by Eurohoops Team / info@eurohoops.net
Sam Amick tarafından yazılan bu yazı, 6 Ağustos 2024 tarihinde The Athletic’te yayınlanmış ve uyarlanarak Türkçe’ye çevrilmiştir.
David Blatt ayakta kalmayı seçti.
Uluslararası efsanevi koç David Blatt, altı yıl önce kendisine konan multipl skleroz (MS) teşhisinden dolayı hayatını tekerlekli sandalye ve koltuk değnekleriyle geçiriyor. Kaldığı otelin kafesine doğru yürürken beni gören Blatt, doğrulmaya başladı. Önce sağ eli doğruldu, sağ eliyle oturduğu tekerlekli sandalyeye bastırarak ayağa kalkmak için gereken gücü oluşturmaya çalıştı. Sonrasında sol elinden destek alarak işi bitirdi, artık ayaktaydı. Devamında ise yüzünde sıcak bir gülümsemeyle tokalaşmak için sağ elini uzattı.
Cleveland Cavaliers‘ın eski koçu ve Kanada Milli Takımı’nın şu anki danışmanı, MS hastalığıyla tıp dünyasına göre ‘kazanamayacağı’ bir mücadele veriyor. Buna rağmen kazanabilmek için elinden gelen en iyi mücadeleyi sergiliyor.
Koç Blatt’e ‘neden ayakta durma ihtiyacı hissettin?’ sorusunu yönelttiğimde ‘Sam, bu şekilde davranman lazım’ yanıtını verdi. Devamında da ‘ayakta olman lazım, basketbol sporu ve işi bana bunu öğretti. Çalışmıyorsan yaşamıyorsun demektir. Ayrıca ileri gitmek için çabalamıyorsan bu, geri gittiğin anlamına gelir. Yapabileceğin tek şey bu, ileri gitmeye çabalamak.’ diye ekledi.
Aramızda geçen 35 dakikalık sohbetin başlangıcı bu şekilde oldu. Sonraki cümlesinde ise mantalitesini anlatmak için bir başka büyük koçtan örnek verdi.
“Efsane John Wooden bir keresinde şunu dedi; ‘işlerin nasıl yürüdüğünü en iyi şekilde anlayan insanlar için işler en iyi şekilde ilerler.’ Benim mantalitem de halen bu şekilde.”
Evet. David Blatt, hala bir koç gibi konuşuyor.
Otele olması gerekenden yarım saat daha erken geldiğimde koç Blatt’i kafede Fransız bir garsonla muhabbet ederken gördüm, bir yandan da laptopunda bir şeylerle uğraşıyordu. Sonrasında ise koçların kullanmayı çok sevdiği bir sözü dile getirdi.
“Bir iş için erken gelmediysen geç gelmişsin demektir, bu sözü çok seviyorum.”
Yine de gerçek şu ki koç Blatt’in antrenörlük günleri, 2019’da Yunan takımı Olympiakos’tan ayrıldıktan sonra sona erdi. İçerisinde bulunduğu sağlık durumu, uzun yıllardır devam eden koçluk serüveninin sona ermek durumunda kalmasına yol açtı.
Koç Blatt’e zamanla kötüleşen bir tür sinir ve beyin bozukluğu olan multipl skleroz (MS) teşhisi kondu. Buna karşın koç, bu hastalığın etkilerini yavaşlatmak için elinden gelenin en iyisini – Ocrevus adı verilen hastalık modifiye edici bir ilacın yılda iki kez kullanımı, esneklik ve hareketliliğe yardımcı olan günde iki kez ilaçlar ve yüzme, pilates ve esnemeyi içeren bir egzersiz rejimi – yapıyor. Ayrıca nasıl bir hastalıkla karşı karşıya olduğuna dair en ufak bir şüphesi yok.
“MS hastalığının ilerlemesini yavaşlatabilmek için elimden gelen her şeyi yapıyorum. Yine de fiziksel olarak bir yıl önceki halimden uzağım. Fiziksel olarak geri gitsem bile mental açıdan güçlendiğime inanmak istiyorum. Kendimi mental açıdan harika hissediyorum ama asıl soru şu; şu an olduğu gibi hareket edebilmeye daha ne kadar devam edebileceğim? Ne yazık ki hastalık zaman ilerledikçe daha kötüye gidiyor. Fiziksel durumumun daha kötüye gitmesi halinde basketbol salonlarına ve dünyanın farklı bölgelerine şu an olduğu kadar rahat gidemeyebilirim. Yine de etrafımda çok fazla iyi insan var ve bana çok yardımcı oluyorum, bunun için hep şükrediyorum. Ayrıca fiziksel durumumu korumak için elimden gelenin en iyisini yapıyorum ama dediğim gibi bu hastalık, insanı düzenli olarak geri götürüyor. Bu noktada yapabileceğim tek şey hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilecek bir tedavi yönteminin bulunmasını ummak. Ve bu…”
Bir anlığına duraksadı.
“Bu gerçekten zorlayıcı. Hastalığın beni fiziksel olarak geri götürdüğü sürekli kafamın içinde, bu beni endişelendiriyor çünkü hastalığın ilerleyişi bu şekilde. Gerçeğin bu olduğunu biliyorum, dolayısıyla direnebildiğim kadar direneceğim. Peki bir gün direnme gücüm azalırsa ne mi olur? O zaman motive olmamı sağlayacak farklı bir yol bulurum.”
Tabii ki koç Blatt’in bahsettiği o gün bugün değil.
David Blatt, şu sıralar kariyerinde edindiği tecrübeleri en iyi şekilde aktarabileceği bir işe sahip. Kanada Milli Takımı’nda danışman olarak görev yapan koç Blatt, kadrosunda 10 NBA oyuncusu bulunan ve koç Jordi Fernandez tarafından çalıştırılan Kanada’nın bir anlamda gizli kozu gibi.
Yine de asıl plan, koç Blatt’ın Kanada’da danışman olarak görev alması değildi. 2018 senesinde, yani MS hastası olduğunu öğrenmesinden kısa bir süre önce Blatt, Kanada Milli Takımı koçluğu için bir teklif aldı. Blatt’e bu teklifi yapan kişi ise yakın dostu ve Kanada Milli Takımı’nın Genel Menajeri Rowan Barrett’tı (ayrıca kadronun yıldızlarından RJ Barrett’ın babası).
Buna karşın devamında David Blatt’in ortaya çıkan hastalığı, Kanada Milli Takımı’nın başına geçmesine engel oldu. Yine de 2021 senesinde David Blatt ve Rowan Barrett, Blatt’in tecrübelerini ve bilgisini takıma aktarabilmesi için uygun bir formül buldular.
2021 senesinden bu yana koç David Blatt, Kanada Milli Takımı’nın tüm idmanlarında yer alıyor. Ayrıca yöneticilerle, koçlarla ve oyuncularla da düzenli olarak görüşüyor. Maçlarda da tribünde yer alarak kendisine 2014 EuroLeague şampiyonluğu, 2007 Avrupa Şampiyonası altın madalyası, 2012 Olimpiyat bronz madalyası ve 2018 EuroCup şampiyonluğu gibi başarıları getiren basketbol bilgisiyle sahada olup bitenleri analiz ediyor.
Tabii ki artık koç olmadığından dolayı görüşlerini aktarmak için sesini eskisi kadar kullanmıyor. Bunun yerine tribündeyken aklındaki fikirleri ses dışında farklı bir yolla, yani WhatsApp aracılığıyla aktarıyor.
Maçtan önce, maç sırasında ve maçtan sonra David Blatt, koç Jordi Fernandez ile aklındaki fikirleri sürekli paylaşıyor. Mesela maç sırasında işleyen ve işlemeyen beşleri aktarıyor, bazen de sahada koç ekibinin gözünden kaçmış olma ihtimalini gördüğü detayları aktarıyor. Dolayısıyla David Blatt’i maç sırasında sıklıkla WhatsApp’tan bir şeyler yazarken görebiliyorsunuz.
Kanada Milli Takımı koçu Jordi Fernandez ise Blatt’in bu desteğini ‘David bize fikirlerini aktarıyor ama yaptığı tek şey bu değil, maç sırasında bize çok büyük destek veriyor. O anlarda yaşadığımız stresi düşününce böyle bir desteğin varlığı çok değerli. Avrupa basketbolunu çok iyi biliyor, oyuncuların hepsini çok iyi tanıyor. Arkamda böyle birinin desteğini görmek beni maçlarda çok rahatlatıyor’ sözleriyle anlatıyor.
Bu konu açıldığında ise David Blatt, koçların paylaştığı fikirlere uymak gibi bir zorunluluklarının olmadığını hatırlatıyor.
“Artık maçlarda ‘beyler, sanki bugün x oyuncunun günü değil. Rotasyonda farklı bir oyuncuyu tercih etmek daha iyi olabilir’ ya da ‘sanki x oyuncunun konsantrasyonu bugün yerinde değil’ gibi söylemlerime alıştılar. Gerçek şu ki Jordi ve ekibine ihtiyaçları dahilinde yardım edebilmek, her gün iletişim halinde olmak ve deneyimlerimi aktarabilmek… Bunu tüm alçakgönüllülüğümle söylüyorum, bu harika bir tecrübe.”
Kanada Milli Takımı’nın en büyük yıldızlarından biri olan Jamal Murray ise David Blatt’ten şu sözlerle bahsediyor:
“Onun sürekli basketbol düşünen biri olduğunu görebiliyorum. Hep basketbol hakkında konuşuyor ve farklı detayları öne çıkarmaya çalışıyor. Onunla basketbol hakkında konuşmak çok keyifli. Koç Blatt basketbol bilgisi çok yüksek olan, çok mücadeleci bir insan.”
Kanada Milli Takımı organizasyonundaki birincil paydaşlar söz konusu olduğunda, güçlü bireysel ilişkilerin ışığında çalışan bir düzenin olduğunu görebiliyoruz. David Blatt ve Rowan Barrett yaklaşık 30 yıl önce, ilki yurtdışında koçluk yaparken ve ikincisi bir oyuncuyken tanıştılar. Geçtiğimiz yıl David Blatt’in önerisiyle göreve gelen koç Jordi Fernandez ise Blatt NBA’de Cleveland Cavaliers‘ı çalıştırırken Cavaliers’ın D-League takımı Cleveland Charge’ın başındaydı.
Fernandez ve Blatt ikilisi arasındaki iletişimin başlaması ise o günlere dayanıyor. Badalona doğumlu olan 41 yaşındaki Jordi Fernandez, gençlik yıllarında antrenörlük hayallerinin peşinden gitme umuduyla ABD’ye yerleşti. David Blatt’in serüveni ise benzer olsa bile biraz daha farklıydı. Çocukluğunu ABD’nin Boston kentinde geçiren Blatt, ardından profesyonel basketbolcu olma hayaliyle İsrail’e gitti. Burada 12 yıllık profesyonel kariyerinin tamamını geçiren Blatt, ardından antrenörlüğe adım atarak Avrupa basketbolu tarihinin en büyük efsanelerinden biri haline geldi.
Jordi Fernandez ise gençlik yıllarında David Blatt’in üzerindeki etkisini şu şekilde anlatıyor:
“Maccabi, İtalya, Türkiye, Rusya Milli Takımı… Onun çalıştırdığı takımları izleyerek büyüdüm, gerçekten ona çok büyük saygı duyuyorum. Bana çok destek oluyor, onun gibi birinin varlığı aklımın başında kalmasına yardımcı oluyor.”
Öte yandan David Blatt’in Jordi Fernandez’e WhatsApp aracılığıyla gönderdiği mesajlar yalnızca basketbol içerikli değil. İkilinin konuşmaları arasında Fernandez’in ‘Blattizm’ olarak tanımladığı bir tür mizah söz konusu.
Jordi Fernandez, bu konuşmaların içeriğini bir örnekle anlatıyor:
“Son olarak şöyle bir mesaj attı. ‘Bir gün koç oyuncularına sordu; ‘Ormandaki en akıllı hayvan kim?’ Oyuncuları ‘maymun’ şeklinde yanıt verdi. Sonra ‘en güçlü hayvan kim?’ diye sordu. Oyuncuları ‘fil’ diye yanıt verdi. Sonra ‘en hızlı hayvan kim?’ diye sordu. Oyuncuları bu kez ‘çita’ diye yanıt verdi. En sonunda ise koç, oyuncularına ‘o zaman ormanların kralı niye aslan?’ diye sordu. Oyuncuları bu kez yanıt veremedi. Koç ise bunun üzerine ‘çünkü o bir aslan’ dedi.”
Fernandez, sözlerine şu şekilde devam etti:
“Bu adam kesinlikle dünya üzerindeki en pozitif insan. Onun için ‘kötü bir gün’ diye bir şey yok, her gün aynı pozitiflikte. Asla şikayet etmez, sürekli yüzü güler. Her gün bu kadar pozitif olabilmesi bence inanılmaz bir şey. Bizimle dünyanın her yerine seyahat ediyor, inanılmaz derecede pozitif bir enerjiye sahip. Bu yüzden ona her gün daha çok saygı duyuyorum.”
David Blatt ise gülerek şunları söyledi:
“Ben onlara yalnızca daha iyi olabilmeleri için yardımcı olmak istiyorum. Bu benim için çok hoş bir deneyim.”
Elbette David Blatt’in NBA’deki koçluk kariyeri her zaman belli başlı talihsizliklerle anılacak. Koç Blatt ile konuşmamız sürerken sanki bir noktada konunun NBA’e ve Cleveland Cavaliers’a gelmesini bekliyormuş gibiydi.
Ben ve benim gibi uluslararası basketbolu yakından takip etmeyen birçok NBA muhabiri için koç Blatt’in NBA’de geçirdiği iki talihsiz sezon, koçun kariyerine dair referans alınabilecek tek nokta oluyor. 2014’te büyük beklentilerle Cleveland Cavaliers’ın başına geçen koç Blatt, 2015 NBA finallerinde Kyrie Irving ve Kevin Love’ın sakatlıklarının büyük etkisiyle takımının Golden State Warriors‘a kaybetmesinin önüne geçemedi.
Bu noktadan sonra ise koç Blatt için NBA’de işler daha da kötüleşti. İkinci sezonunun başından itibaren LeBron James ile yaşadığı sorunlar, koçun üç ay sonra görevden alınmasındaki başlıca sebep oldu. Sonrasında ise asistan koç Tyronn Lue, David Blatt’ten görevi devraldı. Cavaliers, o sezon finallerde unutulmaz bir geri dönüşe imza atarak şampiyonluğa ulaştı.
O günlerden bu yana LeBron James, artık 39 yaşında olmasına rağmen hala ABD Milli Takımı’nın en önemli oyuncularından biri. Bir dönem Blatt’in asistan koçluğunu yapan Tyronn Lue, bugün ABD Milli Takımı’nda asistan koç olarak görev yapıyor. Finallerdeki rakibi Steve Kerr ise ABD Milli Takımı’nda koçluk görevine gelmiş durumda.
Peki David Blatt, yakın zamanda bu isimlerle yeniden bir araya gelmeyi düşünüyor mu?
“Açıkçası pek düşünmüyorum. NBA günlerimi çoktan geride bıraktım, yine de tabii ki LeBron’un 20 senedir en üst düzeyde yaptıklarını çok takdir ediyorum. Yani bu yaptığı gerçekten inanılmaz bir şey. İnsanlar elbette LeBron söz konusu olduğunda başarıları hakkında konuşuyorlar. Yine de 20 yıl boyunca bu seviyede oynaması, bence başardıklarının çok daha önünde bir şey.”
Boston’da büyüyen bir çocuk olarak küçüklüğünde Johnny Most’un anlattığı Celtics maçlarını dinleyen David Blatt, o günlerde ilerleyen yıllarda çok büyük bir koç olabileceğini düşünmüyordu. Dolayısıyla tarihin en büyük sporcularından birine koçluk yapacağı da pek aklında değildi.
“Bakın, 21. yüzyılın en büyük basketbolcusuyla beraber çalışma fırsatım olduğu için çok mutluyum. Cleveland serüvenim olabilecek en iyi şekilde sona ermemiş olsa bile bu tür durumlar, yaptığımız işin bir parçası. Yine de bugün geriye dönüp baktığımda kendime ‘bir dönem NBA şampiyonluğuna ulaşmış bir takımın parçasıydım’ diyebiliyorum. Bence bu çok özel bir şey. Bu yüzden NBA serüvenime dair hiçbir pişmanlığım yok, hayatımın o dönemi için minnettarım. Geriye dönüp baktığımda NBA serüvenimin kariyerimi tanımlayan şeylerden biri olduğunu söyleyebilir miyiz? Cevap hayır. Peki hayatımın bir döneminde o seviyedeki oyuncularla çalışma fırsatım olduğu için mutlu muyum? Kesinlikle çok mutluyum! Bu yüzden aklımda geçmişe dair en ufak bir soru işareti yok.”
Sohbet günümüze doğru dönerken Blatt, NBA serüveniyle ilgili tüm konuşmalarımızı oldukça saçma gösteren, basketboldan çok daha büyük bir bağlamı paylaştı.
David Blatt’in dört yetişkin çocuğu (üç erkek, bir kız) halen İsrail’de yaşıyorlar. Hatta 27 yaşındaki oğlu Tamir, Maccabi Tel Aviv‘in en önemli oyuncularından bir tanesi. Dolayısıyla David Blatt, bir yandan basketbola odaklanmaya çalışırken bir yandan da İsrail ile Hamas arasındaki savaş nedeniyle ailesi hakkında endişeleniyor.
Önündeki tüm bu zorluklara rağmen David Blatt, kendini mental açıdan hiç olmadığı kadar güçlü hissediyor. İstekli, tutkulu ve aktif. Bir yandan hastalığıyla mücadele ederken bir yandan da koçların geçmişten bu yana söylediği o meşhur sözü hiç aklından çıkarmıyor.
“Sadece kontrol edebileceğiniz şeyleri kontrol edin.”
David Blatt, önünde seçme şansı olduğu sürece hep daha ileri gitmeyi seçecek.
“Etrafınızdaki sınırlar içerisinde olmak istediğiniz kadar iyi olabilirsiniz.”
Basketbol gündemindeki en son gelişmeleri kaçırmamak için tıklayın!