By Utkan Şahin / info@eurohoops.net
Turkish Airlines Euroleague’de sezonun en kritik dönemine geldik. Normal sezon boyunca takımlar, önce son sekize kalmak, sonra da “kremanın en tatlı yeri olan” saha avantajını elde etmek için uğraştı.
Temsilcimiz Fenerbahçe Beko, sezonu altıncı olarak bitirerek saha avantajı olmadan da olsa playoff biletini aldı. Temsilcimiz, üç maçı kazanan tarafın tur atlayacağı eşleşmede AS Monaco ile eşleşti. Sarı-lacivertliler, saha avantajına sahip olamayacağı seride Final Four’a kalabilmek için Monaco deplasmanından en az bir maç kazanmak zorunda.
Modern EuroLeague tarihi, bizlere ilk dörtteki takımların işlerinin çok daha kolay olduğunu söylüyor. Sadece evlerinde oynayacakları üç maçı kazanmaları onlara playoff bileti kazandırabilir. Peki seriyi geçmek için deplasmanda en az bir maç kazanmak zorunda olan, ev sahibi avantajı olmayan dört takımın durumu ne olacak?
Gelin geçmişin defterini bir kez daha açalım ve EuroLeague tarihinin bize bu konuda neler gösterdiğine bakalım!
Geçmişte sadece 12 takım başardı: Aralarında Fenerbahçe ve Anadolu Efes de yer alıyor!
2000’de FIBA’dan ayrılıp, kurulan EuroLeague’de bu zamana kadar birçok format değişikliği oldu.
Ligin ilk kurulduğu yıl format, normal sezondan sonra takımların final dahil olmak üzere playoff eşleşmesi üzerinden ilerlediği bir şekilde gerçekleştirildi. EuroLeague, ondan sonraki dört yıl ise Top-16 grubunu lider bitiren dört takımın Final Four’a kaldığı bir organizasyon haline gelirken 2004-2005 sezonunda itibaren çeyrek finalde takımların playoff oynadığı bir formata döndü. O günden bu yana da Top-16 ve normal sezonun ilerleyişinde format değişiklikleri olsa da çeyrek finalde playoff sistemi devam ediyor.
Bu sezona kadar oynanan playoff serileri bizlere gösteriyor ki ev sahibi avantajını elde etme herkesin düşündüğünden önemli. Bu zamana kadar Euroleague’de 83 playoff serisi oynanırken bunların sadece 18’sinde seri öncesi bu avantaj elinde bulunmayan takım seriyi kazanarak Final Four yapma başarısı gösterdi.
Yani size birileri seri öncesi, iki takım arasındaki durum %50-50 derse inanmayın. Çünkü bu zamana kadar ev sahibi avantajı elinde bulan takımların, %78.8’i turu atlamayı başardı.
2000-2001 yılının formatını bir kenara koyarsak, playoff olan yılların beşinde hiç bir sürpriz olmazken ev sahibi avantajı olan dört takım da tur atladı. Altı yılda ise bu avantajı elinde bulundurmayan bir takım, turu atlamayı başarırken, 2010-2011 sezonunda ise playoff’a ev sahibi avantajı olmadan giren üç takım da turu geçen taraf olarak çılgın bir sezona imza attılar. Son dönemde 2018-2019 ve 2020-21 sezonlarında ise sürpriz yaşanmadı ve iç saha avantajını elinde tutan dört takım da Final Four’a kalmayı başardı. 2017-2018 sezonu ise iç saha avantajı olmayan takımlar için iyi geçmiş ve iki takım birden Final Four bileti almayı başarmıştı.
İki sezon önce ise temsilcimiz Anadolu Efes, Playofflarda iç saha avantajına sahip olamasa da Olimpia Milano engelini aşmayı başarmıştı. Lacivert-beyazlılar, sonrasında ise sezonu şampiyonlukla tamamlamıştı.
Avrupa basketbolu, kazanılan 18 serinin büyük bir kısmını Baskonia’ya borçlu. Bask ekibi, bu zamana kadar ev sahibi avantajı olmadan girdiği beş seriyi kazandı.
Olympiakos ile Maccabi ise bunu ikişer kez başardı. Fenerbahçe, Anadolu Efes, Benetton, Union Olimpija, Partizan, Panathinaikos, Siena, Real Madrid ve Zalgiris ise turu atlamayı başaran diğer dokuz takım oldu.
Bu büyük avantajı elinde bulundurduğu halde elenen takımlara baktığımız zaman ise üç kez bu şekilde elenen Barcelona, Olympiakos ve Panathinaikos üçlüsünün zirveyi paylaştığını görüyoruz.
PAOK, Peristeri, AEK, Maccabi, Milano, Baskonia, Siena ve Benetton ise ev sahibi avantajı olmasına rağmen elenen diğer takımlar oldular.
Fenerbahçe Beko, 2016-2017 sezonunda iç saha avantajına sahip olmamasına rağmen playofflarda Panathinaikos’u 3-0’la süpürmüş ve Final Four’a kalmıştı. Aynı sezon sarı-lacivertliler, İstanbul’da oynanan finalde Olympiakos’u da yenerek şampiyonluğa ulaşmıştı.
Playofflarda Final Four İçin Kilit Nokta: İlk Maç
Tamam, saha avantajınız yok diyelim ve size verilen %21.2’lik şansı da beğenmediniz. O zaman bir de ilk maçı kaybederseniz başına geleceklere bakalım!
EuroLeague’de bu zamana kadar oynanan 83 playoff serisinde 1-0 geriye düşen takımların çok azı ayakta kalmayı başardı.
83 serinin sadece 13’ünde takımlar ilk maçı kaybetmesine rağmen turu atladı. Yani seride ilk maçı kazanan 70 takım, serinin sonunda mutlu olan taraftı. Bu da şu anlama geliyor; eğer ilk maçı kaybederseniz, şansınız %13.9’a düşüyor.
İki sezon önce iç saha avantajına sahip olmadığı halde Olimpia Milano karşısında Final Four biletini almayı başaran Anadolu Efes de İtalyan ekibi karşısında serinin ilk maçını kazanmayı başarmıştı.
Durumu daha da zorlaştırmak istemezdim ama 2011-2012’den bu yana serinin ilk maçını kaybedip de turu atlayan sadece beş takım var. 2014-2015 sezonunda Barcelona’yı eleyen Olympiakos, 2017-18 sezonunda Panathinaikos‘u eleyen Real Madrid, 2020-21 sezonunda Zenit’i eleyen Barcelona, geçen sezon Partizan’ı geçen Real Madrid ve Maccabi‘yi eleyen AS Monaco.
Yani oynanan son 36 seride sadece beş takım, 1-0 geriden gelebildi.