeviri: M. Bahadır Akgün / info@eurohoops.net
Bu çevirinin tüm hakları Eurohoops Ltd. Şti.’ye aittir ve tamamının veya bir kısmının izinsiz kullanılması kesinlikle yasaktır.
Bu yazı 3 Haziran 2020 tarihinde EuroLeague.net‘te yayınlanmış ve uyarlanarak çevrilmiştir.
Avrupa Basketbolu’nun 101 Büyük Oyuncusu. 2018 yılında EuroLeague Basketball tarafından sınırlı sayıda yayımlanan bir koleksiyon, Eski Kıta’da basketbolun bugünkü seviyeye gelmesinde rol oynayan isimleri onurlandırıyor. Bu büyük isimlerin birçoğunu 1969 yılından itibaren yazmaya başlayan yazar Vladimir Stankovic, efsanelerin kişisel hikayelerini anlatıyor ve Avrupa basketbolunun köklerinin, başka hiçbir yerde olmayan bir takım dinamiği yaratarak burada dünyanın her yerinden sporcu ile beslendiğini ve çok uzun olduğunu gösteiyor. O, kitabı kaleme aldığı dönemde emekli olmuş ve kendilerinden sonra gelen birçoklarını etkilemiş oyuncuları konu alıyor. Dileriz keyif alırsınız!
Panagiotis Giannakis – Yunan Ejderha
Basketbol tarihinde iki oyuncunun isimlerini sanki tek bir isim gibi andığımız birçok örnek var. Mesela 1980’lerde Yugoslavya Milli Takımı’ndaki Kicanovic ve Dalipagic. Barcelona’da Solozabal ve Epi. Varese’de Marzorati ve Meneghin. Real Madrid‘de Corbalan ve Luyk. Zadar’da Gjergja ve Cosic. Bu durumun en dikkat çeken örneklerinden biri de şüphesiz Yunanistan Milli Takımı ve Aris’te 1980’li yıllarda birlikte oynayan ikili: Nikos Galis ve Panagiotis Giannakis.
İkisi de Selanikli değil fakat kariyerlerinin en önemli dönemi orada geçti. Giannakis’ten 18 ay daha büyük olan Galis, ilk giden oldu. ABD’ye göç eden Yunan bir ailenin oğlu olan Galis, 2 Aralık 1979 yılında ilk maçına çıkıp o sezon 33,0 sayı ortalaması yakaladı. Buna rağmen o yıl Yunanistan Ligi’nde sayı kralı olamadı. O onur, Atina’nın küçük kulübü Ionikos Nikaias’ta oynayan bir oyuncuya aitti. Panagiotis Giannakis, sezonu 36,5 sayı ortalaması ile tammaladı. Giannakis, görece tanınmış bir oyuncuydu. Onu ilk olarak Akdeniz Oyunları sırasında Split’te izlemiştim. Finalde Yunanistan’ı Yugoslavya karşısında 85-74’lük galibiyete taşıdı. O Yugoslav takımında Mirza Delibasic, Mihovic Nakic, Rajko Zizic, Andro Knego, Ratko Radovanovic, Ivica Dukan, Misko Maric ve Boban Petrovic gibi isimler vardı ama Yunanlar daha iyidi. Özellikle de Giannakis’in elinden çıkan 34 sayıya borçlulardı bu başarıyı.
İşin ilginci Giannakis, en iyi skor performansını ise Yunanistan Ligi’nde 1981 yılında Aris karşısında 73 sayı atarak gösterdi. Aris’in onu alması için bir diğer sebep de bu oldu. Birkaç yıl sonra Aris, Galis ve Giannakis’i bir araya getirmeyi başardı. Avrupa basketbol tarihinde en ünlü ikililerden birinin doğuşu da böyle yaşandı. Bu ikisi birlikteyken Aris’in Yunanistan’daki hegemonyası başladı ve üst üste yedi şampiyonluk kazandılar. 1988’de şampiyonu belirlemek için Final Four formatını kullanmaya başlayan Avrupa’da Aris, üç kez üst üste Final Four’a yükseldi fakat asla finale çıkamadılar. İki kez dördüncü, bir kez üçüncü oldular. 1988’de Ghent’te Milano ve Partizan karşısında kaybettiler. Bir yıl sonra aynısı Münih’te yaşandı. Galis’in 25 sayısına rağmen Maccabi, daha iyi oynayan taraftı. Üçüncülük maçında Aris, Barcelona’yı 88-71 ile geçerken Galis 36, Giannakis ise 22 sayı atıyordu. Üçüncü seferde de başaramadılar. 1990’da Zaragoza’da yarı finalde Barcelona’ya, üçüncülük maçında ise Galis’in 43 sayısına rağmen Limoges’a kaybettiler.
Torino’da teselli
Bu büyük ikili, Aris kariyerlerini uluslararası şampiyonluk yaşayamadan tamamladılar. Galis, 1992’de Panathinaikos‘a gitti ama Giannakis, bir yıl daha Aris’te kaldı. 1992-93 sezonunda Aris formasıyla Saporta Kupası’nı kazandı. Saporta Kupası, o dönemde Avrupa’nın ikinci büyük kupasıydı. Finalde Efes Pilsen’i 50-48 mağlup ettiler. Final 16 Mart günü Torino’da 7.000 basketbolseverin önünde oynandı. O dönemde Yunanistan – Türkiye ilişkileri pek de sağlıklı değildi ve maç, Avrupa basketbol tarihinin en büyük skandallarından birine sahne oldu. Tribünlerde büyük bir kavga çıkarken koltuklar silah olarak kullanıldı. Efesli dört oyuncu ve bir FIBA delegesi hastanelik oldu. Bu çirkin maçta Efes galibiyete yakındı ama son anlarda 19 sayı ve 18 ribaund ile oynayan Roy Tarpley’in deneyimi ve 2 sayı atmasına rağmen Giannakis’in katkıları ile Aris, maçı kazandı.
Galis ise Panathinaikos‘ta da şanslı değildi. 1994 Final Four’da Tel Aviv’de oynamayı başardı ama neticede kıta şampiyonluğu hayalini gerçekleştiremeden emekli oldu. Giannakis ise biraz daha şanslıydı. Galis’in izlerinden gidip 1994’te Panathinaikos ile anlaştı. Bir önceki sezonu ise Panionios’ta geçirmişti. Panathinaikos formasıyla ilk Final Four deneyimi, 1995’te Zaragoza’da yaşandı ama Aris’tekiler gibi bitti. Fakat ikinci denemesinde 1996’da Paris’te Giannakis, nihayet EuroLeague şampiyonluğuna ulaştı. Dramatik ve tarihi maçta hakemlerin ve hakem masasının da büyük hatalarına tanıklık edildikten sonra Panathinaikos, 67-66 kazandı. 37 yaşındaki Giannakis, 38 dakika sahada kalıp 9 sayı attı. Hayali gerçek oldu. O yaz, Atlanta’da 1996 Olimpiyatları’nda oynadıktan sonra emekli oldu. Milli takımda 351 maça çıkarken 5.309 sayı attı ve bu anlamda hâlâ rekorun sahibi. Yunanistan Ligi tarihinde ise attığı 9.291 sayı, onu tarihin en skorer üçüncü oyuncusu yapıyor.
Pire’deki mucize
Galis ve Giannakis, Aris’te başaramadıklarını milli forma ile o dönemde yeni inşa edilen Pire’deki Barış ve Dostluk Salonu’nda oynanan turnuvada 1987 EuroBasket’te başardılar. Giannakis, ilk olarak 1979’da Torino’da EuroBasket oynamış ve 7,8 sayı ortalaması ile tamamlamıştı. İki yıl sonra Prag’da sayı ortalamasını 10,2 sayıya çekmişti bile. 1983’te Nantes’ta 15,3 sayı ortalamasına yükseldi. 1986 Dünya Kupası’nda İspanya’da maç başına 17,3 sayı attı. Giannakis’in en büyüleyici performansı ise 14 Haziran 1987’de geldi. Yunanistan, Pire Mucizesi olarak bilinen maçta SSCB’yi uzatma sonunda 103-101 yenerek Avrupa şampiyonu oldu. Galis, 45 dakika boyunca sahada kalıp 40 sayı attı ama Giannakis’in takıma kattığı oyun görüşü, asist ve güven katkısı da onu maçın diğer kahramanı yaptı. İki yıl sonra Zagreb’de Yunanistan bir kez daha EuroBasket finaline çıktı ama bu kez Yugoslavya’ya kaybetti. Arjantin’deki 1990 Dünya Kupası’nda Giannakis 26,0 sayı ortalaması ile oynadı. 1991 EuroBasket’te 19,8 sayı, 1993 EuroBasket’te 19,3 sayı ortalaması yakaladı.
Giannakis, oyun kurucuydu. Doğal olarak diğerlerine yardımcı olan oyuncu olması bekleniyordu ama büyük yetenekleri ile harika bir skorere dönüştü. Galis de sorun yaşamadan oyun kurucu olabildiği için sık sık pozisyon değiştirdiler ve rakiplerinde kafa karışıklığına sebep oldular. Giannakis, Gallis’ten daha uzundu, daha iyi dış şut tehdidi vardı, iyi penetre ediyordu ve iyi bir ribaundcuydu. Hepsinden öte Giannakis, bir liderdi. Kritik anlarda takım arkadaşları ona bakardı çünkü onun güvenilir seçenek olduğunu bilirlerdi ve sayı da atabilirdi. Takım arkadaşları ve koçları için sigorta poliçesi gibiydi. Ayrıca muazzam bir sporcuydu. Geçmişinde hiçbir leke olmayan, herkesin sevdiği, rakiplerinin bile sevdiği ve profesyonelliğine saygı duyduğu bir oyuncuydu.
EuroBasket’te tarih yazmak
Panagiotis Giannakis, basketbol tarihinde hem oyuncu hem de koç olarak Avrupa’da milli şampiyonluk yaşamış tek erkek. Svetislav Pesic, bunu Bosna ile 1979’da oyuncu olarak, Barcelona ile 2003’te koç olarak kulüp seviyesinde başardı fakat milli takım seviyesinde bunu başaran tek isim Giannakis oldu: 2005’te Belgrad’da koç olarak takımını şampiyonluğa taşıdı.
Muhteşem oyunculuk kariyerine nokta koyduktan sonra Giannakis, Yunanistan Milli Takımı’nda koçluk yaptı ve 1997’de Barcelona’da takımı yarı finale taşıdı. Bir yıl sonra 1998 Dünya Kupası’nda Atina’da yine aynısını başardı. Daha sonrasında Panionios’ta koçluk yaptı ve 2002’ye kadar burada kaldı. Bir sonraki durağı Maroussi oldu ama 2004 yılında milli takım koçluğuna geri döndü ve 2004 Olimpiyatları’nda takımı çalıştırdı. Yunanistan beşinci oldu ama ertesi yıl Belgrad’da Avrupa şampiyonluğunu kazandı. 2006 yılında Giannakis, Yunanistan’ı Japonya’daki dünya kupasında ABD karşısında tarihi yarı final zaferine taşıdı fakat finalde İspanya’ya yenilip gümüş madalyaya razı oldu. 2008-2010 yılları arasında Giannakis, Olympiakos’u çalıştırdı ve iki kez EuroLeague’de Final Four oynattı. 2009’da Olympiakos, yarı finalde Panathinaikos‘a kaybetti. 2010’da ise finalde Barcelona’ya kaybettiler. Olympiakos’un kupa orucunu 2010’da Yunanistan Kupası’nı kazandırarak sonlandırdı.
2008’de Giannakis, EuroLeague Basketball tarafından Avrupa kupalarında ilk 50 yılda en büyük katkı veren 50 isim arasında gösterildi. Neticede o Panagiotis Giannakis, Yunan basketbolunun ejderhası.
Basketbol gündemindeki en son gelişmeleri kaçırmamak için tıklayın!