By Aris Barkas/ barkas@eurohoops.net
Yıllardır Avrupa basketbolu NBA’e öykünme yolunda atımlar atıyor. Bu durum da Avrupa’daki spor modeliyle Amerika’daki kapalı lig, All-Star maçı ve basketbolun finansal kısımlarına dair sonu gelmeyen tartışmalar yaratıyor.
Bir dolu farklı vergi uygulaması, ülkeler arası politikalar ve daha birçok sebep sebebiyle Avrupa’da toplu iz sözleşmesine benzer uygulamalar hala çok uzakta, belki de uygulanamaz seviyede. Bir noktada “salary cap” fikri akla yatsa da şu anda bu uygulama herhangi bir Avrupa yerel ligi için ölüm fermanı olur.
Basitçe özetlemek gerekirse NBA’de salary cap mekanizması bir nevi eşitliği garanti ediyor, lüks vergisiyle geliri zenginden fakire aktarıyor ve bu sırada çok para harcayan takımların bütün yıldızları almasını engelliyor. Teoride bu harika bir fikir fakat bu durum tamamıyla ligin gelirlerine bağlı.
NBA’de gelirler astronomik artışlar gösterdikçe salary cap de bundan nasibini alıyor. Oyuncular hak ettiklerini geri alıyorlar ve muhtemelen dünya üzerinde en çok para kazanan sporcular haline geliyorlar.
Avrupa’da ise gelirlerin astronomik artış gösterdiği yok, hatta bazı yerel liglerde minimum seviyede. Lig olarak hem kendine hem de kulüplerin gelişimine önemli gelir kaynağı sağlayamazken salary cap uygulamasını nasıl getirebilirsin ki?
Bu yüzden büyük bir iş kolu olan Avrupa futbolunda salary cap hiçbir zaman uygulamaya konulmadı ve finansal denge “Finansal Fairplay” kurallarıyla sağlanmaya çalışıldı. Bu kuralların da ekonomik adaletsizlikleri engellediği çok söylenemez fakat bunun Avrupa’ya daha uygun bir model olarak gözüktüğü söylenebilir. İlk ve en önemlisi bu kurallar kendi cebinden bile olsa yatırım yapmak veya sporda harcamak için para koymak isteyen insanları pek de engellemiyor.
Fransa Basketbol Ligi LNB, salary cap uygulamasını yürürlüğe koyacak ve bunun yanında büyük oranda Monaco’yu hedefleyerek lüks vergisini de getirecek. Bu durum herhangi bir gelişimi garantilemiyor. Aksine bu şekilde ligdeki eşitlik organizasyonun seviyesini düşürerek ve para harcamak isteyen takımlar için işi zorlaştırarak sağlanacak.
Niyet her ne kadar iyi olsa da sonuç ligde ortalama takım sayısının artışı olacak. Yönetim gelir sağlamak için bilinçli adımlar atmayacak ve NBA için istikrarlı bir şekilde altyapı görevi görmeye devam edecek. Wembanyama gibi bir yıldız çıktığında bile karşılığında çok az şey alacak.
Eğer LNB’nin gelir üretimine dair kanıtlanmış bir kayıt düzeni olsaydı salary cap uygulaması daha ilgi çekici olabilirdi fakat gerçek şu ki Fransız basketbolu günümüzde ekonomik olarak zor durumda. Ligin yakın zaman önceye kadar televizyon hakları anlaşması bile yoktu, daha şok edici olanı ise Wembanyama’nın yayın hakları NBA’e sadece 133.000 avroya satılmıştı. Evet, 133.000 avro.
Bu fiyat, NBA tarafından yayınlanan bu sezon NBA’in sosyal medya hesaplarından en çok izlenen oyuncuların paylaşıldığı listede Wembanyama’nın sekizinci sırada yer aldığını da düşününce iyice absürtleşiyor.
Bu yüzden Wembanyama’nın hakalarını neredeyse bedavaya veren lig, herhangi kanıtlı kayda değer gelir kaynağı olmadan eninde sonunda ortaya sürülen ürünün kalitesini arttıracak para harcamalarını daha da zor hale getiriyor.
Evet, finansal olarak bir denge ve sorumluluk düzeni olmalı fakat bu dönemden çıkmak için para harcamak zorundasınız. Fransa Ligi de Fransız seyircisinin neredeyse tamamen NBA’e odaklandığı son yıllarda tam olarak böyle bir dönemden geçiyor.
Avrupa’nın önde gelen koçlarından biri durumu açıkça özetledi: “Biz futbol değiliz, önümüzde sıra olan sponsorlar yok. Bu yüzden neden bir takım sahibi başka bir kaynaktan elde edemeyeceğiniz miktarda para harcamak istediğinde onu durdurasınız?”
Britanya Ligi’nin geçen sezona kadar takımların bütçesini 250.000 pound ile sınırlayan salary cap’i kaldırmasıyla Avrupa basketbolunda sonunda az da olsa ses getirmeye başlaması tesadüf değil.
Fransa’daki bütçenin bu kadar az olması beklenmiyor evet fakat görünen o ki lig sonunda EuroLeague yıldızları Mike James, Nando De Colo ve Jordan Loyd gibi isimleri yerel ligine getirip bir başarı elde ettikten sonra bu oyuncuları istemiyor, sebebi de diğer takımların ayak uyduramaması.
Bu uygulamanın Katar parasıyla PSG’nin dünya genelinde bir futbol markası haline geldiği Fransa’dan gelmesi de durumu komikleştiriyor.
Fransa Ligi’nde yer alan ve EuroLeague’de mücadele eden takımlar için bu düzenleme sorunlar oluşturacak olsa da yeni kuralların yanından teğet geçmek için de birçok yol var. Bunlardan en çok öne çıkan EuroLeague için farklı bir kadro oluşturmak. Bu durum geçmişte Olympiakos için yaşanmıştı.
Yunan ekibinin bunu yapmasının sebepleri tamamen farklıydı fakat Fransa Ligi’nde de yolun sonu buraya gidiyor ve LNB, kendi ayağına sıkıyor.
Basketbol gündemindeki en son gelişmeleri kaçırmamak için tıklayın!