by Eddie Bitar / Çeviri: Bilal Baran Yardımcı / info@eurohoops.net
Bu çevirinin tüm hakları Eurohoops Ltd. Şti.’ye aittir ve tamamının veya bir kısmının izinsiz kullanılması kesinlikle yasaktır.
Bu yazı 24 Temmuz 2023 tarihinde Fadeaway World‘te yayınlanmış ve uyarlanarak çevrilmiştir.
NBA, tarihi boyunca çok fazla inanılmaz yeteneklere sahip oyuncuya sahne oldu. Fakat bazı oyuncular var ki, onlar sadece oyunu domine etmekle kalmadılar, ligi kural değişikliğine zorlayacak kadar basketbola etki ettiler. Bu isimler sahada uygun görülen şeylerin sınırlarını zorladılar, NBA’i buna göre yeni kurallar getirmek zorunda bıraktılar.
Bu yazıda yeteneklerinin yanında oyuna çok fazla etki bırakıp yeni kurallar getirilmesini sağlayan 10 oyuncuyu inceleyeceğiz. Bu oyuncular takımların hücum ve savunma stratejilerine etki ettiler, alışılagelmiş kuralları değiştirdiler ve NBA tarihine farklı birer iz bıraktılar.
10. Ron Artest – Teknik Fauller
İsmini daha sonradan Metta World Peace olarak değiştiren Ron Artest, NBA’de teknik faullere dair kuralların değişmesinde önemli rol oynadı. Kariyeri boyunca Artest, saha içinde yoğun ve parlamaya hazır karakteriyle öne çıktı. 2004 yılında Indiana Pacers forması giyerken “Malice at the Palace” olarak tarihe kazınan, Detroit Pistons‘ın salonunda gerçekleşen meşhur kavgada büyük rol oynamıştı.
Artest ve birkaç oyuncunun taraftarlarla fiziksel müdaheleye varan etkileşimi ligi oyuncuların davranışları konusunda daha sıkı kurallar koymaya itti. Sonuç olarak NBA, teknik fauller ve oyuncu yönetimi konusunda yeni kurallar getirdi. Olaydan önce teknik fauller genelde saha içinde yapılan kural ihlallerine veya hakeme yapılan aşırı itirazlara verilirdi. Kavgadan sonra rakibe veya hakeme saygısızlık ve aşağılama olarak değerlendirilebilecek sportmenliği aşan müdahelelere de ekstra dikkat edilmeye ve teknik fauller çıkmaya başladı.
Kural değişikliğinin bir parçası olarak artık oyuncular, belli bir sayıda teknik faul aldıklarında para cezası ya da maç cezası ile karşı karşıya kalabiliyor. Ligin profesyonellik ve saygıyı korumayı amaçladığı bu yaklaşım benzer olayların yaşanmasını önledi.
9. Bruce Bowen – Yeterli Alanı Verme
Savunmadaki etkinliğiyle bilinen eski NBA oyuncusu Bruce Bowen, oyun tarzı ve repütasyonuyla dolaylı yoldan NBA kurallarına etki etti. Bowen, kariyeri boyunca ligin en iyi perimetre savunmacılarından biri olarak görüldü. Agresif ve fizikselliğe dayanan savunma taktikleri çok fazla dikkat çekti ve oyuncu güvenliği hakkında tartışmaları gündeme getirdi.
Brown’ın savunmada en çok başvurduğu yöntemlerden biri rakip oyuncuları çok yakından savunarak ritimlerini bozmak için farklı teknikler kullanmasıydı. Bunlar genelde çok iyi sonuçlar verse de bazı eleştiriler bu yöntemlerin fizikselliği aştığını, rakiplerine tehlike yaratabileceğini dile getiriyordu. Koçlar ve oyuncuların Bowen’ın savunmasına karşı artan endişeleri, NBA’in hücum oyuncularına daha fazla koruma sağlamak için adım atmasına yol açtı.
Bunlardan biri de “Bruce Bowen kuralı” oldu. Lig, savunmacıların hücumcuların hareket özgürlüğünü kısıtlamadan rakiplerine maksimum ne kadar yaklaşabileceğine yönelik kuralda değişikliğe gitti. Değişen kurallarda adil ve dengeli bir ortak nokta bulmak, hücumun akışına destek olmak ve sakatlık risklerini azaltmak hedeflendi.
Bowen’ın kurallara olan etkisi diğer oyuncular kadar spesifik olmasa da onun savunma tarzına yönelik sürekli yapılan tartışmalar ligin oyuncu güvenliği ve savunma teması konusunda attığı adımlara etki etti.
8. James Harden – Hücum Düzenlemeleri
Hücumdaki muhteşem yetenekleriyle, skorerliğiyle ve faul alma becerisiyle bilinen James Harden, oyun tarzı ve hücum stiliyle NBA kurallarına büyük etki etti. Harden’ın savunmacıları manipüle etme yeteneği, üç sayılık atışlarda faul alma becerisi gibi noktalar kuralların suistimal edilmesine engellemeye yönelik düzenlemelerin yolunu açtı. Hatta Harden’ın birden fazla kuralın değişmesine öncü olduğunu söyleyebiliriz.
Bunlardan en çok dikkat çekenlerden biri ise şut esnasında yapılan faullere yönelik olandı. Lig, oyuncunun şut formuna girmeden önce topun kontrolünü sağlaması gerektiğini, böylece bazı faul almaya yönelik yanıltıcı hareketleri önlemeyi amaçladığını gösterdi.
Ek olarak NBA, Harden’ın temas sağlamak ve faul almak için yaptığı bazı hareketleri engellemek için de değişiklikler yaptı. Bazı kurallar yeniden tanımlandı ve savunmacıların hücumcuların doğal olmayan hareketleri sebebiyle kurduğu temaslardan dolayı ceza almaması amaçlandı.
7. Charles Barkley – Potaya Sırtı Dönük Beş Saniye
Hall of Fame statüsünde yerini alan Charles Barkley, saha içinde dominant fiziği ve sırtı dönük oyunlardaki yeteneği ile durdurulamaz bir güçtü. Fakat onun oyun tarzı “potaya sırtı dönük beş saniye” adı verilen bir kural değişikliğine de yol açtı.
Kural değişikliğinden önce hücum oyuncuları potaya sırtını istediği süre kadar dönebiliyor, sırtı dönük oyunlarda avantaj kazanmak için her şeyi yapabiliyorlardı. Barkley ve post oyununda ustalaşan diğer oyuncular bu kuralı güçlü fizikleriyle oldukça fazla kullandılar ve savunmacılara karşı avantaj sağladılar.
NBA’de buna karşılık 1990’ların başında “potaya sırtı dönük beş saniye” kuralını getirdi. Bu kurala göre potaya sırtını dönen hücum oyuncusu artık potaya bir hamle yapmadan topu elinde maksimum beş saniye tutabilecekti. Belirtilen zamanda pas veya şut atamayan oyuncu topu kaybetmiş sayılacak ve hücum sırası rakibe geçecekti.
Bu kuralın tanıtımıyla birlikte oyunun temposunun artması amaçlandı. Post oyunlarında daha direkt ve hızlı olmak zorunluluk haline geldi, bu da takımların hücum stratejilerinin daha akıcı olmasını sağladı.
6. Reggie Miller – Bacağını Açma Kuralı
Bu kuralın gelmesi Reggie Miller’ın kullandığı bir hücum stratejisine karşılık gerçekleşti. NBA tarihinin en keskin şutörlerinden biri olan Miller, şut atarken savunmacıların üzerine doğru düştüğü, sık sık temas yarattığı bir taktik geliştirmişti. Bunun için bacaklarını gereğinden fazla açarak savunmacısıyla arasına mesafe koymayı amaçlar, aksi halde şut esnasında faule maruz kalırdı.
Miller’ın bu taktiği adil olup olmamasına yönelik çok fazla tartışmaya yol açtı. Eleştirilerde Miller’in bacaklarını bilerek açtığı ve savunmacıları zor durumda bıraktığı söyleniyordu.
Oyuncular, koçlar ve taraftarların bu konuda çok ses çıkarması üzerine NBA de bir düzenleme getirdi. Bu düzenlemede hücum oyuncuları artık doğal şut formunu korumalı, savunmacılarla temas yaratmak için bacaklarını abartılı şekilde açmamalıydı.
Bu kuralın gelmesi hücum oyuncularının adil olmayan bir şekilde avantaj elde etmesini engelledi. Günümüzde de hala bunu kullanmaya çalışan oyuncuların hücum faulle cezalandırıldığını görüyoruz.
5. Allen Iverson – Elle Müdehale Kuralı
Elle müdehale genelde savunmacının bir elini ya da kolunu kullanarak hücum oyuncusunun hareketini yönlendirmesi demek. Hızı, top hakimiyeti ve çabukluğuyla savunmacılara zor anlar yaşatan Allen Iverson da sık sık rakiplerinden hücum ritmini bozmaya yönelik müdehalelerle karşılaştı. Bu müdehaleler savunmacıların Iverson ile temas kurmasını ve hücum ritmini yavaşlatmasını sağlıyordu.
Bu durumun hücum oyuncularının skor kapasitesine yaptığı etkiyi fark eden NBA, konuya dair daha sıkı kurallar getirdi. Amaç hücum oyuncusunun hareket alanı için daha fazla özgürlük sağlamak, daha akıcı bir hücum izletmekti.
Kural değişikliğiyle birlikte savunmacıların hücumcuları yavaşlatmak için elleri ve kollarını kullanmasına limitler getirildi. Hakemler de savunmacıların elle müdehalede aşırıyı kaçtığı anlarda direkt olarak faul çalmaya teşvik edildi.
Bu kural değişikliğiyle birlikte Iverson gibi eşsiz hücum yeteneklerine sahip olan oyuncuların yeteneklerini gösterebilmesine daha fazla alan açıldı.
4. LeBron James – LeBron James Kuralları
NBA tarihinin en iyi ve en çok iz bırakan oyuncularından biri olan LeBron James, basketbola çok fazla etki etti. LeBron’un gücü, hızı ve potaya agresif penetreleri sık sık savunmacılarla çarpışmasına yol açıyordu. Teması almasına rağmen kontrolü kaybetmeyerek pota çevresinde bitirme yeteneği de hücum fauller hakkındaki tartışmaları arttırdı. Sonuç olarak NBA de sık sık kural değişikliğine gitti. Savunma pozisyonunu alamayan ya da hücum oyuncusunun silindirine giren savunmacılara yönelik çalınan hücum faullerde oynamalar yapıldı.
LeBron James’in hızlı hücumlardaki etkinliği de “clear path” kuralına yol açtı. Bu kurala göre eğer potaya doğru giderken önünde savunmacı bulunmayan bir oyuncuya arkadan faul yapılırsa takımlara ekstra serbest atış imkanı veriliyordu. Bu kuralın gelişiyle birlikte savunmacıların kolay sayı imkanı olan hücumcuları kasten faul yaparak engellemesi önlendi.
Yıldız oyuncunun fiziği, gücü ve agresifliği de sık sık sert fauller yapılmasına yol açıyordu. NBA de bu konuda oyuncu güvenliğini arttırmak için sportmenlik dışı faullerin tekrar izlenebilmesini sağladı, özellikle çembere yapılan penetrelerdeki gerek olmayan hamlelerden oyuncuları korumak istedi.
3. Darryl Dawkins – Kırılmayan Panyalar
Sert smaçlarıyla ve karizmatik kişiliğiyle bilinen Darry Dawkins, NBA’i panyaları değiştirmek zorunda bıraktı. Güçlü ve acımasız smaçları maçlar sırasında birçok kez panyadaki camın kırılmasına yol açmıştı. Bu da oyuncu güvenliği ve hasar maliyeti açısından tartışmaları gündeme getirdi.
Sonuç olarak NBA potalarda yapısal değişikliğe gitmeye karar verdi. Panyalar güçlendirildi ve potalar oyuncuların temaslarından etki almayacak hale getirildi.