by Marc J. Spears / Çeviri: Bilal Baran Yardımcı / info@eurohoops.net
Bu çevirinin tüm hakları Eurohoops Ltd. Şti.’ye aittir ve tamamının veya bir kısmının izinsiz kullanılması kesinlikle yasaktır.
Bu yazı 12 Mart 2021 tarihinde Andscape‘te yayınlanmış ve uyarlanarak çevrilmiştir.
Simone Jelks, hayatını değiştiren telefonu Şükran Günü’nden bir gün sonra aldı. Tam zamanlı NBA hakemi olmak için terfi alıyor, bu görevi üstlenen beşinci kadın olmasının yanında aralarındaki tek Afrikalı-Amerikalı oluyordu. Bu teklif, Jelks’e daha uygun bir zamanda gelemezdi.
“Telefon konuşmasını hatırladıkça tüylerim diken diken oluyor.” diye anlattı hislerini Jelks. “O telefonu dün gibi hatırlıyorum çünkü daha yeni ciddi bir ilişkiden çıkmıştım… Duygusal olarak dalgalı günler geçiriyor, ‘Neler oluyor? Hayatımda herhangi bir şey yolunda gidebilir mi artık?’ diye düşünüyordum. NBA’in pandemiden dolayı tekrardan başlayıp başlamayacağı belli değildi. Bir işim var mıydı bilmiyordum. İnsan ilişkilerimin durumunu bilmiyordum. Sadece Tanrıdan bir işaret bekliyordum. Gerçekten de 24 saat içinde ekipten telefon aldım ve bana tam zamanlı NBA hakemliği yapacağımı söylediler.
Çok heyecanlanmıştım ancak bu, benim için çok daha büyük anlamlar ifade ediyordu. Tanrı resmen bana ‘Seni hiç terk etmedim. Merak etme, arkandayım. Senin için büyük planlarım var’ demişti. Bir kapı kapanır, öbürü açılır. Şu anda duygulandığımı görebilirsiniz çünkü o telefon geldiğinde gerçekten de kötü bir durumdaydım. Şükran duydum, heyecanla ailemin yanına gittim ve bütün duygularımı boşalttım.”
Violet Palmer ve Dee Kantner 1997 yılında NBA’deki hakemler arasında cinsiyet bariyerini kıran isimler oldular. NBA’in Afrikalı-Amerikalı ilk kadın hakemi olma unvanını taşıyan Palmer, 919 maçta görev aldı. 2006 yılında bir playoff maçında düdük çalan ilk kadın oldu, 2016 yılında ise kariyerini noktaladı.
Jelks, NBA’de tam zamanlı hakemlik yapan ikinci Afrikalı-Amerikalı kadın olarak tarihe geçti.
University of Southern California’nın kadın basketbol yıldızlarından, Porto Riko ile Hırvatistan’da profesyonel basketbol oynamış Jelks, kolej seviyesinde kadın basketbol maçlarına üç sene boyunca hakemlik yaptı. Jelks aynı zamanda Cleveland’da bir erkek lisesinde altı yıl boyunca İspanyolca öğretmenliği yaptı.
Yazının geri kalanı, 35 yaşındaki Jelks ile NBA’e olan yolculuğunu konuştuğumuz soru-cevaptan oluşuyor.
NBA’de hakem olma hayaliniz ne zaman başladı?
“G League’te işe girdiğimde. Kolejde kadın maçlarında düdük çalarken NBA’de hakem olma düşüncesi yoktu. Sadece kadın basketbolunda olabileceğim en iyi hakem olmak istiyordum. Bulunduğum pozisyonda çok gelişmek istiyordum. G League deneme kamplarına gidene kadar bu böyle devam etti, sonra da sürekli seviye atladım.
G League hakem kampına nasıl gittiniz?
Şu anda NBA’de tam zamanlı hakemlik yapan kadın hakemlerden Natalie Sago sayesinde. 2017 yılında kadınların kolej kampında bulunmuştum ancak Natalie’yi tanımıyordum. Bir maçtan sonra yanıma geldi ve bana bir kart verdi. NBA hakemleri için yetenek avcılığı yapan birinin kartıydı bu. ‘Onu aramalısın çünkü profesyonel erkek basketbolunda hakemlik yapmak isteyen kadınlarla ilgileniyor’ dedi bana.
Üç kez denemeye alındım. İlkinden sonra bana ‘İkinci denemeye girmeye hak kazandın’ yazan bir mail yolladılar. İkincisinden sonra da aynısı üçüncü için yaşandı. Son denemeden önce havalimanında valizimi kaybettim ve gidip siyah bir erkek pantolonu alarak kemer köprülerini kestim. Hallediyordum. Kamp boyunca bana G League’te işe alınacağımı söylediler.”
O noktada aklınızdan neler geçiyordu?
“Neden olmasın?’ diyordum. Bu, her gün karşınıza çıkacak bir fırsat değildi. Erkekler için de kadınlar için de hakemlik zor bir görev ancak erkeklerin dünyasında bir kadın olmak işleri daha da zorlaştırıyordu. Bu ekstra bir zorluktu, ben de bu zorluğu karşılamayı tercih etim, neler yapabileceğimi görmek istiyordum.”
Violet Palmer ile hiç konuştunuz mu?
“Tabii ki. Violet harika bir kadın ve çok dürüst biri. Olayları ballandıra ballandıra anlatmıyor. Ne zaman onunla konuşsak bana dürüst ve şeffaf cevaplar verdi.”
Size verdiği en iyi tavsiye neydi?
“Kendim olmamı söyledi. Dışarıdaki herhangi birine benzememem gerektiğini, sadece kendim olabileceğimi hatırlattı. Birçok durumda yardımcı oluyor bu, gerek koçlarda, gerek oyuncularda, gerek yönetimlerde… Sadece kendimiz olmalıyız.”
Hakemlik yaptığınız ilk NBA maçı hangisiydi?
“İlk maçım aynı zamanda San Francisco’da inşa edilen yeni salon Chase Center’da oynanan ilk maçtı. Los Angeles Lakers ile Golden State Warriors arasındaki bir hazırlık karşılaşmasıydı. Bizi maçlara atayan kişi maçtan önce beni birkaç Lakers antrenman maçına yollamıştı. Oyunun hızına gözlerimi alıştırmayı başarmıştım.
Antrenmanlarda kimseye ilk maçı yöneteceğimi söylememiştim. Bu yüzden de Lakers’ın sahaya girdiğinde beni görmesi onlara sürpriz olmuştu. O zamanlar Lakers’ta forma giyen Rajon Rondo yanıma geldi ve beni tebrik etti. Bu, benim için çok anlamlıydı.”
NBA’de hakemlik deneyimini nasıl tanımlarsınız?
“NBA hakemi olduğum için çok mutluyum. Cleveland’da yerel bir okulda öğretmendim, şimdiyse eski öğrencilerimin beni görebileceği bir platformdayım. Bu, beni çok mutlu ediyor. Onlara ‘Sıkı çalışın, doğru hamleler yapın ve sabırlı olun’ tavsiyeleri veriyordum. Bunlar gerçekleşmişti resmen.
Daha geniş bir kapsamda ifade ettiği anlam, bireysel başarım, geldiğim yerdeki insanlar için ifade ettikleri… İşimi gerçekten çok seviyorum.”
Daha önce kolejde ve dünyada profesyonel basketbol oynamak size yardımcı oldu mu?
“Daha yatkın olmamı sağlıyor. İlk olarak seyahate ve tek başıma kalmaya alışkınım. Hakemlik sürecinde birçok kez 20 gün boyunca seyahat ediyor, eve dönüp birkaç gün geçiriyor ve sonra yine seyahate çıkıyoruz. Ruh sağlığımdaki dengeyi kurmamda yardımcı oluyor.
Aynı zamanda oyuncuların hislerini de daha iyi anlamamı sağlıyor. Farklı pozisyonları anlamamı, arkasında neler gerçekleştiğini bilmemi sağlıyor.
Herkes elinden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyor. İletişim kurarken bu, bana çok yardımcı oluyor.”
Yarı zamanlı hakemlik yaparken öğrendiğiniz en önemli şey neydi?
“Asla mükemmel olamayacağım. Bir maçı hatasız yönetmek diye bir şey yok. Sporcu geçmişim olduğu için içimde büyük bir rekabetçi ruh var. Bazı geceler maçtaki anları düşünüp sinirlenmekten uyuyamıyorsunuz. ‘Lanet olsun, daha iyi olabilirdim!’ diyorsunuz.
Bazen bu seviye mükemmelliyetçilik zarar verebiliyor. Kendinize özgürlük tanımalısınız.
Bunu hala tecrübe etmeye devam ediyorum ve her gece uygulamaya çalışıyorum. Kendine hataların için kredi vermeli, çalışmalı ve daha iyi olmalısın. Bu mantalite bana çok yardımcı oldu.”
Hakemlikten önceki son işiniz Cleveland’daki erkek lisesinde öğretmenlikti. Bu durumun NBA hakemliğinize hiç katkısı oldu mu?
“Öğretmenlik yapmak bence beni hakemliğe hazırladı çünkü orada da insanlarla uğraşıyorsunuz. Birçok farklı aile yapısından gelen ve kendi kişiliklerini sınıfa yansıtan bir sürü farklı öğrenci tipiye karşılaşıyorsunuz. Henüz öğretmeye başlamadan önce onları dinlemem gerekiyordu. Gözlem yapmam ve ‘Tamam, bu genç adamı bugün sınıftaki işlerini yapmaktan alıkoyan ne?’ sorusuna cevap bulmam gerekiyordu. Her öğrenci farklıydı.
Her öğrenciye aynı şekilde yaklaşamazsınız. Bu durum koçluğa benziyor. Her oyuncu eleştirilere karşı aynı toleransa sahip değil, aynı tepkiyi vermiyor. Öğretmenlikten önce hiç olmayan sabır seviyem bir anda zirveye çıktı çünkü yerel bir okulda öğretmenlik yaparken nasıl iyi iletişim kurmanız gerektiğini öğreniyorsunuz. Bu durum beni NBA’de hakemlik yapmaya çok ciddi şekilde hazırladı.”
Sizin gibi olmak isteyenlere vereceğiniz tavsiye nedir?
“Violet’in bana verdiği tavsiyenin aynısı: ‘Kendiniz olun, çünkü olabileceğiniz tek insan o’. İnsanların sizinle iyi ilişkiler kurması sizin sorumluluğunuz değil. 2021 yılındayız. Sizin işiniz sıkı çalışmak, yaptığınız şeyde iyi olmak, her zaman kendinize katacağınız yeni şeyler olduğunu bilmek, kendinize güvenmek, güçlü kalmak ve en önemlisi kendiniz olmak. Herhangi bir kişiliği taklit etmeye çalışmayın, sadece kendiniz olun.”
Basketbol gündemindeki en son gelişmeleri kaçırmamak için tıklayın!