by Scott Cacciola / Çeviri: Bilal Baran Yardımcı / info@eurohoops.net
Bu çevirinin tüm hakları Eurohoops Ltd. Şti.’ye aittir ve tamamının veya bir kısmının izinsiz kullanılması kesinlikle yasaktır.
Bu yazı 1 Kasım 2021 tarihinde The New York Times‘ta yayınlanmış ve uyarlanarak çevrilmiştir.
Jamahl Mosley, basketbol uğruna dünyayı dolaştı.
Meksika’da, Avustralya’da, İspanya’da, Finlandiya’da ve Güney Kore’de profesyonel basketbol oynadı. Carmelo Anthony’nin Denver Nuggets zamanlarında takım için oyuncu gelişimi koçluğu yapıyordu. LeBron James’in ilk ayrılışından sonraki 4 yılda Cleveland Cavaliers‘ta asistan koç olarak görev aldı. Dirk Nowitzki’nin kariyerinin son yılında, Luka Doncic’in yükseldiği senede Mosley nerede miydi? Dallas’ta asistanlık yapıyordu.
NBA’de koç ekiplerinde 16 sezon çalıştı. Bir gün başantrenör olma azmiyle sürekli yeteneklerini geliştirdi. Annesinin tavsiyesi üzerine kolej basketbolunda siyahi bir koçun altında oynamıştı. Kendisi gibi birinden liderlik özelliklerini görmesini istemişti annesi. Geçtiğimiz yıllarda 7. kez bir NBA koçluğu işi için görüşmeye girip 7. kez reddedildiğinde bu işi yapabileceğine dair şüpheler de gün yüzüne çıktı.
“Asla yeterince yetenkli misiniz bilemiyorsunuz.” diyor Mosley. “Görüşmenin iyi geçtiğini düşünüyorsunuz. Bu işi yapabilecek yeteneğe sahip olduğunuzu biliyorsunuz.”
NBA’deki oyuncuların %70’inden fazlası siyahi olsa da koç ve yöneticileri uzun süreler beyaz tenli insanlardan oluşuyordu. Bu sene Mosley, alışılagelmişin dışında bir sezonun parçası oldu. 8 boş koç kontenjanını 7 siyahi koç doldurmuştu. Orlando Magic‘in başına getirilen Mosley de dahil bu isimlerden 5’i, ilk antrenörlük görevlerini yapacaklardı. Diğer isimler şunlar: Wes Unseld Jr. (Washington Wizards), Willie Green (New Orleans Pelicans), Ime Udoka (Boston Celtics), Chauncey Billups (Portland Trail Blazers). Dallas’ın koçu Jason Kidd ve Hawks‘ın koçu Nate McMillan’ın daha önceden koçluk tecrübeleri bulunuyordu.
Green, “15 yıl önce muhtemelen bu pozisyonlara gelemezdik.” diyor.
Bu artış – ligdeki 30 koçun 13’ü siyahi, 2’si melez- ırk ve ırkların işe alışa etkisinin ülke genelinde kapsamlı şekilde tartışıldığı dönemde yaşandı. Siyahi oyuncular, uzun süre önce gerçekleşmesi gerektiğini hissettikleri değişim için seslerini yükseltiyordu.
“Bu, ligin üstündeki bir leke ve bunu kimse inkar edemez. Bu işi geliştirmek için çabalamaya devam etmeliyiz.” diyor Oyuncular Birliği yöneticilerinden Michele Roberts.
“Doğal bir kültürel bağ mevcut”
Celtics‘in başına geçmeden uzun süre önce Udoka, kendi tanımıyla oyunun bir öğrencisiydi. Portland, Oregon’daki bir genç olarak Syracuse’da forma giyen Lawrance Moten ve California Üniversitesi’nde oynayan Lamond Murray gibi favori kolej oyuncularının maçlarını kaydederdi. Sonrasında ise hareketlerini incelemek üzere bunları incelerdi. (Udoka’nın evinde hala bir dolu maç kasedi bulunuyor.
“En atletik ya da en yetenekli oyuncu ben değildim bu yüzden avantaj yaratmak için zekamı kullanmam gerekiyordu. Oyuna her zaman belli bir yolla eğildim ve bence bazı koçlar bende bu durumu fark etti.” diyor Udoka.
Udoka; bir siyahi mahallesinde büyüdü, bir siyahi lisesinde okudu ve siyahi antrenörler altında oynadı. O çevrede bulunmak bildiği tek şey olduğu için ırk olayının yeterince bilincinde değildi kendi deyimiyle. Lise koçu ailesine birlik beraberlik ve kardeşlik vaazları veriyordu, Udoka da bu dersleri iyi dinledi.
Udoka, NBA’de savunma özellikleriyle ön plana çıkan bir forvet olarak yer alıyordu. Portland’daki Amateur Athletic Union’ın kurulmasına yardımcı oldu. Daha sonra bu kuruluştan Terrence Ross ve Terrence Jones gibi NBA oyuncuları yetişti. Udoka aynı zamanda Oyuncular Birliği tarafından düzenlenen koç etkinliklerine katıldı. Emekli olduktan sonra 2012 yılında Gregg Popovich’in altında bir asistan olarak San Antonio Spurs‘te çalışmaya başladı.
Celtics işi, 8 senedir takımın başında bulunan Brad Stevens’ın artık yönetim kısmına geçerek genel menajer olduğu açıklandıktan sonra gerçekleşti. Yakın zamanda The Undefeated ile gerçekleştirdiği röportajda Jaylen Brown, takımdan siyahi bir koç seçimi yapmaları yönünde bir istekte bulundu. Onun için bu konularda duruş çok önemliydi.
“Oyuncular artık daha fazla kendi ırklarından insanları bu işlerde görmek istiyordu. Bence koçluk artık A planı, B planından çok kurulan ilişkilerin sağlamlığıyla alakalı bir iş. Siyahi oyuncular ve siyahi koçlar arasında da doğal oluşan bir kültürel bağ var.” diyor Udoka.
Udoka, beyaz koçların siyahi oyuncularla bağ kuramadığını kastetmediğini söyledi. Buna en büyük kanıt olarak da Popovich’i gösterdi. Yine de takıma yeni katılan bir koç için ırk konseptinin bir faktör olmadığını savunmak gerçekçi olmazdı.
“Basketbol genel olarak azınlıkların sporu. Bu yüzden bir koç olarak azınlık gruba dahil olan biriyle bağ kurabiliyorum. O bana ya da ben ona karşı birbirimizin dilinden konuşabiliyoruz.” diyor Celtics’in oyun kurucusu Marcus Smart.
Yine de bir koç, her zaman koçtur: Udoka, sezon öncesi maçlarının sonuncusunda belirtilmeyen bir takım kuralını çiğnediği gerekçesiyle Marcus Smart’ı oynatmamıştı.
“Kararlar hızlı alınıyor”
Yaklaşık 3 yıl önce Koçlar Birliği Başkanı Rick Carlisle, lig genelinde bazı genç asistanların koçluk işi için adil bir muamele görmediğine yönelik haberler duyuyordu.
Lig ve Koçlar Birliği’nin ortak çalışmasıyla NBA’de Koç Eşitliği Girişimi oluşturuldu. Bu programın amacı genç koçlar yetiştirmek, iş için kalifiye elemanların koçluk fırsatı geldiğinde bu fırsata ulaşabilmesini sağlamaktı.
Bir de geçen sene koçların verilerinden oluşan bir uygulama var. An itibarıyla bu uygulamada lig yöneticilerinin ulaşabileceği 300 koç hakkında profil mevcut. Koçlar bu uygulamaya kendi geçmişlerini, felsefelerini ve hatta röportaj kliplerini yükleyebiliyor. NBA’deki koçluk görevleri için Bumble uygulaması olarak düşünebilsiniz bunu. Ligin yönetiminde görev alan Oris Stuart’ın dediğine göre bu uygulama, çok daha büyük amaçlara hizmet ediyor.
Stuart, bir röportajında “Bu işi kesinleştirmek için takımlarla görüşmelerimiz devam ediyor. Süreç kapsamlı ilerliyor. En iyi yeteneğin ön planda olduğu, çok uzun bir havuza ulaşımımızın olduğu ve belli kalıpların dışına çıkan bir network uğruna bu işe önem veriyoruz.” dedi.
Fakat geçtiğimiz yıl 2 beyaz koçun işe alınış süreci yeterince kapsamlı olmadığına yönelik eleştiriler aldı.
Minnesota Timberwolves 2021 Ocak ayında Ryan Saunders’ı kovduktan sonra aynı gün beyaz tenli bir koç olan Chris Finch’i takımın başına getirdi. Timberwolves, an itibarıyla Brooklyn Nets için asistanlık yapan siyahi koç David Vanterpool’u takımın yardımcı koçlarında biri olmasına rağmen öne çıkarmamıştı.
Oyuncular Birliği yöneticilerinde Roberts, “Hızlı karar vermenin gerekliliği Timberwolves’un herhangi siyahi bir adayı düşünmemesine sebep oldu. Bu değişimin zamanlaması birçok insan için talihsiz oldu.” diyor.
Birkaç gün içinde Koçlar Birliği’nin yöneticilerinden Carlisle ve David Fogel, Minnesota’nın koç arayışı süreci hakkındaki hayal kırıklıklarını dile getiren bir açıklama yayınladılar: “Herhangi bir organizasyon arkaplanı ne olursa olsun geniş kapsamlı bir araştırma sürecine maruz kaldıysa bunu düzeltmek bizim sorumluluğuumuzdu.”
Fakat birkaç ay sonra Carlisle, Pacers‘ın başına oldukça çabuk sonuçlanan bir süreç sonunda geçti. Takımın başındaki Nate Bjorkgren, ilk senesinin ardından kovulmuştu ve Pacers, Carlisle dışında sadece bir tane daha adayla görüştü. Indiana’nın genel menajeri Chad Buchanan, takıma tecrübeli bir koç aradıklarını söyledi. Carlisle’ın 2011’de şampiyon olduğu ve 13 senedir çalıştırdığı Dallas Mavericks‘ten ayrılması, onlar için de beklenmedik olmuştu.
Buchanan’ın Carlisle’a 8 ay önce Bjorkgren’i işe almadan önce 8’i siyahi 1’i kadın olmak üzere 17 koçla görüştüklerini söyleyerek ona güvence verdiği söyleniyor.
“Bu durum beni endişendiriyordu ancak bana bu bilgiyi verdiklerinde devam etmeye hazır oldum.” diyor Carlisle.
“Bu, daha çok sistemi ilgilendiren bir sorun”
Ekonomi orijinli Wes Unseld Jr., yatırım işlemlerine girebileceğini düşünmüştü. 1997’de mezun olduktan sonraki iki yaz boyunca Wizards için staj yapmayı da ihmal etmedi. Babası Wes ise aynı organizasyonda basketbolcuyken de oynamış, sonrasında 7 sezon başantrenörlük yapıp yönetim kısmına geçmişti. Oğlunu finans dünyasının ona uymaması ihtimaline karşı basketbol işlerini öğrenmesi için yanına çağırdı.
Wes Unseld Jr., babasının onu “Eğer işin içinde olacaksan işi biliyor olmalısın.” dediğini hatırlıyor. Bunun üzerine onun aklından da basketbolda yer alma düşüncesi geçmiş. Babası ise öncelikle her departmanda staj yapacağını söylemiş ona.
Unseld, basketbol günleri bittikten sonra bu sporu geride bırakamayacağını fark etti. 8 sezon Washington için scout’lık yaptıktan sonraki 16 yılı lig genelindeki çeşitli takımlarda asistanlık yaparak geçirdi. Hücumları yeniden tanımladı. Savunmalar inşa etti. Wizards için detaylara verdiği önem ve oyuna olan içgüdüleri sayesinde bir “Deha”ydı. Denver’dayken Nikola Jokic ve Jamal Murray’nin yıldız oyunculara evrilmesine yardımcı oldu.
Her şeye rağmen Unseld, bir başantrenörlük görevine gelmedi. Irkın bir faktör olup olmadığından ise asla emin olamıyor. “Bir fırsat kaçtığında insan ister istemez ‘O yüzden mi?’ diye düşünüyor. Olabilir de. Tahmin yürütmesi zor.” diyor Unseld.
2012-13 sezonunun başında 14 takımın başında bir siyahi antrenör vardı. Rekor kırılan o yılın ardından bu sayı düşmeye başladı ve değişimin ne denli zayıf gerçekleşebileceğini gösterdi. Unseld NBA için “Diğer her iş gibi sosyal ağların önemli olduğu bir iş.” diyor.
“Eğer karar vericilerle bağlantınız yoksa işiniz zor. Bu, siyahi insanlara aleni şekilde şans vermemin bir göstergesi mi yoksa hakkaten o insanların bu tarz bağlantıları yok mu bilmiyorum. Bu, daha çok sistemi ilgilendiren bir problem.”
Roberts, Koçlar Birliği’ni bu sorunu ortadan kaldırmaya yönelik çalışmalarını gösterek övdü. Fakat kendisinin dediğine göre asıl güç, oyuncuların ta kendisinden sağlanıyor.
“Mutlu bir takım muhtemelen çok daha başarılı bir takımdır. Eğer oyuncular, yönetimlerin koç ekibi hakkındaki endişelerine burun kıvırdığını görürse kalmaları için bir sebepleri olur mu ki?” diyor Roberts.
New Orleans koçu Willie Green, Detroit’te büyürken kendisine koçluk yapan ve işin temellerini gördüğü amcası Gary Green’i unutamıyor. Golden State ve Phoenix’te birkaç yıl asistanlık yaptıktan sonra Green, sorumluluk bilincinde bir yükselme olduğunu belirtti.
“Bu fırsatların emanetçisi biz olmalıyız.”
Udoka’nın AAU takımındaki eski oyuncularından Garret Jackson, şu anda Boston’da Udoka’nın video koordinatörlerinden biri olarak görev alıyor. Moslely de Madison Square Garden’da Knicks‘e karşı yakın geçen maçta gülen taraf oldu ve Magic ile ilk kez galibiyet sevinci yaşadı. Maç topu ona hediye edildi, sonrasında çalışmaya geri döndü.
“Bu, ekstra bir olay değil.” diyor Mosley. “Odaklanıp işini yapmaya devam etmen gerekiyor.”
Basketbol gündemindeki en son gelişmeleri kaçırmamak için tıklayın!