Basketbol 101: Pick-and-Roll Savunması

by Berkay Terzi / info@eurohoops.net

Günümüz basketbolunda takımlar, sayıya daha kolay yoldan ulaşabilmek için yüzlerce hücum aksiyonu kullanıyor ancak hiçbiri Pick-and-Roll kadar yaygın değil. Bunun sebebi, Pick-and-Roll hücumunun kaliteli eller tarafından yönetildiğinde birçok farklı noktadan avantaj yaratabiliyor olması. Hücum takımının temel amacını avantaj yaratmak olarak düşünürsek hiçbir şey bu aksiyonun eline su dökemez.

Steve Nash ve Amar’e Stoudemire gibi ikili oyun tehditlerinin olduğu 2004-05 model Phoenix Suns, P&R hücumunu maç başına 22 kez kullanırken bu rakam yıldan yıla yükseldi ve inanılması güç bir hal aldı. 2021-22 NBA sezonunda Utah Jazz, bu aksiyonu maç başına 46 kez uyguladı. Geçen yıl hücum sisteminde ikili oyunlara en az yer veren takım Golden State Warriors‘tı. Onlar bile bu hücumu 2004-05 Phoenix’ten daha fazla kullandı (24.6 kez).

Aşağıdaki tablodan Pick-and-Roll kullanımının durdurulamaz yükselişini daha detaylı görebilirsiniz. Bu istatistik, yalnızca ikili oyunu yönlendiren kişinin attığı şutlardan ibaret değil. Devrilen uzunun veya üçüncü kişinin (örneğin pası alan köşe şutörünün) denediği şutlar da buna dahil.

Peki NBA savunmaları bu aksiyonu durdurmak veya yavaşlatmak için ne tür yollara başvurdu? Tam olarak bu soruya cevap aramak için buradayız.

İlk olarak şunu hatırlatmak gerek: Pick-and-Roll savunma stratejileri genelde uzunun hareketi ve konumu üzerinden isimlendirilir. Fakat bu ikili oyunlar tek bir kişi tarafından savunulmaz. Guard savunmacısı da mümkün olduğunca işin içindedir. Bu yüzden öndeki savunmacının neler yapabileceğine kısaca değinmekte yarar var.

Guard Savunmacısı Neler Yapabilir?

1. Over: Perdenin üstünden geçme. Buradaki amaç, rakibe şut imkanı tanımamak ve boşluk vermemek. Genelde şut tehdidi yüksek oyunculara ve yıldızlara karşı kullanılır. Fakat karşıdaki oyuncudan bağımsız her perdede “Over” kullanan takımlar olabiliyor. Bunu kullanan oyuncunun arkadan pozisyonu takip edip tekrardan adamını yakalaması gerekiyor.
2. Under: Perdenin altından geçme/arkasından dolanma. Eğer karşıdaki guardın şut tehdidi zayıfsa bunu kullanmanız daha mantıklı oluyor. Böylelikle hem savunmacı daha az efor harcar hem de rakibin çembere atak yapma ihtimalini azaltır.
3. Ice: Kenarda oynanan pick&roll hücumlarında kullanılır. Savunma yapan guard, toplu oyuncunun gideceği yönü kapatır ve onu perdenin tersine yönlendirir. Böylelikle rakibi köşeye doğru iter. Oyunu orta bölgenin dışında tutar. Kimisi buna “push” veya “blue” adını veriyor.
4. Weak: Ice’a benzer bir mantığı var ancak daha çok tepede oynanan pick&roll hücumlarında kullanılıyor. Temel mantık, belli bir yönü kapatıp rakip guardı zayıf eline doğru yönlendirmek. Ama sahanın kenarlarında değil, orta bölümünde uygulanıyor.
5. Switch: Adam değişimi. Son dönemde oldukça popüler. Birazdan değineceğiz.

Örnekler

2022 NBA Playofflarındaki Milwaukee Bucks – Chicago Bulls serisinde “Ice” ve “Weak” örneklerini sıkça gördük. DeMar DeRozan, serinin ikinci maçında takımını galibiyete taşıyınca Bucks, savunma stratejilerinde değişime gitti. Serinin 3, 4 ve 5. maçlarında DeRozan’ı sürekli zayıf eline ve köşelere ittiler. Nikola Vucevic, bu yüzden birçok kez perdelerini döndürmek zorunda kaldı ve açılarını değiştirdi. Chicago, DeRozan’ı daha rahat oynatabilmek için serinin son maçında erken hücum etmeye çalıştı. Tempoyu yükseltip kısa savunmacıların pozisyona yerleşmesini önlemek istediler.

Perde Savunmacısı

Hızlı bir başlangıcın ardından arka tarafta savunma yapan uzunun neler yapabileceğine göz atacağız. Az önce de bahsettiğim gibi, P&R stratejileri uzunun hareketlerine göre isimlendiriliyor. Ben, bu stratejileri beş ana başlık altında toplamayı uygun gördüm. İlk olarak drop savunmasından bahsedelim.

1. Drop

Drop, savunmacının içeriye gömüldüğü ve topun kendine gelmesini beklediği bir strateji. Önde savunma yapan guard, perdeden geçip oyundan düşmemeye çalışır ve pozisyonu takip eder. Arkada savunma yapan uzun ise çemberi sırtına alıp geri geri adımlayarak hem devrilen uzunu hem de guardı kontrol altında tutmaya çalışır. Savunma yapan uzunun rakip uzunu arkasına geçirmemesi gerekir. Burada temel amaç çemberi korumak ve rakibi çemberden uzak tutmak.

Örnekler

Temel amaçlar

• Ayakları yavaş olan uzununuzu saklamak. Drop savunması genelde hantallığı sebebiyle perde seviyesine çıkamayan uzunlara sahip takımlar tarafından tercih ediliyor. Çünkü bu tarz uzunlar ayaklarını hızlı hareket ettiremedikleri için perde sonrasında 1v1 yakalandığında geçilme ihtimalleri oldukça yüksek. Veya kendi adamlarına çabucak dönmekte zorlanıyor. Bu yüzden onları potaya oldukça yakın tutup uzunluklarından yararlanmaya çalışmak daha mantıklı oluyor.
• Rakibi orta mesafe şutlara ve göz yaşı damlalarına yönlendirmek bir diğer amaç. Günümüz basketbolunda bu şutlar takımlar tarafından daha değersiz görülüyor. İstatistikler de bunu kanıtlar nitelikte. Eğer rakip oyuncu dribling üstü şutlarda problem yaşıyorsa, drop savunması son derece etkili olabiliyor.
• Çemberi daha iyi korumak ve pota etrafındaki şutları engellemek. Uzun savunmacı adeta arkaya yaslanıyor. Devrilen uzun arkaya sarkamıyor. Böylelikle çembere atak yaparak sayı bulmak, pota etrafında devrilen uzun veya topsuz cutlar üzerinden fırsat yaratmak daha zor hale geliyor.
• Drop savunması yapan bir takımda, ikili oyunun dışında kalan diğer 3 savunmacının yükü/sorumluluğu diğer stratejilere kıyasla daha az oluyor. Topsuz savunmacıların pozisyonu takımın savunma kurgusuna ve rakibin şut tehditlerine göre değişiyor. Bazı takımlar bu 3 oyuncunun kendi adamlarında kalmasını istiyor. Milwaukee Bucks gibi çember savunmasını öncelik haline getiren takımlar ise boyalı alana daha fazla gömülüyor.

Problemler

• Orta mesafe şutlara ve dribling üstü üçlüklere izin veriyor. Eğer karşıda bunları etkili uygulayabilen bir oyuncu varsa başınıza bela açabilir. Playoff ortamında drop savunmasının tercih edilmemesinin sebebi, Curry ve Lillard gibi yıldızların bu şutları rahatlıkla sokabiliyor olması. Eğer onlara bu kadar boşluk tanırsanız, hiç çekinmeden cezayı kesiyorlar.
• Eğer rakip uzun pick&pop (perdeden sonra dışarı açılma) yaparsa, büyük bir boşluk elde etme ihtimali oldukça yüksek. Keza içeri gömülen uzun, dribble handoff (DHO) aksiyonlarında rakibe alan bırakmış oluyor. Handoffu alan oyuncu köşeyi dönüp hızlıca şutu çıkarabiliyor.
• Önde savunma yapan oyuncuya büyük yük düşüyor. Eğer perde önündeki savunmacı kolay bir şekilde oyundan düşerse, hücum eden oyuncu hızını alarak potaya gidebilir. Veya basit bir dribling üstü şut atabilir.
• Eğer drop yapan pivot, dikey atletizm veya uzunluk bakımından eksikse, rakip takıma alley-oop fırsatı doğabilir.

1.1 Drop Load

P&R yalnızca 2v2 üzerinden oynanan bir aksiyon değildir. Sahadaki diğer oyuncular da bu oyuna mümkün olduğunca dahil olur. Drop Load bunun en iyi örneklerinden birisi. NBA koçları, Drop savunmasında rakip guardın perdeyi geçip rahat bir şekilde ön bölgeyi delmesini önlemek için üçüncü bir savunmacıyı işin içine dahil ediyor. Kanatta bulunan en yakın topsuz savunmacı, rakip guard perdeden geçip köşeyi dönünce yardıma kayıyor ve drive koridorunu kapatıyor.

Minnesota Timberwolves – Memphis Grizzlies maçında gerçekleşen bu pozisyon, bizim için yeterli bir örnek oluşturuyor. Jarred Vanderbilt’in perdesinden geçen Anthony Edwards, normal şartlarda bu pozisyonu çok daha farklı değerlendirebilecek bir isim. Üstelik perdeden sonra Desmond Bane’i arkasına almayı başarıyor ancak Dillon Brooks’un getirdiği yardım Edwards’ı caydırıyor. Böylelikle Drop savunmasının dezavantajlarını örtmüş oluyorlar.

Bu stratejide en büyük görev yardım getiren kanat oyuncusuna düşüyor. Çünkü drive koridoruna geldikten sonra hızlıca adamına dönmesi (closeout) gerekiyor. Tıpkı yukarıda Dillon Brooks’un yaptığı gibi. NBA’de saha boyutlarını düşünecek olursak, bu hiç de göründüğü kadar basit değil. Eğer bu hareket hızlı bir şekilde gerçekleşmezse, kanattaki hücum oyuncusu boş şut fırsatı elde edebilir. Rakip savunmanın close-outlarına iyi hücum eden atletik bir hücum oyuncusu, savunmanın delinmez yapısını bozup çembere hücum edebilir ve rakibi rotasyona zorlayabilir.

Drop Load, hem kısanın drive koridorunu kapatıp hem de uzunun pozisyonunu korumasını sağladığı için oldukça kullanışlı. Ancak Gap savunmacısının kanatta boş bıraktığı hücum oyuncusu eğer eline geçen fırsatları iyi değerlendirirse Drop Load kullanan takımı cezalandırabilir. NBA’de kusursuz bir strateji bulmak zor. Bir yeri kapatmak için uğraşırken illa ki diğer taraftan açık vermek zorundasınız.

Los Angeles Lakers – Golden State Warriors açılış maçında Andrew Wiggins’ten bir örnek daha…

1.2 Next Coverage

Next Coverage ise Drop Load’un farklı bir versiyonu… Drop Load stratejisinde Gap savunmacısı, topla hareket halindeki oyuncunun koridorunu daraltıp ardından kendi adamına dönüyordu. Next Coverage’da ise kanattan yardım getiren savunmacı, adam değişimi yapıp toplu oyuncunun savunmasına geçiyor. Toplu oyuncuyu savunan kişiyse, değişimi yapan kanat oyuncusunun savunmacısını dolduruyor. Bu esnada uzun savunmacı Drop yapıp boyalı alanı kapatıyor. Aşağıdaki örnekle anlamak daha kolay olacaktır:

Devin Booker, perdeyi kullanan Luka Doncic’in savunmasına geçiyor. Mikal Bridges ise Devin Booker’ın boşalttığı Tim Hardaway’in savunmasına geçiyor. Böylelikle Next Coverage gerçekleşmiş oluyor. Phoenix Suns, bu stratejiyi gayet iyi uyguluyor ancak Luka Doncic sihrini konuşturuyor.

Üstteki fotoğrafta da görülebileceği gibi, Next Coverage’ın ilk aşaması gerçekleşirken bir pas ötede boşluk oluşuyor. Tim Hardaway, Devin Booker’ın Doncic’in koridoruna çıkmasıyla birlikte kanatta boş kalıyor. Eğer Doncic, perdede köşeyi döndükten sonra pası Hardaway’e atsaydı, muhtemelen pozisyon çok farklı şekillenecekti. Bazı takımlar, kısa savunmacının (Mikal) geç kalması durumunda oluşabilecek şut fırsatlarını engellemek için farklı bir yöntem kullanıyor:

Zayıf köşede savunma yapan Ricky Rubio, top Evan Fournier’e doğru giderken rotasyon yapıyor. Kendi adamını bırakıp Fournier’in savunmasına geçiyor ve böylelikle şut fırsatını önlüyor. “Peel Switch” yapan Rudy Fernandez’in koşu mesafesi uzuyor. Ancak hücum takımının fırsat yakalamak için extra pas (Fournier #10 »» Albicy #21) yapması gerekiyor.  Bu durum, topun dolaşımda kalma süresini uzatıyor ve savunmanın tekrar yerleşmesi için yeterli süreyi sağlıyor. Fernandez, Rubio’dan boşalan hücum oyuncusunun savunmasına geçiyor. Bunu özellikle kenarda oynanan P&R aksiyonlarında görmek mümkün.

2. Level/Aggressive Drop

Bir diğer ana strateji ise “Level” veya “Aggressive Drop”. Level savunması ile Drop savunması biraz birbirine benziyor. Ancak aralarında kayda değer farklar mevcut. Arkadaki savunmacının takındığı tavır drop ile hemen hemen aynıyken, perde esnasında drop savunmasına kıyasla perde seviyesine daha yakın duruyor.

Örnekler

İlk olarak bu pozisyon üzerinden önemli noktalara değinmek istiyorum.

• Perde yapıldığı esnada Capela’nın konumuna dikkat edin. Drop savunmasına göre çok daha yukarıda, çok daha yakın perdeye. Bunu yapacak uzunun ayak çabukluğu en azından “fena değil” diyeceğiniz seviyede olmalı çünkü fark ettiyseniz, droptaki gibi geri geri adımlamak yerine zaman zaman yana doğru kaymak da söz konusu oluyor.
• Sağ elini aşağıda tutarak Kemba’nın atabileceği yerden pas (pocket pass) ihtimalini önlüyor.
• Dwight Howard arkaya devrildi. Deep dropta bu pek istenen bir durum değildir ancak aggressive dropta asıl odak ball handler (toplu oyuncu) olduğu için, önde savunma yapan oyuncu adamını tekrardan alana kadar Capela, Kemba’yı kontrol altında tutuyor.
• Devrilen uzun, savunan uzunun arkasına sarkıyor. Devrilen uzunun boşta kalmaması, kolay bir sayı bulmaması için bir savunmacının yardıma gelmesi gerekiyor. Buna “tag the roll” veya kısaca “tag” diyorlar.  PJ Tucker, bu maksatla Capela tekrardan Howard’a geçene kadar Howard’ın önüne kayıyor. Capela dönünce o da köşedeki Kaminsky’e geri gidiyor. Tag yapan kişinin (tagger) genelde “low man” olması beklenir.
• Low man: Sahayı ikiye böldüğünüzde topun olmadığı taraf zayıf taraftır (weakside). Sahanın zayıf tarafında en alçakta bulunan, yani potaya en yakın olan oyuncuya “low man” deniyor. Burada da Tucker o görevi görüyor.

Diğer Örnekler

Temel amaçlar

• Rakibin dribling üstü üçlük/boş orta mesafe bulmasını engellemek ve adamına tekrardan geçmesi (recover) için önde savunma yapan oyuncuya zaman kazandırmak. Uzunun kısmen çevik olması lazım ki, guardın önünde kalıp ardından çabuk bir şekilde kendi adamına geri dönebilsin.
• Dropa kıyasla toplu oyuncu üzerinde daha fazla baskı uyguluyor. Eğer karşıda şut tehdidi yüksek, yetenekli bir guard varsa daha tercih edilesi bir strateji.
• Perde yapan rakip oyuncunun nitelikleri de önem kazanıyor. Eğer devrilme sonrası ilk adımları hızlı değilse veya büyük devrilme tehdidi yaratmıyorsa, bu Level savunması için iyi bir şey.
• Drop savunmasında pick&pop problem yaratabiliyordu. Ancak Level stratejisinde pick&pop yapan uzuna el göstermek daha kolay.
• Gerektiğinde kolayca switch savunmasına dönülebilir.

Problemler

• Az önce de belirttiğim gibi, devrilen uzunun savunmacı uzunun arkasına sarkması oldukça kolay. Eğer “tag” yapacak off-ball savunmacı uyanık davranmazsa veya fizik olarak küçük kalırsa kolay sayı fırsatı doğmuş oluyor.
• Arka rotasyon gerektiriyor. Arkadaki bir savunmacının tag yapması gerektiği için, köşede tagger’ın savunduğu rakip oyuncu boşta kalacak. Bu da rakip guardın topu köşeye çıkarabilmesi için (skip pass) bir fırsat anlamına geliyor.
• Dribling üstü üçlük şansını kısıtlıyor ancak eğer uzununuzun ayakları yeterince hızlı değilse, hızını alarak içeri drive eden rakip guard uzunu kolayca avlayıp potaya gidebilir. Birkaç adımla ivme yakalamış bir kısa ile geri geri ve yana doğru adımlayan bir uzun karşılaşırsa, avantaj doğal olarak kısadadır.
• Perde kaydıran (slip screen) uzunlar savunmayı hazırlıksız yakalayabilir. Yerden paslara karşı korunaksız ve savunmayı 4v3 durumda bırakabilir.

3. Hedge/Show Up

Hedge, diğer stratejilere kıyasla günümüz NBA’inde daha az tercih ediliyor. Fakat kolej maçlarında ve Avrupa’da bolca rastlayabilirsiniz. Doğru uygulandığında çok etkili olabiliyor ama off-ball savunmacıların üstüne büyük bir yük biniyor ve ayakları çabuk 5 numara gerekiyor. Kusursuz şekilde uygulamak kolay değil. Doğru zamanlama ve koordinasyon gerektiriyor. Aksayan herhangi bir parça hataya sebep verebilir.

Soft hedge ve Hard hedge diye ikiye ayrılıyor aslında. Hard hedge’de uzunun ekstra bir adım daha attığını görebilirsiniz. Bu yüzden ball-handler üzerinde daha fazla baskı uygular. Ancak tek bir başlık altında incelemek daha mantıklı olacaktır.

Peki hedge nasıl yapılır? Perde yapan oyuncunun savunmacısı, perde seviyesine ve hatta biraz üstüne kadar çıkar. Ardından guardın gittiği yöne doğru birkaç adım atar, açısını kapatarak onu yarı sahaya doğru yönlendirir, köşeyi dönmesini engellemeye çalışır ve kendi adamına geri döner. Önde savunma yapan guard ise perdeden geçip adamını tekrardan almaya çalışır. Perdenin altından mı yoksa üstünden mi geçeceği koçun tercihine bağlı. Arkada ise devrilen uzunun koridorunu kapatacak (tag the roll) bir yardım savunmacısı gerekir, tıpkı “Level”deki gibi.

Yazının en uzun kısmı Hedge olacağı için öncelikle temel amaçları ve problemleri göstermekte yarar var. Daha sonrasında derinliklerine ineceğiz.

Temel amaçlar

• İlk amaçlardan birisi, ball-handler’ın (toplu oyuncunun) köşeyi dönerek potayı karşısına almasını engellemek.
• Ball-handler’ın önünü kesip onu yarı sahaya doğru yönlendirerek elindeki opsiyonları kısıtlamak. Çoğunlukla yetenekli guardlara karşı uygulanır.
• İyi uygulanmış bir hard hedge, rakip guardın ivme yakalamasını engeller, onu yavaşlatır ve hatta topu elinden çıkarmasını sağlayabilir.
• Rakibe dribling üstü üçlük fırsatı tanımamak da önemli noktalardan birisi.
• Perdenin önünde savunma yapan oyuncuya, perdeden geçip adamını tekrardan kazanması için zaman kazandırır.
• İçeri devrilen uzunun ciddi bir tehdit yaratmaması durumunda daha tercih edilesi bir strateji haline gelir. Savunmalar, kararı guardın almasındansa devrilen uzunun almasını isteyebilir.

Beraberinde getirdiği problemler

• Devrilen uzuna karşı daha korunaksız. Eğer devrilen uzun iyi bir pasörse veya potaya gidip bitirmekte becerikliyse, kolay sayı fırsatı doğurabilir. Kısa devrilmede (short-roll) iyi karar alabilen uzunlar bu yüzden önemli. Akıllı bir uzun, tag yapsanız bile topu köşede boş kalan takım arkadaşına çıkarabilir. Bitirici bir uzun, tag yapsanız bile fizik ve atletizm avantajını kullanıp tagger’ın üstünden bitirebilir.
• Hedge sadece iki oyuncu arasında oynanmaz. Diğer üç topsuz savunmacının boşta kalan alanı savunacak şekilde doğru pozisyon alması gerekiyor. Bir bakıma alan savunmasına dönüyorlar. Böylelikle üzerlerindeki savunma yükü artmış oluyor. Yerine göre birden çok rotasyon gerekebiliyor. Bu yüzden zeki, eli kolu uzun ve ayaklarını hareket ettirmekten kaçınmayan savunmacılarla uygulamak daha etkili oluyor.
• Eğer savunmacı uzun yeterince hızlı değilse, adamına dönerken zaman kaybedebilir. Hedge esnasında adımlamalarında ağır kalırsa, rakip guard köşeyi dönüp çembere gidebilir. Yardım gelmesi durumunda ise boş takım arkadaşına çıkarıp savunmayı zor durumda bırakabilir.
• Ball-handler perdenin tersine giderse (reject the screen), savunmacıların arasından geçerse (split the screen) veya perde yapan uzun perdeyi kaydırırsa (slip screen) savunma zor durumda kalır ve geride kalan oyuncuların çabucak reaksiyon göstermesi gerekir.

Detaylar ve Örnekler

EuroBasket’ten bir örnekle başlayalım… Willy Hernangomez, hedge yapıp Evan Fournier’i koridorundan çıkarıyor ve köşeyi dönmesini engelliyor. Bu esnada Rudy Gobert içeri devriliyor ancak Lorenzo Brown çok iyi pozisyon alıyor. Hernangomez dönene kadar Gobert’te kalıyor ve sonrasında Thomas Heurtel’e dönüyor. Fakat Xabier Lopez-Arostegui’nin 1v1’de geçilmesi bütün çabaları bozuyor.

Willy Hernangomez’den bir güzel örnek daha…

Normal hedge stratejisinde, uzunun sırtı kenar çizgisine bakar. Fakat bazı durumlarda, uzunun yatay hareket etmesi gerekiyor. Normal hedge’in aksine uzunun sırtı dip çizgiye bakıyor. Buna “Flat Hedge” adı veriliyor. Ahmet Düverioğlu, aşağıdaki klipte bunun bir örneğini gösteriyor. Derek Needham perdede takılıp düşüyor ancak Ahmet Düverioğlu, Needham adamını kazanana kadar Micic’in üstünde kalıyor. Bu esnada topsuz savunmacılar arka rotasyonu doğru şekilde uyguluyor:

Hedge stratejisinde amaçlardan birisi, toplu oyuncuyu yarı sahaya doğru püskürtmektir. Bu yüzden rakip oyuncunun perdeden sonra köşeyi dönmesine izin vermemelisiniz. Aksi takdirde rakip guard çemberi karşısına alıp savunmayı hazırlıksız yakalayabilir, tıpkı aşağıdaki klipte olduğu gibi. Ukrayna guardı Issuf Sanon, hedge savunmacısını kolayca aşıp önünde bomboş bir koridor buluyor. Polonya uzunu, adımlamalarına geç başlıyor ve rakibin önünü kesemiyor. Issuf Sanon ise adımını genişletip savunmayı kolayca geçiyor ve çembere gidiyor:

Hedge savunmacısının açısı ve zamanlaması oldukça önemli. Bir saniye geç kalırsa veya açısını biraz esnetirse rakip oyuncunun köşeyi dönmesi kolaylaşabilir. Aşağıdaki klipte Yiğitcan Saybir, Micic’in karşısına kenar çizgisine paralel bir açıyla çıkmıyor. Adımlamalarını çapraz şekilde gerçekleştiriyor. Bu yüzden Micic’in önünü tam olarak kesemiyor ve köşeyi daha kolay dönmesine sebep oluyor. Micic gibi oyuncular, bu boşluğu bulduğu zaman cezayı keser:

Hedge, NBA dışı basketbol organizasyonlarda sürekli kullanılan bir strateji. Bu sefer yolumuz WNBA’e düşüyor. Chicago Sky, WNBA’in genç yıldızlarından birisi olan Sabrina Ionescu’ya karşı hedge uyguluyor. Ionescu, perdenin tersine gidip (reject screen) tüm savunmayı oyundan düşürüyor. Eğer guard bu işi inandırıcı yaparsa hedge savunmacısını hazırlıksız yakalayabilir:

Hedge ve Level stratejilerinde, savunmanın kalitesinden bağımsız olarak, devrilen uzunun yetenekleri pozisyonun kaderini değiştirebiliyor. Kısa devrilmede pası aldıktan sonra hızlı karar verebilen uzunlar bu yüzden değerli. Aşağıda da örneğini görebileceğiniz gibi, Christian Wood 4v3 hücumu çok hızlı bir şekilde okudu ve topu hemen köşedeki Reggie Bullock’a ulaştırdı. Cam Payne, rotasyon yapıp Wood’un koridorunu kapattı, daha sonrasında Torrey Craig ile X-Out yaptılar. Fena bir savunma değil ancak hücum tarafı pozisyonu daha kaliteli oynadı. Wood karar verme sürecinde 1 saniye kaybetse işler savunma tarafının lehine dönebilirdi:

Bu konuya tekrar tekrar değinmeye gerek yok ancak her hedge savunmasında devrilen uzunu kapatacak bir topsuz savunmacıya ihtiyaç vardır. Eğer “Tag the Roll” yapmazsanız aşağıdaki gibi durumlarla karşılaşabilirsiniz:

İkili oyunlar sahanın orta bölümünde oynanınca “Tag” görevinin kime düştüğü tam olarak anlaşılamayabiliyor. Böyle durumlarda topsuz savunmacıların oyunu hızlı bir şekilde okuyup reaksiyon göstermesi gerekiyor. Örneğin aşağıdaki klipte Cedi Osman’ın devrilen uzuna çıkması daha mantıklı olabilir. Biraz uyanık davransa pas arası bile yapabilir. Cedi uzunun koridorunu kesince pas sağ köşedeki şutöre çıksa bile, top bir süre havada kalacağından hücumun avantajı önlenebilir. Eğer sol taraftaki Buğrahan Tuncer (#19) yardıma gelirse, uzunun sol köşeye pas çıkarması biraz daha kolay olabilir çünkü yüzü o tarafa dönük, açısı daha müsait. Ancak arkadaki her iki savunmacı da hareketsiz kalıyor:

Tag yapmış olabilirsiniz ancak devrilen uzunun savunmasından erken ayrılmamalısınız. Aksi takdirde basit sayıya sebep olabilirsiniz. Luka Doncic, burada takım arkadaşının geri dönüyor olmasına güvenip Gobert’ten erken ayrılıyor. Heurtel pozisyonu hızlı okuyup topu hemen Gobert’e ulaştırıyor. Buradaki bir diğer detay, uzunun tembel davranıp ellerini kaldırmaması. Hedge sonrasında adamına dönen uzunlar ellerini kaldırarak rakip guardın görüşünü mümkün olduğunca kısıtlamalı ve algısını olumsuz etkilemeli:

Hedge stratejisinde arka rotasyonlar “Tag the Roll” ile sınırlı kalmıyor. Rotasyonun ikinci aşamasında “yardımcıya yardım” yapılması gerekiyor. Aşağıdaki klipte Luka Doncic pozisyonu hızlı oynuyor. Devin Booker, devrilen Christian Wood’un önüne kayıyor. Wood, kısa devrilmede Booker’ın adamı Finney-Smith’i görüyor. Cameron Johnson ise yardımcıya yardıma giderek Booker’ın adamını kapatıyor.

Johnson sayıyı önlüyor ancak değinilmesi gereken bir detay var… Yanlış pozisyon alıyor. Booker ve Paul ile paralel bir şekilde konumlanması gerek. Eğer köşede 2 oyuncuyu birden savunuyorsanız genelde ikisinin ortasında pozisyon almanız gerekir. Böylelikle ikisinin de pas kanalına baskı uygular ve kontrol altında tutarsınız. Aynı zamanda closeout yapmanız kolaylaşır. Cam Johnson burada Dorian Finney-Smith’in varlığından haberdar değil. Pas atıldıktan sonra farkına varıyor. Hakkını vermek lazım, hızlı reaksiyon gösteriyor. Ancak orada Jarred Vanderbilt gibi atletik bir isim olsaydı muhtemelen smaçla bitirirdi:

Pick&Pop (perde yapan uzunun dışarı açılması) oyunlarının Hedge stratejisine karşı etkili olabildiğini söylemiştik. Aşağıdaki klipte Karadağ uzunu Bojan Dubljević, perdeden sonra tepede boş şut fırsatı yakalıyor. Bu fırsatı önlemek için zayıf taraftaki Furkan Korkmaz’ın (#22) göstermelik yardım (stunt&recover) yapması gerekiyor. Yani, kendini Dubljevic’e gösterip sonra tekrardan adamına dönmesi gerekiyor. Fakat bu gerçekleşmiyor ve Türkiye boş üçlük yiyor:

Stunt’ın doğru uygulanışı ise aşağıdaki gibi… İlk pozisyonda Cedi Osman’a, ikinci pozisyonda Shane Larkin’e dikkat. Her iki oyuncu da Stunt yapıyor. Bu demek oluyor ki, Türkiye savunma kurgusunda buna yer veriyor. Ancak bir önceki klipte Furkan Korkmaz bunu uygulamıyor. Stunt, şut fırsatı bulan rakibi tedirgin ediyor ve takım arkadaşınıza geri dönmesi için zaman kazandırıyor. Aynı zamanda kendi adamınızı tamamen terk etmiyorsunuz:

Bir diğer örnek… Stunt kullanımı takımdan takıma değişebilir ve koçların oyun tercihlerine bağlıdır.

4. Blitz/Trap

Günümüzde sık uygulanan stratejilerden biri de trap veya blitz.Birçoğumuz bunu ikili sıkıştırma olarak da biliyoruz, duyuyoruz. Temel işleyiş şöyle: Perde yapan uzunun savunmacısı ile önde savunan savunmacı, ball-handlera ikili sıkıştırma yapar. Hedge stratejisinden farkı, uzun savunmacının rakip guardın üzerinde topu tutana veya elinden çıkarana kadar bekliyor olması.

Uzunun ne kadar süre kalacağı ise koçtan koça değişebiliyor. Kimisi rakip guard topu tutana/elinden çıkarana kadar bekliyor. Kimisi de topu tutsa bile hatayı yapana kadar ikili sıkıştırmaya devam ediyor.

Örnekler

Bu pozisyonda Ayton ve Booker, Ingram’a trap yapıyor ve Ingram topu elinden çıkarınca Ayton adamına geri dönüyor.

Jim Boylen’ın koçluğu altındaki Chicago Bulls, rakip fark etmeksizin bu stratejiyi en fazla kullanan takımdı. Aynı zamanda hard hedge’i de çok kullanılıyorlardı. Bazen rakibi hataya ve top kaybına sürükleyebiliyorlardı. Bazense pozisyonlar kolay turnikelerle sonuçlanıyordu.

Aşağıya bıraktığım video, kısa devrilme (short-roll) oynamakta başarılı olan bir uzunun işleri ne derece değiştirebileceği ile ilgili. Houston, Curry ve Durant gibi iki yıldıza trap yaparak topu ellerinden çıkarmalarını sağlıyor ancak Draymond Green kısa devrilmede doğru kararlar alarak savunmanın 4’e 3 durumda kalmasından yararlanıyor. Eğer rakipte yetenek seviyesi düşük uzunlar varsa bundan çok da endişe etmeyebilirsiniz.

Bazen Hedge gibi başlayan pozisyonlar Trap’e dönüşebilir. Doncic, uzun boylu bir pasör olmanın avantajını gösteriyor bizlere. Adeta savunmanın üstünden görüyor:

Ice sonrasında köşede uygulanan Trap savunması son derece etkili oluyor:

Temel amaçlar

• Rakip yıldızın topu elinden çıkarmasını sağlamak.
• Eğer rakip yıldızın etrafındaki oyuncular çok kaliteli değilse, bu stratejiyi kullanmak çok daha mantıklı hale geliyor. Günümüzde NBA takımları, “kaderimi yıldız oyuncu belirleyeceğine etrafındaki nispeten daha yeteneksiz rol oyuncuları belirlesin” düşüncesinde.
• Rakibi top kayıplarına zorlamak.

Beraberinde getirdiği problemler

• Eğer yıldız oyuncu pası takım arkadaşına çıkarmayı başarırsa, savunma bir süreliğine 4’e 3 durumda kalmış oluyor ve hücum takımı ciddi bir avantaj elde ediyor. Etkili uygulanabilmesi için geride kalan 3 savunmacının da iyi pozisyon alması gerekiyor.
• Eğer rakip uzun kısa devrilmede iyi bir pasör/karar verici ise sıkıntı yaratabiliyor. Kolay sayı fırsatı yaratılabiliyor.

5. Switch

Kısaca adam değişimi. Son dönemin en popüler stratejilerinden. Birden fazla pozisyonu savunabilen oyuncuların türemesi, switchin de yaygınlaşmasına sebep oldu. Önde savunma yapan kısa ile perdeciyi savunan uzun kendi aralarında adamlarını değişir.

Bam Adebayo gibi ayaklarını hızlı bir şekilde hareket ettirebilen uzunlar bu işin ustasıdır. Tabi ki ayak çabukluğu kadar stance duruşunda adımlama tekniği de oldukça önemli.

NBA’de playoff ortamında switch aşırı etkili olabiliyor. Rakibin hücum ritmini bozuyor ve opsiyonları kısıtlıyor. Ancak elinizdeki oyuncu grubunuzun buna fiziksel açıdan elverişli olması gerekir. Örneğin Duncan Robinson’ı adam değişiminde kullanmak kendi takımınıza zarar verir.

Örnekler

İlk pozisyonda Bam ve Ariza, ikinci pozisyonda Bam ve Tucker savundukları oyuncuları değişiyor.

Temel amaçlar

• Rakibi isolation (diğer 4 kişi dışarı açılır, toplu oyuncu 1’e 1 oynar) ağırlıklı bir hücum oynamaya iter.
• Dediğim gibi hücumun amacı avantaj yaratmak. Bunun için de perde kullanıyorlar fakat iyi uygulanmış bir switch savunması, bu fırsatın yaratılmasını önlüyor.
• Eğer rakip takımın hücumları P&R üzerinde şekilleniyorsa -Utah, Atlanta, OKC gibi- onları yavaşlatmanın en iyi yollarından birisi switch yapmak. Tabi elinizdeki oyuncular buna uygunsa.

Beraberinde getirdiği problemler

• Eğer sahada zayıf/yetersiz savunmacılarınız varsa rakibin onları hedef almasını kolaylaştırır. Örneğin LeBron James-Duncan Robinson eşleşmesi gibi.
• Adam değişimi yapmak ters eşleşme yaratıyor. Bu yüzden oyuncularınızın fiziksel olarak birden çok pozisyonla eşleşecek kapasitede olması gerekiyor. Eğer elinizdeki kadro bu kriterlere uygun değilse, tümüyle switch stratejisi benimsemek pek de mantıklı değil. Guard-guard veya uzun-uzun arasında switchler yapılabilir pozisyonuna göre.