by Frank Urbina / Çeviri: M. Bahadır Akgün
Bu çevirinin tüm hakları Eurohoops Ltd. Şti.’ye aittir ve tamamının veya bir kısmının izinsiz kullanılması kesinlikle yasaktır.
Bu yazı ilk olarak 21 Ekim 2018 tarihinde HoopsHype‘ta yayınlanmış ve uyarlanarak çevrilmiştir.
En sıradan NBA takipçileri bile maksimum kontratın ne olduğunu ve basketbolu nasıl etkilediğini biliyor.
Takımların uzun vadede çatısı altında tutmak istedikleri oyunculara verebildikleri en yüksek maaştan söz ediyoruz ve böyle bir sınır olmasının sebebi, küçük piyasalarda yer alan organizasyonların iki şeyi yapabilmesine olanak tanımak: Drafttan seçip geliştirdikleri yıldızlar ile sözleşme uzatma konusunda bir şanslarının olması ve yeni evini arayan serbest durumdaki yıldız oyunculara rekabetçi teklifler yapabilmeleri.
Elbette işler her zaman öyle olmuyor. Maaş bütçesi olsa da her takıma eşit olması gereken minimum ve maksimum maaş kurallarına rağmen bazı takım sahipleri, özellikle büyük piyasalardaki takım sahiplerinin net varlığı genelde daha yüksek oluyor ve bu varlığı lüks vergisi ödeyip daha pahalı takımlar kurmak için kullanabiliyorlar.
Bunlardan bağımsız olarak, maksimum kontratın varlığı az ya da çok, amacına hizmet ediyor. Etmese NBA, yüksek harcamalar yapan takımların neredeyse her kupayı kazandığı Avrupa futbolu gibi olurdu.
Öte yandan sıradan NBA takipçisi, maksimum kontratların arkasındaki çeşitli kuralların ve çetrefilli açıklamaların farkında olmayabilir.
Biz de bu aşamada yardımcı olmak istiyoruz.
Toplu İş Sözleşmesi ile belirlenen ve maaş bütçesindeki artışlardan bağımsız olan minimum kontratların aksine maksimum kontratlar, maaş bütçesinin belirli bir yüzdesi alınarak hesaplanıyor. O yüzdeler şu şekilde:
Ligde 0 ila 6 yıllık deneyimi bulunan oyuncular, maaş bütçesinin %25’i oranında maksimum kontrat alabiliyor.
Ligde 7 ila 9 yıllık deneyimi bulunan oyuncular, maaş bütçesinin %30’u oranında maksimum kontrat alabiliyor.
Ligde 10 veya daha fazla yıllık deneyimi bulunan oyuncular, maaş bütçesinin %35’i oranında maksimum kontrat alabiliyor.
Söz konusu yüzdeler, gelecek yılların tahmini maaş bütçeleri düşünülünce şu şekilde mali değerlere yansıyacak:
Elbette bunlar maksimum kontratların sadece ilk yılı için geçerli miktarlar. Aşağıdaki tabloda, o kontratların yıllık %8 artış ile beş yıllık imzalanması durumunda (ki bunlar takımların verebileceği toplam maksimum kontrata tekabül ediyor) toplamda neye karşılık gelebileceğini görebilirsiniz:
Oyuncuların ligde gerekli deneyime sahip olmasa da normal şartlarda kendi deneyimine sahip oyunculardan daha yüksek maaş almasının bir yolu var. Bunun için oyuncunun MVP ödülünü alması, yılın üç takımından birine seçilmesi veya yılın savunmacısı ödülünü kazanması seçeneklerinden birinin yanı sıra kontrat sezonu öncesi iki sezonda üst üste bu unvanlardan birine hak kazanması yeterli oluyor. (Örnek: Bir oyuncu 2015-16 ve 2016-17 yıllarında yılın takımlarına seçildiyse 2017-18 sezonunda seçilmese de 2018-19 sezonundan itibaren normalde alabileceğinden yüksek bir maksimum kontrat alabilir.) Bu da elit oyuncuları söz konusu maksimum kontratları almadan sakatlanma ihtimallerine karşı korumak için yapılıyor.
Altı yıldan az deneyimi bulunan bir oyuncu bu ödüllerden birini kazanırsa, %30 oranında maksimum kontrat alabiliyor. Bu tip kontratlar, ancak çaylak kontratı tamamlandıktan sonra alınabiliyor. Dolayısıyla ne olursa olsun bir oyuncunun bu kontratı alması için beşinci yılını tamamlaması gerekiyor. (Altı yıldan az deneyime sahip olup %30 oranında maksimum kontrat alan ilk oyuncu o olduğu için bu kural, Derrick Rose Kuralı olarak da biliniyor.)
7 ila 9 yıllık deneyimi bulunan oyuncular ise bu ödüllerden birini kazanması hâlinde %35 oranında maksimum kontrat alabiliyor. Bununla birlikte söz konusu oyuncuların çaylak kontratına sahip olduğu takımda yoluna devam etmesi hâlinde bu kural geçerli olabiliyor. Eğer oyuncu başka bir takıma giderse yalnızca %30 oranında maksimum kontrat alabiliyor. 2017 yazında kendisi ile çaylak kontratı sonrası bir kontrat daha yapan Oklahoma City Thunder‘dan ayrılan Kevin Durant’in durumu da buydu. Böylece Durant, o hakkını kaybetti ve yalnızca %30 oranında maksimum kontrat hakkına sahipti.
En güncel örnek olarak Karl-Anthony Towns’ı kullanabiliriz.
Şayet Minnesota Timberwolves, herhangi bir sebeple Towns’ı 2018-2019 sezonu takas döneminde takaslarsa (Editör notu: Bu yazı, 2018 yılında yayımlanmıştır.) Towns, çaylak kontratını başka bir takımda tamamlayacağı için yeni takımıyla yine de %30’luk maksimum kontratı imzalayabilir. Ancak yaz döneminde Wolves ile sözleşme uzatır ve bir sonraki yıl takaslanırsa söz konusu hakkını çaylak kontratını tamamladığı takım ile sözleşme imzalamadığı için ligdeki 10. yılına kadar kaybetmiş olur.
Daha önce de bahsettiğimiz gibi, Toplu İş Sözleşmesi’nde de oyuncuların serbest kalmadan önceki takımlarında yoluna devam etmeleri için çeşitli teşvik maddeleri var.
Yeni başlayanlar için belirtelim: Sözleşmelerin uzunluğu da fark ediyor. İkinci kontratını tamamlayan bir oyuncu, mevcut takımı ile beş yıla kadar yeni sözleşme imzalayabilir. Diğer takımlar ise böyle bir oyuncu ile en fazla dört yıllık sözleşme imzalayabilir.
Dahası, bu kontratlarda yıllık artışların yüzdesi de farklı oluyor. Önceki takımıyla yeni sözleşme imzalayan bir oyuncu, yıllık %8 zam alabiliyor. Ancak bir oyuncu başka bir takımda maksimum kontrat imzalarsa yalnızca dört yıllık kontrat imzalayabilmesinin yanı sıra yıllık zammı da yaklaşık %5 seviyesinde oluyor.
Aradaki fark büyük olmayabilir ama toplamda fark ediyor. Şöyle söyleyelim:
2019’da 7 ila 9 yıllık deneyimi bulunan ve kendi takımıyla sözleşme imzalayan bir oyuncu, 189,7 milyon dolarlık maksium kontrat alabilir. Aynı serbest oyuncu başka bir takıma giderse dört yıllık 140,6 milyon dolar alabiliyor. Aradaki fark neredeyse 50 milyon dolar.
Neticede maksimum kontratların varlığı basketbolseverler arasında görüş ayrılıklarına yol açsa da rekabeti artırdığı kesin. Onlar olmasa New York ve Los Angeles’taki organizasyonlar her kupayı kazanırdı.
Basketbol gündemindeki en son gelişmeleri kaçırmamak için tıklayın!