by Scott Eden / Çeviri: M. Bahadır Akgün
Bu çevirinin tüm hakları Eurohoops Ltd. Şti.’ye aittir ve izinsiz kullanılması kesinlikle yasaktır.
Bu yazı ilk olarak 19 Şubat 2019 tarihinde ESPN’de yayınlanmış ve uyarlanarak çevrilmiştir.
NBA tarihinin en büyük şike skandallarından biri bundan yıllar önce patlak verdi. Hakem Tim Donaghy’nin adıyla anılan bu dev skandal, 13 sezon boyunca ligde görev yapan eski hakemin itiraflarıyla herkesi şoke etti.
O dev skandala dair Donaghy’nin itiraflarını Eurohoops Çeviri dilimize kazandırdı.
İlk bölüm: NBA’de Şike Nasıl Döndü: Üzeri Örtülen Şike Skandalı
İkinci bölüm: NBA’de Şike Nasıl Döndü: Cepten Çıkan Para Tomarları
Üçüncü bölüm: NBA’de Şike Nasıl Döndü: Şikenin Parkedeki Yüzü
Dördüncü bölüm: NBA’de Şike Nasıl Döndü: Kimler, Ne Kadar Kazandı?
Beşinci bölüm ile devam ediyoruz:
VAKA 5: Bahis Var, Şike Yok!
Temmuz 2007’nin başlarında bir sabah Ronnie Nunn, Las Vegas’taki bir otel odasında uyuyorken gelen telefon kendisini uyandırdı. O dönem NBA hakem kurulu direktörü olan Nunn, kumarhaneler arasında düzenlenen NBA Yaz Ligi maçları için oradaydı. Lige gelme ihtimali bulunan hakem adayları orada değerlendiriliyordu. Uyku sersemi Nunn, NBA’in o dönemki başkanı Joel Litvin’in sesini duydu. Litvin, Tim Donaghy ile ilgili sorular soruyordu. Ses tonunda bir acele vardı. Nunn, Donaghy’nin istifası ile ilgili bir şey duymuş muydu? Donaghy’nin kumar “meselelerini”, neler yaptığını duymuş muydu? Artık doğrulmuş vaziyetteki Nunn, tüm soruları “Hayır” diye yanıtladı. Litvin daha sonra en kötüsüyle geldi ve Nunn’a devam eden bir soruşturma olduğunu, bu konuyla ilgili kimseye bir şey söylememesini söyledi. Sonra da telefonu kapattı.
Birkaç hafta sonra, Post haberinden dört gün sonra David Stern, ilk basın toplantısını gerçekleştirdi. Verdiği mesaj açıktı: Donaghy bir düzenbazdı. Ne yaptıysa tek başına yapmıştı. Bu bir kumar işiydi, evet ancak şike olmadığı neredeyse kesindi. “Muhakkak,” diyerek basına garanti veriyordu Stern, “sahadaki performans açısından bahislerde tam tutturmuş.”
Stern’ün Donaghy’nin şike yapmadığına dair sözleri, federal soruşturma ile de geçerlilik kazanıyordu. Ağustos 2007’de Donaghy, Nisan 2008’de Martino iki iddiada suçlu bulundu: Elektronik dolandırıcılk ve kumar bilgisi transferi. Battista ise Nisan 2008’de yalnızca kumar bilgisi transferi nedeniyle suçlu bulundu. Martino bir yıl, Donaghy ve Battista ise 15’er ay ceza aldılar. Ancak Donaghy kendi maçlarına bahis yaptığını kabul etse de şike yaptığını kabul etmiyordu.
Stern’ün basın toplantısı ile aşağı yukarı aynı dönemde NBA aynı zamanda bir soruşturma başlattı. Komisyonda New York’un önde gelen hukuk firmalarından Wachtell, Lipton, Rosen & Katz’ın ortağı Larry Pedowitz başkanlık yapacaktı. Dört genç avukat ile birlikte Pedowitz, incelemeyi bir yıl kadar sürdürdü ve 133 sayfalık bir raporda bulguları yazdı. Önerisi NBA’in tüm hakem programını yozlaşma konusunda denetlemekti ancak daha dar çaplı bir hedefi de vardı: Donaghy’nin gerçekten şike yapıp yapmadığı. Yaptıysa nasıl yaptığı…
Bu soruları yanıtlamak için Pedowitz, NBA basketbol operasyonlarından sorumlu, Donaghy ile 2006-07 sezonunda birlikte çalışmış bir grup insanı maçları izlemek için bir araya getirdi ancak raporda hangi maçları izleyecekleri belirtilmiyordu. FBI, Donaghy’nin 2004-2006 yılları arasında Concannon ile birlikte kendi yönettiği 40 kadar maçta bahis oynadığı bulgusuna varmıştı. Tommy Martino’dan gelen bilgilere göre Donaghy’nin 2006-07 sezonunda baştan 11 Nisan tarihine kadar, toplam 65 kadar maçın çoğunda bahis yaptığı iddia ediliyordu. Ancak Pedowitz’in ekibinin izlediği maçlar 17 ile sınırlı kaldı.
Donghy’nin federallere verdiği ifadede son sezonunda yönettiği yalnızca 16 maçta bahis oynadığını kabul etmesine dayanarak Pedowitz, Donaghy’nin maç kayıtlarını inceleyen, o maçların sekizini izlemek üzere bizzat Nunn’ı görevlendiren ve federal soruşturmayı yürüten ajanların bulgularını izledi. (Federaller, o 16 maçın hangileri olduğunu asla söylememişti. Bu sebeple Pedowitz’in ekibi o maçların hangileri olduğunu mahkeme evraklarından ve FBI’ın maç taleplerinden bulmak zorunda kaldı. Elde geriye 17 maç kalmıştı.)
NBA çalışanları her anı incelemiş ve Donaghy’nin çaldığı veya çalmadığı düdüklerin doğru olup olmadığına karar vermişlerdi. Rapora göre o 17 maçtan yalnızca birinde, Pistons‘ın Nets‘e 16 Aralık 2006 tarihinde konuk olduğu maçta Donaghy’nin çaldığı düdüklerin ve yaptığı temel hataların Detroit’in lehine olabileceği kanısına varılmıştı. O maçta, Battista ile yapılan anlaşmadan sonraki ikinci maçta yani, Donaghy, handikap şüpheliyken New Jersey aleyhine dördüncü çeyrekte üst üste beş faul çaldı. 17 maçtan yalnızca biri, hakemi hiçbir şeyle suçlamaya yetmeyecekti.
Neticede Donaghy’nin şike yapıp yapmadığı konusunda Pedowitz, ABD Savcılığı’nın bulgularını uygun buldu ve neticede söz konusu suçlar, Donaghy’ye isnat edilmedi. “Yaptığımız inceleme ve sahip olduğumuz bilgiler ışığında hükümetin kararına aykırı bir sonuca varılamadı.”
Ancak soruşturmayı yürüten FBI ajanı Scala’nın şüpheleri var. “Donaghy asla maçın sonucunu değiştirmediğini söylüyor,” diyor Scala. “Ancak biz buna hiç inanmadık.” Scala’ya göre kendisi ve FBI’daki duruşu, Donaghy’nin Concannon ve Battista ile yaptığı anlaşmaların yalnızca bilinçaltında bile olsa kendi maç yönetimini geri dönüşü olmayacak biçimde lekelediği yönünde oldu. Pedowitz’in raporunda da bu ifade yer aldı. Scala, kendisi ve Donaghy’nin konuyla ilgili çok kez konuştuğunu anımsayarak “Ona dedim ki ‘Bak, bana kafanda hiçbir şeyin etkisinde kalmadan bağımsız bir karar mekanizman olduğunu söyleme çünkü öyle bir şey yok. Vermek zorunda kaldığın tüm o gri pozisyonların kararları Tim? Maça bahis yaptığın için karar mekanizman devreden çıkıyor ve sonucu değiştiriyorsun.”
Yine de Scala’nın anlattıklarına göre FBI neticede olayın arkasını bırakmak zorunda kaldı. Kesin bir itiraf gelmeyince Donaghy’nin maçlarda şike yaptığını nasıl kanıtlayabilirsiniz ki zaten? Daha fazla ne istiyordunuz? Adamın kariyeri bitti, hayatı mahvoldu. Gambino kazanç merkezi kapandı. Organize bir suç ekibiydi Gambinolar ve cinayet de işledikleri suçlar arasındaydı. Buna geri döndüler. Federallerin bu davadaki işi bitmişti.