by Berkay Terzi / info@eurohoops.net
Bu yazının tüm hakları Eurohoops Ltd. Şti.’ye aittir ve tamamının veya bir kısmının izinsiz kullanılması kesinlikle yasaktır.
NBA’de normal sezon savunmasıyla playoff savunması arasında belirgin farklar var. Playofflara gelindiğinde takımlar en ufak bir zaafa bile tahammül edemiyor, zaaf yaratan oyuncular birçoğu sahada yer bulamıyor ve savunmanın odağı yıldız isimlerin üzerine her zamankinden daha çok kayıyor. NBA koçları, pozisyon yaratmak konusunda usta olan bu yıldızları kısıtlamak ve elde edecekleri avantajları engellemek için çeşitli yollara başvuruyor. Günümüzde bunun için birçok strateji bulunsa da en yaygını kesinlikle switch savunması.
İlk olarak şunun cevabını vermek gerek: Takımlar günümüzde switch savunmasını neden bu kadar çok tercih ediyor? Pick-and Roll hücumları artık basketbolun en popüler aksiyonu diyebiliriz. 2021-22 model Utah Jazz, playoff maçları da dahil olmak üzere P&R oyunlarını ortalama 45.5 kez kullandı. Bu, Utah Jazz‘in hücum pozisyonlarının %41.2’sine tekabül ediyor. Chris Paul’lü Phoenix Suns için bu istatistik %39.8 düzeyinde. Bunlar son derece ciddi rakamlar.
Hücum takımlarının en büyük amacı avantaj yaratmaktır. Pick-and-Roll oyunları bunun için biçilmiş kaftan çünkü sayı fırsatı yaratma ihtimali hayli yüksek. Pick-and-Roll savunma stratejilerinde şöyle riskler bulunuyor: Savunma yapan guard perdeye takılıp oyundan düşebilir, yardım savunmacıları rotasyonda hata yapabilir veya devrilen uzunun üstünden hücum yaratılabilir. Switch savunmasının güzelliği işte tam da bu noktada başlıyor. Çünkü siz P&R hücumunu adam değişimi (switch) yaparak savunduğunuzda, yaratılabilecek herhangi bir fırsatı en başından önlüyorsunuz.
- Switch savunması, rakibi bire bir (isolation) ağırlıklı ve düşük tempolu bir hücum oynamaya itiyor.
- Diğer P&R savunma stratejilerinde neredeyse her oyuncunun görevi bulunuyor. Fakat switch savunması yalnızca 2 savunmacı arasında gerçekleşiyor. 5 savunmacı da topun ve adamının karşısında kalıyor. Daha az sorumluluk ve daha az efor gerektiriyor.
- Rakip takımın hücumları P&R aksiyonları üzerinden şekilleniyorsa onları yavaşlatmanın en iyi yollarından birisi switch yapmak. Örneğin Playoff ilk turunda Miami’nin Atlanta’ya kurduğu üstünlük buradan kaynaklanıyor. Tabi elinizdeki oyuncuların fiziksel açıdan buna uygun olması gerekli.
Ancak NBA’in yetenekli hücum oyuncuları buna da bir çare bulmakta gecikmedi. Yıldız isimler, perdeleri kullanarak rakibin zayıf savunmacılarını karşısına alabiliyor. Böylelikle rakip savunmanın zaaflarını ters eşleşmeye çevirerek kendisine avantaj yaratıyor. NBA takımları bu durumda farklı bir savunma stratejisine başvurabiliyor: Gap Help.
Yalnızca ters eşleşme durumunda kullanılmıyor. Rakip yıldızların çembere ataklarını kısıtlamak amacıyla da birçok kez tercih ediliyor. Örneğin playofflarda Boston Celtics‘in Kevin Durant savunması ve Miami Heat‘in Trae Young savunması Gap Help’i içinde barındırıyordu. Peki nedir bu Gap Help?
Gap Help
Kanatlarda savunma yapan topsuz savunmacılar, kendi adamları ile toplu oyuncu arasındaki boşlukta (Gap) konumlanıyor. Böylelikle rakip oyuncunun drive koridorlarını kapatarak onları çembere atak yapma fikrinden caydırabiliyorlar. Veya çembere atak etmeleri halinde onların alanını daraltıyorlar. Fakat bunu yaparken kendi adamlarının savunmasını da tamamen terk etmiyorlar. Buna Gap Help ismi veriliyor. Tabi ki basketbol terminolojisi keskin hatlarla oluşturulmamış, benzer şeylerin farklı adlandırılabildiği bir alan. O yüzden bu konsepte Shade veya Showing Double adını veren de çıkabiliyor.
Aslında bu strateji yeni bir şey değil ve ilk kez kullanılmıyor ancak 2022 NBA Playofflarında hemen hemen her takım tarafından denendi. Tabi ki bunun bir istatistiğine ulaşmak mümkün değil ancak “eye test” bunu doğrular nitelikte.
Yukarıdaki kesitlerde de görebileceğiniz üzere, Boston Celtics savunması ilk olarak Giannis Antetokounmpo’ya karşı, ardından Kevin Durant’e karşı boşlukları daraltarak “kötü eşleşmelerin” dezavantajlarını azaltmaya uğraşıyor. İlk pozisyonda Giannis’in yarattığı tehdit, yayın gerisindeki oyuncuları savunan topsuz savunmacıların içeri daha fazla gömülmesine sebebiyet veriyor. Grant Williams ve Derrick White, Giannis’in drive koridorlarını kapatarak yıldız oyuncuyu zor bir şuta yönlendiriyor. Bizim tanıdığımız Giannis, şu pozisyonda geniş adımlarla potaya gidip temas karşısında sayı çıkarmaya çalışırdı. Fakat Grant ve White’ın bu kadar yakın durması işleri değiştiriyor.
Anthony Edwards, normal şartlarda Ja Morant’i karşısında gördüğü herhangi bir pozisyonda çembere gitmeyi dener. Bu, Edwards için tartışmasız bir şekilde ters eşleşme fırsatı. Aynı durum ikinci pozisyondaki Trae Young-Max Strus eşleşmesi için de geçerli ancak Gap savunmasının yarattığı farkı burada da görmek mümkün. Desmond Bane ve PJ Tucker’ın drive koridorlarını gölgelemesi ve alanı daraltması, iki yıldız oyuncuyu da çembere gitme fikrinden caydırıyor. İki oyuncu da aceleci ve çaresiz bir şekilde topu elinden çıkarıyor. Bane ve Tucker, aktif elleri sayesinde pas arası yapmayı başarıyor.
Gap Help’te savunmacının nerede duracağı, toplu oyuncuya ne kadar yaklaşacağı koçun seçimlerine ve rakibin yarattığı tehdide göre değişkenlik gösterebiliyor. NBA’de artık rakibin oyuncularına göre karma bir strateji uygulanıyor. Miami Heat-Boston Celtics serisinden örneklerle bunu biraz daha açabiliriz. Top Jayson Tatum ve Jaylen Brown’ın ellerindeyken Gap savunmacısı bulunduğu pozisyonu terk etmiyor ve drive koridorunu boşaltmıyor. Boşlukları mümkün olduğunca kapatıp topun yıldız oyuncuların elinden çıkması hedefleniyor.
Top Marcus Smart’a geldiğinde ise savunma oyuncusu topa hamle yapıp ardından kendi adamına doğru çekilmekle (dig) yetiniyor. Çembere atak yapan kişi Payton Pritchard ise Gap Help kullanılmıyor. Normalde drive koridorunu kapatan savunmacılar, Pritchard karşısında kendi adamlarında kalıyor çünkü topu Pritchard’ın kullanması tam olarak Miami’nin istediği senaryo.
2022 NBA Playoffları’ndan diğer örnekler… Miami Heat, özellikle Trae Young ve James Harden üzerinde çok başarılı şekilde kullandı bunu. Boston Celtics ise kusursuz savunma kurgusuyla Kevin Durant’i adeta çaresiz bıraktı. Dallas Mavericks ve Luka Doncic, Gap Help karşısında başarıyla hücum etti.
Karşı Hamle
Savunma takımının Gap savunmacılarını yerleştirmesi durumunda, topu kullanan oyuncunun üstündeki baskıyı kaldırmak için hücum takımının izleyebileceği bazı yollar var. Gap savunmacısının tuttuğu topsuz oyuncu, kanattan çembere doğru 45 derecelik bir açıyla cut gerçekleştirip (45 Cut) karşı hamleyi hayata geçirebilir.
Topsuz oyuncunun çembere doğru bir cut yapması durumunda ortaya iki muhtemel senaryo çıkıyor. Birincisi, cut yapan topsuz oyuncunun savunmacısı, hücum oyuncusuyla birlikte hareketlenip drive koridorunu boşaltabilir. Böylelikle toplu oyuncunun üstünde baskı hafiflemiş olur ve alan genişler.
İkinci senaryo ise şu şekilde: Gap savunmacısı topu izlediği için cut eden oyuncuyu görmez veya pozisyonunu korumayı tercih eder. Bu durumda cut eden oyuncu kolay bir sayı fırsatı elde edebilir.
Luka Doncic’in tepede DeAndre Ayton ile bire bir kalması karşısında Phoenix Suns, dirseklere Gap savunmacılarını yerleştiriyor. Ayrıca Suns, savunmada Chris Paul ve Devin Booker’ı saklayabilmek için bu iki oyuncuyu arkaya yerleştiriyor. Ana amaç, ön bölgenin delinmesini engellemek. Aksi takdirde iki guard oyuncu yardım savunmacısı konumuna düşecek. Ancak burada Maxi Kleber’in yaptığı cut, pozisyonun ters eşleşmede kolay bir sayıyla sonuçlanmasını sağlıyor.
Boston Celtics – Milwaukee Bucks serisindeki bu pozisyon, bize Gap savunmasını avantaja çevirmenin farklı bir yolunu gösteriyor. Zayıf tarafta kanatta yer alan Marcus Smart, zekice bir hareketle Jaylen Brown’ın savunmacısını perdeliyor. Bu hareketiyle birlikte Wesley Matthews’ın köşedeki Jaylen Brown’a ulaşıp şuta el göstermesini zorlaştırıyor. Bu da Brown için boş üçlük fırsatı doğuruyor.
Dallas Mavericks 5-Out hücum düzeniyle tüm oyuncularını yayın gerisine yerleştirdiği için onlar boyalı alanda daha fazla boşluğa sahip oluyordu. Ancak burada Horford’ın dunker spotta konumlanması, Giannis’i de çember altında tutuyor. Bu durumda 45 Cut ile boyalı alana girmektense Marcus Smart’ın yaptığını tercih etmek çok daha mantıklı. Çünkü Holiday’in odağı tamamen toplu oyuncunun üzerinde olduğu için Wesley Matthews zayıf tarafta 2’ye 1 savunmak zorunda.
*Zayıf taraf: Sahayı dikey olarak ikiye böldüğünüzde topun olmadığı terste kalan kısım.
Kanattaki oyuncunun köşeye hareketlenmesi (drift), köşedeki oyuncunun ise çembere doğru cut gerçekleştirmesi (backdoor cut) bir diğer opsiyon. Burada Tyrese Maxey ve Tobias Harris bunu uygulamalı olarak gösteriyor. Gap Help’te savunmacıların ana odağı toplu oyuncunun üzerinde olduğu için arkadan yapılan cutlar savunmayı zedeleyebiliyor. Savunma takımı böyle durumlarda adam paylaşımı konusunda sıkıntı çekebiliyor.
Drop Load
Gap Help, aynı zamanda Pick-and-Roll savunmasına da dahil edilmekte. Drop Load adı verilen bu strateji, Drop savunmasının dezavantajlarını azaltmak için drive koridoruna ekstra oyuncu yüklüyor. Özellikle kenarlarda oynanan P&R oyunlarına karşı daha etkili diyebiliriz. Fakat ilk olarak Drop savunmasını kısaca ele alalım.
P&R’de drop stratejisinde önde savunma yapan guard, perdenin üstünden geçip oyundan düşmemeye çalışır ve pozisyonu takip eder. Arkada savunma yapan uzun ise çemberi sırtına alıp geri geri adımlayarak hem devrilen uzunu hem de guardı kontrol altında tutmaya çalışır. Savunma yapan uzunun rakip uzunu arkasına geçirmemesi gerekir. Burada temel amaç çemberi korumak ve rakibi çemberden uzak tutmak.
Yukarıdaki videoda bunun net bir örneği görünüyor. Drop, çoğunlukla ayakları yavaş uzunlar tarafından tercih edilir. Ancak Drop savunmasının önemli dezavantajları var:
- Boş orta mesafe şutlara, dribling üstü üçlüklere izin veriyor/görmezden geliyor. Playoffta takımların tercih etmediği bir durum.
- Rakip uzun perde yapıp dışarı açılırsa (pick&pop) boş şut fırsatı elde edebilir. Kenardaki savunmacıların göstermelik yardım (stunt) yapması gerekir.
- Önde savunma yapan oyuncuya büyük yük düşüyor. Mümkünse rakip guardı perdeden geçirmemesi gerekir. Eğer o kolay bir şekilde oyundan düşerse, hücum eden guard hızını alarak potaya gidebilir veya basit bir dribling üstü şut atabilir.
P&R hiçbir zaman 2v2 üzerinden oynanan bir aksiyon değildir. Sahadaki diğer oyuncular da bu oyuna mümkün olduğunca dahil olur. Drop Load bunun en iyi örneklerinden birisi. NBA koçları, Drop savunmasında rakip guardın perdeyi geçip rahat bir şekilde ön bölgeyi delmesini önlemek için üçüncü bir savunmacıyı işin içine dahil ediyor. En yakın Gap savunmacısı, rakip guard perdeden geçip köşeyi dönünce yardıma kayıyor ve drive koridorunu kapatıyor. Gap Help’e oldukça benzer bir mantık var.
Minnesota Timberwolves – Memphis Grizzlies maçında gerçekleşen bu pozisyon, bizim için yeterli bir örnek oluşturuyor. Jarred Vanderbilt’in perdesinden geçen Anthony Edwards, normal şartlarda bu pozisyonu çok daha farklı değerlendirebilecek bir isim. Üstelik perdeden sonra Desmond Bane’i arkasına almayı başarıyor ancak Dillon Brooks’un getirdiği yardım Edwards’ı caydırıyor. Böylelikle Drop savunmasının dezavantajlarını örtmüş oluyorlar.
Bu stratejide en büyük görev yardım getiren kanat oyuncusuna düşüyor. Çünkü drive koridoruna geldikten sonra hızlıca adamına dönmesi (closeout) gerekiyor. Tıpkı yukarıda Dillon Brooks’un yaptığı gibi. NBA’de saha boyutlarını düşünecek olursak, bu hiç de göründüğü kadar basit değil. Eğer bu hareket hızlı bir şekilde gerçekleşmezse, kanattaki hücum oyuncusu boş şut fırsatı elde edebilir. Rakip savunmanın close-outlarına iyi hücum eden atletik bir hücum oyuncusu, savunmanın delinmez yapısını bozup çembere hücum edebilir ve rakibi rotasyona zorlayabilir.
Kanattaki şutöre boşluk vermemek için duruma göre X-Out kullanılabilir. Yani, Brooks yardıma geldikten sonra Brooks’un boşalttığı oyuncuya köşedeki Kyle Anderson çıkacak, Anderson’ın adamını ise Brooks dolduracak. Böylelikle X şeklinde bir adam değişimi gerçekleşecek. Fakat bu riskli, efor gerektiren ve olağandışı bir rotasyon olacağı için tercih edilmeyebilir.
Drop Load stratejisinden diğer örnekler… Drop Load, hem kısanın drive koridorunu kapatıp hem de uzunun pozisyonunu korumasını sağladığı için oldukça kullanışlı. Ancak Gap savunmacısının kanatta boş bıraktığı hücum oyuncusu eğer eline geçen fırsatları iyi değerlendirirse Drop Load kullanan takımı cezalandırabilir. NBA’de kusursuz bir strateji bulmak zor. Bir yeri kapatmak için uğraşırken illa ki diğer taraftan açık vermek zorundasınız.
Basketbol gündemindeki en son gelişmeleri kaçırmamak için tıklayın!