by Nick Mac / Çeviri: Bilal Baran Yardımcı / info@eurohoops.net
Bu çevirinin tüm hakları Eurohoops Ltd. Şti.’ye aittir ve tamamının veya bir kısmının izinsiz kullanılması kesinlikle yasaktır.
Bu yazı 21 Haziran 2023 tarihinde Fadeaway World‘de yayınlanmış ve uyarlanarak çevrilmiştir.
NBA’de kontrat görüşmeleri sırasında en çok istenen maddelerden birisi “takaslanamaz” ibaresi. NBA tarihinde kontratlarında bu madde yer alan sadece 10 oyuncu oldu. Bu madde, oyuncuya dahil olduğu herhangi bir takası reddetme özgürlüğü tanıyor. Oyuncular bu maddeyi NBA’de en az sekiz, kontratı yapacakları takımda ise dört sezon oynadılarsa ekletebiliyorlar. 5.000’den fazla oyuncunun yer aldığı NBA tarihinde oyuncuların sadece %0.01’i bu maddeyi kontratlarına ekletebildi.
Son günlerde Bradley Beal’ın Washington Wizards‘tan Phoenix Suns‘a takaslanırken bu maddeyi kullanması sebebiyle bu durum tekrar gündeme geldi. Beal, Suns‘ta da bu maddeyi kontratında bulunduracak. Önümüzdeki sezonlarda Suns, oyuncuyu takaslamak isterse Beal’ın onayını alması gerekecek.
Beal’ın NBA tarihinde “takaslanamaz” maddesini kontratında bulunduran son oyuncu olması muhtemel. Çoğu takım artık oyunculara bu kadar fazla güç vermekten kaçınıyor, işlerine yarayabilecek bir takastan olmaktan çekiniyor. Victor Wembanyama ve Luka Doncic’in bu madde için en büyük adaylar olduğu günümüzden geçmişe bakıp kariyerlerinde bir kez de olsa bu maddeye sahip olmuş yıldızları hatırlayalım.
İşte karşınızda NBA tarihinde kontratlarında “takaslanamaz” ibaresi bulunan 10 oyuncu.
John Stockton
John Stockton 1996 yılında Utah Jazz ile olan kontratını üç yıl uzattığında hali hazırda NBA’de kendini kanıtlamıştı ve ligdeki son sezonlarına giriyordu. O yıla kadar Stockton, NBA’de 13 sezon oynamıştı ve bunların hepsinde Utah Jazz forması altındaydı. 1996’daki görüşmelerde Stockton’ın iki talebi olmuştu. En önemlisi ise takaslanmayacağına ve kariyerini Jazz’de bitireceğine dair bir güvenceydi.
Utah Jazz bu isteği memnuniyetle kabul etti ve Stockton, kariyerinin sonuna kadar organizasyonun bir parçası oldu. Takımın 1997 ve 1998’de final oynamasında en büyük etkiye sahip iki oyuncudan biriydi, kariyerinin sonu geldiğinde NBA tarihinin hem asist hem de top çalma rekorunu kırmıştı.
Stockton, Jazz ile hiç şampiyonluk yaşayamadı fakat organizasyon tarihinin en büyük figürlerinden biri haline geldi.
David Robinson
David Robinson, NBA’deki kontratları hakkında daha ligde tek bir maç oynamadan önce bile söz hakkına sahipti. Robinson, 1987’de Spurs tarafından birinci sıradan seçilmişti fakat hala ABD ordusuna bağlılığı bulunuyordu. Spurs ve Robinson’ın önünde seçenekler vardı. Robinson, orduya geri dönebilir ve görevleri bittiğinde serbest oyuncu olabilirdi, ya da Spurs ile parasını ve San Antonio’da kalmasını garanti edecek bir kontrat imzalayabilirdi.
Robinson tabii ki de ikincisini seçti.
Şartlar basitti. Robinson’ın maaşı NBA’de en çok maaş alan iki oyuncunun ortalaması kadar olacaktı ve takaslanamaz maddesi bulunacaktı. Bu durum Robinson’a geleceğini tamamen kontrol edebilme şansı ve kariyerinin devamında finansal özgürlük sağladı. Robinson’ın ligde Michael Jordan, Hakeem Olajuwon ve Shaquille O’Neal gibi oyuncular varken en çok maaş alan oyuncu olduğu dönemler bile oldu.
Spurs hiçbir zaman Robinson’ı takaslamaya niyetlenmedi, bu yüzden takaslanamaz maddesi de çok öne çıkmadı. Spurs, Robinson’ı genç yaşta organizasyona bağlamakla çok iyi iş yaptığını sonradan anladı. Çaylak sezonunda takıma bir önceki sezondan 37 fazla maç kazandıran Robinson, organizasyonun çehresini değiştirdi. Kariyeri boyunca MVP oldu, Yılın Savunmacısı seçildi, sayı kralı oldu ve San Antonio’da iki şampiyonluk yaşadı. Robinson, tarihin en iyi pivotlarından biri olarak görülüyor.
Kobe Bryant
2004 sezonunda Detroit Pistons, Los Angeles Lakers‘ı mağlup ederek NBA şampiyonu oldu. Lakers, Kobe Bryant ve Shaquille O’Neal’ın birlikte oynadığı dönemde 2000-2002 arası üç kez üst üste şampiyon olduktan sonra ilk final mağlubiyetini yaşamıştı. O dönemler tam da Kobe ile Shaq’in tartışma yaşadığı ve Lakers’ın Kobe ile devam etmeyi seçtiği dönemlerdi.
Lakers, Shaq’tan sonra Kobe etrafına kadro kurmaya çalışırken dip noktaları çok gördü. Playoffun kaçtığı sezonlar, final göremeden biten playoff maceraları da Kobe’nin O’Neal olmadan takımı şampiyon yapamayacağına yönelik düşüncelerin artmasına sebep oldu.
Bu durumlar da 2007 yılında Kobe’nin takasını istediği günlere yol açtı. Lakers, Pistons ile Richard Hamilton, Tyshaun Prince ve diğer bazı parçaların takıma katılacağı bir takas konusunda uzlaşmaya yakındı. Bryant ise kontratındaki “takaslanamaz” maddesini kullandı ve bütün krize rağmen Los Angeles ile sorunlarını çözmeyi başardı.
Gerisini hepimiz biliyoruz. Bryant, Lakers’ın takıma Pau Gasol’ü getirmesinin ardından 2009 ve 2010 yıllarında üst üste iki kez takımı şampiyonluğa taşıdı. Ayrıca 2008 yılında MVP oldu ve o iki şampiyonlukta da Finaller MVP’si seçildi. Bryant kariyerini de Lakers’ta sonlandırdı ve Bryant’ı organizasyon tarihinin en iyi oyuncusu olarak gören çok kişi var.
O “takaslanamaz” maddesi için şükretmek gerekiyor. Pistons efsanesi bir Kobe Bryant’a kulağa doğru gelmiyor.
Dirk Nowitzki
Dirk Nowitzki, 20 sezon boyunca Dallas Mavericks‘in NBA’deki bayrak taşıyıcısı oldu. 2007 yılında MVP seçildi ve 2011 yılında Mavericks‘i tarihin en zor şampiyonluklarından birine taşıdı. Takımla geçirdiği dönemde organizasyon tarihinin çoğu rekorunu kırdı ve en iyi oyuncuları olarak emekli oldu.
2010 yılı Mavericks ve Nowitzki için hayal kırıklığıyla tamamlandıktan sonra Dirk kontratındaki oyuncu opsiyonunu kullanmadı ve taraftarlar takımdan ayrılacağını düşündü.
Dirk’e Kobe Bryant’tan bir teklif geldiği ve Los Angeles’a çağrıldığı bile söylenmişti. Bildiğimiz gibi Dirk, Bryant’ın tavsiyesini reddetti ve Mavericks ile yeniden imzaladı. Peki en başta oyuncu opsiyonunu neden kullanmamıştı?
“Takaslanamaz” maddesinin kurallarına göre Nowitzki, bu maddeyi kontratında bulundurabilmek için Dallas ile yeni bir sözleşme imzalamalıydı. Nowitzki kariyeri boyunca Mavericks’te oynamak istiyordu. Taraftarlar da kendisi de isteklerini gerçekleştirebildi.
Yeni anlaşmasıyla ve hiçbir yere gitmeyeceğinin güvencesiyle Nowitzki, 2011 yılında efsanevi şampiyonluk yolculuğu yaşadı.
Tim Duncan
Tim Duncan 2012 yılında San Antonio ile yeni kontrat görüşmeleri yaparken 36 yaşındaydı ve hali hazırda tarihin en başarılı oyuncularından biriydi. Duncan, Spurs‘ü dört NBA şampiyonluğuna taşımıştı ve üç kez Finaller MVP’si seçilmişti. Geçirdiği 14 sezonda iki kez de MVP oldu.
Duncan, 2000’li yılların başlarında San Antonio’dan ayrılmayı düşünse de Orlando’da inşa edeceği mirasının San Antonio’dakinin yanında bir hiç olacağını çabuk fark etmişti.
Görüşmeler Duncan kariyerinin sonlarına yaklaştığı fakat hala kaliteli basketbol oynayabildiği için farklı ilerliyordu. Duncan, Spurs ile üç yıl – 36 milyon dolarlık bir kontrat imzaladı ve kariyerinin sonuna kadar Spurs’te kalacağının garantisi olarak kontrata “takaslanamaz” maddesi eklendi.
Devamında ise Spurs, iki sene üst üste Miami Heat ile final oynadı ve 2013’te kazanmaya çok yaklaşırken 2014’te mutlu sona ulaştı. Duncan kariyerinin başlarındaki kadar dominant bir oyuncu değildi fakat liderliği ve varlığıyla o iki sezonda çok önemli rol oynadı.
Tim Duncan’dan bahsediyoruz, tabii ki “takaslanamaz” ibaresi kontratında olacak.
Kevin Garnett
Kevin Garnett, kariyerinin başlarında Minnesota Timberwolves forması giydi ve şampiyonluğa uygun olmayan bir kadroyla umutsuz şekilde kupayı kovaladı. Eninde sonunda 2007 yılında Garnett, Celtics‘in yolunu tuttu ve takımdaki ilk sezonunda şampiyon olarak çabucak hayatının en büyük hayalini gerçekleştirdi.
Garnett, bu şampiyonluğun ardından Boston şehrinde Tanrı gibi görülmeye başlandı, hem taraftarlar hem de organizasyon tarafından benimsendi. 2012 yılında sıra yeni kontrat görüşmelerine geldiğinde Celtics, Garnett’e üç yıl – 36 milyon dolarlık kontratı seve seve verdi. Bu kontrat, Duncan ile birlikte Garnett’i en çok maaş alan iki 4 numaradan biri yapıyordu. Anlaşmada Garnett, keni deyimiyle “hayatının sonuna kadar yeşil kalmak” için “takaslanamaz” maddesinin koyulmasını da istedi.
Celtics, Garnett’in bu isteğini de seve seve karşıladı. Yıllar geçtikçe ve Garnett sakatlıklarla uğraşmaya başladıkça bu madde organizasyona zarar vermeye başladı. Celtics, artık yeniden yapılanmaya gitmek istiyordu.
2013’ün temmuz ayında Garnett, “takaslanamaz” maddesinden vazgeçti. Son 15 yılın en büyük takaslarından birinde Paul Pierce ve Jason Terry ile birlikte eninde sonunda Jayson Tatum ve Jaylen Brown’a dönüşecek draft hakları topluluğu karşılığında Brooklyn Nets‘e takaslandı. Garnett’in forması 2022 yılında Celtics tarafından emekli edildi ve yıldız oyuncu hala organizasyon tarihinin en sevilen oyuncularından biri.
Dwyane Wade
2014 yazında iki oyuncu kontratına takaslanamaz maddesini ekletti ve o tarihte NBA’de bu maddeye sahip olan toplamda altı oyuncu olmuş oldu. Bu oyunculardan ilk ise Miami Heat formasıyla üst üste dört sezon final oynayan Dwyane Wade’di.
Burada birkaç faktör devreye giriyor. Wade, 2014-15 sezonu için oyuncu opsiyonuna sahipti fakat kullanmadı. Bunun yerine iki yıl – 31.1 milyon dolarlık yeni bir kontrat imzaladı ve ikinci yılında oyuncu opsiyonu bulundururken takaslanamaz maddesini de ekletti.
Ayrıca Heat, dört yıl ve iki şampiyonluğun ardından Cleveland’a dönmeye veren LeBron James’i yeni kaybetmişti. James’in ayrılığıyla beraber Wade, kısa süreliğine de olsa Miami’nin kralı unvanını geri kazandı.
Wade, kontratının ikinci yılındaki oyuncu opsiyonunu kullandı ve bir sonraki yaz serbest oyuncu olduğunda Bulls ile imzaladı. Bulls ve Cavaliers‘taki kısa dönemlerden sonra 2018’de Miami’ye takaslanan Wade, 2019 yılında emekli oldu. Wade’in takaslanamaz maddesi hiçbir zaman kullanılmak zorunda kalmadı. Pat Riley, kariyerinin sonlarında dizleri sakatlıklardan etkilenmişken bile Wade’i korumayı tercih etti.
Carmelo Anthony
2014 yazında takaslanamaz maddesine kavuşan diğer oyuncu ise New York Knicks forması giyen Carmelo Anthony’di. Knicks‘te geçirdiği üç buçuk yılın ardından Anthony, bu maddeyi ekletmeye uygun hale gelmişti çünkü 2010-11 sezonu takımla sadece 27 maça çıkmasına rağmen dört yıldan biri olarak sayıldı.
İlk başta serbest oyuncu konumundayken Anthony, NBA şampiyonluğunu kovalama uğruna Lakers ve Bulls ile görüşmeler yaptı. Phil Jackson ise oyuncuya beş yıl – 124 milyon dolarlık bir kontrat önermekle kalmadı, kontrata bir de takaslanamaz maddesi ekletti ve böylece Melo, Knicks’te kaldı.
2017 yılında Anthony’nin kontratındaki üçüncü yıla gelindiğinde Jackson, Anthony’i takaslayarak genç yıldızları Kristaps Porzingis etrafında yeniden yapılanma fikrinde kararlıydı. Dedikodular New York’ta her zaman olduğu gibi çabucak yayıldı. Rockets, Celtics ve Cavaliers gibi takımlar Anthony’nin gitmek istediği yerler olarak öne çıksa da elle tutulur bir senaryo gerçekleşmedi.
Eninde sonunda 2017’nin eylül ayında Carmelo, bu maddeden vazgeçti ve Oklahoma City Thunder‘ın yolunu tutarak Russell Westbrook ve Paul George ile “büyük üçlümsü” bir şey oluşturdular. Thunder‘da geçirdiği tek sezonda Carmelo 16.2 sayı ortalaması tutturdu, Thunder Batı Konferansı’nı dördüncü sırada tamamladıktan sonra ilk turda Damian Lillardlı Portland Trail Blazers‘a elendi. O yaz Thunder, Melo’yu Houston’a takasladı fakat Melo, Houston’da sadece 10 maç forma giydi.
Anthony en son 2021-22 sezonunda Los Angeles Lakers forması giydi ve yakın zaman önce basketboldan emekli olduğunu açıkladı.
LeBron James
LeBron James gibi oyuncular insanın hayatında bir, belki iki kez denk gelen tipte oyuncular. James, forma giydiği her NBA organizasyonuna bir şampiyonluk kazandırmayı başardı. NBA tarihinde birçok kırılmaz rekora sahip. Tartışılmasız şekilde tarihin en iyi oyuncularından biri.
2016 yılında LeBron James, Cavaliers ile Golden State Warriors karşısında 3-1’den dönerek şampiyon oldu ve tarihin en büyük sürprizlerinden birine imza atarken organizasyona da tarihinin ilk şampiyonluğunu kazandırdı. Sezon bittikten sonra James, Cleveland ile üç yıl – 100 milyon dolarlık bir kontrat imzaladı ve kontratta kariyerinde ilk kez takaslanamaz maddesi de yer aldı.
2017 finallerindeki mağlubiyetin ardından Kyrie Irving, Cleveland’dan ayrılmak istedi ve James’in yanında ikinci adam olmanın sorunlarından biri olduğunu söyledi. Buna rağmen James, Cavaliers ile devam etmek istedi ve takaslanamaz maddesini hiçbir zaman kaldırmadı.
Fakat James, Cleveland ile kontratının son yılında, 2018 temmuzunda oyuncu opsiyonunu kullanmadı ve serbest oyuncu oldu. James, bir kez daha Cavaliers’tan ayrılmayı tercih etti ve bu sefer de Lakers‘ın yolunu tuttu. James, 2020 yılında Lakers ile şampiyonluk yaşadı ve üçüncü farklı takımında dördüncü Finaller MVP’si ödülünü kazandı.
Bradley Beal
Daha önce de belirttiğimiz gibi NBA tarihinde takaslanamaz maddesine sahip olan 10. ve son oyuncu Bradley Beal. Daha geçtiğimiz yaz Wizards, Beal ile beş yıl – 251 milyon dolarlık bir kontrat imzalamıştı ve kontrata takaslanamaz maddesini dahil etmişti.
Yıllar boyunca Beal’ın takaslanmasına yönelik tartışmalar yapıldı fakat Beal, takımında kalmayı tercih etti. 2022-23 sezonunun bitiminin ardından Washington ve Beal’ın geleceğe yönelik büyük kararlar vermesi gerekeceği belliydi. Beal, yeniden yapılanmaya gitmek isteyen Wizards‘tan takasını istedi. Takım rekabet etmeye karar verecekse ise en azından bir sezon daha kalmaya tamamdı.
Geçtiğimiz pazar hepimiz cevabımızı aldık ve Beal; Chris Paul, Landry Shamet ve ikinci tur draft haklarından oluşan bir paket karşılığında Phoenix Suns‘a takaslandı. Kontratında üç yıl kalmışken ve 2026-27 sezonunda oyuncu opsiyonu bulunuyorken Beal, Kevin Durant ve Devin Booker ile bir araya gelerek NBA’in yeni süper üçlüsünü oluşturdu.
Beal’ın Phoenix’e giderken takaslanamaz maddesinden vazgeçse de kontratının devamında bu maddenin sabit durduğunu unutmamak gerekiyor. Phoenix’in bu maddeden kurtulmasının tek yolu kontratı bitene kadar şartları tekrar değerlendirmek olacak.
Beal takasının sonuçlarını görmek için ise bir süre beklememiz gerekiyor.
Basketbol gündemindeki en son gelişmeleri kaçırmamak için tıklayın!
NBA gündemindeki son gelişmeler için tıklayın!
2023-24 EuroLeague kadrolarına ve transferlerine ulaşmak için tıklayın!