by Scott Eden / Çeviri: M. Bahadır Akgün
Bu çevirinin tüm hakları Eurohoops Ltd. Şti.’ye aittir ve izinsiz kullanılması kesinlikle yasaktır.
Bu yazı ilk olarak 19 Şubat 2019 tarihinde ESPN’de yayınlanmış ve uyarlanarak çevrilmiştir.
NBA tarihinin en büyük şike skandallarından biri bundan yıllar önce patlak verdi. Hakem Tim Donaghy’nin adıyla anılan bu dev skandal, 13 sezon boyunca ligde görev yapan eski hakemin itiraflarıyla herkesi şoke etti.
O dev skandala dair Donaghy’nin itiraflarını Eurohoops Çeviri dilimize kazandırdı. İkinci bölüm ile devam ediyoruz:
VAKA 2: Basit Bir Plan
Mendy Rudolph, Yogi Strom, Jake O’Donnell, Billy Oakes, Ed. T. Rush, Joey Crawford, Steve Javie, Tom Washington, Mark Wunderlich, Duke Callahan, Ed Malloy, Mark Lindsay, Aaron Smith, Tim Donaghy… Mevcut, emekli, rahmetli veya gözden düşmüş bu NBA hakemlerinin tamamı Philadelphia çevresinde doğmuş ve/veya büyümüş isimler. Basketbol hakemliğinin bir beşiği varsa o burada.
Oakes, Tim Donaghy’nin dayısıydı. Gerry Donaghy, babası, NCAA’in üst seviyelerinde uzun dönem hakemlik yaptı. Malloy, Crawford ve Callahan, Delaware County’deki Cardinal O’Hara Lisesi’ne gittiler. Donaghy, 2009’da “Ben bu işi yapmak için doğdum” yazmıştı. Ancak bu cümlenin çifte anlamı varmış. Doğru bağlantıları olan ve CBA’de dört yıl hakemlik yapan Donaghy, 1994’te NBA’e çağrıldığında 27 yaşındaydı.
Hakemlik çelişkili bir iş. Sezon içerisinde sizden çok şey alan, yorucu ve stresli bir iş. Ancak iyi paralar kazanıyorsunuz. 2007’de çaylak hakemler bile altı haneli paralar kazanıyordu. Bir de yaz dönemi var. Her açıdan yarı emeklilik gibi. “Basketbol sezonu olmasa elinde çok zaman olurdu,” diyor Donaghy’nin dostlarından biri.
1998 yılında Donaghy, West Chester Pennsylvania’da Radley Run isimli bir golf kulübüne katıldı. Donaghyler o civarda geniş bir ev inşa etti. Kulüpte golf oynayan dostlar edindi. Haftada 4-5 gün 18 delik golf oynamaya başladılar. Golfun yanında içiyor ve bahse de tutuşuyorlardı. Zaman zaman Atlantic City’deki bir kumarhane olan Borgata’ya gidiliyordu. Kumarhanede Donaghy, gözlerini gizlemek için bir beyzbol şapkası giyiyordu. Herkes kumarhanelerdeki kameralardan haberdar. NBA de hakemlerinin at yarışı hariç hiçbir kumara bulaşmalarını istemiyordu.
Seyrek olarak da evinde oluyordu Donaghy. “Dört çocuklu, evli, yalnız bir adamdı,” diyor eski eşi Kim Donaghy. “Golf oynayıp kumar oynuyordu.”
O kalabalıkta Donaghy’nin en yakın arkadaşı muhtemelen Jack Concannon isimli bir adamdı. Birbirlerini liseden beri tanıyorlardı. Kendi ekiplerindeki birçokları gibi Concannon’ın da bir bahisçisi vardı, Peter Ruggieri. Ruggieri de Donaghy ve Concannon’ın ekibiyle golf oynuyordu genelde. Kısa, kalın boyunlu, bodur yapılı Ruggieri, kimilerine göre yapı olarak gergedana benziyordu. Golf kulübü dışındaki çevrelerde Gergedan (Rhino) olarak tanınıyordu.
Donaghy, Rhino’nun NFL ve kolej futbolunda kazanacakları anlama konusunda bir handikap sistemi olduğunu yazmıştı. Ekim 2002’de Donaghy ve Concannon, paralarını Ruggieri’nin yaptığı seçimlere yatırmaya karar verdiler. NBA kuralları açıkça ihlal ediliyordu ancak Donaghy bunu aşmıştı: “Şöyle düşünmeye başladım, ya da kafamda mantıklı bir çerçeveye oturttum diyeyim: S*kerler, herkes bahis yapıyor. Esrarkeşlikten kokaine geçiş yapıyordum” diye yazıyordu Donaghy.
Daha sonra 2003 yılında bir noktada Donaghy ve Concannon, Rubicon’da rastlaştı. Donaghy’nin söylediklerine göre ikili bir tur golf oynadıktan sonra Radley’de birlikte oturuyorlardı. Daha sonra NBA’e bahis yapmaya karar verdiler. Ancak yalnızca NBA değildi konu. Mahkeme evraklarına göre Donaghy’nin yönettiği maçlara bahis yapacaklardı.
TIM DONAGHY skandalına dair çok fazla yanlış algı var. En büyüğü de muhtemelen Donaghy’nin NBA maçlarına yalnızca kötü bir sezonda kumarbazlarla birlikte bahis yaptığı yanılgısı.
Bu doğru değil. Bir mahkeme evrakına göre Donaghy ve Concannon, ilk bahislerini Donaghy’nin Mart 2003’te, yakalanmadan dört yıl kadar önce yönettiği bir maça yaptı.
Küçük bahislerle başladı. O ilk Mart ayında yalnızca 2-3 maça bahis yaptı. Ertesi sezon o sayı ciddi bir artış gösterdi. Yönettiği maçların 30-40 tanesine bahis yaptı. Ondan sonraki iki sezonda da bu durum böyle devam etti.
İşler iyi gidiyordu. Hatırladığı ve kendi kabul ettiği kadarıyla o kadar çok para kazanmaya başlamıştı ki eşi bir şeyler sormadan paraları nereye koyacağını bilemiyordu artık.
Bugünlerde Kim Donaghy Florida’da yaşıyor. Kendisi ve o dönemki eşi ve dört kızı ile buraya 2005 yılında taşınmışlardı. Kim, 2007’nin sonlarında, kamuoyu skandaldan haberdar olduktan birkaç ay sonra boşanma davası açtı. Sarasota’da kendisini yakın bir zamanda ziyaret ettiğimde boşanma kararını o dönemde uzun süredir düşündüğünü söylüyordu: “Tim, çok ama çok gizemliydi. Hep odasına kapanır, telefonda konuşurdu.”
Sarasota’ya gittiğimde Kim Donaghy, henüz bitirmediği Hakemin Eşi isimli anılarının ilk 98 sayfasını benim için çıktı aldı. Bu sayfalarda hem “onun için yalnız olmak” hem de “ondan gerçekten korkmak” ikilemini yazıyordu. Hatta bir keresinde yıkamak için resmi NBA ceketini alıp cebinde koca bir tomar 100 dolarlık banknotların olduğu olayı da anlatıyor. Ne kadar koca bir tomar? İşaret ve başparmaklarıyla portakal büyüklüğünde bir yuvarlak çiziyordu. Tam zamanını hatırlayamıyordu ancak o paraları muhtemelen 2004 gibi bulmaya başladığını söylüyordu bana. O dönemde kendi kendine paranın golf ekibiyle oynanan bahisten geldiğini söylemiş Kim. Ancak yıllar ilerledikçe o ceplerde para bulmaya da devam etmiş. Sorduğumda parayı hiç saymadığını, eşine de o paranın varlığıyla ilgili hiçbir şey söylemediğini belirtti.
“Neden?”
Tek kelimeyle yanıt verdi: “Korkuyordum.”