NBA’deki Skor Patlamalarının Ardında Ne Yatıyor?

“Eve dönüyorsunuz ve ‘Bu adam 55 sayı attı’ diyorsunuz,” dedi Clippers koçu Tyronn Lue. “Bakın, geçen gün Donovan 71 attı. Ertesi gece Klay sahneye çıktı ve 54 bıraktı. Bence bu durum lig için gayet iyi.”

Clippers pivotu Ivica Zubac, The Athletic’e verdiği demeçte, “Bazen aynı anda 10 maç oynanıyor. Maçtan önce soyunma odasında skorları kontrol ediyoruz, diğer maçları da izliyoruz. Bu yüzden her zaman bunun hakkında konuşuyoruz.”

Ancak Zubac’ın belirttiği gibi, bir oyuncunun ne zaman patlamak üzere olduğunu tahmin etmek zor.

Kasım ayında Indiana Pacers karşısında 31 sayıyla kariyer rekoru kıran Zubac, bunun yanına 29 ribaunt ekledi ve bu sezon bir maçta en çok ribaunt alan oyuncu unvanını hala koruyor.

öyle şeyleri tahmin etmek zor. Her zaman sezon öncesinde ligdeki birkaç adam hakkında kafa yormayı severim, ‘Bu yıl iyi bir sezon geçirebilirler. Bir sıçrama yapabilirler’ Ama ‘Bu adam 70 atacak ya da 60-20-10 yapacak’ gibi tahminler yapmak zor.”

NBA, daha önce görülmemiş bir hücum sezonunun ortasında. 8 Ocak’a kadar oynanan maçlarda, takımlar ortalama 113.8 sayı atıyor. Bu rakam, 1969-70 sezonundan (maç başı 116.7) beri en yüksek sayı ortalaması. Bu sezon üç sayı isabetleri (12.2) ve üçlük denemeleri (34.2) düşüşe geçmiş olsa da, lig genelinde hücum reytingi 100 pozisyon başına 113.6 sayıya kadar yükseldi (BasketballReference). Hücum ribauntları ve top kayıpları, ilk kaydedilmeye başlandığı 1973-74 sezonundan beri en yüksek seviyede.

Top kaybı yüzdesi son beş yıl içindeki en yüksek noktaya ulaşsa da, hücum ribaundu oranı da son sekiz yıldan daha yüksek. Serbest atışlar da geri dönüyor… Bu sezon takımlar çizgiye 23.7 kez geliyor ve bu sezon 12 sezondaki en yüksek ortalama. Bu serbest atışların %78’i başarılı oluyor. Bugüne kadar en yüksek serbest atış isabeti %77.8 düzeyindeydi. 2020-21 sezonunda takımlar %77.8 ile isabet bulurken maç başına 21.8 kez çizgiye geliyordu ki, bu lig tarihinin en düşük ikinci ortalamasıydı.

Takımlar bu sezon %47.1 ile isabet buluyor ve bu son 30 yılın en yüksek seviyesi. 1992-93’te, takımlar maç başına sadece 9 kez üçlük deniyordu. Şimdilerde ise maç başına 9+ üçlük deneyen 8 NBA oyuncusu var. Şutlar artık orta mesafeden değil üçlük çizgisinin gerisinden geliyor. Bu durum, boyalı alanda daha verimli atmak için takımlara avantaj sağlıyor.

Zubac, “NBA’de oyun hücum üzerinden oynanıyor. Sizi hücum oynamaya zorlamak istiyorlar. Sahada her takım alan açabiliyor. Çok fazla boş alan oluşuyor ve bunu işleyebilecek hücumcular var. Bence ligdeki yetenek seviyesi şu anda inanılmaz. Herkes çok yetenekli ve oyunun hücum üzerinden oynanmasını istiyorlar.” dedi.

Oyuncuların neden son iki haftadır çok üst seviyelere çıktığı sorulduğunda, Lue öncelikle iki şeyden bahsetti.

Lue, “Serbest atış çizgisine gelmenin önemli olduğunu düşünüyorum” dedi ve ekledi. “Genellikle, o büyük skor patlamaları yaşandığında, serbest atış çizgisine sık sık geliyorlar. Bence atılan üçlüklerin miktarı da önemli. Bazı maçlarda tek başına 15, 16 üçlük atan adamlar var. Yani ısınırsanız ve bu üçlüklerden 9 ila 10’unu sokarsanız, zaten bir anda 30 sayı oluyorsunuz. Serbest atış çizgisine 20 kez geliyorsunuz. Yani adamlar çok fazla sayı atıyor böylelikle. Dediğim gibi, üç sayılık atışlar çıkışta. Takımlar, oyuncuları üçlük atmaya teşvik ediyor. Yani bu kadar çok şut denerseniz, ısınıp biraz isabet bulursanız çok fazla sayı atabilirsiniz.”

Ancak skorerleri savunmak ve maç kazanmaya çalışmak söz konusu olduğunda, öncelikler değişiyor. Örneğin, Lue yönetimindeki Clippers, skorerin sayı atmasına göz yumup onun takım arkadaşlarını kısıtlamaya daha istekli olduğunu daha önce gösterdi. Bu durum, serbest atışlara ve üçlüklere ek olarak, üçüncü bir unsuru bizlere hatırlatıyor: Asistler. Yüksek oranda skor üreten oyuncuların çoğu, savunmaları paslarıyla da yenebiliyor.

Lue, “Rakibe tarihi bir performans vermek ama yine de kazanmak çok mümkün. Ancak ikili sıkıştırma götüreceğiniz hücumcuları iyi seçmelisiniz. Eğer iyi pasör değillerse, ikili sıkıştırma götürün ve topu ellerinden çıkartın. Fakat hem skor üreten hem de paslarıyla sizi cezalandıran oyuncular var. Yani böyle rakibiniz varsa, bu adamların skor üretmesine izin vermek ve diğerlerini kısıtlamak istersiniz. Tabi bu strateji bazen geri tepebilir. Yani her şey oyunun gidişatına ve ne tür bir oyuncuyu savunacağınıza bağlı” şeklinde konuştu.

Noel’den bu yana izlediğim beş farkı 50 sayılık performans, skor üretmenin farklı yollarına dair ilginç bir örnek sunuyor. Bu oyuncular bunları yaparken, dördüncü çeyrekte fark bir noktada tek haneliydi. Bazıları maçı kazanmak için büyük farklardan geri dönme gereği duydu. Örneğin Mitchell’in 71 sayısı, Bulls‘un 21 sayı önde olduğu bir maçta geldi.

Lue’nun belirttiği unsurlardan bazıları bu 50 sayılık performanslarda gözüküyor: Mitchell 20 serbest atış yaptı, Thompson 10 tane üçlük attı, Doncic 21 ribauntluk triple-double’ın bir parçası olarak 10 asist yaptı. Ancak Antetokounmpo, 55 sayılık maçta boyalı alanın dışında sadece bir basket attı. Luka Doncic gibi bir oyuncu, 2022’nin son gününde gösterdiği gibi, orta mesafeden sık sık isabet bulabiliyor.

Markkanen’in 49 sayılık oyunu bile 50 sayılık performanslardan sıyrılıyor. Noel sonrası 50 sayıya ulaşan dört skorerin aksine bu yıl ilk kez All-Star maçına çıkmak isteyen Markkanen, hiç orta mesafe atmadı ve sadece bir asist yaptı. Ancak altı üçlük attı, boyalı alanda dokuz isabet buldu, serbest atışlarda 13/13 yaptı ve sıfır top kaybıyla bitirdi. Markkanen, 15 şut isabetinin yalnızca bir tanesini kendisi yarattı. Geriye kalan 14 şutun hepsinde başka birisinin asisti söz konusuydu. Halbuki diğer 50 sayılık performansların hepsinde birden fazla asistsiz şut isabeti vardı.

Bunun gibi oyunları savunmak bir angaryadır. Ivica Zubac, savunmacıların bazen fazla bir şey yapamayacağını ve savaşı kaybederken savaşı kazanmaya odaklanmaları gerektiğini söylüyor.

“Çıldırıyorsun, onları durdurmak istiyorsun. Ama bazen rakip gününde oluyor ve bir savunmacı olarak yapabileceğiniz hiçbir şey kalmıyor. Bazen oyun planı, ‘Tamam, bu adamın ne olursa olsun atmasına izin verin, diğer adamları durduralım’ şeklindedir. Bunu kişisel olarak ele alırsınız, öfkelisinizdir. Ama yine de oyun planına güvenmeniz ve sadık kalmanız gerekir. Bilirsiniz işte, bu her gece olan bir şeydir. Birisi o gün skor patlaması yaşayabilir. Hakkında hiçbir şey yapamayacağınız, elinizden bir şey gelmeyen bazı adamlar var. Harika savunma yapabilirsiniz ama o oyuncular bir şekilde o sayıyı atar. Bununla yaşamak zorundasın.”

Bu devasa performansların playofflarda devam edip etmediğini görmek ilginç olacak. Son beş playoffta sadece 10 adet 50 sayının üstüne çıkılabildi. Bunlardan dördü 2020’de Bubble esnasında geldi (Donovan Mitchell ve Jamal Murray). LeBron James’in 2018 Finalleri’nin ilk maçındaki 51 sayılık performansı da dahil olmak üzere, bu oyuncular iki kez uzatmada maç kaybettiler.

Lue, skorerlerin yüksek seviyede şut atabilen oyuncularla çevrili olması nedeniyle bunun mümkün olabileceğine inanıyor.

“Bu zor bir şey. Ancak şu anda sahadaki herkes yeterli şutör. Yani, Luka’ya ikili sıkıştırma götürüp topu onun elinden çıkarabilirsiniz. Tıpkı bizim Steph Curry’e. Fakat etrafındaki oyuncular da %38-40 ile üçlük atabiliyor. Bu yüzden zorlu bir seçim yapmak zorundasın. Artık işler Cleveland’daki günlerimden biraz farklı. Basketbol her yıl değişiyor. Bu yüzden zamana uyum sağlayabilmelisiniz.”

Gelecekte daha muhteşem performanslar görürseniz şaşırmayın. Jokic’in görüşüne göre, süper yıldızların devasa skor performansları henüz yeni başlıyor.

Jokic, “Kendi oyunları üzerine çalışıyorlar” dedi. “Bence artık herkes gittikçe daha iyi olacak. Ligde çılgın yeteneklere şahit oluyoruz.”