by Tim Bontemps / Çeviri: Bilal Baran Yardımcı / info@eurohoops.net
Bu çevirinin tüm hakları Eurohoops Ltd. Şti.’ye aittir ve tamamının veya bir kısmının izinsiz kullanılması kesinlikle yasaktır.
Bu yazı 18 Şubat 2023 tarihinde ESPN‘de yayınlanmış ve uyarlanarak çevrilmiştir.
2020 NBA All-Star Maçı için Chicago’daki United Center’ın önündeki bilet kuyruğunda Nick Elam ve Jon Mugar, gördüklerine inanamıyordu.
Lig, sezon ortasında düzenlenen bu şov organizasyonunda radikal bir değişiklik yapma kararı almıştı ve son çeyrek oynanırken heyecan elle tutulur bir seviyedeydi.
“Efsaneviydi.” dedi Cleveland Cavaliers‘ın guardı Donovan Mitchell bu hafta başında.
Son çeyrekte süre sıfıra gelene kadar oynamaktansa NBA yıldızlarından oluşan iki takım, bir hedef sayı için oynayacaktı. Bu konsept, The Basketball Tournament’ta uygulandıktan sonra son birkaç yıl içinde popülerleşmişti.
Bu fikri ortaya atan Elam, TBT’de uygulamaya karar veren Mugar ve TBT’nin ortağı Dan Friel da NBA tarafından Chicago’ya davet edilmişti.
Elam sersemlemişti. Bir lise matematik öğretmeninin 20 yıl önce kolej maçı izlerken aklında beliren bir düşününcenin önce G League’de, sonra milyon dolarlık bir turnuvada, sonra da NBA’in imza etkinliklerinden birinde yer alacağını kim bilebilirdi ki?
“O son çeyrekte salondaki yoğunluk inanılmaz seviyedeydi.” diyor şimdilerde Ball State Üniversitesi’nde asistan profesörlük yapan Elam, ESPN’e.
“Şahit olması gerçekten de muhteşemdi.”
NBA’de 2023 All-Star Maçı dün gece Salt Lake City’deki Vivint Arena’da oynandı. Üst üste dördüncü yılda da maç, son çeyrekte bir hedef skora kadar oynandı.
İşte karşınızda yeni All-Star formatının kıvılcımını atan, oyunu değiştiren fikrin hikayesi, yıllar boyunca geçirdiği evrim ve bir adamın bunu basketbolun en büyük sahnesine getirmek için kat ettiği yolculuk…
Elam, basketbol maçlarının nasıl biteceğini yeniden icat etmeden önce Ohio’nun güney doğusunda takıntılı bir kolej basketbolu taraftaraydı. 2004’te Elite Eight maçında Xavier ile Duke’un mücadelesinin sonunu izlemek canını sıkmıştı.
Yedi numaralı seri başı Xavier, bir numaralı seri başı Duke’a karşı yerel finalde bir Cinderella serisi yakalamıştı. Duke’ın maç içinde yakaladığı en büyük -sadece altı sayı- fark bitime 24 saniye kala gelmişken maçın son anları bilinçli fauller ve oyunun durmasıyla geçmişti.
“Harika bir maç oynanıyor; yoğun, rekabetçi, atletik… Sonra maçın son bir iki dakikasını geliyorsunuz ve bütün salonun içinden yaşam çekiliyor.” diyor Elam.
“Arkadaşlarımla birbirimize baktık. Maçın sonunda oyunun bu denli değişmesi çok garipti. Resmen çarpık bir hal alıyordu.
İşte o zaman ortaya geçerli olmayan fikirler atmaya başladık. Bu, arada sırada düşündüğüm bir şeydi.”
Elam’ın aklında o fikirler gelecek üç yıl boyunca dönmeye devam etti. 10 Mart 1007 yılında Elam, ACC Turnuvası’nda NC State ile Virginia Tech arasında oynanan yarı final maçını izlerken “o” fikir aklında belirdi.
“İşte o zaman kafamda bunun gerçekten işe yarayabileceğine dair ampul yandı. O zamandan beri bu fikri kafamdan atamadım.” diyor Elam.
Elam’ın konsepti zaman içinde evrimleşti. İlk olarak buna sadece bir matematik öğretmeninin kullanacağı şekilde “Hibrit Süre Formatı” adını verdi ve ikinci yarı boyunca sürenin durması gerektiğini söyledi.
Sonrasında Elam, daha kısıtlı bir formülde karar kıldı. NBA maçlarına uyarlandığında maç saati, üç dakika kaldığında duracaktı ve kazanma skoru önde olan takımın toplam sayısına yedi eklenerek hesaplanacaktı.
“Eğer 48 dakikalık bir maçın son üç dakikasını atıyorsak aslında maçın 1/16’sını atıyoruz demektir.” diyor Elam bu formül için. “Şimdi ise o 1/16’yı geri getirmenin bir yolunu bulmamız gerekiyordu.”
“Bu da her takım için maç başına aşağı yukarı 112 sayıya denk geliyordu.”
Elam, basketbolu düzeltmek için ürettiği fikri ince eleyip sık dokumuştu. Sorun ne miydi? Birilerini ikna etmesi gerekiyordu.
Mugar, gelen maili açtığında süre gelecek olayların başlangıcını yaptığına dair en ufak bir fikri yoktu.
2016’nın yaz aylarıydı ve Mugar, TBT’nin üçüncü yılının ardından tatildeydi. Mail, son dokuz yılını başarısız şekilde yeni maç sonu fikrini satmaya çalışarak geçiren Elam’dan gelmişti.
Mailin içinde “Basketbolda Maç Saati İçin Süre Doluyor” başlıklı bir PowerPoint sunumu vardı. 67 sayfa uzunluğundaydı.
Mugar okumaya devam ettikçe bir noktada durmayı bekledi. Hiçbir şey onu durdurmadı.
“Basketbol oynayarak büyüdüm.” dedi Mugar, ESPN’e. “Fakat şimdi bir etkinlik sunduğum ve taraftarlara sunulan eğlenceyi dert ettiğim bir konumdayken maç sonlarında serbest atış çizgisine yapılan yolculukların benim için tecrübe etmesi acı verici bir şey olduğunu fark ettim.”
Mugar’ın ilk fikri şuydu: İsmi “Hibrit Süre Formatı”ndan daha hatırlaması kolay ve akılda kalıcı bir şeyle değiştirmek. “Elam Ending” fikri de Elam’ın hoşuna gitti.
TBT’nin televizyon partneri ESPN’e ve Elam’a danıştıktan sonra bir anlaşmaya varıldı. TBT’de bir sonraki yıl Philadelphia’da “Jamboree” adı verilen bir play-in turnuvası oynanacaktı. “Elam Ending” de ilk kez denenecekti.
🎯In 2017, Dalton Pepper of the Broad St. Ballers hit the FIRST EVER Elam Ender🎯
The @ElamEnding since then 📈📈📈
(It’s not too late to buy stock) pic.twitter.com/2FnoQWsEiK
— TBT (@thetournament) February 6, 2023
Birkaç TBT play-in maçı ilgi çekici sonlara sahne olduktan sonra Brothars Dat Ball ile ATL Hoops4Hunger arasında oynanan beşinci maç, Elam’a 10 yıl boyunca hayal ettiği sonu yaşattı. Eski NBA guardı John Shelby, Brothers Dat Ball’u tam olarak hedef skora ulaştırarak maçın 76-75 kazanılmasını sağlamıştı.
“İlk günün sonunda çok yüksekten uçuyordum. Bir şekilde bu konseptin o hafta sonundan daha geniş yerlerde yaşayacağını biliyordum.” diyor Elam.
“Projenin kalbi atıyordu.”
Mugar da buna katıldı. TBT, Elam Ending’i 2018’deki 71 maçın tamamında kullandı ve bir daha arkasına bakmadı. Kanada Elit Basketbol Ligi’de 2020 yılında tüm maçlarına bu konsepti adapte etti.
Bu fikrin bir sonraki adımı Mugar, TBT’nin mailinde bir başka mail gördüğünde yaşandı. Bu sefer gelen mail ise bilinmez bir adresten değildi.
Onun yerine Phoenix Suns guardı Chris Paul’ün kardeşi C.J. Paul’dan gelmişti. Kendi mesajı vardı.
“C.J., ‘Chris ve ben bu etkinliğin büyük hayranıyız. Bir şekilde dahil olmak isteriz’ yazmıştı.” diyor Mugar.
Paul, sonrasında kendisi TBT’deki bir takıma koçluk yapacaktı ve Elam Ending’in hayranı oldu.
“Eğlenceli çünkü olay strateji.” dedi Paul, ESPN’e. “Stratejik düşünmelisiniz. Olay faullerden ibaret.”
İşte bu şekilde Elam Ending, NBA’de yer buldu.
All-Star Maçı’nın popülerliği son yıllarda rekabetçiliğin eksikliğinden, maçın nadiren savunulan smaçlar ve üçlüklerden ibaret olmasından dolayı azalmıştı. Bunun sonucu olarak lig de oyuncuların payını arttıracak birkaç değişiklik yaptı, kaptanların takımları seçmesi ve takımların hayırseverlik için oynaması gibi…
Fakat Chicago’daki 2020 All-Star Maçı’ndan önce o zamanlar Oyuncular Birliği’nin Başkanlığını yapan Chris Paul, NBA Komisyoneri Adam Silver’a ulaştı ve TBT maçlarının heyecan verici sonlarını izlemesini istedi.
“TBT şampiyonluk maçı birkaç yıl önce Chicago’daydı ve maçtan önce Adam Silver’ı aradım.” diyor Paul. “Ona ‘Bu maçı izle çünkü Elam Ending ve TBT’yi izlemek gerçekten çok keyifli’ dedim. Maçın sonu için güzel bir yöntem.”
Silver da bunu yaptı ve hedef skora bir şans verecek kadar beğendi. (NBA, buna Elam Ending demiyor çünkü bu söylemin telif hakları TBT’de)
NBA, biraz daha farklı bir format kullanıyor. Önde olan takımın skoruna 24 sayı eklenerek süresiz son başlıyor. Fakat bunun sonucu Anthony Davis’in serbest atışıyla sonuçlanan epik bir son çeyreğe sahne oldu.
“Chicago’daki maçı bitirmedim.” diyor Mitchell. “Fakat sahadaki oyuncuları görüyorsunuz, rekabetçilik seviyesini görüyorsunuz ve bu hafta sonu bir kez daha göreceksiniz.”
“Oyun için iyi bir yenilik olduğunu düşünüyorum.” dedi 2020’deki maçın son anlarında sahada olan Philadelphia 76ers yıldızı Joel Embiid. “Özellikle de taraftarlar için daha rekabetçi olması… En iyi 24 oyuncuyu topladığınızda en iyinin kim olduğunu görmek istiyorsunuz.”
Hedef skorun ilk denemesinde getirdiği başarı ligi de düşündürdü: NBA’de bunu uygulayabilecek başka alanlar da olabilir miydi?
“Uzun zamandır potansiyel yenilikler, oyunun kalitesini arttırabilecek yeni kurallar, oyuncu sağlığının gelişimi, taraftarların bağlılığının artması üzerine odaklanıyoruz. Basketbol maçının sonunu süre yerine skorla belirleme fikri yeni bir konsept değil.” diyor NBA’in Basketbol ve Strateji Başkan Yardımcısı Evan Wasch, ESPN’e.
“Muhtemelen dünya tarihinde oynanan maçların %99’u hedef skorla oynandı çünkü sokak basketbolu maçları böyle oynanıyor. Bu yüzden bir maçı süre yerine sayı üzerine oynamanın değiş tokuşları olduğunun farkındayız.”
“Elam Ending’in TBT’de kullanılması hibrit modelin kullanıldığı ilk yüksek profilli etkinliklerden biri oldu. Chris Paul da bunu gördü, tartışmaya açtı. Biz de All-Star maçını hareketlendirmek istiyorduk, test etmek için güzel bir yer olduğunu düşündük.”
Wasch, geçtiğimiz aralık ayında Las Vegas’taki G League Showcase’inde konuşmuştu. NBA de bu sezon G League’de uzatmaya giden maçların sonu için hedef skor konseptini getirdikten sonra o hafta o turnuvada oynanan her maçta bu formatı uyguladı.
NBA, G League’i ilk defa yeni fikirler için bir kuluçka merkezi olarak kullanmıyor. Bunlardan bazıları -koçların itiraz hakkı, hızlı hücumları durdurma faulu, hücum ribaundunun ardından sürenin 14 saniye olması- NBA’de de uygulanmaya başlandı.