Βy Christos Litsas/ info@eurohoops.net (Çeviri: Buğra Uzar)
Molalar her zaman basketbolun önemli bir parçası olmuştur. Aynı zamanda koçların takımlarını (yeniden) organize edebilmeleri ve maça geri dönerek zafere uzanabilmeleri açısından kullandıkları en önemli silahlardan bir tanesidir.
Ancak bir molanın etkinliği, bakış açısına göre değişkenlik gösterebilir. Bu yüzden istatistiklere dayanarak objektif bir yorum yapabilmek çok da mümkün değil.
Bunu aklımızda tutarsak 3stepsbasket.com çalışanları, inanılmaz veri depolarını da kullanarak EuroLeague’deki molaların ne kadar verimli olduğunu ya da olmadığını değerlendirebilmek adına önemli kriterler yapmayı denediler.
Neler bulduklarına birlikte bakalım:
EuroLeague’de 2021-22 sezonunun 3. haftasında UNICS Kazan, Bayern Münih ile karşılaştı. Dördüncü çeyreğin başlarında Bayern 54-55 ile 1 sayı öndeydi.
Ancak Rus ekibinin işleri değiştirip 59-55 ile 4 sayı öne geçmesi çok da uzun sürmedi. O noktada Bayern koçu Andrea Trinchieri, tehlikenin farkına vardı ve UNICS’in momentumunu durdurabilmek adına bir mola aldı.
Bavyera ekibi adına işler beklendiği gibi olmadı ve maçın tekrar başlamasıyla UNICS, 8 sayı daha attı ve skoru 67-55’e getirdi. Bu da koç Trinchieri’yi bir mola daha almaya zorladı.
İkinci molanın ardından UNICS’ın momentumu sonunda durdu ve Alman ekibi birkaç kolay sayı buldu. Yine de bu seri onlara yetmedi ve UNCIS galibiyete uzanan taraf oldu.
Bu gibi anlar, koçların ne kadar kısa sürede önemli kararlar vermeleri gerektiğini gösteriyor. Eğer rakibiniz bir seri yakaladıysa bir koç olarak bu momentumu olabildiğince kısa sürede durdurabilecek bir yol bulmanız gerek.
Çözüm? Mola!
Bir rakibin momentumunu durdurmak adına bir molanın ne kadar verimli olduğunu hiç düşündünüz mü? Koç Trinchieri’nin başına gelenler iki kez düşünmenize sebep olmuş olabilir. İlk mola bir sonuç vermedi ve rakip skor bulmaya devam etti. UNICS’ı ancak ikinci mola durdurabildi.
Öte yandan takımı böylesine baskı altındayken eğer bir koç mola almayarak maçın akışını bölmeseydi neler olurdu? Bu karar takımına daha mı fazla zarar verirdi?
Bu yazının konusu da bu ve geçmişten verilerle de yayınlanarak bunu analiz etmeye çalışacağız. Amaç, bir takım kesintisiz oynamaya devam etmek yerine bir mola kullanarak bir seriyi durdurmaya karar verdiğinde ne olduğunu karşılaştırmaktır.
Eğer bir mola rakibin momentumunu kırmaya yardımcı olabilirse, mola sonrasında topa sahip olan takımlardan, koçların mola kullanmadığı durumlara kıyasla daha iyi performans görmeyi bekleriz.
Bu hipotezi doğrulamak veya reddetmek için son 3 EuroLeague sezonunun verilerini topladık, her maçtaki serileri belirledik ve her iki stratejinin başarısını ölçtük (bir seriyi molalı veya molasız durdurmaya çalışma).
Verileri Toplamak
3stepbasket basketbol analiz platformunda 380.000’den fazla maç pozisyonunun verisini topladık. Veri sayısının fazlalığından dolayı bu ayrıştırmayı yapabilmek adına bir otomatik sistem geliştirdik. İlk olarak her şeye başlamadan önce bir seri ne demek onu kesin bir şekilde tanımladık:
Bir seri, 6 pozisyonluk (3 savunma + 3 hücum) sekans içerisinde bir takımın rakibine 5+ sayı fark atmasıdır.
Bunun yanı sıra kritiklik etmenini yansıtabilmek için ilk çeyrekleri eledik ve skor farkının bu seri sırasınca 5 ya da daha az olduğu anları dahil ettik.
Seriyi tanımladıktan sonra deney kısmını oluşturduk. Bir serinin ardından sonraki 6 pozisyonda skor farkının ne olduğunu şu durumlarda ölçtük:
Koç bunu bir molayla durdurmaya çalışırsa
Koç oyunu durdurmazsa
Sonuçlar
Şimdi sonuçları görelim. İlk olarak, bir takımın rakibin serisini takip eden 6 pozisyonu ne sıklıkta “kazanabileceğini” veya “kaybedebileceğini” (yani pozitif veya negatif puan farkı alabileceğini) ölçtük.
Burada önemli bir notun belirtilmesi gerekir: bu “skor farkı”, maçın toplam skorunu değil, sadece seriyi takip eden 6 pozisyona atıfta bulunur.
| Seri yiyen takımların toparlanmaları, negatif serinin ardındanan oluşan sayı farkı | ||
| Seriden sonraki 6 pozisyon | Molasız | Molalı |
| Pozitif Skor | 42% | 53% |
| Negatif Skor | 38% | 28% |
| Rakipleriyle aynı | 20% | 19% |
Yukarıdaki tabloya göre, bir seriye maruz kalan ve mola almayan takımların, negatif koşunun ardından 6 pozisyonda rakiplerini geçme şansı önemli ölçüde daha yüksek. Bunun nedeni, takımların mola verdikleri durumlarda (%42 pozitif skor farkı) aksine mola istemedikleri zaman (%53 pozitif skor farkı) daha sık toparlanmalarıdır.
Genel olarak, yukarıdaki veriler, varsayımlarımıza göre, takımların rakipleri seri yakalarken mola almamayı tercih ettiğini göstermektedir. Bu strateji, rakiplerinin hemen ardından onları geride bırakarak ivmesini durdurabilecekleri için “daha hızlı bir iyileşme” sunabilir.
Ayrıca, rakip takımın serisini takiben topa sahip olan takımın elde edebileceği ortalama sayu farkını da hesapladık.
| Takımların serilerin ardından toparlanmaları, skor farkı | ||
| Sonraki 6 Pozisyon | Molalı | Molasız |
| Skor farkı | +0.1 | +1.0 |
Yukarıdaki sonuçlar, ilk tablodaki verilerle bağlantılı. Mola kullanmayan takımlar daha iyi toparlanırken, negatif serilerin ardından rakiplerine daha büyük farklar atabiliyorlar.
Mevcut Sezon
Bu bölümde mevcut sezondan bazı verilere göz atacağız.
Verilere geçmeden önce bir netleştirme yapmamız gerekiyor. Bir sezon içerisinden verileri takımlara göre dağıtırken her takımın az verisi olması sebebiyle sonuçlar oldukça değişken. Bununla birlikte, aşağıdaki tablo, seri sonrası durumlarda her takımın gerçek gücünü gösterdiği şeklinde yorumlanmamalıdır. Bu verileri çoğunlukla bir referans noktası olarak sunuyoruz, böylece okuyucu, bir koç mola istemediğinde bir seriden sonra oyunun nasıl geliştiğine dair bir fikir edinebilir.
Diğer bir not, aşağıdaki tablo için iyi miktarda veri toplamak amacıyla daha az veriyi filtrelemek için gereksinimlerimizi gevşettiğimizdir. 4 sayılık koşuları (5 yerine) dahil ettik ve toplam sayı farkı eşiğini (5 yerine) 6’ya çıkardık.
| Takımların rakiplerinin seri yakalamasının ardından molasız devam etmeleri halinde gösterdikleri performans | ||
| Takım | Serinin ardından oluşan fark | İncelenen olay sayısı |
| Anadolu Efes Istanbul | +2.3 | 4 |
| CSKA Moscow | +2.0 | 26 |
| FC Barcelona | +1.7 | 14 |
| Olympiacos Piraeus | +1.7 | 23 |
| Maccabi Playtika Tel Aviv | +1.5 | 15 |
| Panathinaikos OPAP Athens | +1.5 | 13 |
| UNICS Kazan | +1.2 | 20 |
| Real Madrid | +1.0 | 21 |
| AX Armani Exchange Milan | +0.9 | 14 |
| Fenerbahce Beko Istanbul | +0.9 | 34 |
| Zenit St Petersburg | +0.8 | 21 |
| Zalgiris Kaunas | +0.7 | 21 |
| LDLC ASVEL Villeurbanne | +0.6 | 26 |
| AS Monaco | +0.5 | 18 |
| Crvena Zvezda mts Belgrade | +0.5 | 8 |
| FC Bayern Munich | +0.1 | 16 |
| Alba Berlin | -0.7 | 36 |
| Baskonia Vitoria-Gasteiz | -1.0 | 7 |
Burada gördüğümüz; 18 takımdan 16’si, rakipleri seri yakalamışken bunu molayla durdurmaya çalışmazsa daha pozitif bir skor elde ediyor.
Şaşırdınız mı?
Bir molanın etkisini anlayabilmek kolay bir görev değil. Bunun ana sebebi, bir molanın üst üste kaç pozisyonu etkileyeceğini kestirebilmenin ne kadar zor olduğu. Aynı şey seriler için de gerekli.
Bizim çalışmamızda ise moladan 6 pozisyon önce ve moladan 6 pozisyon sonra olarak ele aldığımızda koçların molada verdiği talimatların işleyip işlemediğini değerlendirebilmek için iyi bir veri olduğunu düşündük. Aynı zamanda pozisyon sayılarının sürelerini, kritik anların etkisini değerlendirdik. Her seferinde de molasız gitme stratejisinin lehine istikrarlı sonuçlar elde ettik.
Eğer tamamen farklı bir görüşünüz varsa 3StepsBasket’in twitter hesabından ya da websitemiz 3stepsbasket.com’un iletişim sekmesinden ulaşabilirsiniz.
Basketbol gündemindeki en son gelişmeleri kaçırmamak için tıklayın!