By Alex Kennedy / Çeviri: M. Bahadır Akgün
Bu çevirinin tüm hakları Eurohoops Ltd. Şti.’ye aittir ve izinsiz kullanılması kesinlikle yasaktır.
Bu yazı ilk olarak 15 Mart 2018 tarihinde HoopsHype’da yayınlanmış ve uyarlanarak çevrilmiştir.
Denizaşırı ülkelerde basketbol, bazı NBA taraftarları için bir bakıma gizemli bir dünya. Zaman zaman önemli oyuncular yurtdışında kontrat imzalarsa o taraftarlar bu basketbolla ilgileniyor. Mesela bazen draftta yüksek sıralardan gitmesi beklenen oyuncular lige geliş öncesi geleneğin dışında bir yol tercih ediyor ya da eski NBA oyuncuları bir arayış, yüklü kontrat ya da bir NBA takımında oynayabileceklerini tekrar kanıtlamanın hevesi içinde farklı bir ülkede bir anlaşma yapabiliyorlar.
Bununla birlikte taraftarların denizaşırı basketbol hakkında bilmediği hâlâ birçok şey var. Bunu değiştirme çabasıyla HoopsHype, özgeçmişlerinde denizaşırı basketbol deneyimi bulunan 20 oyuncu ile konuştu ve onlardan en aykırı hikayelerini paylaşmalarını istedi. Birçoğu, kendilerinin uluslararası arenalarda basketbol oynamasına neden olan çok farklı durumlar yaşamış farklı kişilerle röportaj yaptık. Bazıları kariyerlerine denizaşırı ülkelerde başlayıp nihayetinde NBA’e geldiler bu isimlerin. Diğerleri ise NBA takımları onları aramayı bırakınca yurtdışında kontratlar imzalamışlar. Birkaçı ise yalnızca 2011’deki NBA lokavt döneminde denizaşırı ülkelerde bir sezon forma giydiler. Bazıları NBA’de hiç oynamadı ancak yalnızca yurtdışında oynayarak iyi paralar kazandılar. Bazılarının NBA rüyası devam ediyor ve yurtdışında oyunlarını geliştirerek NBA’de takım yönetimlerindeki kişilerin dikkatlerini çekmeye çalışıyorlar.
Bazı oyuncular hâlâ bahsettikleri takımda oynadıkları için, bazıları da perde arkasındaki bilgileri paylaşarak serbest kaldıklarında olası seçenekleri kaçırmamak için isimlerinin gizli kalmasını tercih ettiler.
BİRÇOK OYUNCU PARASINI ALAMIYOR
Şu an Yunanistan’da oynayan bir oyuncu: “Yunanistan’da oynuyorum ve bu anlatacağım hikaye çok yenilerde yaşandı. Üç aydır oynuyordum ve tek kuruş para almamıştım. Yunanistan’daki en güçlü takımlardan birine karşı oynuyorduk. Takımımızın bütçesi onların bütçesi ve kadrosuyla karşılaştırılmayacak seviyede. Mücadele ediyor, savaşıyor ve en iyi oyunumuzu oynuyorduk. Bir ara bu güçlü takım karşısında yalnızca 5 sayı farkla gerideydik. İşler de orada karıştı zaten. Takımın sahibi soyunma odasına geldi, canı sıkkındı. ‘Ne yapıyorsunuz siz? 8 veya daha fazla farkla geride olmalısınız! Para kaybediyorum burada!’ Mücadele etmek benim ruhumda var. Neye uğradığımı anlamadım. Ben böyle oynayamam. Ben kazanmak için oynarım. Takımın sahibi dedi ki ‘Maaşlarınızı böyle alacaksınız. Bu farkla kaybetmelisiniz yoksa maaşlarınızı alamazsınız.’ Hâlâ paramı almamıştım. Kontratımı feshedip takımdan ayrılmakla tehdit ettim ben de. Ben antrenmanlara çıkmayıp farklı bir ülkede başka bir takıma gitmekle onları tehdit edene kadar borçları olan üç aylık maaşımın bir ayını ödemediler. Hâlâ iki aylık alacağım var. Gerçekten. Böyle olaylar Avrupa’da her gün oluyor.”
Denizaşırı bir ülkede de oynamış eski bir NBA oyuncusu: “Güney Amerika’da bir takım yamuk yaptı bana. Saygın bir ligi olmayan bir ülkeydi ancak oradaki bir takımdan büyük bir teklif almıştım. Teklif o kadar büyüktü ki reddedemedim. Gerçek olmak için fazla güzel olduğunu düşünmeliydim. Bana ödeme yapmadılar. Yakında para vereceklerine dair söz verip durdular ama onlardan doğru düzgün hiç para almadım. Bana birkaç çek verdiler ama hâlâ 100.000 dolardan fazla borçları var. Mesele sadece para da değil. D-League’de oynamak yerine oraya gittim. Tekrar NBA’e gidebilirdim. NBA’deki yöneticilerin gözlerinin önünde olmak yerine Güney Amerika’daydım. Bana başka kapılar açabilecek 10 günlük kontrat fırsatının yerine oradaydım. Bu yüzden bu mesela bu kadar can sıkıcı.”
Denizaşırı bir ülkede de oynamış eski bir NBA oyuncusu: “Yurtdışındaki ilk yılımda gerçekten çok iyi bir takım olmamız bekleniyordu ancak beklentileri karşılayamadık ve koç kovuldu. Gelen yeni koç başka tarzda bir guard istediğine karar verdi. Ben de takımdan ayrılıp farklı bir ülkede oynayacaktım. Altı haneli bir maaşım vardı. Bana 110-120 bin dolar arasında bir para veriyorlardı ve maaşın en azından yarısını alacağıma dair bir anlaşmamız vardı. Takımdan ayrılsam bile o parayı bana borçlulardı. Ben de 50-60 bin dolar alacağımı düşünüyordum. Bana nihayetinde 20 bin dolar civarında bir para verdiler. O dönemde kolejden yeni çıkmıştım ve bunun iyi para olduğunu düşünüp şikayet etmedim. Ama şimdi dönüp o kontrata bakınca çok daha fazlasını almalıydım diyorum. Bana hâlâ 30-40 bin dolar borçları var en az.”
Şu an NBA’de oynayan bir oyuncu: “Kariyerimin ilk yıllarında Avrupa’da bir takımda oynuyordum ve orada bulunduğum her ay bana ödeme yaptılar. Ancak sonra kontratım bitince takımdan ayrıldım ve bana hâlâ iki aylık borçları vardı ama hiç göndermediler. Genelde ayın 15’inde ödeme yapılıyordu bana. Ben takımdan 7-8 Mayıs gibi ayrıldım. Maaş çekim hiç gelmedi. Haziran maaşım da yatmadı. Yaklaşık 35-40 bin dolar borçları vardı bana. Bu paranın kavgasını verdik ve neticede bunun yarısından azını alabildim. Oradayken iyiydi durum ama takımdan ayrılır ayrılmaz bana verecekleri ve üzerinde anlaştığımız paradan kurtulmaya çalıştılar.”
Garrett Temple: “Lokavt sezonunda bir İtalyan takımında oynadım ama o dönemdeki menajerimin Avrupa’daki takımlarla ilgili çok bilgisi yoktu. Öyle olunca ben de ikinci ligi şampiyon tamamlamış bir takıma gittim. O takım, ilk kez birinci ligde oynayacaktı. Şanslıydım, takımım bana zamanında ödeme yaptı. Ancak İtalya’da çok sayıda Amerikalı oyuncularla konuştuğum zaman fark ettim ki oyunculara dört aydır ödeme yapmayan bir takım vardı. Dört ay! İnanılır gibi değil. Ama ne yapabilirsiniz ki? Ayrılmak istemiyorsunuz, çünkü paranızı almak istiyorsunuz. Oynamayı da bırakamıyorsunuz çünkü o zaman zaten ödeme alamazsınız… Bana ödeme yapıldığı için ben şanslıydım ama o çocuklar için gerçekten kötü hissetmiştim. Çok zor bir durumdu.”
KARIŞIK HİKAYELER
Eski bir NBA oyuncusu: “İsrail’de oynadığım dönemde bir gün bir mesaj aldım ve şu yazıyordu: ‘Bu gece çelik odada uyu.’ İsrail ile ilgili bir bilginiz varsa bir huzursuzluk olduğunu anlarsınız. O gece bu huzursuzluk hiç olmadığı kadar yüksek seviyedeydi çünkü Iron Dome’u (aşağıda fotoğrafı var) devreye sokmuşlardı. Temelde bu bir savunma sistemiydi ve havadaki diğer füzeleri vurmak için tasarlanmıştı. Yani diyelim ki Gazze’den İsrail’de bizi vurması için füze atacak olurlarsa, Iron Dome o füzeleri havada vuracaktı. Muhtemelen diyorsunuz ki ‘Çelik oda ne yahu?’ Oradaki her evde tamamen çelikten yapılmış bir oda var. Çelik pencere. Çelik kapı. Her şey çelik. Yani o odayı bir füze falan vuracak olsa hayatta kalıyorsunuz. Yani evet, o gece orada uyudum. Çok korkmamıştım çünkü doğrudan bir füze vursa bile sıkıntım olmayacağını söylediler. Ama epey çılgın bir olaydı.”
2015 yılında yurtdışında oynayan ve üç yıllık NBA tecrübesi bulunan Willie Reed: “Dominik Cumhuriyeti’nde oynadığım dönemde beni Willis Reed’in oğlu olarak pazarladılar. Benim için çok komikti. Milyon defa söyledim onun oğlu olmadığımı. Dil engeli yüzünden mi böyle oldu yoksa sırf pazarlama tekniği sebebiyle mi yaptılar bilmiyorum ama bunu söyleyip durdular. Büyükannem ve babam bana Willis Reed ile akraba olduğumuzu söylemişlerdi. Büyükannemin kuzeniymiş. Ancak benim onunla hiç tanışma fırsatım falan olmadı. Oğlu da değilim kesinlikle! Ancak Dominik Cumhuriyeti’nde nereye gitsek insanlar Willis Reed’in oğlu olduğumu söylüyorlardı. İngilizce’de bildikleri birkaç şeyden biriydi bu. Onun oğlu olmadığımı ve konunun detaylarını açıklayamıyordum. Takım da bunu söylemeye devam etti. Maçlara Willis Reed’in oğlunu görmek isteyen bir sürü insan geldi. Onlara aksini defalarca söylediğim hâlde… Çok komik olduğunu düşünüyordum bu durumun. Onca zaman aynı şeyi düşündüler ve yaklaşık iki ay kaldım ben orada!”
Yurtdışında forma giymiş, Brooklyn Nets‘e koçluk yapmış ve şimdilerde de oyuncuları çalıştıran David Nurse: “Çin’de neredeyse ölüyordum. Tiananmen Meydanı’nda tavuk şiş olduğunu düşündüğüm bir şey yedim. O dönem orada oynamıyordum. Koçluk dersleri falan veriyordum. Çin’de tam olarak ne olduğunu bilmiyorsanız kesinlikle bir şey yememelisiniz. %100 emin olmanız gerekiyor. Onu yedikten sonra ertesi sabah kalktım ve tam anlamıyla öleceğimi sandım. Gıda zehirlenmesinden ölüyorum gibi geldi. Doktora gidip neyim olduğunu anlattım. Dediler ki ‘Muhtemelen az pişmiş fare yemişsiniz.’ Tiananmen Meydanı’nda açlıktan ölüyordum ve siyasi mitingin ortasında kalıp hiçbir yere gidememiştik. Orada kısılıp kalmıştık ve yiyecek bir şeyler almam lazımdı. Belli ki en iyi kararı vermemişim. Ertesi gün koçluk dersi vermem gerekiyordu ve berbat hissediyordum.”
Eski bir NBA oyuncusu: “Asya’daki takım arkadaşlarımdan biri benimle ‘kiminki daha büyük’ tartışmasına girdi. Kiminkinin en büyük olduğunu anlamak için bunu yaptıklarını söyledi. Baya da ciddi gözüküyordu ancak belki de ben farklı bir mizah anlayışını anlamamıştım. Şaka yapıyor olsa bile bu ‘yarış’a girmeye hazırdı. Garip bir gündü.”
Bir dönem Çin’de de forma giyen ve altı yıllık NBA tecrübesi bulunan guard Jordan Crawford: “Çin’e ilk gittiğimde Xinjiang Flying Tigers forması giyecektim. Durup dururken hasta oldum, göz kapaklarım kapanıverdi. Öylece düşüverdiler bir gün. Önümü görebilmek için kafamı yukarı kaldırmam gerekiyordu. Tamamen kapalı değildi gözkapaklarım ancak çok aşağıdalardı ve hiç düzgün göremiyordum. Doktorlar, NBA’den Çin’e uyum sağlamaya çalıştığım dönemde muhtemelen stres kaynaklı olduğunu söylediler. Hepi topu 5 maçta oynayabildim sonuç olarak. Sezon başlamadan hemen önce olmuştu ve açıkçası orada neler yapardım merak ediyordum. Orada ortalığı kasıp kavurabilir miydim merak ediyordum. Çünkü NBA’de hiçbir zaman her seferinde topu almamıştım ve durum böyle olsa neler yapacağımı merak ediyordum. Epey iyi de oynadım aslında. Ayrılmadan önceki maçta 49 sayı attım. Çok acayipti çünkü neredeyse hiçbir şey görmeden oynuyordum gerçekten. (Editör notu: o beş maçlık süreçte Crawford, 29.4 sayı ortalaması ile oynadı.) Sonuçta Amerika’ya döndüm ancak tabii kalmamı istediler. Amerikalı doktorlara görünmem için beni Şangay’a gönderdiler. Gittim. Denedim diyebilirim yani. Paramı da alabildim. Ama neticede oradan ayrıldım ve paramın kalanını alabilmem için salona gitmemiz gerekti. Ama evet, buraya döndüğüm zaman doktorlar ne olduğunu bir türlü anlamadı. Strestendi muhtemelen. Çünkü döndükten yaklaşık iki hafta sonra gelişme gösterdim ve gözlerim aşamalı olarak açılmaya başladı. Sonra yaklaşık 1,5 ay sonra normale döndüler. Orada bir de kirlilik var ve ben hep Ürümqi’de dışarıdaydım. Onunla da alakası olabilir. Bilmiyorum. Ama olan bitenler çok çılgıncaydı.”
Ashton Gibbs: “Gürcistan’da oynadığım dönemde tahtakurusu sorunu ile karşı karşıya kaldım. Yaklaşık bir ay orada kalmıştım ve niyetim, daha büyük bir fırsat çıkana kadar formumu korumaktı. Orada kaldığım bir ayda beni saçma sapan bir binada konaklattılar ve tahtakurusu geldi, kimse de bu konuda hiçbir şey yapmadı. Sürekli nevresimleri değiştiriyordum ve işleri kendim halletmeye çalışıyordum. Yaklaşık iki hafta kaldım, bana ödeme yapıyorlardı. Kalacak yer olarak orayı ayarlamışlardı ve şikayet etmek istemiyordum. Ancak neticede kendim otel buldum ve kendi paramı verdim. Çünkü artık tahtakurusuna tahammül edemiyordum.
Son altı yılda birçok farklı ülkede oynayan Terrence Joyner: “Geçen yıl Suudi Arabistan’daki bir maçta üçüncü çeyreğin ortasındaydık. Ben de sanırım 45 sayı falan atmıştım. Ama sonra maçı durdurmak zorunda kaldılar çünkü ibadet etmeye gideceklerdi. Oyunculardan hakemlere kadar herkes ibadet etmeye gitti. Orada kültür bu ve orada oynadığınız zaman buna alışıyorsunuz çünkü günde beş kez ibadet ediyorlar. Bazen antrenmanın ortasında oluyoruz, sonra namaz vakti geliyor ve her şey duruyor. Sonra da tekrar basketbola dönüyoruz. Namaz vaktinde ben Hristiyan olduğum için genelde kendim küçük bir dua ediyordum.
Kariyerinin başlarında İtalya ve Yunanistan’da oynayan ve 9 yıllık NBA tecrübesi bulunan Mo Evans: “Çaylak sezonumda NBA’de Minnesota Timberwolves‘ta oynadım. Sonra iki yıl yurtdışına çıkıp NBA’e geri döndüm. NBA taraftarlarının bilmiyor olabileceği bir konu da Avrupalı oyuncular arasında ‘sigara dönmenin’ ne kadar yaygın olduğu. Bunu ilk fark ettiğimde çok şaşırmıştım. Takımımız bir şut antrenmanını tamamlamıştı ve o gün başlayan bir turnuvaya hazırlanıyorduk. Haftasonunda da devam edecekti turnuva. Ancak takım arkadaşlarımın yarısı, antrenmandan sonra sigara döndüler. Kendi kendime ‘Kevin Garnett ve Timberwolves ile oynamaktan çok farklı olacak!’ diye düşünüyordum.
İtalya ve Türkiye’de oynayan eski NBA oyuncusu Adonis Thomas: “Yaşadığım en çılgın olay muhtemelen Roma’da yolun yanlış tarafında arabayı kullandığım zaman geldi başıma. Kenara çektim. Tek kelime İtalyanca bilmiyordum ve neler olup bittiğiyle ilgili de fikrim yoktu. Aslında yanlış tarafta gittiğimi de bilmiyordum ve trafik üzerime doğru akıyordu. Polis sarhoş olduğumuzu sanmıştı. Alkol kontrolü falan yapıldı. İşaretleri okuyamamıştım.”
Yıllarca yurtdışında oynamış eski bir NBA oyuncusu: “Türkiye’de oynadım ve playoff turunun yarı final serisini oynuyorduk. Her playoff maçında taraftarlar arasında acayip kavgalar çıkıyordu ancak en acayip kısmı bile bu değil. O seride içeride oynadığımız maçlardan birinin ortasında başkanımız locasından çıktı. Adamın Türkiye’de gerçekten başarılı bir şirketi var ve kendisi de çok zengin. Neyse, indi oradan, maçı durdurdu ve takımımıza soyunma odasına gitmemizi söyledi. Hakemler adil yönetmeyecekse oynamayacağımızı söyledi. Hayatım boyunca herhangi bir yönetimden gördüğüm en havalı hareket ve en büyük destekti. 20 dakika sonra hakemler bizi sahaya çağırdı ve her şey yoluna girdi!”
Bazı oyuncuların yukarıda paylaştıkları şeylere rağmen yurtdışında oynamanın açıkça bir dolu faydası da var. Oyunculardan maceralarının çılgın ve bir anlamda da olumsuz yanlarına ilişkin kişisel hikayelerini paylaşmalarını istediğimizde neredeyse hepsi oralarda geçirdikleri deneyimlerle ilgili çok iyi şeyler söylediler.
Bazıları, yurtdışında oynamamış olsalar NBA’e gidemeyeceklerini belirttiler. Diğerleri ise bu deneyimlerin gençliklerinde hayal etmedikleri kadar ailelerine mali destek sağlamalarına yardımcı olduğunu söylediler. Birçoğu dünyayı gezme ve farklı kültürlerle ilgili bilgi edinme fırsatının güzelliğinden söz ettiler. Bazı oyuncular hatta yurtdışı deneyimlerini NBA’de benchte bir yer sahibi olmaya tercih etmeyeceklerini söylediler.
Neticede bu oyuncular sevdikleri sporu yaparak para kazandıkları için ne kadar talihli olduklarının farkındalar. Bazen durum kusursuz bir durum olmasa bile…
Basketbol gündemindeki en son gelişmeleri kaçırmamak için tıklayın!