by Jonathan Abrams / Çeviri: Bilal Baran Yardımcı / info@eurohoops.net
Bu çevirinin tüm hakları Eurohoops Ltd. Şti.’ye aittir ve tamamının veya bir kısmının izinsiz kullanılması kesinlikle yasaktır.
Bu yazı 16 Mayıs 2013 tarihinde Grantland‘de yayınlanmış ve uyarlanarak çevrilmiştir.
Uçaklar, trenler, otomobiller… Otostoplar, otobüsler ve kime sorduğunuza bağlı olarak menzil arabaları. Kiralamalı uçuşlar büyük pazar lüksünden biraz daha fazlasıyken NBA oyuncuları bu şekilde seyahat ediyordu. O zamanlar haritada bir görüntü yakalamanız gerekiyordu. Red Auerbach, o efsaneleşmiş Boston Celtics takımına “Her koyun kendi bacağından asılır” der ve kar fırtınasının ortasında ayrılan trenin son koltuğuna otururdu. “Maçları oynamak, oynayacağımız yere ulaşmaktan çok daha kolaydı.” diyor Celtics efsanesi Bob Cousy. “Sürekli bir sorun çıkardı.”. Sadece oraya varmak, savaşın yarısıydı ve bazen o savaş kaybedilirdi.
Bazı NBA efsaneleriyle en çok akıllarında kalan seyahat anıları hakkında konuştum. Syracuse Nationals ve Philadelphia 76ers formaları giyen Hall of Fame oyuncu Dolph Schyaes, “25 yaşındayken olayları akışına bırakıyorsunuz ancak durum bu. Bugüne baktığınız zaman o zamanki standartlar Taş Devri seviyesinde.” diyor.
Havadan Seyahat
Gail Goodrich (Los Angeles Lakers, 1965-68; Phoenix Suns, 1968-70; Lakers, 1970-76; New Orleans Jazz, 1976-79): “Havaalanına giderdin, takımla buluşurdun, biletleri alırdın, uçağa binerdin ve beklerdin. Bir sürü rötar olurdu. Los Angeles’tan Doğu’ya seyahat ederken her zaman kar fırtınaları olurdu. En büyük olay ise üç gece üst üste olduğundaydu. Cuma Los Angeles’ta oynar, cumartesi uyanır ve Phoenix’e, Portland’a veya Seattle’e seyahat eder ve o gece de maça çıkardık. Gece geç saate kadar uyanık kalır, ertesi gün erken kalkıp Los Angeles’a geri döner ve aynı gece yine maça çıkardık. Bu, bir Batı turnesi olurdu. Üç maç üst üste. Doğu’ya gittiğimizde de beş gecenin dördünde maça çıkmak, garip bir durum değildi.
Kariyerimin başlarındaki bir seyahati hatırlıyorum, New York’ta bir kar fırtınası vardı ve biz de Los Angeles’tan geliyorduk. Toledo’ya inip geceyi orada geçirmemiz, ardından ertesi sabah uyanıp New York’a giden trene binmemiz gerekiyordu. Oraya maç başlamadan bir saat önce vardık ve o gece maçı oynadık.
Şimdilerde ise muhtemelen çantalarına dokunnmuyorlar bile. Biz kendi çantalarımız taşımak zorundaydık. Hatta eğer çaylaksanız topların olduğu çantayı da taşımanız gerekiyordu. O zamanlar antrenmanlara ve maç öncesine altı top götürürdük. Elgin Baylor’ın dizleri için bir sıvı ısıtma cihazı vardı. Eğer çaylaksanız, onu da taşımanız gerekiyordu. İki çaylağımız vardı, bu sayede biri cihazı taşırken öbürü topları taşırdı. Onları kontrol ederdik. Bir bagaj sendeyse, sorumluluğu da sendedir. Trene, otele beraber gitmen gerekir. Eğer otelde antrenörüne teslim etmezsen onu maça götürmekle de sen sorumlusundur.”
Dolph Schayes (Syracuse Nationals/Philadelphia 76ers, 1949-64): “Kar fırtınası içinde döndüğümüz spesifik bir maç hatırlıyorum. 1950’lerin sonuydu. Çoğu cumartesi gecesi maçımız olurdu ve bir erken saatte yayınlanacak televizyon maçı için öğlen 1’de mi ne Syracuse’da oynamamız gerekirdi. Uçuşlardan nefret eden birkaç isim vardı. Bunlardan biri de Cincinnati Üniversitesi’nde oynamış Connie Dierking’ti. Nefret ediyordu. Pilot ‘Uçuşa geçiyoruz ancak fırtınanın ucunda uçacağız, bu yüzden de navigasyon için Mass Turnpike yolunu takip edeceğiz. Çok yüksekten uçmayacağız’ dedi. Connie ‘Aman Tanrım’ tepkisini verdi. Şakacı Johnny Kerr, açık konuştu: ‘Connie, neden endişeleniyorsun? Araba kazalarında ve karşıdan karşıya geçerken daha fazla insan ölüyor. Uçaklar çok güvenli, en güvenli ulaşım aracı hatta. Geçtiğimiz gün Fransa’da 90 kişinin öldüğü bir tren kazası yaşandı’. Connie nasıl olduğunu sordu. Johnny ‘Oh, bir uçak trenin üzerine düştü’ şeklinde yanıtladı. O zamanlar bu, bana çok komik gelmişti. Uzun lafın kısası, sağ salim geri döndük.”
Bob Cousy (Boston Celtics, 1950-63, 1969-70): “Ölüme yaklaştığımız bir an yaşamadık. Douglas DC-3s adındaki uçaklar, o zamanlar yapılmış en güvenli uçaklardı. Antrenörümüzün ise midesi bozuktu, sokakta yürür gibi uçaktaki torbaları doldururdu. Hangi yükseklikte uçarsanız uçun türbülanslar gerçekleşirdi ve tabii ki kışın seyahat etmek, en kötü şartları beraberinde getiriyordu. Genelde onunla Cin Rumisi oynardık. O kusarken biz de kartlarla onun parasını kazanırdık.”
Elgin Baylor (Minneapolis/Los Angeles Lakers, 1958-72): “1960’larda bir gün, öğlen saatlerinde Minneapolis’i terk ettik. Kalkıştan önce pilot, birtakım problemler yaşadığımızı söyledi. Havadayken iki motor da durdu. Öylece durmuştu. Sanırım yakıtın bittiğini düşündü ve iniş yapmamız gerektiğini söyledi. Süreç boyunca etrafta daireler çizdik ve bir havaalanı ya da başka bir şey bulmayı hedefledik. Sonunda iniş yaptık ve pilot, herkese kendileriyle gurur duymaları gerektiğini söyledi.”
Rod Hundley (Minneapolis/Los Angeles Lakers, 1957-63): “O olayda kimsenin yaralanmaması mucize. Orada olmayan tek isim Rudy LaRusso. O, Dartmouth’ta da oynardı. Ülseri vardı ve bu yüzden uçuşu kaçırmıştı. Az daha koca takımdan bir kişi sağ kalmış olacaktı. Havada uçakla dolaşıyor ve ne yapacaklarına karar vermeye çalışıyorlardı. Çok az bir miktar yakıtımız kalmıştı ve pilotlar, kararı bize bıraktı: ‘Ne yapmak istiyorsunuz? 25, belki 30 dakikalık yakıtımız kaldı. Size bağlı. Aksi halde şu anda hamle yapmamız gerekir. Bu, bizim kararımız’. Biz de ‘Şimdi yapalım’ dedik. Pozisyonlarımız aldık ve ‘Eğer şu an bizi yere indirebileceksen o yöntemi uygulayalım’ dedik. Bunu seçmiştik. Uçağı camlar açık halde sürdüler. Sağda ve solda birer cam açıktı. Yaptıkları şey uçuş boyunca o camlardan ışıklar savurarak şehir merkezinden birilerinin dikkatini çekmek ve yardım çağırmaktı. Elgin uçağın arkasına gitti ve yattı.
İniş yaparken neredeyse bir arabaya çarpıyorduk. Hikaye daha da büyüyor. Geriye dönüp baktığımda o anlarda ‘buraya kadarmış’ gibi hissetmiştim. İşimiz bitmişti. İniş için ucu ucuna yetecek bir mesafe yakalayana kadar uçağı yeniden kaldırdılar ve sonra iniş yaptılar. Bilmediğimiz şey ise karı eşeleyip bize iniş yapacak alan açmaya çalıştıklarıydı. Bir mısır tarlasına girdik ve birkaç sapı yıktık ancak bu, uçağın yavaşlamasına yardımcı oldu. Vurduğumuzda sadece yerde kalmaya çalışıyorduk ve uçağın mısır saplarına vurduğunu hissedebiliyorduk. O şehirdeki en büyük mısır tarlasıydı. İşe yaradı ancak yaklaşık 3-4 kez yere çarpıp geri havaya yükseldi. Sanki bir basketbol topunu elinize alıp bırakmışsınız ve yerde durana kadar sekmiş gibiydi. Sert bir inişti ancak iyiydi. Sonunda bir durağa geldik ve herkes birbirine bakıyordu. Ne yaşandığına dair bir fikrimiz yoktu. Herkes dehşet içindeydi. Sonra bir anda sanki o gece maç kazanmışızçasına herkes bağırmaya başladı. Herkes birbirine arkadan vuruyordu. Sonrasında inebilmemiz için uçağın arkasını açmak zorunda kaldılar. Uçak, neredeyse bir metre karın içindeydi. İnsanlar kartopu yapmaya ve birbirine atmaya başladı. Hayatta olduğumuz için çok mutluyduk. Oraya çok yakın bir motel vardı. Büyük bir bardakta kahvelerimizi içtik. Herkesin kendi odası vardı ancak kimse uyumak istemedi. Herkes uyanık kalmak, sohbet etmek, kahve içmek ve donut yemek istedi. Başarmıştık. Bir sonraki sabah uyandığımızda hava mükemmeldi.”
Baylor: “İş hallolmuştu ama korkunçtu. Bir noktada herkes korkmuştu. İnsanlar, Jim Krebs yüzünden korkuya düşüyordu. Kendisini geçenlerde kaybettik fakat Jim, hep en kötüsünü düşünürdü. İyi bir adamdı ancak onu ‘Aman, kaza yapacağız’ derken görürdünüz.
Size komik olanı söyleyeceğim: Yere indiğimizde bizi kim bekliyordu? Pürüzsüz bir inişin ardından kapının çalındığını duyduk. Kapıyı çalıp ‘Herkes iyi mi?’ diye soran bu adamın şehrin cenaze kaldırıcısı olduğunu öğrendik. Yaşanan şey şuydu: Onun kafasının üzerinde daireler çiziyorduk ve o da polisi arayıp başımızın belada olduğunu söylemişti. Hatta otele giderken onun cenaze arabalarından birine bindik. Saat çok geçti bu yüzden bizi alacak bir taksi bulamamıştık. Minneapolis’e yolun geri kalanında tren kullanarak vardık.”
Jerry West (Los Angeles Lakers, 1960-74): “Seyahat etmek sürekli bir uğraştı. Artık alışmıştık. Az uyuyorduk, uygun olan ilk uçağı yakalamaya çalışıyorduk, mekanik sıkıntılar çıkıyordu. 1971-72 sezonundaki 33 maçlık galibiyet serisi sırasında Chicago’da bir olay yaşandı ve Philadelphia’ya gece 5’te vardık. O maç, bizim için kötü bir maçtı. Maça iyi başlamadık ancak iyi bitirmeyi başardık. Seyahat hakkında çok az ya da hiç kontrolünüzün olmadığı çok fazla olay yaşanıyordu.
Bir keresinde Buffola’da üç güne yakın kısılı kalmıştık. Dışarıda bir kar fırtınası vardı ve biz de çıkamıyorduk. Kar fırtınasına yakalanmak için dünyadaki en ideal yerlerden birinde değildik. Otelde kapalı kalmıştık, ayrılamıyorduk. Küçük küçük bir sürü olay da var. Cumartesi gecesi Los Angeles’ta maça çıkıp o gece New York’a uçup çift maçlardan birini oynardık, sonra da pazar öğle maçı için Boston’a giderdik. Bunlar, sık sık başımıza gelirdi.
Uyumaya çalışmak benim için her zaman en büyük problem oldu. Bazı insanlar uçuş sırasında uyuyabiliyor. Ben uyuyamıyordum. Maçlardan sonra uyku tutmuyordu. Maç takvimi çok yoğundu ve çoğu maça dört-beş saatlik uykuyla çıkıyorduk. Bu yüzden oraya erken varıp dinlenmek için fazla zaman kazanmak çok önemliydi. Oynamak istediğim seviyede olabilmek için sahip olduğum günlük rutinimin parçalarından biri buydu.”
Nate Thurmond (San Francisco/Golden State Warriors, 1963-74; Chicago Bulls, 1974-75; Cleveland Cavaliers, 1975-77): “Kariyerimin başında Wilt ile aynı takımdaydım. Bu da demek oluyor ki Wilt, uzun insanlar için en iyi koltuğa oturuyor. Ben, Wayne Hightower ve Tom Meschery’nin arkasından dördüncü sıradaydım. İkisi de çok uzundu. Veteranların kendi bölgesi olurdu. Ne tarafta isterlerse. Bir çaylak olarak yapmanız gereken önünüzde kimsenin olmadığı bir koltuk bulmaktı. Size bir koltuk atıyorlardı ve herkes uçağa girene kadar bekliyordunuz. Etrafa bakınır ve kimsenin oturmadığı bir koltuk bulur, onun arkasındaki koltuğa oturur ve önünüzdeki koltuğu iterdiniz. İşin sırrı buydu. En uzun çaylak olarak ben bu taktiği kullandım.
19 günlük, 14 günlük gezilere çıkardık. Batı Yakası’nda sadece iki takım vardı: Los Angeles ve San Francisco. Bir sonraki durak St. Louis’ti. Sonra bi bakıyordunuz ki uçuş ertelenmiş ya da iptal edilmiş. Havaalında yorgunluktan bitmiş halde bagajınız elinde ne olacağını beklerken buluyordunuz kendinizi. Bir uçak bekliyor ve maçtan üç saat önce filan şehre varıyordunuz.
İkinci yılımda Wilt takaslandığında takım sahibine gittim ve Wilt’in odasını istediğimi söyledim. Tek başına kalan tek kişi Wilt’ti. Takımda bekar olan birkaç isimden biriydim ve bana Wilt’in odasını verdim. Nasıl yapardım bilmiyorum. Pembe dizileri açmaya sabırsızlanan oyuncularla aynı odada kaldım. Hayatımda öyle diziler izlemedim ben. Tek başıma kalmaya başladığımda benim için şüphesiz en büyük mutluluk oydu.”
Jerry Sloan (Baltimore Bullets, 1965-66; Chicago Bulls, 1966-76): “Hatırladığım şeylerden biri, beş gecede beş farklı şehirde beş maç yapardık. Baltimore’da başladık, sonra St. Louis, Los Angeles, San Francisco ve oradan New York.
Bir başka zamanda ise Buffola’dan Chicago’ya otobüsle gitmemiz gerekti. Chicago’da oynadık ve sonrasında Boston’a dönmemiz gerekiyordu. Hava şartları sebebiyle uçuşlar iptal edilmişti. Otobüs tuttular ve Cleveland, Ohio’da mola verdik. Chicago’ya sabahın beşi ya da altısında vardık. Yanlış hatırlamıyorsam bir boş günümüz vardı, ardından Boston’a dönecektik. Celtics’e karşı ilk kez ulusal televizyonda oynayacaktık. İlk devreyi iyi geçirdik ancak ikinci yarıda bizi domine ettiler ancak iş göründüğünden farklıydı. Tam net hatırlamıyorum ancak çok zor bir yolculuktu.
Benim başıma gelen şey ise şu: Evansville’de işe girdim. Orada sadece beş günlüğüne bulunuyordum. Benim yerimi alacak adam ise oyuncularla beraber uçak kazasında vefat etti. Artık bunun hakkında pek konuşmuyorum. Uzak kalmayı tercih ettiğim konulardan biri.”
Satch Sanders (Boston Celtics, 1960-73): “Cincinnati’ye karşı oynadığımızda kiralık bir uçak vardı ve iki takım da aynı uçakta uçtu. Bu, farklı bir deneyimdi. Ön tarafta bir grup, arka tarafta bir grup oturdu. Veya tam tersi, seyahat şartlarımızı düşündüğümüzde kim nereye oturursaydı. Bu, büyük bir mesele değildi. Hepimiz aynı uçaktaydık. Uçak DC-3’tü. Muhtemelen gideceğiniz yere arabanızla o uçağın uçuşundan daha hızlı varırdınız.”
Earl Monroe (Baltimore Bullets, 1967-71; Knicks, 1971-80): “Baltimore’dayken hep ikinci plandaki havayolları şirketlerinde uçardık. North Central, Allegheny gibi şirketler. Piedmont vardı mesela, mottoları ‘Asla kara görüşünü kaybetmeyiz’di. Bu uçaklarda havadayken çok fazla türbülans yaşanırdı. Baltimore’dan New York’a giderdik. New York’ta uçaktan indikten sonra bindiğiniz taksiler çok çılgın oluyordu. Baltimore’dan New York’a gitmek için yoğun bir zamandı.
Bir keresinde North Center Airlines’tayken Cincinnati’ye gidiyorduk ve bir cam yerinden çıktı. Her şey dışarı uçmaya başlamıştı ki pencerenin olduğu yere bir tahta parçası koyarak kapattık. Sonunda yere inebildik ve uçuşumuzu değiştirdik. Takım arkadaşlarımızdan biri o tahtayı tutmuştu çünkü uçakta çok fazla yolcu yoktu. Küçük bir uçaktı. Bu tarz havayollarında uçmayı sevmiyorduk. Güneydeki bir hazırlık maçından dönerken Leroy Ellis diye bir adam Piedmont ile uçmak istemediğini söyledi. Araba kiraladı ve Baltimore’a direksiyon başında döndü.”
Walt “Clyde” Frazier (New York Knicks, 1967-77; Cleveland Cavaliers, 1977-80): “Cleveland’a gidene kadar durumun ne kadar berbat olduğunun farkında değildim. Orada her sabah uyanıp Chicago üzerinden bağlantı yapmanız gerekiyordu. Direkt olarak hiçbir yere uçamadığınız için her zaman 7.30’da uçağınız olurdu. Knicks’teyken kiralık uçak kullanırdık. Bunu yapan az sayıdaki takımlardan biriydik. Birçok takım yeterince para kazanamadığı için bunu yapamıyordu.”
Stu Lantz (San Diego/Houston Rockets, 1968-72; Detroit Pistons, 1972-74; New Orleans Jazz, 1974; Lakers, 1974-76): “O zamanlar maçtan sonraki sabah ayrılmanız gerekiyordu, akşam asla gidemezdiniz. New York’taydık ve bir kar fırtınası vardı. Bir saatten fazla bir süre boyunca pistin temizlenmesini bekledik. Atlanta’ya vardık ancak maçı yarım saat kadar ertelemek zorunda kaldılar. Atlanta’ya vardığımızda havaalanından direkt olarak salona gitmiştik.”
Bill Fitch (coach, Cavaliers, 1970-79; Boston Celtics, 1979-83; Houston Rockets, 1983-88; New Jersey Nets, 1989-92; Los Angeles Clippers, 1994-98): “Duş alıp havaalına gidip evine dönerken ya da bir sonraki durağına yol alırken işler çok kolay. Bu, gerçekten önemli bir fark yaratıyor. Alın size bir örnek: New York’ta oynadıktan bir sonraki gün Chicago’da maçınız var. Sabah ilk müsait uçağı yakalamanız gerekiyor ki saati genelde altı gibi oluyor. Uçuştasınız, iki pivotunuz genelde dizleri başlarına kadar uzanmış şekilde istedikleri yerde oturuyorlar. Yanlarında sızlanarak oturan oyun kurucunuzu görüyorsunuz ve o gece maçınız olduğunu hatırlıyorsunuz. 1970’lerde işler böyleydi.
Şimdilerde üst üste iki maç oynamaktan bahsediyorlar. O zamanlar bu iş çok daha farklıydı. İlk müsait uçağı yakalamaya çalışıyordunuz. Size özel koltuklar yoktu. Birinci sınıf bilet aldınız diyelim, bu sefer de tüm takıma alacak kadar bilet yoktu.”