by Ben Dowsett / Çeviri: Bilal Baran Yardımcı / info@eurohoops.net
Bu çevirinin tüm hakları Eurohoops Ltd. Şti.’ye aittir ve tamamının veya bir kısmının izinsiz kullanılması kesinlikle yasaktır.
Bu yazı 25 Nisan 2022 tarihinde ESPN‘de yayınlanmış ve uyarlanarak çevrilmiştir.
Referee Whisperer: Oyunculara hakemlerin maçlardaki yaklaşımları konusunda danışmanlık yapan takım görevlileri/eski hakemler: RW.
Maçın bitimine 53 saniye kala Atlanta Hawks elenme tehlikesiyle karşı karşıyayken Onyeka Okongwu, Cleveland Cavaliers‘a karşı maçı kurtaran bir savunma hamlesiyle sahneye çıktı.
Sakatlanan Clint Capela’nın yerini dolduran ve takımının ilk yarıdaki 10 sayılık farktan dönmesine yardımcı olan Okongwu, Jarret Allen’ı savunmakla görevliydi. Bu sırada Caris LeVert ve Evan Mobley ikili oyun oynuyordu. Allen dip çizgiyi dolaştı ve Mobley’nin devrilmesine alan açtı. Okongwu seti okudu, Allen’ı bıraktı ve Mobley’e atılan alley-oop pasını engellemek için hamle yaptı.
Mükemmel ve oyun kurallarına uygun bir şekilde zıplayan Okongwu, smaçla sonuçlanacak pozisyonu tersine çevirdi ve topu Hawks‘a kazandırdı. Bu pozisyon, Inpredictable sitesine göre Hawks’ın kazanma ihtimalini %75’ten %93.2’ye çıkardı.
Çaylak senesinde faul problemleriyle uğraşan Okongwu, bir sene önce böyle bir hamleyi yapamayabilirdi. Yeterince iyi zıplayamayıp Mobley’in vücuduyla temas edebilir, kollarını dik tutmayı başaramayabilir ve faul alabilirdi.
Şu an doğrusunu yapabildiği kesin ve bunun bir sebebi var: Third Side Coaching’te danışmanlık yapan, bir nevi RW rolündeki Don Vaden ile çalışıyor.
Vaden ile çalışırken Okongwu, pozisyon başına faul sayısını neredeyse %10 kadar azalttı. Onun sahada kalabilmesi, Hawks’ın play-in maçında Cavs‘i yenmesinde önemli rol oynadı. 29 dakika sahada kaldı ve bu süreçte Hawks, Cavs’e 21 sayı üstünlük kurdu.
Büyük şirketler, siber güvenlik için eski hacker‘ları işe alıyor. NBA takımları da hakemler hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için Third Side Coaching ile çalışıyor. Bu insanların görevi; oyuncular ve koçların oyunu bir hakemin gözünden görebilmesini sağlamak. Açılar, mekanikler, faul riskini minimize etmek… Bunların yanında bir de saygılı diyolaglar kurmayı, güzel ilişkiler inşa etmeyi ve teknik faullerden kaçınmayı öğretiyorlar.
Hawks, 2021-22 sezonu boyunca Third Side Coaching ile çalıştı. Sezon başında oyuncular ve ekiple tanışan Vaden, kısa sürede organizasyona uyum sağladı. Vaden, koç ekibine koçların itiraz hakkını kullanacağı yerlerden hakemlerle kurulan iletişime birçok konuda danışmanlık yapıyor.
Trae Young ve John Collins gibi yıldızlar dahil Hawks oyuncularıyla kurduğu iletişim ise belki de daha önemli. Takım çevresindeki çoğu kişi, Collins ve Okongwu gibi uzunların gelişiminde Vaden ile çalışmalarına dikkat çekiyor. Okongwu, sezon boyunca Vaden ve asistan koç Matt Hill ile fizikselliği, pozisyon alma becerisi ve parkedeyken faul yapma frekansını azaltma üzerine çalıştı.
“Bazen bütün bunları ellerimle yapıyorum, rakibe fizikselliğimi hissettirmeye çalışıyorum. Antrenmanlardan sonra Hill ile çalışırken Don da gelir ve ellerimle neleri yapabileceğimi, neleri yapmam gerektiğini ve hakemlerin neyi gördüğünü anlatırdı.” diyor Okongwu, ESPN’e.
Atlanta Hawks, Third Side Coaching’in büyüyen müşteri listesinin sadece bir üyesi. Damian Lillard, Donovan Mitchell, Jaren Jackson Jr. gibi NBA yıldızları; şampiyonluk kazanmış koç Nick Nurse ve hatta en ünlü yayıncılar ve medya mensupları bile şirketin müşterileri arasında.
Don Vaden, neredeyse 15 yıl boyunca NBA’de hakemlik yaptı, ardından 15 yılını da hem NBA hem de WNBA’in hakemlik departmanlarında geçirdi. Vaden, Third Side Coaching’in kurucusu Shelley Russi ile hala aktif bir hakemken tanıştı. O zamanlar 30 yaşında olan Russi, parkedeki duruşuyla, gelecek NBA hakemlerinin yanındaki maç yönetimiyle Vaden’ı etkilemişti. Sonrasında da 20 yıl boyunca NCAA’in kadın liginde hakemlik yaptı. Vaden, Russi 2016 yılında WNBA’e geçerken kendisine yardımcı oldu.
İki lig de son 10 yılda hakem yönetimi açısından büyük gelişim kaydetti ve Vaden ile Russi, bu konuda krediyi hak ediyor. NBA’in eski kıdemli yöneticilerinden Kiki VanDeWeghe, “istikrar, şeffaflık, herkes tarafından anlaşılabilecek basit ve tekrar edilebilir prosedürler” hakkında birçok tartışma yaptıklarını ve Shelley’nin özellikle WNBA kısmında hakem eğitimi sürecine etki ettiğini söylüyor.
Vaden, 2017 yılında kendi danışmanlık şirketini kurmak üzere WNBA’den ayrıldı. Bir sene sonra Russi’nin de ayrılığı yaşanınca Third Side Coaching de doğmuş oldu.
Third Side’ın yaptığı iş, müşterisinin ihtiyaçlarına göre çeşitlilik gösteriyor. Hawks gibi bazı takımlar, tam paketi alıyor: Vaden da Russi de sezon boyunca sık sık ziyaretler yaparak koçlar ve oyuncular ile bağlantıda kalıyor, onlarla hakemlerin bazı düdükleri nasıl çaldığından bir hakemle saha içinde iletişim kurmanın en iyi yoluna kadar birçok konuda çalışıyorlar.
Collins için sezon boyunca dikey zıplama önemli bir nokta oldu. Vaden ve Hawks‘ın asistan koçu Chris Jent ile beraber uygulamalı antrenmanlarla ligin uzunları için çok önemli bir noktayı ince eleyip sık dokudular. “Atletizmimi ve sahayı dikey kullanabilme yeteneğimi faul yapmadan kullanabilmem konusunda harika iş çıkardır.” diyor Collins.
2020-21 sezonunda Collins’in savunduğu oyuncular %62.6 ile isabet buldu. Onun fiziğindeki bir oyuncu için bu, harika bir yüzde değil. Bu normal sezonda ise ufak bir gelişme göstererek %59.8’e düştü. Her ne kadar küçük bir örnek boyutu olsa da playoffların son dört maçında bu yüzde %50’lere kadar düştü.
Bogdan Bogdanovic de hakemlerle iletişim kurabilme yeteneğini geliştirme konusunda Vaden’a krediyi veriyor. Bogdanovic, EuroLeague’in en üst seviye oyuncularından biriyken NBA’e ilk geldiğinde yeni bir ligin hakemlerine uyum sağlamakta güçlük çekmişti. Third Side Coaching, bu konuda onunla özel çalıştı.
“Hakemlerin beni tanımadığını biliyordum ancak henüz hak etmediğim saygıyı görmek istedim. Başlarda muhtemelen çok fazla itiraz ediyordum. Don, benimle hakemlerle kurulan ilişkiler hakkında çalıştı. Onlarla konuşmaya başladım, duyguları geri plana attım.” diyor Bogdanovic.
Kevin Huerter de danışmanlarla çalışmalarından övgüyle bahsediyor. Genelde antrenmanların sonunda parkede kalan oyunculardan biri olan Huerter, Russi ve Vaden ile hakemlere bağlı alanlardaki nüansları çalışıyor. “Shelley, birçok konuda insana dokunuyor. Nasıl faul alabileceğin hakkında, oyunun akışında fark yaratabileceğin noktalar hakkında yardımcı oluyor.” diyor Huerter.
Huerter ve Bogdanovic, parkedeyken hakemlerle iletişim kurma konusunda da krediyi Vaden’a veriyor. “Birçok açıdan bu iş aslında oyuncu ve hakem arasındaki mesafeyi kapatmak üzerine. Eğer bir kararın yanlış olduğunu düşünüyorsunuz onun hakkında nasıl yaklaşmanız gerektiğini öğreniyorsunuz. Kuralları bilmek, konuşurken argümanlarınızı daha sağlam kurmanızı sağlıyor.” diyor Huerter.
Damian Lillard, ligin en iyi pick%roll oyuncularından biri. Russi ve Vaden’ın bu konuda bir payı olduğu iddia edilemez olsa da bir nebze olsun kredi verilmeli.
Lillard, Vaden ile 2018’de Trail Blazers ile çalışmaya başladığı zaman bağ kurdu. Başlangıçta iletişim ve diyalog üzerine ilerleyen eğitimler kısa sürede saha içine yöneldi ve Lillard’ın Vaden için kendinde oluşturduğunu söylediği nüanslara yansıdı.
“Pick&roll çıkışında çok fazla üçlük deniyorum ve savunmacılar bileğimi tutuyor, uzanıp koluma vuruyor.” diyor Lillard. Mesele şu ki hakemler için bu tarz hamleler her zaman yakalanması kolay olan şeyler olmuyor. “Don, bana hakemlerin gördüğü açıları gösterdi. Hakemler, partnerlerine göre sahada belli bir pozisyon alıyor. Bana o açıları gösterdi, hakemlerin gördüğü açıları öğretti.” diye devam ediyor sözlerine Lillard.
Second Spectrum’un verisine göre 2017-18 sezonunda Blazers, Lillard’ın dahil olduğu ve şut, faul ya da top kaybıyla sonuçlanan ikili oyunlardan pozisyon başına 1.03 sayı çıkarttı. Bu sezon, Lillard’ın Vaden’la çalışmadan önceki son sezonuydu. Bu, en azından Dame gibi bir yıldız için ortalama bir rakam.
2019-20 sezonunda ise bu rakam 1.13’e yükseldi ancak asıl yükselen şey Lillard’ın bu tarz pozisyonlarda faul alma frekansıydı. Bu artış büyük görülmeyebilir ancak istatistiklere bakıldığında elit bir pick&roll yöneticisiyle ortalama altı bir pick&roll yöneticisi arasındaki fark tam da o seviyelerde oluşuyor.
Lillard, genelde hücumda alevlendiği anlarla tanınır ancak Vaden’a işin diğer kısımlarında ve özellikle pick&roll departmanında gereken krediyi veriyor.
“Faul yapmadan nasıl yakın savunabilirim, nasıl bir perdenin etrafında dolaşabilirim? Perde yapan oyuncu perdeyi yapmadan önce nerede durmalıyım ki hücum faul alabileyim? Bu tarz şeyler benim daha iyi bir pick&roll savunmacısı olmamı sağladı. Aynı zamanda işin hücum kısmında da tam tersi konumdayken bazı şeyleri daha iyi fark etmeye başladım.” diyor Lillard.
Lillard’ın Third Side Coaching ile olan bağı bir noktada kişiseldi. Bugün bile Vaden ile iletişim halinde. Maçlardan sonra pozisyonları yolluyor ve telefonda o pozisyonlar hakkında analiz yapıyorlar. Lillard, Russi ile bu kadar yakın bir çalışma gerçekleştirmese de onun yaptığı çalışmalardan da haberdar. “İletişimde kalıyoruz.” diyor Lillard.